Ο τελικός του παιχνιδιού

Νέα Κρήτη

H μοναδική δυνατότητα για να αμυνθεί μία μικρότερη χώρα, απέναντι σε μία μεγαλύτερη και ισχυρότερη, είναι η απόλυτη, δημόσια εκπεφρασμένη αποφασιστικότητα της να φτάσει μέχρι το τέλος - χωρίς τον παραμικρό φόβο ή/και ενδοιασμό.

"Υποθετικά, κάποιος χρωστάει στην τράπεζα του 100.000 €, χωρίς να έχει δώσει καμία εγγύηση. Επειδή όμως μειώνεται ο μισθός του, ζητάει από την τράπεζα να του διαγράψει ένα μέρος του δανείου, επιμηκύνοντας το χρόνο αποπληρωμής (περισσότερες δόσεις) για το υπόλοιπο, με χαμηλότερο επιτόκιο - έτσι ώστε να μπορέσει να ανταπεξέλθει με τις δανειακές του υποχρεώσεις. Η τράπεζα εγκρίνει τη διευκόλυνση, επειδή διαφορετικά θα έχανε τα χρήματα της - με αντάλλαγμα την εγγραφή υποθήκης στο σπίτι του (PSI), η τιμή του οποίου έχει μειωθεί στα 70.000 €.

Στη συνέχεια, ο ίδιος άνθρωπος μένει άνεργος και δυσκολεύεται να πληρώσει τις δόσεις του δανείου. Επισκέπτεται λοιπόν ξανά την τράπεζα, για να βρει κάποια λύση - ενδεχομένως μία ακόμη διαγραφή, με περίοδο χάριτος αυτή τη φορά έως ότου καταφέρει να εργαστεί κάπου, καθώς επίσης με μία δεύτερη επιμήκυνση, με ακόμη χαμηλότερα επιτόκια. Εν τω μεταξύ, η τιμή του σπιτιού του έχει καταρρεύσει στα 30.000 €, λόγω κρίσης στην οικονομία της χώρας του.

Η τράπεζα όμως η αρνείται να τον διευκολύνει, οπότε αναγκάζεται να της υποσχεθεί πως συμφωνεί με την αποπληρωμή του δανείου του, χωρίς καμία διαγραφή - υποσχόμενος πως θα περιορίσει τα προσωπικά του έξοδα, παρά το ότι το έχει ήδη κάνει. Επίσης πως θα πουλήσει τα έπιπλα του σπιτιού του για να τα καταφέρει - αν και είχε αρχικά τεκμηριωμένες αντιρρήσεις, επειδή οι τιμές τους είναι πια πολύ χαμηλές, λόγω της κρίσης, όπως και η αξία του σπιτιού του.

Παράλληλα, ζητάει μία προθεσμία έξι μηνών, καθώς επίσης ένα μικρό «δάνειο-γέφυρα» μέχρι τότε, για να της προτείνει κάποιες άλλες λύσεις. Η τράπεζα βέβαια, επειδή γνωρίζει πως η εξόφληση ενός τόσο μεγάλου δανείου από έναν άνεργο είναι αδύνατη, υποψιάζεται πως για να μην επιμένει στη διαγραφή ο πελάτης της, κάτι άλλο έχει στο μυαλό του - κάτι «πονηρό» ενδεχομένως (Δούρειος Ίππος).

Είναι λοιπόν αρκετά επιφυλακτική και φιλύποπτη, περιμένοντας να ακούσει σε μία επόμενη συνάντηση, πώς ακριβώς ο πελάτης της θα καταφέρει το ακατόρθωτο. Πώς δηλαδή θα την πείσει ότι, θα πληρώσει όλο του το χρέος, παρά το ότι είναι άνεργος, ενώ δεν φαίνεται καμία προοπτική να βρει εργασία. Δεχόμενη δε τηλεφωνήματα από γνωστούς του που την παρακαλούν να τον βοηθήσει (Η.Π.Α.), σκέφτεται γιατί δεν το κάνουν οι ίδιοι - «βάζοντας το χέρι στην τσέπη τους», χωρίς περιττά λόγια και υποσχέσεις.

Η επόμενη σκέψη της είναι να του κατασχέσει το σπίτι για 20.000 €, αφήνοντας τον αιώνια χρεωμένο με τα υπόλοιπα. Φοβάται όμως ότι θα παρεξηγηθεί από τους άλλους πελάτες της -  οπότε ενδεχομένως θα τους χάσει, με αποτέλεσμα να ζημιωθεί περισσότερο.

