Oι πλειστηριασμοί στον πάγο*

Το Ποντίκι

Για έναν ακόμη χρόνο, έως τις 31.12.2015, θα ισχύσει η ρύθμιση για προστασία από τους πλειστηριασμούς, σύμφωνα με προσχέδιο του νομοσχεδίου που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.  

H προστασία αφορά την κύρια ή μοναδική κατοικία του δανειολήπτη – η αξία του ακινήτου του οποίου δεν υπερβαίνει τα 300.000 ευρώ – εφόσον πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:

1 Το ετήσιο δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα, όπως διαμορφώνεται μετά την αφαίρεση των κρατήσεων υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων, του φόρου εισοδήματος και της εισφοράς αλληλεγγύης, είναι μικρότερο ή ίσο των 50.000 ευρώ.

2 Η συνολική αξία της κινητής και ακίνητης περιουσίας του είναι μικρότερη ή ίση των 500.000 ευρώ και εξ αυτής το σύνολο των καταθέσεων και κινητών αξιών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό την 31η Δεκεμβρίου του 2014 δεν υπερβαίνει τα 30.000 ευρώ, εξαιρουμένων περιοδικών παροχών από συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά προγράμματα.

Τα κριτήρια αυτά προσαυξάνονται κατά 20% στην περίπτωση οικογενειών με τρία ή και περισσότερα τέκνα, άτομα με αναπηρία 67% και άνω και όσους βαρύνονται φορολογικά με άτομα με αναπηρία 67% και άνω, ενώ σε αυτές τις περιπτώσεις η αντικειμενική αξία του ακινήτου φθάνει έως 360.000 ευρώ, το εισόδημα έως 60.000 ευρώ, η συνολική ακίνητη περιουσία έως 600.000 ευρώ και οι καταθέσεις έως 36.000 ευρώ.

Ποιοι ωφελούνται

Οι οφειλέτες – εφόσον δεν είναι άνεργοι – υποχρεούνται να καταβάλλουν προς τους δανειστές μηνιαίως ποσοστό έως 20% του καθαρού ετήσιου εισοδήματός τους. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια απαγόρευσης πλειστηριασμού, οι οφειλέτες, εφόσον δεν είναι άνεργοι, υποχρεούνται να καταβάλλουν προς τους δανειστές μηνιαίως ποσοστό 10% επί του καθαρού μηνιαίου εισοδήματός τους, εφόσον το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα δεν ξεπερνά τα 25.000 ευρώ. 

Στην περίπτωση που το καθαρό μηνιαίο εισόδημα ξεπερνά τα 25.000 ευρώ, οι οφειλέτες υποχρεούνται να καταβάλλουν προς τους δανειστές μηνιαίως ποσοστό 10% στο ποσό μέχρι τις 25.000 ευρώ και ποσοστό 20% στο υπερβάλλον εισόδημα.

Εξαιρούνται οικογένειες που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα, άτομα με αναπηρία 67% και άνω και όσοι βαρύνονται φορολογικά με άτομα με αναπηρία 67% όταν το ετήσιο οικογενειακό τους εισόδημα είναι έως 35.000 ευρώ.

Οι καταβολές κατά την περίοδο απαγόρευσης πλειστηριασμού αφαιρούνται από το ανεξόφλητο υπόλοιπο, ενώ για τους οφειλέτες που είναι άνεργοι και για τους οφειλέτες με μηδενικό εισόδημα παρέχεται η δυνατότητα μηδενικών καταβολών. Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων του ενός δανειστών η μηνιαία καταβολή κατανέμεται συμμέτρως, σύμφωνα με το ανεξόφλητο υπόλοιπο της κάθε οφειλής.

Εάν η υποχρέωση δεν τηρηθεί έως και για έξι συνεχόμενους μήνες, αίρεται για τον συγκεκριμένο οφειλέτη και τη συγκεκριμένη οφειλή η απαγόρευση πλειστηριασμού.

Στη ρύθμιση προβλέπεται ότι κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης πλειστηριασμού, εφόσον η απαγόρευση δεν έχει αρθεί για τον πρωτοφειλέτη ως προς τη συγκεκριμένη οφειλή, απαγορεύεται ο πλειστηριασμός ακινήτων των εγγυητών για τις συγκεκριμένες οφειλές.

