«Φιλελεύθερος προστατευτισμός»: Η νέα πολιτική που εξηγεί Trump και Brexit

Του Χρήστου Αλωνιστιώτη* 

Η εκλογή του Donald Trump οδήγησε σε σειρά αποτυχιών στις προβλέψεις διεθνών οίκων και αναλυτών, για την πορεία των μετοχών και το δολάριο. Από την ημέρα των αμερικανικών εκλογών, ο S&P 500 έχει σημειώσει άνοδο περί το 2,0% και ο δείκτης δολαρίου έχει πραγματοποιήσει ένα εξαιρετικό ράλι που τον έχει οδηγήσει 3,50% υψηλότερα.

Είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς πως οι επενδυτές, οι οποίοι ήταν πλήρως απαισιόδοξοι με μια εκλογή Trump και είχαν τοποθετηθεί σε ασφαλή καταφύγια, ξαφνικά και εν μια νυκτί, ξεκίνησαν να τοποθετούνται μαζικά στις αγορές. Αυτό που είναι απόλυτα σίγουρο, είναι ότι τη νύχτα που ανακοινώθηκε το αποτέλεσμα, η Fed έδωσε εντολή στο desk για αγορές μέχρι να γίνει κατανοητό ότι με τη WallStreet δε δικαιούται να παίξει κανένας.

Αν πριν από τις εκλογές υπήρχε μια σχετική νηφαλιότητα και οι αναλυτές είχαν παραμερίσει το φόβο για το αβέβαιο, τότε θα ήταν εύκολο να καταλάβουν ότι οι πολιτικές θέσεις του Trumpήταν θετικές και για την αμερικανική οικονομία, αλλά κυρίως, για το USD. Κάτι που φαίνεται ότι οι αγορές δεν άργησαν να καταλάβουν.

Ο Trump θα επιδιώξει να υλοποιήσει ένα τεράστιο πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με στόχο να δώσει μακροπρόθεσμη ώθηση στην αμερικανική οικονομία και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Αυτό θα μπορούσε να διατηρήσει την αμερικανική ανάπτυξη στα επίπεδα του 4,0%, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του επιτελείου του.

Την ίδια ώρα, ο Trump θα επιδιώξει να κάνει την απασχόληση για τους μετανάστες εξαιρετικά δύσκολη, με στόχο να αναγκάσει τους Αμερικανούς εργοδότες, να προσλάβουν εργαζόμενους από τις στρατιές των Αμερικανών που παραμένουν για πολλούς μήνες χωρίς δουλειά.

Για όσους επικρίνουν την τακτική αυτή, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτό αποτελεί μια νέα πρακτική η οποία εμπίπτει σε ένα νέο πολιτικό δόγμα που θα αναλύσω παρακάτω. Την ίδια πρακτική ακολουθεί και η Ελβετία, η οποία έχει μειώσει σημαντικά τον αριθμό των ξένων που εισέρχονται για εργασία στη χώρα, προκειμένου να δώσει προτεραιότητα στους Ελβετούς.

Το ίδιο συμβαίνει και στην Ελλάδα. Όσοι ασχολούνται με αγροτικές δουλειές, θα έχουν διαπιστώσει ότι τα τελευταία χρόνια, έχει υπάρξει σημαντική μείωση των αλλοδαπών που απασχολούνται στις αγροτικές εργασίες και ταυτόχρονη αύξηση των Ελλήνων. Στην περίπτωση της Ελλάδας, αυτό προήλθε από τις άσχημες οικονομικές συνθήκες που έκαναν την ανάγκη επιστροφής του Έλληνα στα χωράφια, επιτακτική. Ωστόσο, αν αυτό διατηρηθεί μακροπρόθεσμα, το αποτέλεσμα θα είναι ακριβώς το ίδιο με την πολιτική Trump.

Το fiscal stimulus το οποίο και ευαγγελίζεται ο Trump, είναι απαίτηση των κεντρικών τραπεζών, καθώς η οικονομική στήριξη έχει εξαντλήσει τα όριά της και την αποτελεσματικότητά της. Η πολιτική της Fed, είχε σαν αποτέλεσμα τα ταμεία των επιχειρήσεων να πλημμυρίσουν από ρευστότητα. Πλέον, έρχεται ο Donald Trump και υπόσχεται ότι θα δημιουργήσει τις συνθήκες αυτές οι οποίες θα οδηγήσουν τις επιχειρήσεις στο να επενδύσουν όλη αυτή τη ρευστότητα, η οποία ξεπερνά τα $2,5 τρισ., στην πραγματική οικονομία.

Η μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων και μια σειρά άλλων κινήτρων, στοχεύουν στην απελευθέρωση της ταμειακής ρευστότητας και στη δημιουργία επενδύσεων στην πραγματική οικονομία. Αυτό συνεπάγεται πραγματική ανάπτυξη, αύξηση της μακροπρόθεσμης απασχόλησης, αύξηση του εισοδήματος και της κατανάλωσης.

