Πρέσπες και αμερικανική τάξη στα Βαλκάνια

Το Ποντίκι

του Δημήτρη Μηλάκα

Η ελληνική κυβέρνηση, επιχειρηματολογώντας υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών, υπογραμμίζει πως η εν λόγω συμφωνία διασφαλίζει τη σταθερότητα στην περιοχή των δυτικών Βαλκανίων και θα αποτρέψει την εκδήλωση επιβλαβών κινήσεων από τρίτες δυνάμεις.

 

Αξίζει τον κόπο να ρίξουμε μια περισσότερο προσεκτική ματιά σ’ αυτό το επιχείρημα της κυβέρνησης και να δούμε ποια σταθερότητα εννοεί, υπό ποιους όρους αυτή θα εξασφαλιστεί, υπό ποίου την αιγίδα καθώς και ποιες είναι οι τρίτες δυνάμεις που επιβουλεύονται την ειρήνη.

 

Κατ’ αρχάς θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το επιχείρημα της ελληνικής κυβέρνησης περί σταθερότητας που εξασφαλίζει η συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί μια έμμεση αλλά σαφή παραδοχή ότι η εν λόγω συμφωνία εξυπηρετεί ευρύτερους σχεδιασμούς και εντάσσεται σε ένα γενικότερο γεωπολιτικό πλαίσιο.

 

Καθώς το ενδιαφέρον της αμερικανικής κυβέρνησης (και των Ευρωπαίων συμμάχων - υποτελών των ΗΠΑ) για την υπογραφή και υλοποίηση της συμφωνίας των Πρεσπών εκδηλώθηκε με ένταση και δημοσίως, δεν χωράει αμφιβολία ότι η σταθερότητα για την οποία γίνεται λόγος είναι αυτή που σχεδιάζει η Ουάσιγκτον. Εξ άλλου το βασικό αντάλλαγμα που προσφέρθηκε στην πλευρά της ΠΓΔΜ προκειμένου να δεχτεί την αλλαγή της συνταγματικής της ονομασίας είναι η ένταξή της στο ΝΑΤΟ.

 

Η ελληνική κυβέρνηση (της Αριστεράς) προφανώς θεωρεί ότι η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την ολοκλήρωση και την εδραίωση της συμμαχίας στην περιοχή. Από αυτό συνάγεται λογικά ότι η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί πως το ΝΑΤΟ λειτουργεί σταθεροποιητικά και υπέρ της ειρήνης στην περιοχή. Ας δούμε λοιπόν κι ας θυμηθούμε με ποιον τρόπο οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ σταθεροποιούν την περιοχή...

 

Πρώτο βήμα οι βόμβες

Το πρώτο βήμα της αμερικανοΝΑΤΟϊκής σταθεροποίησης των Βαλκανίων ξεκίνησε στις 24 Μαρτίου 1999, όταν το ΝΑΤΟ βομβάρδισε και διέλυσε τη Γιουγκοσλαβία δημιουργώντας «κράτη» - προτεκτοράτα καταδικασμένα να ενσωματωθούν στον αμερικανικό ιστό συμφερόντων.

 

Στα ανατολικά προωθήθηκαν ταχύτατα οι διαδικασίες ενσωμάτωσης Βουλγαρίας και Ρουμανίας στις ευρωατλαντικές δομές. Οι δύο αυτές χώρες, εκτός από μέλη του ΝΑΤΟ, είναι δεμένες και με διμερείς στρατιωτικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ. Οι αμερικανικές βάσεις σ’ αυτές τις χώρες είναι προκεχωρημένα αμερικανικά φυλάκια δίπλα από τη Ρωσία.

Στα δυτικά της χερσονήσου η αμερικανική - ΝΑΤΟϊκή σταθερότητα ακόμη βρίσκεται υπό εξέλιξη.

 

● Πολύ νωρίς (μέχρι το 2009) η Αλβανία, η Κροατία και η Σλοβενία εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ, ενώ η Βοσνία - Ερζεγοβίνη βρίσκεται υπό στρατιωτικό (αμερικανικό στην ουσία) έλεγχο.

● Μετά τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς (1999), οι οποίοι δικαιολογήθηκαν ως απαραίτητη προστασία των δικαιωμάτων των Αλβανών κατοίκων του Κοσσυφοπεδίου, που ξεσηκώθηκαν υποστηριζόμενοι ηθικά, λογιστικά και επιχειρησιακά από την Ουάσιγκτον, οι Αμερικανοί πάτησαν στο έδαφος: στο Κόσοβο υπάρχει από τότε η μεγαλύτερη στρατιωτική βάση που διατηρούν οι ΗΠΑ – τουλάχιστον στην Ευρώπη.

