Η κούρσα για παγκόσμια κυριαρχία. Πόσο ισότιμη “αντίπαλος” των ΗΠΑ είναι η Ρωσία - See more at: http://www.inprecor.gr/archives/256671#sthash.ijaQXnyx.dpuf

inprecor

"Ο δυνατός προχωρεί μέχρι εκεί που του επιτρέπει η δύναμή του και

ο αδύναμος υποχωρεί μέχρι εκεί που του επιβάλλει η αδυναμία του."

Θουκυδίδης

Γράφει η Άννα Μπαλλή

Το ξέσπασμα της κρίσης στις σχέσεις Ρωσίας-Δύσης (ΗΠΑ-ΕΕ) με επίκεντρο την Ουκρανία δημιούργησε ένα σκηνικό που θύμιζε εποχή Ψυχρού Πολέμου, ενώ δεν ήταν λίγοι αυτοί που μιλούσαν ακόμη και για την πιθανότητα ενός Τρίτου Παγκόσμιου Πολέμου. Όμως, μέχρι αυτή τη στιγμή, τουλάχιστον, και για το άμεσο μέλλον μια τέτοια εξέλιξη δεν δείχνει πιθανή. Η Ρωσία φαίνεται να έχει περιέλθει σε πολύ δύσκολη θέση και να αδυνατεί να απαντήσει στις προκλήσεις, ακόμη και να προστατέψει τους ρωσόφωνους της νοτιοανατολικής Ουκρανίας από τα στρατεύματα του Κίεβου.

Σίγουρα, διατηρώντας στη μνήμη τους τη Ρωσία άλλων χρόνων, πολλοί απογοητεύτηκαν από την εξέλιξη. Όμως, η σημερινή Ρωσία δεν έχει σχέση με την άλλοτε Σοβιετική Ένωση ως προς τη στρατιωτική δύναμη (Σύμφωνο Βαρσοβίας) ούτε είναι φορέας διαφορετικής ιδεολογίας ως προς τη διαχείριση των προβλημάτων στον πλανήτη. Αντίθετα, επιδιώκοντας επί χρόνια να είναι μέρος της νέας τάξης πραγμάτων, με μόνο όπλο τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου, η Ρωσία του Πούτιν ακολουθεί μεθόδους ενός καπιταλιστικού κόσμου που ακόμη και από τη Δύση θεωρούνται ξεπερασμένες και οι οποίες την αποδυναμώνουν. Έτσι, επιχειρεί να λύνει τις διαφορές της με κράτη απειλώντας τα με διακοπή παροχής φυσικού αερίου (1). Δείχνει αδυναμία να απευθυνθεί σε λαούς, κάτι που γίνεται περισσότερο φανερό στις χώρες υπό την επιρροή της όπως και στην ίδια τη Ρωσία. Προτιμά να στηρίζεται σε ολιγάρχες, που έχουν γίνει πάμπλουτοι από ύποπτες δουλειές και δεν χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης από τον κόσμο που ζει στη φτώχεια. Στην Ουκρανία, για παράδειγμα, η οποία παραδοσιακά ήταν από τους πλέον πιστούς συμμάχους της, η κακή διακυβέρνηση του στηριζόμενου από τη Μόσχα Γιανουκόβιτς έπαιξε ρόλο στην εξέγερση των πολιτών και βοήθησε τη Δύση να παρέμβει και να οδηγήσει τη χώρα σε απόσχιση από τη ρωσική σφαίρα επιρροής. Στις διεθνείς της σχέσεις, συνεργαζόμενη με τους άλλοτε αλλά και σημερινούς, όπως αποδεικνύει η ουκρανική κρίση, αντιπάλους της, είχε την ελπίδα ότι θα την αντιμετωπίσουν ως ισότιμο εταίρο και ότι θα μπορούσε να αναδειχθεί στον σκληρό πυρήνα μιας παγκόσμιας διακυβέρνησης ή αυτών που θα ονομάζαμε «αφεντικά του κόσμου».

Στη συμμαχία για την παγκόσμια διακυβέρνηση

«Πιστεύουμε», έλεγε τον Απρίλιο του 2013 ο ρώσος υπουργός εξωτερικών, «ότι ο πιο αξιόπιστος τρόπος για να μην εξελιχθεί ο παγκόσμιος ανταγωνισμός σε στρατιωτική αντιπαράθεση είναι να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για τη διασφάλιση της συλλογικής ηγεσίας από τις μεγαλύτερες χώρες του κόσμου. Μια συλλογικότητα που θα πρέπει να είναι αντιπροσωπευτική, τόσο γεωγραφικά όσο και πολιτισμικά. Η διπλωματία μας επιδιώκει τη δημιουργία ενός βιώσιμου και, στην πλέον ιδανική εκδοχή, αυτορυθμιζόμενου, πολυπολικού συστήματος διεθνών σχέσεων. Και η Ρωσία δικαιωματικά διεκδικεί να είναι στον σκληρό πυρήνα αυτού του συστήματος. Γι’ αυτόν το λόγο είμαστε έτοιμοι για έναν σοβαρό και πολυεπίπεδο διάλογο με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι κανείς δεν θα διεκδικήσει το μονοπώλιο στην αλήθεια και την απόλυτη εξουσία. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρωσία υποστηρίζει σθεναρά θεσμικούς φορείς που αποτελούνται από ευέλικτα σχήματα, όπως ενώσεις κρατών με κοινά συμφέροντα. Ένα τέτοιο επιτυχημένο παράδειγμα ένωσης κρατών, από διαφορετικές ηπείρους μάλιστα, είναι η ομάδα χωρών BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότιος Αφρική). Στο μεταξύ, η Ρωσία θα προεδρεύει για το διάστημα 2013-2015 στην Ομάδα των Είκοσι (G20), στην G8, στην Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) και στην BRICS. Εκεί θα καταβάλει προσπάθειες για την αύξηση της αποτελεσματικότητας αυτών των πολυπολικών φορέων και οργανισμών. Κάτι που θα ενισχύσει την τάση για παγκόσμια διακυβέρνηση».(2)