Έτσι λοιπόν αποφασίζει να του δώσει μία τελευταία ευκαιρία, γνωρίζοντας πως δεν θα τα καταφέρει χωρίς διαγραφή του δανείου και με τις αυστηρές προϋποθέσεις που του επιβάλλει - κάτι που σημαίνει ότι, μετά από μερικούς μήνες θα μπορεί να κατασχέσει το σπίτι του για 10.000 €, χωρίς να παρεξηγηθεί πλέον από κανέναν.

Φυσικά τότε θα τον διώξει και από τη γειτονιά, για να αποφύγει νέα προβλήματα - καθώς επίσης για να επιβάλλει τη συνέπεια στους άλλους πελάτες της, απέναντι στα δάνεια τους. Πόσο μάλλον όταν είναι σίγουρη ότι, μετά από έξι μήνες ο δανειολήπτης δεν θα έχει καταφέρει να τηρήσει καμία από τις προϋποθέσεις, πως η κατάσταση του θα είναι πολύ χειρότερη, ενώ θα απαιτήσει ξανά αυτά που ζητάει σήμερα, έχοντας υποχρεωθεί να τα αναιρέσει".

Άποψη

Η παραπάνω υποθετική ιστορία είναι μία από τις πολλές που θα μπορούσε να σκεφθεί κανείς, θέλοντας να περιγράψει τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στις Βρυξέλλες, με κύριους «παίκτες» τη Γερμανία και την Ελλάδα.

Ανεξάρτητα όμως από το αποτέλεσμα τους, είναι αναμφισβήτητο το γεγονός, σύμφωνα με το οποίο το χρέος της Ελλάδας δεν είναι βιώσιμο - ενώ ποτέ καμία χώρα με οφειλές της τάξης του 185% του ΑΕΠ της, δεν κατάφερε να αποφύγει το μοιραίο.

Εξαίρεση αποτελεί ίσως η Ιαπωνία, της οποίας όμως το δημόσιο χρέος είναι 90% εσωτερικό - διαθέτει δε έναν ισχυρότατο παραγωγικό μηχανισμό, πολύ σημαντικές εξαγωγές, αρκετό ιδιωτικό πλούτο, νομισματική κυριαρχία, καθώς επίσης μία σειρά άλλων πλεονεκτημάτων (αν και ελάχιστοι πιστεύουν πως τελικά θα ξεφύγει από την κρίση).

Στα πλαίσια αυτά, διαβάζοντας το πολιτικό πρόγραμμα της σημερινής κυβέρνησης, την εποχή που ήταν ακόμη αντιπολίτευση, είχαμε θεωρήσει πως είχε κάποιες αμυδρές πιθανότητες να εφαρμοσθεί - εάν πράγματι κατάφερνε να διαγράψει ένα μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους, όπως τότε ισχυριζόταν. Γνωρίζαμε φυσικά ότι θα ήταν πάρα πολύ δύσκολο, πιστέψαμε όμως ότι κάπου στηριζόταν η βεβαιότητα της - ότι δεν επρόκειτο δηλαδή για μία ανεύθυνη προεκλογική υπόσχεση, χωρίς αντίκρισμα ή, τουλάχιστον, ότι ήταν αποφασισμένη να το προσπαθήσει μέχρι τέλους.

Εκτός αυτού, θεωρήσαμε ότι η Ελλάδα, μετά την ολοκληρωτική αποτυχία των μέτρων που της επιβλήθηκαν από την Τρόικα, καθώς επίσης μετά την καταστροφή που προκάλεσαν στην οικονομία της, είχε το ηθικό έρεισμα να απαιτήσει τη διαγραφή μέρους του χρέους της - πόσο μάλλον όταν συνέχιζε να αυξάνεται, φτάνοντας σε επίπεδα ρεκόρ (γράφημα).

Τέλος, με δεδομένο το ότι η μείωση του χρέους απαιτεί είτε πρωτογενή πλεονάσματα μεγαλύτερα από τους ετήσιους τόκους, είτε έναν υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης, είτε μαζικές πωλήσεις δημόσιας περιουσίας, γνωρίζαμε πως οι πιθανότητες να επιτευχθεί είναι σχεδόν ανύπαρκτες.