Ωστόσο, οι Δημόσιες Επενδύσεις, αναμένεται να δημιουργήσουν ισχυρά αρνητικό αντίκτυπο στο USD, καθώς αυτή η πολιτική θα προκαλέσει αύξηση των ελλειμμάτων της Αμερικής. Παράγοντας ο οποίος είναι αρνητικός για το USD.

Εδώ ο Trump φαίνεται να έχει δυο λύσεις. Η πρώτη λύση είναι η Fed. Με τις Δημόσιες Επενδύσεις να είναι αρνητικές για το USD, η Fed θα κληθεί να αυξήσει τα επιτόκια αρκετές φορές στα επόμενα δυο χρόνια με στόχο να αυξήσει τις επιτοκιακές διαφορές, να δημιουργήσει μια άνοδο στα πραγματικά επιτόκια και να γίνει ελκυστικό για τους επενδυτές. Αυτό θα προκαλέσει κύμα νέων αγορών σε USD, με αποτέλεσμα την άνοδό του.

Η δεύτερη λύση του Trump, είναι οι κινήσεις για τον επαναπατρισμό των κεφαλαίων που οι αμερικανικές πολυεθνικές έχουν «παρκάρει» εκτός Αμερικής. Πρόκειται να ένα ποσό το οποία εκτιμάται στα $3,5 τρισ. και από το οποίο ένα μεγάλο ποσοστό θα κατευθυνθούν προς την υλοποίηση νέων επενδύσεων. Η ενέργεια αυτή, θα μπορούσε να προκαλέσει ανοδικό-σοκ στο δολάριο.

Η ενέργεια αυτή θα κοστίσει στις αμερικανικές επιχειρήσεις 10% από 5,25% που ήταν μέχρι σήμερα, αλλά θα κερδίσουν από τη μείωση της φορολογίας για τις επιχειρήσεις, που από το 35% σήμερα θα πάει στο 15% πιθανόν και στο 10%. Άρα ο Trump, προσδοκά και να γεμίσει τα ταμεία άμεσα, αλλά και να οδηγήσει σε αύξηση των επενδύσεων.

Τα παραπάνω δείχνουν ότι, η πολιτική του Trump, θα έχει αρνητικές συνέπειες για το USD και για το λόγο αυτό χρειάζεται κάποια σημαντικά αντίβαρα που θα διατηρήσουν μια ισορροπία και αν δεν ισχυροποιήσουν το USD, τουλάχιστον θα το διατηρήσουν σε επίπεδα κοντά στο 100.

Η εκλογή Trump, εκτιμώ ότι άδικα σόκαρε τον κόσμο, καθώς λίγους μήνες πριν είχε συμβεί το Brexit, το οποίο είναι πολύ πιο σοκαριστικό γεγονός, καθώς αποτελεί ισχυρή πληγή στη δομή της Ευρωζώνης και ανοίγει την πόρτα για ανεξέλεγκτες πολιτικές καταστάσεις. Μην ξεχνάμε ότι ακολουθεί δημοψήφισμα στην Ιταλία, το οποίο είναι αβέβαιο, εκλογές στην Γαλλία με την ακροδεξιά να φλερτάρει με την έκπληξη και εκλογές στη Γερμανία, η οποία συνεχίζει να αντιμετωπίζει την Ευρωζώνη σαν αποικία της.

Η στροφή των πολιτών σε ποιο ακραίες πολιτικές επιλογές, ή σε πιο λαϊκιστές πολιτικούς όπως το έθεσε η Franklin Templeton,  είναι απόρροια των τεράστιων ανισοτήτων που δημιούργησαν οι πολιτικές του παρελθόντος. Η ιδέα του άκρατου δανεισμού τον οποίο στο τέλος πληρώνει ο πολίτης μέσω της κατακόρυφης μείωσης του βιοτικού του επιπέδου, έχει φτάσει στα όριά του. Η ιδέα ότι οι επιχειρήσεις θα κερδίζουν τεράστια ποσά αλλά αυτά δεν θα επενδύονται αλλά ούτε και θα διανέμονται στους εργαζόμενους μέσα από την αύξηση των μισθών, έγινε μη βιώσιμη για ολόκληρη την οικονομία.

Τα τεράστια χρέη που διαρκώς ανακυκλώνονται, θα πρέπει να βρουν μια λύση η οποία θα οδηγεί σε μια βιώσιμη αποπληρωμή τους. Η αποπληρωμή αυτή μπορεί να γίνει μόνο μέσα από την αύξηση του πραγματικού πλούτου. Και αυτός ο πλούτος βρίσκεται εκτός οικονομίας, στους ισολογισμούς τραπεζών και πολυεθνικών.

Φυσικά, δεν αποκλείω ότι στα επόμενα χρόνια η προσπάθεια για τη διαφύλαξη αυτού του πλούτου, να οδηγήσει σε ακραία πειράματα χρηματοοικονομικής μηχανικής, καθώς στην Κίνα έχει υπάρξει ήδη η σκέψη, να μετοχοποιηθεί μέρος του χρέους και να εισαχθεί στο χρηματιστήριο. Μια σκέψη που πραγματικά δείχνει ότι οι ισχυροί του πλανήτη δεν έχουν όρια στο στόχο τους για μεταφορά του χρέους στις πλάτες άλλων.