Αυτός, σύμφωνα με τον κ. Λαβρόφ, ήταν ο βασικός κορμός της φιλοσοφίας της ρωσικής πολιτικής, ο οποίος εγκρίθηκε από τον πρόεδρο της χώρας Βλαντιμίρ Πούτιν, από τα αρμόδια υπουργεία και τη Βουλή (Δούμα). Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: η Ρωσία επιθυμούσε να συμμετέχει με τους ισχυρούς του κόσμου ως ισότιμος εταίρος στην κορφή της πυραμίδας μιας παγκόσμιας διακυβέρνησης, κάτω από την οποία θα κατατάσσονταν, ανάλογα την οικονομική τους ισχύ, ευέλικτες ενώσεις κρατών με βάση τα κοινά τους συμφέροντα.

G8

Έχοντας, μάλιστα, την πεποίθηση ότι δημιουργεί μια στρατηγική σχέση με τις ισχυρές χώρες του πλανήτη, η κυβέρνηση Πούτιν έκανε και τις ανάλογες ενέργειες και συμφωνίες. Με το Βερολίνο, που κατέχει ηγεμονική θέση στην ΕΕ, εδώ και χρόνια σφυρηλατούσε μια γερμανορωσική οικονομική συνεργασία, κορυφαία εκδήλωση της οποίας ήταν η ανάληψη της προεδρίας της κοινοπραξίας για τον αγωγό North Stream από τον πρώην καγκελάριο της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ. Επίσης, υπό τον Πούτιν, η Ρωσία βοήθησε τις ΗΠΑ στην επέμβαση στο Αφγανιστάν. Να σημειωθεί πως, από την έναρξη της επιχείρησης στο Αφγανιστάν, η Ρωσία έχει παραχωρήσει τον εναέριο χώρο και στη συνέχεια τη χρησιμοποίηση του αεροδρομίου του Ουλιάνοφσκ ως κέντρου μεταφοράς των φορτίων των νατοϊκών δυνάμεων, ενώ βοήθησε το ΝΑΤΟ και στη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων σε χώρες όπως το Ουζμπεκιστάν και το Κιργιστάν. Η ρωσική Rosneft και η αμερικανική ExxonMobil έκαναν συμφωνίες για την από κοινού αξιοποίηση των υφαλοκρηπίδων της Θάλασσας Κάρα στην Αρκτική και στη Μαύρη Θάλασσα. Ακόμα και στο διάστημα υπήρξε στενότατη συνεργασία, που σε άλλες εποχές θα ήταν απλώς αδιανόητη. Όλα αυτά ήταν ξεκάθαρα μηνύματα του Πούτιν ότι ήταν πρόθυμος να συνεργαστεί, αν και από την άλλη πλευρά, όλα τα χρόνια από την πτώση της ΕΣΣΔ, τα μηνύματα δεν ήταν το ίδιο θετικά, ξεκινώντας από την επέμβαση του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο, τη συνεχή επέκταση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που στο παρελθόν ήταν μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας και σε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Βαλτικής. Παράλληλα, στις προτάσεις τόσο του Γιέλτσιν, του Μεντβέντεφ, αλλά και του Πούτιν για ένταξη της Ρωσίας στους δυτικούς θεσμούς, συμπεριλαμβανομένου του ΝΑΤΟ, και τη δημιουργία μιας μεγάλης ΕΕ ή Μεγάλης Ευρώπης, η απάντηση ήταν πάντα αρνητική. Και σήμερα φτάσαμε στην πρώτη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο μεγάλη κρίση μεταξύ Δύσης-Ρωσίας, την κρίση στην Ουκρανία. Μια κρίση που δείχνει χωρίς αμφιβολία πλέον ότι ήταν λάθος να πιστεύει η Ρωσία ότι σε αυτή την παγκόσμια νέα τάξη, που έχει δρομολογηθεί από τις ΗΠΑ, οι τελευταίες θα επέτρεπαν την ύπαρξη άλλων δυνάμεων σε ισότιμη βάση. Πολύ περισσότερο όταν δεν έχουν τα προσόντα για κάτι τέτοιο.

Ο πολιτικός επιστήμονας, πρόεδρος του Συμβουλίου εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής της Ρωσίας και αρχισυντάκτης του περιοδικού Η Ρωσία στην παγκόσμια πολιτική Φιόντορ Λουκιάνοφ ομολογεί: «Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ήταν διάχυτη η πεποίθηση ότι η αντιπαράθεση είχε τελειώσει και στη θέση της είχε έρθει η «στρατηγική εταιρική σχέση […] Όπως και να ’χει, δεν είμαστε έτοιμοι για ισότιμη σχέση με τις ΗΠΑ. Αλλά και η Ρωσία σαφώς δεν σκόπευε να αναγνωρίσει την πρωτοκαθεδρία της Αμερικής». (3)

Ουκρανική κρίση

Στην αρχή της κρίσης στην Ουκρανία, ο Πούτιν προχώρησε σε κάποιες εντυπωσιακές κινήσεις επιδιώκοντας να δείξει αποφασιστικότητα. Προσάρτησε την Κριμαία στη Ρωσία με τη βοήθεια στρατιωτικών δυνάμεων, υποσχέθηκε προστασία σε όλους τους ρωσόφωνους της Ουκρανίας, και το Ρωσικό Κοινοβούλιο τον εξουσιοδότησε να χρησιμοποιήσει τις ένοπλες δυνάμεις για να τους προστατεύσει. Παράλληλα, τα ρωσικά στρατεύματα βρίσκονταν σε διαρκή κίνηση στα σύνορα της Ουκρανίας, κάνοντας στρατιωτικά γυμνάσια, σε μια προσπάθεια επίδειξης δύναμης. Αλλά, όταν είσαι και αισθάνεσαι ισχυρός, δεν έχεις ανάγκη να κάνεις μόνο επίδειξη δύναμης. Στη συγκεκριμένη μάλιστα περίπτωση, όπως και σε κάθε περίπτωση που δεν έχεις σκοπό να χρησιμοποιήσεις πράγματι αυτή τη δύναμη, αυτές οι κινήσεις γυρίζουν μπούμερανγκ.