Ακριβώς για το λόγο αυτό μας εξέπληξε αργότερα το γεγονός ότι, η κυβέρνηση τοποθέτησε ως δικό της στόχο των διαπραγματεύσεων πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 1,5% -  τα οποία είναι φυσικά χαμηλότερα, ενώ δεν καλύπτουν καν τους τόκους (οπότε θα πρέπει να δανείζεται για να τους πληρώνει).

Στην παγίδα του χρέους

Συνεχίζοντας, όταν η χώρα μας αδυνατεί να προσφύγει στις αγορές, ανακυκλώνοντας το χρέος της όπως όλα τα άλλα κράτη, δεν συνιστούν πλέον πρόβλημα μόνο οι τόκοι, αλλά και τα χρεολύσια - οι δόσεις δηλαδή των δανείων (ομόλογα), η κάλυψη των οποίων προϋποθέτει τη χρηματοδότηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, όπως και το υπόλοιπο των τόκων (πάνω από 20 δις € για το 2015 - γράφημα).

Την ίδια στιγμή, φαίνεται πως η οικονομία της Ελλάδας, η οποία είχε σε κάποιο μικρό βαθμό σταθεροποιηθεί το 2014, δημιουργώντας πρωτογενή πλεονάσματα, «υποτροπιάζει» - ακολουθεί δηλαδή ξανά μία αρνητική πορεία, κρίνοντας από τη μείωση των εσόδων του δημοσίου, από τον περιορισμό του τζίρου των καταστημάτων κοκ.

Όλοι δε γνωρίζουν ότι, όπως και στις αρρώστιες, έτσι και στην οικονομία, η υποτροπή είναι πολύ πιο επικίνδυνη, από την αμέσως προηγούμενη κατάσταση - συχνά δε θανατηφόρα, εάν η ασθένεια ήταν βαριά, όπως αυτή της ελληνικής οικονομίας.  

Στα πλαίσια αυτά, όταν η Ελλάδα αναιρεί την τοποθέτηση της για διαγραφή χρέους, λόγω των πιέσεων φυσικά που υφίσταται, δεν πρόκειται να πείσει κανέναν - ενώ η καθυστέρηση κατά έξι μήνες, την οποία φαίνεται να επιδιώκει, έτσι ώστε να προετοιμαστεί καλύτερα για να απαιτήσει τη διαγραφή, δεν πρόκειται να την ωφελήσει καθόλου (ούτε το τέχνασμα, εάν πρόκειται για κάτι τέτοιο).  

Αντίθετα, μάλλον θα προετοιμαστεί καλύτερα η Ευρώπη (Γερμανία), ενώ η Ελλάδα θα χάσει τη σημερινή στήριξη της διεθνούς κοινής γνώμης, την οποία έχει καταφέρει να πετύχει με άριστο τρόπο η κυβέρνηση - αφού κάποια στιγμή θα γίνει αντιπαθής, επανερχόμενη ανά τακτά χρονικά διαστήματα με τα ίδια προβλήματα.

Εάν τώρα συνυπολογίσει κανείς την αιμορραγία των τραπεζών, σύμφωνα με την οποία η νέα παροχή έκτακτης ρευστότητας εκ μέρους της ΕΚΤ θα φτάσει έως τα μέσα ίσως της ερχόμενης εβδομάδας, η πραγματική οικονομία «στραγγαλίζεται» όλο και περισσότερο - με τις επιχειρήσεις, όπως και με τα νοικοκυριά, να φτάνουν σε σημείο απόγνωσης.

Επίλογος

Είναι προφανώς παράλογο να λαμβάνονται, για παράδειγμα, τόσα μέτρα για το περιβάλλον, (ειδικά από την εύρωστη οικονομικά Γερμανία, στην οποία όμως αυξήθηκε το ποσοστό της φτώχειας) και ελάχιστα για τους ανθρώπους - οι οποίοι κατοικούν μέσα σε αυτό το περιβάλλον.

Με απλά λόγια, είναι αδιανόητο να μην τους εξασφαλίζεται ένα ορισμένο επίπεδο διαβίωσης, χαμηλό ίσως αλλά επαρκές για να μπορούν να επιβιώνουν με αξιοπρέπεια - χωρίς τα σημερινά, τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Εν τούτοις, αυτή είναι η πραγματικότητα, ενώ οι λαοί φαίνεται πως την αποδέχονται αδιαμαρτύρητα - αφού ελάχιστοι Πορτογάλοι, Ιρλανδοί ή Ιταλοί υποστηρίζουν σήμερα τις προσπάθειες των Ελλήνων, παρά το ότι οι συνθήκες ζωής που βιώνουν δεν είναι καθόλου καλύτερες, από αυτές στη χώρα μας.