Πολιτικοί σαν τον Trump αλλά και ενέργειες σαν το Brexit, με φέρνουν στη θέση να υποψιάζομαι ότι έχουμε περάσει σε μια νέα πολιτική, την οποία ονομάζω «φιλελεύθερος προστατευτισμός». Έννοια προφανώς ασύμβατη καθώς μια προστατευτική οικονομία δε μπορεί να είναι φιλελεύθερη. Ή έτσι νομίζαμε μέχρι σήμερα.

Παραπάνω ανέφερα ότι ο Trump θα επιχειρήσει να δυσκολέψει τις συνθήκες εργασίας για τους μετανάστες υπέρ των Αμερικανών. Ταυτόχρονα θα αποζημιώσει τις εταιρίες για το υψηλότερο κόστος με χαμηλότερη φορολογία. Μια συναλλαγή του τύπου: δώσε μου για να πάρεις. Μια συμφωνία όπου: Εγώ (κράτος) θα θεσμοθετήσω για το καλό της χώρας και εσύ (επιχειρηματίας) θα με βοηθήσεις και θα κερδίσεις.

Το νέο αυτό πολιτικό δόγμα σκοπεύει στην ισχυροποίηση των ίδιων των κρατών. Κεφάλαιο και εργατικό δυναμικό θα αξιοποιούνται υπέρ της χώρας την ώρα που το κράτος θα διαμορφώνει ένα πλαίσιο προστασίας ακόμα και σε διεθνές επίπεδο. Προφανώς η Αμερική διαθέτει και την ισχύ για να δημιουργήσει περιβάλλον ισχυρού ανταγωνισμού για τις αμερικανικές επιχειρήσεις εις βάρος επιχειρήσεων άλλων χωρών.

Τα κέρδη από τις επιχειρήσεις θα πρέπει να μένουν στην Αμερική ή να επιστρέφουν σε αυτή, ώστε να δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας και νέες επενδύσεις. Και ως γνωστόν, μια θέση εργασίας που δημιουργείται από κέρδη που έχουν επαναπατριστεί, σημαίνει την απώλεια μιας θέσης εργασίας σε κάποια άλλη χώρα. Μια επένδυση στην Αμερική, οδηγεί στην αύξηση μιας θέσης απασχόλησης στην Αμερική και στη ματαίωση μιας επένδυσης σε μια άλλη χώρα.

Την εκλογή Trump ακολούθησαν κι άλλες ενδιαφέρουσες εξελίξεις. Μια από αυτές είναι η ταυτόχρονη άνοδος δολαρίου και πετρελαίου. Αυτό προϋπήρχε ήδη τρεις μήνες απλά τώρα έγινε περισσότερο ορατό. Το πετρέλαιο μετά από δυο χρόνια πολύ ισχυρών διακυμάνσεων, εξαρτάται αποκλειστικά από τις ενέργειες του ΟΠΕΚ.

Και όλα δείχνουν ότι στις 30 Νοεμβρίου θα υπογραφεί η μείωση της παραγωγής ή και άλλα μέτρα, που θα οδηγήσουν σε ένα ισχυρό ράλι. Επιπλέον, οι πετρελαϊκές εταιρίες, θα έχουν την τύχη να εγγράψουν αποθέματα με χαμηλές τιμές και να μπουν στο 2017 με αρκετά υψηλότερες τιμές. Αυτό θα ανεβάσει αυτομάτως την χρηματιστηριακή της αποτίμηση.

Τέλος, την εκλογή Trump ακολούθησε και η εκκωφαντική άνοδος των ναυτιλιακών εταιριών, εισηγμένων στο Nasdaq. Ένα ράλι το οποίο οδήγησε σε κέρδη ακόμα και πάνω από 1400% και επιστροφή στα ίδια. Προφανής λόγος δεν υπάρχει. Το ράλι αργά ή γρήγορα θα μπει κάτω από το μικροσκόπιο της SEC ειδικά μετά από τις αναστολές διαπραγμάτευσης που υπήρξαν.

Η αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου δεν εξαρτάται από την Αμερική αλλά από την Κίνα. Η άνοδος του BDI και των ναύλων σε συγκεκριμένες κατηγορίες πλοίων, είναι σημαντική αλλά όχι τόσο ώστε να υπάρξει αυτό το ράλι.

Επιπλέον, οι συνθήκες παραμένουν πολύ δύσκολες. Μεγάλες ναυτιλιακές παραμένουν στα πρόθυρα χρεοκοπίας και οι διασώσεις οι οποίες ενίοτε φτιάχνουν το κλίμα, δεν αποτελούν λόγο για πανηγυρισμούς.

* Ο κ. Χρήστος Αλωνιστιώτης είναι Chief Market Strategist, Delta Forex Group

Πηγή liberal