Και αυτό έγινε, με τα εξής αποτελέσματα:

Επιβλήθηκαν οικονομικές κυρώσεις, οι οποίες, αν και θίγονται συμφέροντα και ευρωπαϊκών κρατών που έχουν σημαντικές οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία, όπως για παράδειγμα της Γερμανίας, υιοθετήθηκαν απ’ όλα ανεξαιρέτως τα ευρωπαϊκά κράτη. «Μάλλον για πρώτη φορά οι ΗΠΑ επιδεικνύουν με τόση σαφήνεια ότι πραγματικά είναι το αφεντικό του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος», έγραψε ο Φιόντορ Λουκιάνοφ.

Επίσης, δόθηκε η αφορμή να κινητοποιηθεί το ΝΑΤΟ αγγίζοντας τα σύνορα της Ρωσίας και ανοίγοντας τη συζήτηση για το ενδεχόμενο να τοποθετηθούν μόνιμα στρατεύματά του στην ανατολική Ευρώπη ως αποτέλεσμα των αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, όπως δήλωσε ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου Φίλιπ Μπρίντλοβ. Και όταν ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι η ανάπτυξη δυνάμεων του ΝΑΤΟ σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία αντιβαίνει στην Ιδρυτική Πράξη του 1997 που συνήψαν η Μόσχα και η Βορειοατλαντική Συμμαχία, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Άντερς Φο Ράσμουσεν απάντησε ότι: «Μετά από αυτά που είδαμε στην Ουκρανία, κανείς δεν μπορεί πλέον να εμπιστεύεται τις υποτιθέμενες εγγυήσεις της Μόσχας όσον αφορά την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα των άλλων χωρών». Και υπενθύμισε ότι το 1994 η Ρωσία δεσμεύτηκε να εγγυηθεί την ακεραιότητα και την εθνική κυριαρχία της Ουκρανίας, όμως «αυτό που είδαμε πρόσφατα ήταν η διά της βίας οικειοποίηση εδαφών, η παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας», πρόσθεσε.

Και ο γνωστός διπλωμάτης των ΗΠΑ Κρίστοφερ Π. Χίλ. σύμβουλος με την ομάδα Albright Stonebridge, μια “παγκόσμια επιχείρηση στρατηγικής» με βαθιά επιρροή μέσα στον Λευκό Οίκο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ φέρεται να είπε ότι η αντίδραση της Ρωσίας στην κρίση της Ουκρανίας, η προσάρτηση της Ρωσίας στην Κριμαία και η εκστρατεία “εκφοβισμού” ενάντια στο Κίεβο, σημαίνει ότι η Μόσχα έχει προδώσει τη «νέα τάξη πραγμάτων» που κατείχε ένα μέρος της τα τελευταία 25 χρόνια.

Ο ρωσόφωνος πληθυσμός στην νοτιοανατολική Ουκρανία, παίρνοντας θάρρος από τις υποσχέσεις του Πούτιν και τις κινήσεις του ρωσικού στρατού, ακολούθησε τα βήματα των ρωσόφωνων της Κριμαίας, διεξάγοντας δημοψήφισμα με το οποίο ζητούσε την ένωση της περιοχής του με τη Ρωσία. Όμως, με τον πλέον τραγικό τρόπο, διαπιστώνει ότι ούτε η ουκρανική κυβέρνηση σκοπεύει να τους επιτρέψει να αποσχισθούν, ούτε η Μόσχα έχει τη διάθεση να συγκρουστεί για χάρη τους με τη Δύση, αρκούμενη στην προσάρτηση της Κριμαίας – για την οποία, περιέργως, δεν βρήκε μεγάλη αντίδραση. «Φαίνεται ότι η Δύση αντιλαμβάνεται ότι η “αποκόλληση” της Ουκρανίας δυσαρεστεί αρκετά τη Ρωσία. Έτσι, μια “μεταβίβαση” της Κριμαίας στη Ρωσία σαν βραβείο της παρηγοριάς μάλλον είχε προβλεφθεί. Διαφορετικά, είναι δύσκολο να κατανοήσουμε την αναιμική αντίδραση της Δύσης στις κινήσεις των αρχών της Αυτόνομης Δημοκρατίας», σημειώνει ο πολιτικός αναλυτής Αντρέι Ιλιάσενκο. (4)

Την ίδια στιγμή με τις κινήσεις του Κρεμλίνου για την προσάρτηση της Κριμαίας και τη συγκέντρωση ρωσικού στρατού στα σύνορα της Ουκρανίας, γίνονταν διάφορες δηλώσεις τόσο του ρώσου προέδρου όσο και ρώσων αξιωματούχων, που λίγοι τις πρόσεχαν. Στις δηλώσεις αυτές έδιναν συνεχώς διαβεβαιώσεις στη Δύση, και πιο συγκεκριμένα στις ΗΠΑ, ότι η ρωσική κυβέρνηση επιθυμούσε διακαώς να διατηρήσει σχέσεις συνεργασίας με τους εταίρους της, όπως συνέχιζε και συνεχίζει να αποκαλεί τις ΗΠΑ και την ΕΕ, και επαναλάμβαναν διαρκώς το αίτημα να μη διαταραχθούν αυτές οι σχέσεις, λέγοντας ότι μια σύγκρουση με τις ΗΠΑ και την ΕΕ είναι το τελευταίο που επιθυμούν.

Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του ίδιου του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος ήδη από τις 7 Μαρτίου υποστήριζε πως η απόσταση ανάμεσα στη Ρωσία και στις ΗΠΑ παραμένει μεγάλη στο θέμα της Ουκρανίας, πρόσθετε όμως πως οι δύο χώρες δεν πρέπει να θυσιάσουν τις σχέσεις τους εξαιτίας μιας διαφωνίας για ένα μεμονωμένο, αν και πολύ σημαντικό, διεθνές πρόβλημα. Ο ρώσος ηγέτης υπογράμμισε «την κορυφαία σημασία των ρωσοαμερικανικών σχέσεων για να εξασφαλιστεί η σταθερότητα και η ασφάλεια στον κόσμο. Οι σχέσεις αυτές δεν πρέπει να θυσιαστούν για μεμονωμένες διαφορές, αν και σημαντικές, σχετικά με διεθνή προβλήματα», ήταν τα ακριβή λόγια του.

Επίσης, ο εκπρόσωπος του προέδρου της Ρωσίας Ντμίτρι Πεσκόφ, κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο τηλεοπτικό δίκτυο Ren-TV στις 15 Μαρτίου, σύμφωνα με το επίσημο ρωσικό πρακτορείο RIA, αναφερόμενος στο θέμα της Ουκρανίας δήλωσε με ανακούφιση: «Υπάρχει ακόμη ελπίδα ότι μπορούν να βρεθούν ορισμένα κοινά σημεία μέσω του διαλόγου, τον οποίο οι εταίροι μας, δόξα τω Θεώ, δεν τον έχουν απορρίψει. Με όλη μας την ψυχή ελπίζουμε ότι τόσο εμείς όσο και οι εταίροι μας διαθέτουμε αρκετή πολιτική σοφία, αισθήματα και πολιτικό ρεαλισμό, ώστε να αποφύγουμε τη διολίσθηση σε μια ακόμη βαθύτερη αντιπαράθεση, ιδεολογική ή άλλη, εξαιτίας της Ουκρανίας».

Οι δηλώσεις αυτές, που επαναλήφθηκαν πολλές φορές, συνοδεύτηκαν και από ανάλογες κινήσεις που διαβεβαίωναν και έμπρακτα τις ΗΠΑ και την ΕΕ (Γερμανία) ότι η Μόσχα δεν θέλει να διαταραχθούν οι σχέσεις τους. Τέτοιες ήταν για παράδειγμα:

Η Συμφωνία της Γενεύης στις 19 Απριλίου, μετά από πολύωρη συνάντηση των εκπροσώπων Ρωσίας, Ουκρανίας, ΕΕ και ΗΠΑ. Στο κοινό ανακοινωθέν αναφερόταν: «Όλες οι παράνομες ένοπλες ομάδες πρέπει να αφοπλιστούν, όλα τα παρανόμως καταληφθέντα κτίρια πρέπει να παραδοθούν στους νόμιμους κατόχους τους, όλοι οι δρόμοι, οι πλατείες και οι λοιποί δημόσιοι χώροι στις ουκρανικές πόλεις πρέπει να απελευθερωθούν». Ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών κάλεσε τότε και ο ίδιος όλες τις ρωσόφωνες ένοπλες ομάδες να αφοπλιστούν και να εγκαταλείψουν τα υπό κατάληψη κτίρια στην νοτιοανατολική Ουκρανία, διευκρινίζοντας ότι συμφωνήθηκε να δοθεί αμνηστία σε όλους τους διαδηλωτές που θα σεβαστούν τις διατάξεις της Συμφωνίας της Γενεύης, με εξαίρεση αυτούς που είναι ένοχοι για κακουργήματα. (σ.σ. Αυτό το τελευταίο στην Ελλάδα παραπέμπει στη Συμφωνία της Βάρκιζας, με τα γνωστά εγκληματικά αποτελέσματα). Ο Σεργκέι Λαβρόφ διαμήνυσε ότι η κρίση πρέπει να επιλυθεί από τους ίδιους τους Ουκρανούς και κάλεσε σε μακροχρόνιες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, ενώ ζήτησε μια πιο αποκεντρωμένη κυβέρνηση στην Ουκρανία, με παροχή ευρύτερων εξουσιών στις ρωσόφωνες περιοχές. Ξεκαθάρισε, πάντως, ότι η Ρωσία δεν έχει καμία επιθυμία να αποστείλει στρατεύματα στην Ουκρανία λέγοντας: «Δεν έχουμε κανενός είδους επιθυμία να αποστείλουμε στρατεύματα στην Ουκρανία. Αυτό θα ήταν αντίθετο με τα θεμελιώδη συμφέροντά μας».

Ενόψει μιας συνάντησής του με τον επικεφαλής του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) Ντιντιέ Μπουρκχάλτερ, ο Πούτιν κάλεσε τους ρωσόφωνους στη νοτιοανατολική Ουκρανία να αναβάλουν το δημοψήφισμα που είχε προγραμματιστεί για την 11η Μαΐου, δηλώνοντας πως ο άμεσος διάλογος ανάμεσα στο Κίεβο και στους αποσχιστές της νοτιοανατολικής Ουκρανίας είναι το κλειδί για να επιλυθεί η κρίση.

