Στόχος τα... ευρώπουλα*

Το Ποντίκι

της Μαρίας Μητσοπούλου

Η κατά το συντομότερο δυνατόν εκταμίευση δόσης είτε από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων (1,9 δισ.) είτε από τα 7,2 δισ. του EFSF είναι ο επόμενος στόχος της κυβέρνησης μετά την επαναβεβαίωση της συμφωνίας στην «επταμερή», που έγινε στις Βρυξέλλες τα ξημερώματα της περασμένης Παρασκευής.

Προϋπόθεση, όπως ξεκαθαρίστηκε σε αυτή την άτυπη μίνι σύνοδο, είναι να πειστούν οι θεσμοί, το Eurogroup και βεβαίως η Γερμανία από έναν πλήρη και λεπτομερή κατάλογο μεταρρυθμίσεων με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, επακριβή κοστολόγηση και νούμερα τα οποία θα μπορούν να ελεγχθούν από τα τεχνικά κλιμάκια στην Αθήνα.

Το πακέτο των μεταρρυθμίσεων παρουσιάστηκε προχθες στο Βερολίνο, στη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με την Άνγκελα Μέρκελ, θα «δουλευτεί» περαιτέρω στις Βρυξέλλες (Brussels Group) και στη συνέχεια θα κριθεί στο έκτακτο Eurogroup, το οποίο ο πρωθυπουργός απέφυγε να προσδιορίσει χρονικά, αν και διάφορες πλευρές «φωτογραφίζουν» ως ημερομηνία την 27η Μαρτίου, δηλαδή την Παρασκευή, καθώς ο χρόνος πιέζει.

Αρκεί ο κατάλογος;

Αν υποθέσουμε ότι από την Παρασκευή και μετά η «δημιουργική ασάφεια» εν πολλοίς έφυγε από τη μέση και πλέον είναι πιο ξεκαθαρισμένα τα πράγματα,  παραμένει τουλάχιστον μία ασάφεια, η οποία πάντως είναι θέμα χρόνου να επιλυθεί.

Για την ακρίβεια, δεν είναι απολύτως σαφές αν αρκεί η Αθήνα να παρουσιάσει τον λεπτομερή κατάλογο των μεταρρυθμίσεων για να εγκριθεί η εκταμίευση δόσης ή αν απαιτείται άμεση δρομολόγηση του συνόλου (όπως φαίνεται να ζητάει ο Ισπανός ΥΠΟΙΚ Λουίς Ντε Γκίντος) ή κάποιων μεταρρυθμίσεων, αν δηλαδή οι δανειστές θέλουν «εδώ και τώρα» ψηφισμένα και τα σχετικά νομοσχέδια – ή έστω κάποια από αυτά.

Ακόμη, στην περίπτωση που οι εταίροι ζητήσουν να δουν κάποια νομοσχέδια να έρχονται στη Βουλή πριν δώσουν το πράσινο φως για χρηματοδότηση, προκύπτει το ερώτημα αν θα προτάξουν ως προτεραιότητα θέματα που είναι δύσκολα σε πολιτικό επίπεδο για την κυβέρνηση (π.χ. ασφαλιστικά, εργασιακά κ.λπ.) ή αν θα της «κλείσουν το μάτι» δίνοντάς της την ευχέρεια να ξεκινήσει τη μεταρρυθμιστική προσπάθεια από μεταρρυθμίσεις που «αντέχει» ή την ευνοούν πολιτικά.

Η κυβέρνηση φαίνεται να έχει ενδείξεις ότι θα συμβεί το δεύτερο, ότι δηλαδή, αν και εφόσον εγκριθεί από το Eurogroup ο κατάλογος που θα παρουσιάσει, θα χρειαστεί στη συνέχεια να περάσει δυο - τρία νομοσχέδια «φιλικά» προς τις διακηρύξεις της, αλλά ακόμη κι αυτό φαίνεται να τίθεται υπό την αίρεση του χρόνου, παράγοντας ο οποίος μπορεί να επιτρέψει εκταμίευση πριν από την ψήφιση νομοσχεδίων στη Βουλή.

Όλα τα παραπάνω σενάρια υφίστανται για την περίπτωση που το ελληνικό μεταρρυθμιστικό πακέτο θεωρηθεί ικανοποιητικό από τους εταίρους, ότι επιτυγχάνει τους στόχους. Τι γίνεται όμως αν... δεν; Θα επιστρέψει ο εφιάλτης των περιοριστικών μέτρων;

Η κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχει πολλές επιλογές: πρέπει πάση θυσία να παρουσιάσει μεταρρυθμίσεις που μπορούν να γίνουν αποδεκτές από τους δανειστές και παράλληλα δεν δημιουργούν σοβαρό εσωτερικό πρόβλημα. Διαφορετικά παραμονεύει το... μνημόνιο.