Οι εξαιρέσεις

Η συγκεκριμένη ρύθμιση δεν περιλαμβάνει τις οφειλές που: 

• Προέκυψαν από αδικοπραξία που διαπράχθηκε με δόλο, από χρηματικές ποινές, εξαιρουμένων των διοικητικών προστίμων, φόρους και τέλη προς το Δημόσιο και τους οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού, τέλη προς Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και εισφορές προς οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης
• Προέκυψαν από χορήγηση δανείων από φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

Κατά τη διάρκεια απαγόρευσης του πλειστηριασμού οι οφειλέτες έχουν υποχρέωση υποβολής στην τράπεζα υπεύθυνης δήλωσης, στην οποία αναγράφονται τα πλήρη στοιχεία τους. Σε περίπτωση που δεν τηρηθεί η συγκεκριμένη ρήτρα εντός δύο μηνών από τη δημοσίευση του νόμου ή δύο μηνών από την επίδοση επιταγής προς εκτέλεση, αίρεται για τον συγκεκριμένο οφειλέτη και τη συγκεκριμένη οφειλή η απαγόρευση πλειστηριασμού. 

Τέλος, κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης του πλειστηριασμού η τράπεζα μπορεί να ζητήσει από τον οφειλέτη να προσκομίσει έγγραφα (αντίγραφο τίτλων ιδιοκτησίας για ακίνητα που έχουν αποκτηθεί μετά την 1η Ιανουαρίου του 2007, βεβαίωση συγκριτικών στοιχείων της αρμόδιας φορολογικής αρχής, αντίγραφο των τελευταίων δηλώσεων Ε1 και Ε9, αποδεικτό έγγραφο με το ύψος των καταθέσεων και των κινητών αξιών, βεβαίωση ανεργίας, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης και πιστοποιητικά αναπηρίας), των οποίων η μη προσκόμιση σημαίνει άρση της απαγόρευσης πλειστηριασμού.

Κόκκινα δάνεια

Σε ό,τι αφορά το ζήτημα ρευστότητας - τραπεζικού δανεισμού, ο Γιώργος Σταθάκης ετοιμάζει νομοσχέδιο για τη ρύθμιση κόκκινων δανείων και για τις επιχειρήσεις, προχωρώντας σε διαχωρισμό ανάμεσα σε μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις:

• Στην περίπτωση των μεγάλων επιχειρήσεων στόχος είναι να βρεθεί η χρυσή τομή, ώστε οι τράπεζες να μη χάσουν από την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων, αλλά και να μην καταλήξουν να έχουν τον πλήρη έλεγχο των επιχειρήσεων. «Θα εξετάσουμε αναγκαίες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο, με ειδική μέριμνα για την ενίσχυση του εξωδικαστικού συμβιβασμού και τη δημιουργία κανόνων διευθέτησης», επισημαίνει ο υπουργός.
• «Στην περίπτωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα παρέμβουμε στο θεσμικό πλαίσιο, διατηρώντας τις θετικές ρυθμίσεις του Νόμου Δένδια και προσθέτοντας συγκεκριμένους κανόνες που θα ισχύουν υποχρεωτικά και δεν θα επαφίεται η εφαρμογή τους στη διακριτική ευχέρεια των τραπεζών», συνεχίζει ο Σταθάκης και εξηγεί: «Συγκεκριμένα θα διατηρηθούν τα κίνητρα για τη ρύθμιση χρεών προς τις τράπεζες και το Δημόσιο (εφορία και ασφαλιστικά ταμεία) και θα μπει αθροιστικό όριο για τη μηνιαία δόση, το οποίο, καθώς η επιχείρηση θα ανακάμπτει, δεν θα υπερβαίνει το 40% επί των κερδών της, διασφαλίζοντας ότι δεν θα απειληθεί μελλοντικά από ασφυξία».

Από το έγγραφο του υπουργού Οικονομίας προκύπτει ότι το υπουργείο επεξεργάζεται αναπτυξιακό νόμο που θα προβλέπει τόνωση των έμμεσων μορφών κρατικών ενισχύσεων, θα δίνει έμφαση στην απασχόληση και την περιβαλλοντική προστασία, ενώ αιχμή θα είναι τα κίνητρα σε νεανικές, κοινωνικές, ιδιωτικές και άλλες επιχειρήσεις.

Ο νόμος θα επικεντρώνεται σε οικονομικές δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας, στις νέες τεχνολογίες και σε παραγωγικούς κλάδους στους οποίους η χώρα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα, κατεύθυνση που συνάδει και με τον προσανατολισμό του ΣΕΣ 2014-2020 (νέο ΕΣΠΑ). Προϋπόθεση για όλα τα προαναφερθέντα είναι για το υπουργείο η εκ βάθρων αναδιάρθρωση της διοικητικής δομής που διαχειρίζεται τις ιδιωτικές επενδύσεις και τους αναπτυξιακούς νόμους.

Προτεραιότητα θα αποτελέσει και η δημιουργία ενός διαφανούς και αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου που απλοποιεί τις γραφειοκρατικές διαδικασίες με κέντρα εξυπηρέτησης επιχειρήσεων στη βάση του πετυχημένου θεσμού των ΚΕΠ.

