Απειλή Τσίπρα για κάλπες*

Το Ποντίκι

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Όλα του χρέους δύσκολα και στο βάθος κάλπη. Κάπως έτσι θα μπορούσε να διαβαστεί από τους πολύ προσεκτικούς η χθεσινή ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία σε πρώτη ανάγνωση αποτελούσε απάντηση στην προηγούμενη ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Κ.Ο. της Νέας Δημοκρατίας.

Στην κομματική αυτήν ομιλία ο πρωθυπουργός εστίασε στην επιχειρηματολογία που περιέγραφε το γιατί δεν πρέπει να γίνουν εκλογές, καθώς εκκρεμούν όλα τα μεγάλα στοιχήματα της κυβέρνησης και του ιδίου:

 Έγκαιρο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης.

 Συζήτηση για τα μεσοπρόθεσμα και τα μακροπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους, προκειμένου να προκύψει ένας «οδικός χάρτης» που θα περιλαμβάνει όχι μόνο την απομείωση των δανειακών βαρών σε μεγάλο βάθος χρόνου, αλλά και τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, ώστε να εξοικονομηθεί ρευστότητα που θα τονώσει την ελληνική οικονομία.

 Ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

 Και, ως τελευταίο στάδιο, η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές, η οποία – σε συνδυασμό με τα προηγούμενα – θα αποτελέσει ένα ισχυρό σήμα προς τους απανταχού επενδυτές ότι η χώρα έχει μπει σε περίοδο πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας.

 

Αυτήν τη σταθερότητα εμφανίστηκε χθες να υπερασπίζεται ο Τσίπρας και σ’ αυτήν αφιέρωσε τον κύριο κορμό της ομιλίας του υποσχόμενος ότι η αξιολόγηση θα κλείσει εγκαίρως και τα εκλογικά όνειρα της Ν.Δ. θα παραμείνουν όνειρα. Ωστόσο η φράση - κλειδί ήταν η εξής: «Η αποτυχία των διαπραγματεύσεων μπορεί να οδηγήσει σε εκλογές, αλλά θα καταστραφεί η οικονομία και θα έρθει τέταρτο μνημόνιο, όπως επιθυμεί η Ν.Δ.».

 

Τα τρία μηνύματα

Στο σημείο αυτό ο πρωθυπουργός, ο οποίος στην ίδια ομιλία εξέφρασε τη βεβαιότητά του ότι «η αξιολόγηση θα κλείσει χωρίς υποχωρήσεις σε θέματα αρχών», εξέπεμψε μια απειλή με τρεις – άσχετους μεταξύ τους – αποδέκτες.

Συνοπτικά:

 Προς τους Ευρωπαίους δανειστές: Να τελειώνουμε με το χρέος για να μην προκληθεί μια ακόμη εστία αστάθειας και πολιτικής αμφιβολίας στην Ευρώπη, καθώς είναι ήδη αρκετές αυτές στην Ιταλία, την Αυστρία, την Ολλανδία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, όπου εκλογές και δημοψηφίσματα δημιουργούν ήδη σενάρια αποσταθεροποίησης της Ε.Ε. και της ευρωζώνης σε περίπτωση «ανεπιθύμητων» αποτελεσμάτων.

 Προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη: Αν συνεχίσεις να με υπονομεύεις και να δυσκολεύεις την προσπάθεια για επιτυχές κλείσιμο της αξιολόγησης, όλα θα πάνε τραγικά πίσω και εσύ, αν πάμε σε εκλογές και τις κερδίσεις, θα βρεθείς με τέταρτο μνημόνιο στην πλάτη.

 Προς τους βουλευτές του κόμματός του: Να περάσουμε την αξιολόγηση εγκαίρως για να ανοίξουμε τον δρόμο σε θετικές εξελίξεις, αλλιώς ίσως αναγκαστούμε να πάμε σε εκλογές.

Μια πανομοιότυπη απειλή είχε εκτοξευθεί και από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο τις προηγούμενες μέρες, όταν ο υπουργός Οικονομικών, ερωτηθείς από την εφημερίδα «Wall Street Journal» για τον πιθανότερο χρόνο προσφυγής σε εκλογές, είχε απαντήσει: «Με την αίρεση ότι δεν θα προκύψει το χειρότερο σενάριο για το χρέος και την ανάκαμψη, δεν βλέπω ο ΣΥΡΙΖΑ να πηγαίνει σε εκλογές το 2017».