Ευκαιρία για διέξοδο, κίνδυνος παλινδρόμησης

Με βάση τη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου και την προ ημερών επαναβεβαίωσή της θα μπορούσαμε να πούμε τα εξής: Η συμφωνία δίνει μια «ευκαιρία» στην κυβέρνηση να φύγει σταδιακά από το μνημόνιο και να το «σβήσει» ξεκινώντας από τις πιο σκληρές πτυχές του, δηλαδή διακόπτοντας τη συνέχιση της εσωτερικής υποτίμησης, όπως αυτή εκδηλώθηκε τα προηγούμενα χρόνια, κυρίως με τις περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και δικαιώματα. Σημείο εκκίνησης αποτελεί η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που αποτελούν κοινό τόπο μεταξύ Αθήνας και δανειστών (ανασυγκρότηση του Δημοσίου, καταπολέμηση της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής κ.λπ.). Κάθε υποχώρηση από αυτό το σημείο θα συνιστά πισωγύρισμα και θα απειλεί με τον κίνδυνο επιστροφής στο μνημόνιο. Ο πρωθυπουργός, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Παρασκευή, στάθηκε (όπως και στη δήλωσή του αμέσως μετά την επταμερή σύνοδο) στο γεγονός ότι, όπως τον διαβεβαίωσαν οι συνομιλητές του, δεν υπάρχει θέμα πέμπτης αξιολόγησης ούτε εφαρμογής των μέτρων που είχε συμφωνήσει ο Σαμαράς (αλλά ούτε αυτός, αν και πρόθυμος, δεν μπορούσε να τα «περάσει»). Επίσης η Άνγκελα Μέρκελ στις δικές της δηλώσεις δεν μίλησε για «αξιολόγηση», αλλά για αποτίμηση του καταλόγου των μεταρρυθμίσεων, ενώ τόνισε ότι ισχύει απόλυτα η συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου, η οποία αποτελεί σημείο εκκίνησης.

Ωστόσο η ίδια αναφέρθηκε σε «προσαρμογές» και «αλλαγές» στο υπάρχον πλαίσιο, ενώ σε ερώτηση δημοσιογράφου, που της ζητούσε να ξεκαθαρίσει αν ισχύει ή όχι (όπως είπε ο Τσίπρας) η πέμπτη αξιολόγηση, παρέπεμψε σε «εκκρεμότητες» που υπάρχουν από τις 10 Δεκεμβρίου, για τις οποίες αναμένονται από τη νέα κυβέρνηση ισοδύναμα μέτρα και μεταρρυθμίσεις που θα επιφέρουν ανάλογο δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Με άλλα λόγια η καγκελάριος θέλησε να θυμίσει ότι υπάρχει ένα συνολικότερο πλαίσιο, εντός του οποίου έχουν γίνει αποδεκτές από την πλευρά των δανειστών κάποιες προσαρμογές. Με άλλα λόγια ούτε ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι «τα μνημόνια ανήκουν στο παρελθόν» είναι ακριβής, αλλά ούτε οι κατηγορίες σύσσωμης της αντιπολίτευσης ευσταθούν ότι η κυβέρνηση προχωρά στην υλοποίηση μνημονίου όπως οι προκάτοχοί της. Είναι ευνόητο βέβαια ότι για τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ είναι ζωτικής σημασίας η διάχυση στην κοινή γνώμη της άποψης ότι η κυβέρνηση εφαρμόζει μνημόνιο, ώστε να επιβεβαιώσουν τον... «μονόδρομό» τους και να συγκαλύψουν το ότι υλοποίησαν εντολές χωρίς να διαπραγματευτούν.

Από την άλλη η κυβέρνηση έχει μια ευκαιρία για την οποία πράγματι πάλεψε και στο χέρι της είναι να την περιφρουρήσει το διάστημα που υπολείπεται ώς το τέλος του τετραμήνου, αλλά και αργότερα, όταν θα τεθεί το ζήτημα της μεσομακροπρόθεσμης χρηματοδότησης της χώρας με τη μορφή ενός νέου δανείου και μιας νέας συμφωνίας...

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1857 στις 25-03-2015