Όμως, πώς να πείσει τους ρωσόφωνους να συζητήσουν με την κυβέρνηση της Ουκρανίας, την οποία η ίδια η Μόσχα υποτίθεται ότι δεν την αναγνώριζε, και μάλιστα όταν αυτή στηρίζεται στους φιλοδυτικούς ναζιστές που λίγες μέρες νωρίτερα είχαν προκαλέσει την τραγωδία της Οδησσού; Έτσι, οι ρωσόφωνοι προχώρησαν στο δημοψήφισμα και στη συνέχεια ζήτησαν από τη Μόσχα την ένταξη της περιοχής στη Ρωσία και την αποστολή ρωσικών στρατευμάτων προκειμένου να αποκατασταθεί η ειρήνη και η σταθερότητα. Για μια ακόμη φορά ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, συνομιλώντας με τον Ντιντιέ Μπουρκχάλτερ, τους παρότρυνε να συζητήσουν με την κυβέρνηση της Ουκρανίας.

Στις 19 Μαΐου, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Interfax, ο Πούτιν έδωσε εντολή να επιστρέψουν στη μόνιμη βάση τους οι στρατιωτικές δυνάμεις που συμμετείχαν στα γυμνάσια τα οποία πραγματοποιήθηκαν σε τρεις περιοχές που συνορεύουν με την Ουκρανία, και τέσσερις μέρες αργότερα ο πρόεδρος της Ρωσίας υποσχέθηκε να αναγνωρίσει το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ουκρανία και να συνεργαστεί με τον νικητή της διαδικασίας. Ωστόσο, περιέγραψε την κατάσταση στη γειτονική της Ρωσίας χώρα ως εμφύλιο πόλεμο κι επανέλαβε τους ρωσικούς φόβους πως το Κίεβο ενδέχεται να προσχωρήσει στο NATO. Τέλος Ιουνίου και έπειτα από αίτημα του Βλαντίμιρ Πούτιν, η άνω βουλή της Ρωσίας, το Συμβούλιο της Ομοσπονδίας, προχώρησε στην ανάκληση της απόφασής της με την οποία εξουσιοδοτούσε τον πρόεδρο να διατάξει επέμβαση στην Ουκρανία με χρήση στρατιωτικής ισχύος,

Ευρασιατική σκακιέρα

Τι σημαίνει όμως η κρίση στην Ουκρανία; Πολύ σωστά ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας Σεργκέι Λαβρόφ υπογραμμίζει ότι «Λίγοι σοβαροί αναλυτές αντιλαμβάνονται ότι δεν πρόκειται για τη μοίρα της Ουκρανίας, απλώς η Ουκρανία χρησιμοποιήθηκε και συνεχίζει να χρησιμοποιείται ως πιόνι στο γεωπολιτικό παιχνίδι».

Ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του προέδρου Κάρτερ, καθηγητής του Χάρβαρντ και από αυτούς που διαμορφώνουν τη στρατηγική της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, έγραφε το 1997 στο βιβλίο του Η μεγάλη σκακιέρα: «Η Ευρασία είναι η σκακιέρα πάνω στην οποία συνεχίζει να παίζεται ο αγώνας για την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία. Όποιος ελέγχει την περιοχή αυτή θα ελέγξει και τις παγκόσμιες εξελίξεις». (5)

Ο Μπρεζίνσκι θεωρούσε την Ουκρανία ως περιοχή κλειδί για τον έλεγχο τη Ευρασίας, και δεν είναι τυχαίο ότι σε δύο παγκόσμιους πολέμους η Γερμανία επιχείρησε να θέσει την Ουκρανία υπό τον έλεγχό της. Κάτι που επίσης επιδιώκει σήμερα με την ενσωμάτωσή της στην ΕΕ, φέρνοντάς την αντιμέτωπη με τη Ρωσία, η οποία θεωρούσε ότι δικαιωματικά ανήκε στην ίδια ο έλεγχος της περιοχής αυτής. Η Ρωσία του Πούτιν στην προσπάθειά της να θέσει υπό τον έλεγχό της το χώρο αυτό που θα της επέτρεπε να γίνει η γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, προωθούσε την Ευρασιατική Ένωση, στα πρότυπα της ΕΕ, περιλαμβάνοντας σε αυτή φυσικά και την Ουκρανία.

«Η Ρωσία», λέει ο Αντρέι Ιλιάσενκο, «συνορεύει με δύο παγκόσμια οικονομικά κέντρα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κίνα, που το μέγεθος των αγορών τους είναι ασύγκριτα μεγαλύτερο από τη ρωσική. Ίσως ο Πούτιν να ήταν διατεθειμένος να ενωθεί με έναν από τους δύο ευρασιατικούς οικονομικούς γίγαντες ως ισότιμος εταίρος. Κανείς από τους δύο, όμως, δεν τον καλεί για συνεργασία σε τέτοιο επίπεδο. Αλλά και το να γίνει ένας απλός προμηθευτής πρώτων υλών (φυσικών πόρων) ενός από αυτούς επίσης δεν το θέλει η Μόσχα. Από αυτή τη θέση ξεκίνησε και η ιδέα της Ευρασιατικής Ένωσης». (6)

Όμως, από το μεγάλο παιχνίδι δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι ΗΠΑ, οι οποίες δεν θα επέτρεπαν ποτέ κάποιος άλλος να υπερισχύσει στην περιοχή, αφού κάτι τέτοιο θα απειλούσε το στόχο τους για παγκόσμια ηγεμονία. Και πάλι σωστά ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ αποκάλεσε την Ουάσιγκτον «χορογράφο» των τελευταίων εξελίξεων και έδωσε περισσότερο βάρος στις επαφές του με τον αμερικανό ομόλογό του, παρόλο που η ΕΕ με επικεφαλής τη Γερμανία έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην πτώση του φιλορώσου Ουκρανού προέδρου Γιανουκόβιτς προκειμένου να ενσωματωθεί η Ουκρανία στην ΕΕ. «Οι δυτικοί εταίροι μας και πρωτίστως οι ΗΠΑ προσπαθούν να συμπεριφερθούν ως νικητές του Ψυχρού Πολέμου, ενεργούν σαν να μη λαμβάνουν υπόψη τη Ρωσία στις ευρωπαϊκές υποθέσεις και κάνουν πράγματα που θίγουν άμεσα τα συμφέροντα της Ρωσίας», τόνισε ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών, προσθέτοντας, με μια δόση απαισιοδοξίας, ότι πρόκειται να συνεχιστεί «η πολιτική ανάσχεσης της χώρας μας, πολιτική την οποία κατά βάθος η Δύση ουδέποτε εγκατέλειψε».

