Πότε θα Παραδεχθούμε ότι το Ευρώ έχει Αποτύχει

spirospero

του Σπύρου Λαβδιώτη

Η Ελλάδα βιώνει σήμερα την μεγαλύτερη οικονομική συντριβή στην σύγχρονη ιστορία της.

Η ακούσια ανεργία έχει ανέλθει στο συγκλονιστικό επίπεδο του 28.4% στην Αττική, ενώ στην επικράτεια η ανεργία στους νέους έχει αναρριχηθεί στο 60%- ένα αποκαρδιωτικό επίπεδο για μια αναπτυγμένη οικονομία. Ενάμισι εκατομμύριο του εργατικού δυναμικού βρίσκονται στους δρόμους, με επιδόματα ανεργίας κάτω του επιπέδου συντήρησης, ενώ χιλιάδες μαγαζιά βάζουν λουκέτο και οι επιχειρήσεις σ' ένα σκηνικό τρόμου χρεοκοπούν η μία μετά την άλλη.

Έχουν ήδη περάσει πέντε χρόνια ύφεσης τα οποία προκάλεσαν συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 25%, τουτέστιν 50 δις € συνολικής αγοραστικής δύναμης έχουν εξανεμισθεί.

Η υπαγωγή της Ελλάδος στους επαχθείς όρους των Μνημονίων, των δανειακών συμβάσεων της εθνικής υποτέλειας επέφερε ολέθρια αποτελέσματα κατ' ομολογία μάλιστα των ίδιων δανειστών, με το mea culpa του ΔΝΤ. Oι πολιτικοί μας ηγέτες αποδείχτηκε από την κατάρρευση της οικονομίας εν μέσω καλπάζουσας ανεργίας, ότι αναληθώς διαβεβαίωναν τον πολύπαθο ελληνικό λαό ότι η Α' δανειακή σύμβαση των 110 δις ευρώ και το περιβόητο PSI με την Β' δανειακή σύμβαση των 130 δις ευρώ, είναι αναγκαίες για την «σωτηρία της χώρας».

Ο λόγος είναι, ισχυρίστηκαν, ότι πρέπει να παραμείνει η Ελλάδα στη ζώνη του ευρώ. Και το ερώτημα, έστω και χρεωκοπημένη!

Απ' ότι αχνοφαίνεται από τις εξελίξεις στη Κύπρο, με το πρωτόγνωρο φαινόμενο στην νομισματική οικονομία, της ληστείας των καταθέσεων των τραπεζών, ίσως οι «αλληλέγγυοι» εταίροι μας επιθυμούν να δουν και τους πολίτες της Ελλάδος παντελώς χρεωκοπημένους.

Εάν αυτό είναι το Ευρωπαϊκό Όραμα της Νομισματικής Ένωσης, τότε πρέπει να προβληματιστούμε, όχι μόνο για τη συμμετοχή μας στην Ευρωζώνη, αλλά και εάν ένα τέτοιο σύστημα θα επιβιώσει.

Η πράξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας της οποίας ο θεσμικός ρόλος είναι να διασφαλίζει τις καταθέσεις των πολιτών ως δανειστής εσχάτης ανάγκης - ίσως αποτελέσει το Κύκνειο Άσμα των δημιουργών του Ευρώ.

Η Δαμόκλειος Σπάθη τώρα επικρέμαται απειλητικά επί των κεφαλών των καταθετών των κρατών-μελών της περιφέρειας της Ευρωζώνης, μήπως η ΕΚΤ ως νέος τύραννος Διόνυσος των Συρακουσών κόψει το νήμα της ζωής, όχι του Δαμοκλή, αλλά των καταθετών, ιδίως των τραπεζών της Ελλάδος, Ιρλανδίας, Ισπανίας, και Πορτογαλίας και επέλθει η διάλυση μιας κακοσχεδιασμένης νομισματικής ένωσης. Κι αυτό είναι αναμενόμενο από τους επικριτές της, διότι η βασική ιδέα σε οικονομικούς όρους είναι πολύ κακή.

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992) στις διατάξεις της οποίας θεμελιώθηκε η νομισματική ένωση δεν καθόρισε κανένα πλαίσιο εξόδου ενός κράτους- μέλους από την Ευρωζώνη και δεν εμπεριείχε καμία αναφορά στο εμφανές γεγονός ότι με την ένταξη τα κράτη παραχωρούσαν κυριαρχικά δικαιώματα της ανεξάρτητης οικονομικής δράσης που κατείχαν πριν την ένταξη. Η Συνθήκη καθόριζε μόνο τον θεσμό του ενιαίου νομίσματος της Ευρωζώνης, στην οποία ένας αριθμός ανεξάρτητων κρατών-εθνών θα έχουν κοινό συμβολικό νόμισμα (fiat currency) και μία κοινή υπέρ-εθνική Κεντρική Τράπεζα που έχει το μονοπώλιο της έκδοσης του Ευρώ.

Το κείμενο της Συνθήκης δεν έλεγε τίποτε γύρω από τις θεσμικές αρχές στις οποίες θα παραχωρηθούν αυτά τα κυριαρχικά δικαιώματα και πως αυτές θα τις ασκήσουν. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ στη πραγματικότητα ήταν ένα μισοτελειωμένο σπίτι από την αρχή και παρέμεινε μισοτελειωμένο μετά από μια εικοσαετία. Έτσι, ήταν φυσικό τα αδύναμα κράτη-μέλη της περιφέρειας να αρχίσουν να καταρρέουν μέσα στη θύελλα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, διότι ποτέ δεν επετεύχθη η δημοσιονομική ομοσπονδία και η πολιτική ένωση.

Ήταν η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 που έκανε εμφανή τον ατελή σχεδιασμό του Ευρώ, ιδίως της έλλειψης δημοσιονομικής πολιτικής. Ο δημοσιονομικός φεντεραλισμός είναι ο απαραίτητος συνδετικός κρίκος της νομισματικής ένωσης και, η «απ' ευθείας» χρηματοδότηση στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών. Θεσμικές αλλαγές που είναι μάλλον απίθανο να γίνουν.

Όμως, όταν ένα κράτος-έθνος δεν μπορεί να εκδώσει το δικό του εθνικό νόμισμα αυτό δεν έχει καμία δύναμη να καθορίσει μια ανεξάρτητη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική και ως φυσική συνέπεια μετατρέπεται σε μια αποικία ενός ιμπεριαλιστικού συστήματος που οι κατευθυντήριες γραμμές και ντιρεκτίβες δίνονται από την μητρόπολιν.

Πότε επιτέλους θα γίνει κατανοητό ότι κυρίαρχο κράτος είναι το κράτος το οποίο έχει την δυνατότητα να εκδώσει το δικό του εθνικό νόμισμα. Δηλαδή, το κράτος - έθνος που δεν αντιμετωπίζει περιορισμούς στη παροχή χρήματος στην άσκηση της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής.

Και στη σύγχρονη εποχή της δημιουργίας συμβολικού χρήματος από «κοπανιστό αέρα», το κράτος αυτό δεν στερείται από ηλεκτρονικές πληκτρολογήσεις έκδοσης χρήματος, γι αυτό και δεν χρεοκοπεί.
Σπύρος Λαβδιώτης, Αθήνα 20 Απριλίου 2013

Ο Σπύρος Λαβδιώτης είναι οικονομολόγος