 

Το θρίλερ της μίνι συνόδου

Η έμμεση πλην σαφέστατη απειλή του πρωθυπουργού πάντως δεν έρχεται σε πολιτικό κενό. Αντιθέτως, αποτελεί την απάντησή του στις ασφυκτικές πιέσεις του κουαρτέτου των δανειστών για το μεσοπρόθεσμο και τα εργασιακά, που θέτουν σε κίνδυνο την έγκαιρη ολοκλήρωση της αξιολόγησης, αλλά και στη χρονοτριβή που παρατηρείται στο ζήτημα του καθορισμού των όρων της συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, η οποία συνδέεται ευθέως με τα ζητήματα της ρύθμισης του χρέους και του ύψους των απαιτούμενων πρωτογενών πλεονασμάτων.

 

Ήδη άλλωστε εξελίσσεται ένα θρίλερ με την περίφημη μίνι σύνοδο ευρωζώνης και ΔΝΤ για το θέμα της συμμετοχής του Ταμείου στο πρόγραμμα. Η αρχική διαρροή από το Βερολίνο (στην εφημερίδα «Sueddeutsche Zeitung») για σύγκληση της συνόδου αυτήν την Παρασκευή φαίνεται ότι ήταν αρκετά πρώιμη και ως εκ τούτου διαψεύστηκε από το γραφείο του Σόιμπλε, με συνέπεια για αρκετές ώρες χθες να υπάρχει κλίμα ματαίωσής της. 

Όσο για τον λόγο της μη σύγκλησης της συνόδου, πληροφορίες αναφέρονται σε σκληρές απαιτήσεις του Πολ Τόμσεν για το ελληνικό χρέος, τις οποίες δεν μπορεί να αποδεχθεί το Βερολίνο. Ωστόσο την αρχική διάψευση ακολούθησαν νέες πληροφορίες περί απλής αναβολής και περί βεβαιότητας για τη σύγκλησή της σε μεταγενέστερο χρόνο.

 

Σε αυτό το κλίμα είναι αυτονόητη η απόπειρα του πρωθυπουργού να ασκήσει τη μεγαλύτερη δυνατή πίεση πρωτίστως προς τους δανειστές, ώστε να συμφωνήσουν μεταξύ τους και να διευκρινιστούν οι όροι της επιστροφής του ΔΝΤ ως κανονικού μέλους του κουαρτέτου με την ελπίδα ότι, παρά τη σκληρότητα που θα επιδείξει σε θέματα μεταρρυθμίσεων, θα συμβάλει στον μεγάλο στόχο του χρέους και των πλεονασμάτων.

Είναι επίσης αυτονόητη η απόπειρα του Τσίπρα να μετριάσει την πίεση της Ν.Δ. για εκλογές, ώστε, στην ακραία περίπτωση που προκύψει θέμα εκλογών, να διατηρεί ο ίδιος την πολιτική πρωτοβουλία και να μην εμφανιστεί ως συρόμενος στην κάλπη.

 

Τέλος, είναι παρομοίως αυτονόητη η απόπειρά του να τιθασεύσει τους αντιρρησίες του κόμματός του καθώς γνωρίζει άριστα ότι, αν τα πράγματα φτάσουν στο ακραίο χρονικό όριο για το κλείσιμο της αξιολόγησης, η κυβέρνηση, παρά τη σημερινή της άρνηση, ίσως υποχρεωθεί να αποδεχθεί σκληρότερους όρους από αυτούς που σήμερα δημοσίως αποδέχεται.

Σε κάθε περίπτωση, μια απειλή περί προσφυγής σε εκλογές όχι μόνο συντηρεί τη σχετική θεματολογία στην επικαιρότητα, αλλά ενδέχεται προσεχώς να αλλάξει τους όρους του εσωτερικού πολιτικού παιχνιδιού. Αν, βεβαίως, όπως λέει και ο Τσακαλώτος, όλα πάνε πολύ άσχημα στα βασικά κυβερνητικά μέτωπα...

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1944 στις 24-11-2016