Στα πλαίσια αυτά η Ελλάδα, μη έχοντας την υποστήριξη κανενός, τόσο σε επίπεδο πολιτικών ηγετών, όσο και σε επίπεδο λαών, δεν έχει απολύτως καμία άλλη λύση, από τη στάση πληρωμών - με όλα όσα δεινά συνεπάγεται κάτι τέτοιο. Η ύστατη αυτή λύση ανάγκης όμως, η οποία υπάρχει σήμερα, το μοναδικό ίσως όπλο της χώρας μας, παρά το τεράστιο ρίσκο που συνεπάγεται, πιθανότατα δεν θα υπάρχει αύριο.

Αναλυτικότερα, εάν και η σημερινή κυβέρνηση της Ελλάδας υποταχθεί στη Γερμανία, αποδεχόμενη τους σκληρούς όρους που θα της επιβληθούν, κυρίως δε τη λεηλασία της ιδιωτικής, καθώς επίσης της δημόσιας περιουσίας της, απλά θα καθυστερήσει επιδεινώνοντας το μοιραίο - με αποτέλεσμα να βρεθεί αργότερα ξανά στην ίδια θέση, χωρίς όμως περιουσιακά στοιχεία και με καμία απολύτως δυνατότητα να ανακτήσει ποτέ την εθνική της κυριαρχία.

Άλλωστε, δεν είναι δυνατόν να μην κατανοεί κανείς πως, εάν το δημόσιο χρέος απλά επιμηκυνθεί, υποθετικά έως το 2100, το μόνο που θα συμβεί θα είναι να παραμείνουν οι Έλληνες σκλάβοι χρέους έως τότε - υπό τον δικτατορικό έλεγχο των ξένων «τοποτηρητών».

Εάν όμως η κυβέρνηση ήταν αποφασισμένη να πάρει το ρίσκο, οι πιθανότητες να υποχωρήσει η Γερμανία, πιεζόμενη από τις Η.Π.Α., δεν είναι καθόλου ανύπαρκτες - λόγω των κινδύνων που συνεπάγεται μία ελληνική χρεοκοπία για τη διατήρηση της Ευρωζώνης, για το ευρώ, καθώς επίσης για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Όταν παίρνει βέβαια κανείς ένα ρίσκο, δεν σημαίνει πάντοτε ότι κερδίζει - αφού η ήττα δεν μπορεί να αποκλεισθεί από κανέναν. Εν τούτοις, ίσως αξίζει να ληφθεί σήμερα, παρά αύριο - όταν η Ελλάδα θα είναι σε πολύ χειρότερη θέση, ενώ όλοι οι υπόλοιποι θα έχουν οχυρωθεί.

Ολοκληρώνοντας υπενθυμίζουμε ότι, όπως όταν μία χώρα που υποχρεώνεται σε έναν συμβατικό πόλεμο, χρειάζεται για να αμυνθεί με επιτυχία ικανούς, έμπειρους και σωστά εκπαιδευμένους «αξιωματικούς» όλων των ειδικοτήτων, καθώς επίσης θαρραλέους, ψύχραιμους και αποφασισμένους στρατιώτες, έτσι όταν εξαναγκάζεται σε έναν οικονομικό πόλεμο, πρέπει να διαθέτει επαρκείς οικονομολόγους όλων των επί μέρους κλάδων, πλαισιωμένους από άριστα καταρτισμένους νομικούς.

Κυρίως όμως σωστά ενημερωμένους, συνειδητούς και άφοβους Πολίτες, οι οποίοι να μην τρομοκρατούνται από το ρίσκο - χωρίς το οποίο δεν κερδίζεται κανένας πόλεμος. Πόσο μάλλον όταν η μοναδική δυνατότητα για να αμυνθεί μία μικρότερη χώρα, απέναντι σε μία μεγαλύτερη, είναι η απόλυτη, δημόσια εκπεφρασμένη αποφασιστικότητα της να φτάσει μέχρι το τέλος - χωρίς τον παραμικρό φόβο ή/και ενδοιασμό. Προφανώς βέβαια, το ρίσκο δεν οδηγεί πάντοτε στη νίκη - είναι όμως απαραίτητη προϋπόθεση της.

Πηγή: analyst.gr