Ας δούμε όμως τι ακριβώς πετυχαίνουν οι ΗΠΑ, όπως τουλάχιστον δείχνουν οι μέχρι σήμερα εξελίξεις, και τι σημαίνει αυτό για τη Ρωσία.

Εν συντομία, η ενσωμάτωση της Ουκρανίας στην ΕΕ απομονώνει τη Ρωσία και αποδυναμώνει σημαντικά την Ευρασιατική Ένωση. Επίσης, φέρνει αντιμέτωπες τη Ρωσία με την ΕΕ, και πιο συγκεκριμένα τη Μόσχα με το Βερολίνο, πλήττοντας τις σχέσεις που είχαν καλλιεργήσει εδώ και χρόνια. Έτσι μπαίνει εμπόδιο στη συνεργασία και ίσως μια μελλοντική συμμαχία Γερμανίας-ΕΕ με τη Ρωσία, που θα ήταν, επίσης, θανάσιμη απειλή για το ηγεμονικό προβάδισμα των ΗΠΑ. Επιπλέον, οι ΗΠΑ μονιμοποιούν την εμπλοκή τους στα της ΕΕ εγγυώμενες την ασφάλεια της Ευρώπης μέσω ΝΑΤΟ, και το τελευταίο επεκτείνεται και βρίσκει και πάλι το ρόλο του, που είχε χαθεί με την πτώση της ΕΣΣΔ, ο οποίος, όπως το έθεσε ο πρώτος γενικός γραμματέας της Συμμαχίας λόρδος Ίσμεϋ, είναι να κρατά «τους Αμερικάνους μέσα, τους Ρώσους έξω και τους Γερμανούς κάτω».

Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ: «Η συμπεριφορά της Ρωσίας στην Ουκρανία έκανε φανερή την αξία και τη χρησιμότητα του ΝΑΤΟ. Η κρίση της Ουκρανίας κατέρριψε το μύθο σύμφωνα με τον οποίο το τέλος του Ψυχρού Πολέμου απέκλεισε μια για πάντα τις συγκρούσεις στην Ευρώπη», και παρότρυνε τις χώρες του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις δαπάνες τους για την αγορά πολεμικού εξοπλισμού.

Σύμφωνα, τώρα, με τον Μπρεζίνσκι, οι συνέπειες για τη Ρωσία είναι βαρύτατες. «Η Ουκρανία στην ευρασιατική σκακιέρα», γράφει, «είναι γεωπολιτικός άξονας, επειδή η ίδια η ύπαρξή της ως ανεξάρτητης χώρας βοηθά το μετασχηματισμό της Ρωσίας. Χωρίς την Ουκρανία, η Ρωσία παύει να είναι ευρασιατική αυτοκρατορία. Χωρίς την Ουκρανία, η Ρωσία μπορεί να συνεχίσει να παλεύει για αυτοκρατορική θέση, αλλά τότε θα γινόταν κυρίως ασιατικό αυτοκρατορικό κράτος το οποίο θα συρόταν πολύ πιθανόν σε συγκρούσεις που θα το αποδυνάμωναν, με αφυπνισμένους κεντροασιάτες, οι οποίοι θα ήταν γεμάτοι μνησικακία για την απώλεια της πρόσφατα αποκτημένης ανεξαρτησίας τους και θα είχαν την υποστήριξη των αδελφικών ισλαμικών κρατών στο νότο. Επίσης, το πιθανότερο, και η Κίνα θα αντιτιθόταν σε οποιαδήποτε παλινόρθωση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κεντρική Ασία, λόγω του αυξανόμενου ενδιαφέροντός της για τα κράτη της περιοχής που απέκτησαν πρόσφατα την ανεξαρτησία τους».

Η ι­στο­σε­λί­δα της Στράτ­φορ, μιας ε­ται­ρεί­ας στρα­τη­γι­κών α­να­λύ­σε­ων που δια­τη­ρεί στε­νό­τα­τους δε­σμούς με τις α­με­ρι­κα­νι­κές μυ­στι­κές υ­πη­ρε­σί­ες, ε­πα­νέ­λα­βε πρό­σφα­τα αυ­τή την α­νά­λυ­ση σε σχέ­ση με τα πρό­σφα­τα γεγονό­τα στην Ου­κρα­νί­α, πηγαίνοντας ακόμη παραπέρα. Σε μια α­νά­λυση για τις πο­λι­τι­κές ε­ξε­λί­ξεις στην Ου­κρα­νί­α, η Στράτ­φορ συ­μπε­ραί­νει ό­τι η α­πώ­λεια της Ου­κρα­νί­ας ό­χι μό­νο α­δυ­να­τί­ζει την ε­ξω­τε­ρι­κή θέ­ση της Ρω­σί­ας, αλ­λά επίσης «χω­ρίς την Ου­κρα­νί­α, η οι­κο­νο­μι­κή, πο­λι­τι­κή και στρα­τιω­τι­κή βιω­σι­μό­τη­τα της Ρω­σί­ας τί­θε­ται υ­πό αμ­φι­σβή­τη­ση». Η έ­ρευ­να της Στράτ­φορ συ­νε­χί­ζει: «Το να πει κα­νείς ό­τι η Ρω­σί­α βρί­σκε­ται σε μια κρί­σι­μη κα­μπή εί­ναι πο­λύ συ­γκρα­τη­μέ­νη δή­λω­ση. Χω­ρίς την Ου­κρα­νί­α, η Ρω­σί­α εί­ναι κα­τα­δι­κα­σμέ­νη σε μια ο­δυ­νη­ρή διο­λί­σθη­ση της γε­ω­πο­λι­τι­κής της ι­σχύ­ος και, τε­λι­κά, ί­σως α­κό­μη και στην α­νυ­παρ­ξί­α».

Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα από την πλευρά του φρόντισε να προσδιορίσει το ρόλο που αναλογεί, κατά την άποψή του, στη Ρωσία στο διεθνές σύστημα, χαρακτηρίζοντάς την ως περιφερειακή δύναμη και τονίζοντας ότι η επέμβαση της Μόσχας στην Κριμαία ήταν αποτέλεσμα αδυναμίας και όχι δύναμης. «Η Ρωσία είναι μια περιφερειακή δύναμη που φέρνει σε δύσκολη θέση τους γείτονές της, όχι εξαιτίας της ισχύος αλλά λόγω της αδυναμίας της», σχολίασε χαρακτηριστικά κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στη Χάγη κατά το κλείσιμο της συνόδου για την πυρηνική ασφάλεια. Επιπλέον, ανέφερε ότι η Ρωσία δεν είναι ο υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ και, όπως είπε, τον προβληματίζει περισσότερο η πιθανότητα να εκραγεί ένα πυρηνικό όπλο στο Μανχάταν. Πρόσθεσε ότι η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία δεν είναι «τελειωμένη υπόθεση», καθώς η διεθνής κοινότητα δεν την αναγνωρίζει, και τόνισε ότι επαφίεται στη Ρωσία να ενεργήσει ξανά με βάση τους διεθνείς κανόνες, υπογραμμίζοντας ότι εάν δεν το πράξει θα υποστεί το κόστος. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν «απλώς πρέπει να καταλάβει πως υπάρχει μία επιλογή που πρέπει να γίνει εδώ πέρα», είπε χαρακτηριστικά.

Στροφή στην Ανατολή;

Είναι η επιλογή του Βλαντιμίρ Πούτιν η στροφή στην Ανατολή; Σε μια προσπάθεια να απαντήσει στην επιθετικότητα της Ουάσιγκτον και αισθανόμενος την απειλή από τη δήλωση των κρατών της ΕΕ ότι θέλουν να μειώσουν την ενεργειακή τους εξάρτηση από τη Ρωσία ως αποτέλεσμα της ουκρανικής κρίσης, ο ρώσος πρόεδρος επισκέφτηκε την Κίνα, όπου μετά από πολλά χρόνια άκαρπων διαπραγματεύσεων η Μόσχα και το Πεκίνο υπέγραψαν τελικά 30ετή συμφωνία φυσικού αερίου. Η συμφωνία εκτιμάται ότι αγγίζει τα 400 δισ. δολάρια και η Μόσχα εξασφάλισε περίπου 25 δισ. δολάρια σε προκαταβολές για τη χρηματοδότηση του αγωγού Power of Siberia. Όμως, αν και οι ακριβείς λεπτομέρειες της συμφωνίας παραμένουν μυστικές, είναι κοινό μυστικό ότι η Ρωσία θα παρέχει φυσικό αέριο σε τιμές σημαντικά χαμηλότερες από εκείνες που θα επιθυμούσε (η τιμή του φυσικού αερίου ήταν και ο λόγος που επί τόσα χρόνια δεν είχε υπογραφτεί συμφωνία). Επιπλέον, όπως έγραψαν οι Financial Times: «Ακόμη και με αυτήν τη συμφωνία, το σύνολο του φυσικού αερίου που θα πουλά η Ρωσία στην Κίνα στο τέλος της δεκαετίας θα είναι λιγότερο από το 25% που πουλά τώρα στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει πως η μοίρα της Gazprom, του ρωσικού ενεργειακού γίγαντα, θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Ευρώπη για αρκετά χρόνια». (7) Αξίζει να σημειώσουμε επίσης ότι η συμφωνία συνοδεύτηκε και με ένα σημαντικότατο δώρο εκ μέρους της Μόσχας. Με απόφαση του Β. Πούτιν επιτρέπεται η πώληση στην Κίνα του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 Triumph με χρονικό ορίζοντα το 2016. Η κίνηση αυτή δείχνει ότι η Ρωσία είναι περισσότερο πρόθυμη πλέον να μοιραστεί με το Πεκίνο την πιο προηγμένη ρωσική στρατιωτική τεχνολογία, την οποία μέχρι πρόσφατα δίσταζε να διαθέσει στην Κίνα φοβούμενη ότι θα μπορούσε να τη χρησιμοποιήσει κάποια μέρα εναντίον της.

Φυσικά, ανεξάρτητα όλων αυτών, έχουμε μια νέα εποχή στις σχέσεις Ρωσίας-Κίνας, δύο χώρες που βρίσκονται αυτή τη δεδομένη χρονική στιγμή σε μια ιδιότυπη διεθνή απομόνωση: Η Ρωσία λόγω της Ουκρανίας και η Κίνα εξαιτίας των εδαφικών διαφορών με την Ιαπωνία και το Βιετνάμ αλλά και των κατηγοριών των ΗΠΑ περί κατασκοπίας στον κυβερνοχώρο. Πρόκειται για μια νέα συμμαχία της Ρωσίας με μια μεγάλη δύναμη. Όμως, και αυτή η συμμαχία δεν είναι μεταξύ ισότιμων εταίρων. Η Κίνα είναι μεγαλύτερη δύναμη από τη Ρωσία, έχει τα δικά της συμφέροντα και προφανώς σκοπεύει να αξιοποιήσει τη σύγκρουση της Ρωσίας με τη Δύση προς όφελός της, με τη Ρωσία σε ρόλο που η ίδια απευχόταν να έχει, του παρόχου πρώτων υλών και στρατιωτικής τεχνολογίας.

