«Ετσι πάει το δοβλέτι»

Νέα Πολιτική

του Αντώνη Παπαγιαννίδη*

Σοφός φίλος από το πολιτικό μας σύστημα, Ηπειρώτης, ο οποίος έχει επιλέξει την αυτοπεριθωριοποίηση και την εξ αποστάσεως προσέγγιση των πραγμάτων, μας θύμιζε/εξιστορούσε απόηχους από την εποχή που τέλειωνε η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τότε, μετά τους τελευταίους μεγάλους Σουλτάνους, βρέθηκε δίπλα στον θρόνο ο μάλλον παρακμιακός Μουράτ (ο Ε’ πρέπει να ήταν), που έμελλε να διαδεχθεί τον θείο του Αμπντουλαζίζ (εκείνος ήταν ο τελευταίος των μεγάλων της Οθωμανικής σειράς, ο πρώτος που “βγήκε”/ταξίδεψε στην Ευρώπη, σε Παρίσι, Λονδίνο, Βιέννη, με ιστορική κουλτούρα, ακόμη και μουσικές δεξιότητες…).

Ο Μουράτ είχε ταραχώδη προσωπική ζωή, πλην των άλλων και πολυδάπανη. Υπήρξε τότε στην Πόλη ένας Ρωμιός, ο Φώτης από την Ήπειρο από το Βαβούρι Φιλιατών, αρχικά αρχιγανωτζής στο σαράι, στην συνέχεια προφανώς έμπορος. Είχε προκόψει. Δάνειζε λοιπόν εκείνος τον Μουράτ, τον δάνειζε κι άλλο.

Κάποια στιγμή, φθάνει στο όριό του, ζητάει την επιστροφή των χρημάτων του. “Μην φοβάσαι Φώτη, θα τα πάρεις τα λεφτά σου πίσω, θα τα πάρεις με το διάφορο και με φέσι”. Δεν πολυκαταλάβαινε ο Φώτης, επέμενε όμως. Κάποια στιγμή μαθαίνει ότι η γυναίκα του – πίσω στην πατρίδα – είχε αρρωστήσει επαναλαμβάνει πιεστικά το αίτημα, προσέρχεται στο σαράι να ζητήσει το κεφάλαιό του, τον ξυλοφορτώνουν οι ζαπτιέδες, ξαναπηγαίνει, πάλι τα ίδια – απογοητεύεται, φεύγει.

Μετά από καιρό, όταν πια τα πράγματα είχαν αλλάξει στην Αυτοκρατορία, ξαναβρίσκεται στην Πόλη. Πιο δειλά, διεκδικεί το δίκιο του. Εν τω μεταξύ είχε αποδημήσει ο Αζίζ, οπότε… βρέθηκε όχι απλώς να εξοφλείται (καλά, όχι και απολύτως!) ο Φώτης, αλλά και να προωθείται στην υψηλότερη κλίμακα της διοικητικής ιεραρχίας της Αυτοκρατορίας, καϊμακάμης (αυτό ήταν “το φέσι”).

Τότε, λοιπόν, ακούστηκε στα χωριά η είδηση και λεγόταν “Άμα συναντήσεις τον μεγάλο μας αφέντη τον Αζίζ, και σε ρωτήσει πώς πάει το δοβλέτι [=το Κράτος, τα δημόσια πράγματα], να του πεις ότι καϊμακάμης στην Πόλη γένηκε ο Φώτης ο Αλειφιάτης από το Βαβούρι. Αυτός, θα καταλάβει!”. Εισφερόταν η παραβολή αυτή, από τον φίλο της στήλης, ως σχόλιο στο όλο κλίμα της συνόδου του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με τους παρευρισκόμενους να είναι όποιοι ήταν, με όλη την παρακμιακή προσήλωση στα μικρά και προσπέρασμα των μεγάλων, δίπλα μας/γύρω μας.

[Για να κλείσει η ιστορική αναλογία της περιόδου: τον Μουράτ Ε’ διαδέχθηκε μετ’ ου πολύ ο πολύς Αβδούλ Χαμίτ ο Β’. Αυτός εκθρονίστηκε από τον Κεμάλ/τους Νεότουρκους, μετά από κάποιες απόπειρες συνταγματικής διακυβέρνησης, πολύν αυταρχισμό – “Ο καταραμένος”, λόγω της στάσης του απέναντι στις μειονότητες με τα πογκρόμ – και αμφιλεγόμενες σχέσεις με την Δύση].

*Συνεργάτης της Νέας Πολιτικής (Δημοσιεύθηκε στο Kontra News)