Πυρετός στην κυβέρνηση για τη λίστα

Σε αγώνα δρόμου επιδίδεται η κυβέρνηση για να διαμορφώσει τη λίστα με τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να καταθέσει στους δανειστές ώστε να πετύχει την εκταμίευση των 1,9 δισ. ευρώ.

Οι Ευρωπαίοι έχουν καταστήσει σαφές ότι η νέα λίστα θα πρέπει να περιλαμβάνει πλήρως κοστολογημένα μέτρα, στα οποία θα περιγράφονται όλες οι λεπτομέρειες υλοποίησης, ενώ δεν θα πρέπει να δημιουργούν αρνητικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα.

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο επικρατεί αισιοδοξία, καθώς τονίζουν πως πρόκειται για μεταρρυθμίσεις, οι οποίες έχουν στόχο να βοηθήσουν την ελληνική οικονομία να πατήσει στα πόδια της και παράλληλα να... ικανοποιήσουν τους δανειστές ώστε να δώσουν το «πράσινο» φως για την εκταμίευση των χρημάτων που θα δώσουν ανάσα στην ελληνική οικονομία.

Τι θα περιλαμβάνει

Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχετικό έγγραφο θα είναι δεκασέλιδο, ενώ θα έχει ομαδοποιημένες και με λεπτομέρειες τις μεταρρυθμίσεις. Κυβερνητικές πηγές τόνιζαν ότι θα υπάρχουν σε αυτό πέντε μέτρα άμεσης εφαρμογής για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και ισάριθμα για το Δημόσιο.

Έμφαση θα δοθεί στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, αλλά και στην αποτελεσματικότητά τους στο πεδίο των εσόδων, καθώς θα πρέπει να υπηρετούν τον στόχο του «λογικού πρωτογενούς πλεονάσματος». Στη λίστα με κάποιο τρόπο θα υπάρχει περιγραφή και της βούλησης για ιδιωτικοποιήσεις με το μοντέλο των διεθνών συνεργασιών που θα αποφέρουν θέσεις εργασίας και επενδύσεις, αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες, και παρεμβάσεις που θα εξασφαλίζουν πόρους στα ασφαλιστικά ταμεία.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση εξετάζει τις εξής παρεμβάσεις:

1 Δημοσιονομικά: Θα πρέπει να προσδιοριστεί το μέγεθος του δημοσιονομικού κενού φέτος και τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για να καλυφθεί. Στις παρεμβάσεις που εξετάζονται είναι οι αλλαγές στον ΦΠΑ (όπως η αύξησή του σε «πλούσια» νησιά κ.λπ.), η διατήρηση του ΕΝΦΙΑ με περιορισμένες αλλαγές, η αύξηση της φορολογίας στους «πλούσιους» κ.λπ. Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση θα κληθεί να πάρει αποφάσεις για μέτρα που θεωρούνται «σκληρά».

2 Διαρθρωτικά: Η ανεξαρτησία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ) είναι ένα ζήτημα στο οποίο επιμένουν οι δανειστές και επιθυμεί και η κυβέρνηση. Παράλληλα, όμως, υπάρχουν αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων, στον δημόσιο τομέα εν γένει και στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Επίσης, οι μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών είναι ψηλά στην ατζέντα.

3 Αποκρατικοποιήσεις: Η κυβέρνηση εξετάζει να προχωρήσει τις ιδιωτικοποιήσεις των αεροδρομίων και του ΟΛΠ, ενώ υπό εξέταση είναι και η περίπτωση του ΑΔΜΗΕ. Επιπλέον, θέμα προς διευκρίνιση παραμένει ο τρόπος λειτουργίας του ΤΑΙΠΕΔ.

4 Ασφαλιστικό: Το σχέδιο ενοποίησης των ασφαλιστικών ταμείων, ο περιορισμός των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, η κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων και το θέμα της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος που θέλει να καταργήσει η κυβέρνηση είναι θέματα στα οποία οι δανειστές θέλουν διευκρινίσεις.

5 Εργασιακά: Η αναμόρφωση του πλαισίου των συλλογικών διαπραγματεύσεων σε συνεργασία με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ΙLO), όπως η επαναλειτουργία του ΟΜΕΔ και το «ξεπάγωμα» των τριετιών, καθώς και η σταδιακή επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ – σε συνεργασία με το ILO –, είναι τα βασικότερα ζητήματα για τα οποία οι δανειστές θα θελήσουν εξειδίκευση των κυβερνητικών προθέσεων.

Η ελληνική πλευρά διά στόματος του πρωθυπουργού διαμηνύει ότι οι μεταρρυθμίσεις δεν θα περιλαμβάνουν περικοπές μισθών και συντάξεων και απολύσεις στο Δημόσιο.

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1857 στις 25-03-2015