● Το 2006, πάντα με αμερικανική καθοδήγηση, το Μαυροβούνιο αποχωρεί από τη συνομοσπονδία που είχε με τη Σερβία. Η πορεία του Μαυροβουνίου προς τη σταθερότητα ολοκληρώθηκε μια δεκαετία αργότερα, όταν το 2017 και αυτή η χώρα των δυτικών Βαλκανίων έγινε μέλος του ΝΑΤΟ μέσα σε εντάσεις και πολιτικές αναταράξεις που είχαν στόχο την αποσύνδεση του συστήματος εξουσίας αυτής της χώρας από τη Ρωσία.

 

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος με τον οποίο άρχισε η πορεία της ΠΓΔΜ προς την... αμερικανική σταθερότητα. Η συμπαγής και πολυπληθής αλβανική μειονότητα αυτού του κράτους αποτέλεσε μοχλό στα χέρια των ΗΠΑ. Με τη χρήση αυτού του μοχλού η Ουάσιγκτον, όταν ήρθε η ώρα, αναμόρφωσε το πολιτικό σκηνικό της χώρας αναδεικνύοντας πριν από δυο χρόνια τον Ζόραν Ζάεφ σε πρωταγωνιστή. Η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ ήταν ο προγραμματικός πολιτικός του στόχος.

 

Ύστερα οι μαριονέτες

Η κυβέρνηση Ζάεφ προέκυψε ύστερα από έντονη παρασκηνιακή ανάμειξη του αμερικανικού παράγοντα. Πολλά έχουν γραφτεί για τη δράση Αμερικανοκινέζου διπλωμάτη προκειμένου να εγκατασταθεί μια κυβέρνηση απολύτως ελεγχόμενη από την Ουάσιγκτον.

 

Με την κυβέρνηση των Σκοπίων μαριονέτα στα χέρια τους, οι Αμερικανοί σχεδίασαν την ολοκλήρωση της στρατιωτικής τους παρουσίας στα δυτικά Βαλκάνια με την ένταξη της ΠΓΔΜ στις ευρωατλαντικές δομές. Η αμερικανική ανάμειξη στη διαδικασία προώθησης της συμφωνίας των Πρεσπών υπήρξε κινητήριος μοχλός και καταλυτική για την υπογραφή της. Εν συνεχεία η συμφωνία τέθηκε στη δοκιμασία του δημοψηφίσματος. Ο λαός της ΠΓΔΜ την αποδοκίμασε με συντριπτική αποχή από τις κάλπες.

 

Όλο αυτό το διάστημα Δυτικοί παράγοντες, όπως σύσσωμη η ευρωπαϊκή ηγεσία, ο νυν και πρώην Πρόεδροι των ΗΠΑ, ο πρόεδρος της ευρωπαϊκής Κομισιόν και ο γ.γ. του ΝΑΤΟ με δηλώσεις και επιστολές τους προειδοποιούν τους κατοίκους της ΠΓΔΜ για τα δεινά που τους περιμένουν αν τελικά δεν αποδεχτούν τη συμφωνία.

Παρά τις δυτικές απειλές, οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ απείχαν από το δημοψήφισμα. Ωστόσο, η κυβέρνηση της χώρας συνεχίζει να λειτουργεί ως αμερικανική μαριονέτα προκειμένου να ολοκληρώσει το σχέδιο, που τελικά δεν έχει άλλο στόχο από την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ.

 

Με την παρουσία του Αμερικανού πρεσβευτή στο Κοινοβούλιο της ΠΓΔΜ, με τις δυνάμεις ασφαλείας κινητοποιημένες, με εκβιασμούς και δωροδοκίες – σύμφωνα με τις καταγγελίες του αρχηγού της αντιπολίτευσης – ο Ζάεφ πείθει οκτώ βουλευτές και εξασφαλίζει την απαιτούμενη πλειοψηφία για να περάσει κατ’ αρχήν τη διαδικασία αναθεώρησης του συντάγματος της χώρας, όπως προβλέπει η συμφωνία των Πρεσπών.

 

Τελικά, ο Ζάεφ ολοκλήρωσε το έργο που είχε αναλάβει και, προκειμένου να ολοκληρωθεί η συμφωνία των Πρεσπών και να εξασφαλιστεί η σταθερότητα στην περιοχή, ήρθε η ώρα να κυρωθεί και από την Ελλάδα. Οι παρενέργειες στο ελληνικό πολιτικό σκηνικό αυτής της προσπάθειας εξασφάλισης της σταθερότητας στα δυτικά Βαλκάνια είναι προφανής απ’ όσα γίνονται αυτές τις μέρες...

Προφανή είναι επίσης και όσα θα ακολουθήσουν προκειμένου η αμερικανική σταθερότητα στην περιοχή να επικρατήσει πλήρως: ήδη, μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών στα Σκόπια σχετικά με τη Συμφωνία των Πρεσπών, το Κοινοβούλιο του Κοσόβου ενέκρινε τη δημιουργία στρατού που θα αριθμεί 5.000 μέλη, πυροδοτώντας την έναρξη ενός νέου γύρου εντάσεων με τη Σερβία, η οποία είναι ο τελικός στόχος της Ουάσιγκτον...

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 2057 στις 24-1-2018