«Από μόνο του το γεγονός της στροφής προς τα ανατολικά είναι μια σωστή, έστω και καθυστερημένα, κίνηση», γράφει ο Φιόντορ Λουκιάνοφ και προσθέτει: «Δεν μπορούμε να βλέπουμε τον κόσμο μέσα από τα ευρωπαϊκά γυαλιά, όταν η κύρια σκηνή των εξελίξεων έχει μετακομίσει στην Ασία. Ωστόσο, εκεί υπάρχει η ιδιαίτερη, ανατολική πολιτική αρένα, στην οποία η Ρωσία δεν είναι ο ισχυρότερος παίκτης. Η Κίνα βλέπει τη θέση της στον κόσμο και τις δυνατότητες των υπόλοιπων εταίρων της μέσα από το τριγωνικό πρίσμα των υπερδυνάμεων: Κίνα – ΗΠΑ – Ρωσία. Η σημασία της καθεμιάς από τις κορυφές του τριγώνου εξαρτάται από τη σχέση της με τις άλλες κορυφές. Και η γωνία που χάνει την επαφή με κάποια από τις άλλες δύο είναι, σύμφωνα με την αντίληψη της Κίνας, η ασθενέστερη. Και είναι περισσότερο εξαρτώμενη από την τρίτη κορυφή. Σε αυτή τη γεωμετρία, η Μόσχα είναι σημαντικό να κρατήσει την Ουάσιγκτον σαν μοχλό στήριξης, για να διατηρηθεί η ισορροπία με το Πεκίνο και για να αυξήσει το ενδιαφέρον του». (8)

Αυτός είναι προφανώς ένας λόγος που ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωνε στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης: «Είμαι αισιόδοξος. Δεν χάνω την πίστη μου στο ότι η κατάσταση στην Ουκρανία θα εξομαλυνθεί κάποια στιγμή κι ότι θα βρούμε την εσωτερική δύναμη να εξομαλύνουμε τις σχέσεις μας (με τις ΗΠΑ)». Κατά την ομιλία του και απαντώντας σε ερωτήσεις που του υποβλήθηκαν στο Φόρουμ αυτό νωρίτερα, ο Πούτιν επέμεινε πως θέλει καλύτερες σχέσεις με τη Δύση, αφού επέκρινε όμως την πολιτική της στην Ουκρανία και σε ό,τι αφορά την παγκόσμια οικονομία κι αναγνώρισε πως οι κυρώσεις που έχουν επιβάλει η ΕΕ και οι ΗΠΑ σε πρόσωπα και επιχειρήσεις στη Ρωσία πλήττουν τη ρωσική οικονομία. Ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας είπε ακόμη ότι η Μόσχα δεν θέλει να απομονωθεί από τον υπόλοιπο κόσμο και ότι θέλει να συνεργαστεί με την Ουάσινγκτον για να υλοποιηθούν διάφορα σχέδια.

Τι εννοεί ο ρώσος πρόεδρος και στην υλοποίηση ποιων σχεδίων, σε συνεργασία με την Ουάσιγκτον, αναφέρεται; Ξανά ο Φιόντορ Λουκιάνοφ μας λέει: «H Ρωσία, προφανώς, δεν προτίθεται να εγκαταλείψει τη συνεργασία με τις ΗΠΑ, όπου τα συμφέροντα των δύο χωρών συμπίπτουν. Αλλά δεν θα ενδώσει και εκεί που αποκλίνουν. Το μοντέλο αυτό είναι πολύ φυσικό για τις σχέσεις μεταξύ δύο μεγάλων δυνάμεων που δεν είναι σύμμαχοι. Ειδικά στον σημερινό πολυεπίπεδο κόσμο, στον οποίο δεν υπάρχουν πλέον απλές αντιθέσεις και γραμμικές εξαρτήσεις. Ποιο είναι το πεδίο που τα συμφέροντα των δύο “εταίρων” συμπίπτουν; Είναι η Αρκτική. Εκεί όπου, σε αντίθεση με τα συχνά κλιμακούμενα πάθη, τα ρωσικά και τα αμερικανικά συμφέροντα δεν απέχουν και τόσο πολύ μεταξύ τους». (9)

Επίλογος

Βρισκόμαστε στην απαρχή μιας μεγάλης σύγκρουσης, προετοιμασμένης όμως από καιρό στην Ουάσιγκτον. Μέχρι αυτήν τη στιγμή η πολιτική χρόνων του Πούτιν που αποσκοπούσε στην ανάδειξη της Ρωσίας σε ισότιμο εταίρο των ισχυρών της Δύσης έχει καταρρεύσει. Όμως, ο Ρώσος ηγέτης εξακολουθεί να ελπίζει σε ένα συμβιβασμό με τη Δύση, επιθυμώντας διαβεβαιώσεις ότι το Κίεβο δεν θα γίνει πλήρες μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, και φυσικά συνεργασία στη σημαντικότατη για τη Ρωσία Αρκτική, ενώ παράλληλα κάνει άνοιγμα στην Κίνα. Πρόκειται για μια πολιτική λεπτών ισορροπιών, που θα δεχθεί ισχυρές πιέσεις, και πολύ δύσκολα θα αποφύγει να διαδραματίζει η Ρωσία δεύτερο ρόλο. Οι εξελίξεις δεν είναι καθόλου ευνοϊκές. Τα ουκρανικά στρατεύματα ανακαταλαμβάνουν τις περιοχές που είχαν υπό τον έλεγχό τους οι ρωσόφωνοι και ο νέος πρόεδρος της χώρας επιμένει ότι η Κριμαία είναι ουκρανικό έδαφος. Το ψυχρό κλίμα που αντιμετώπισε ο Πούτιν από όλους τους ηγέτες που παραβρέθηκαν στις εκδηλώσεις για την 70ή επέτειο από την Απόβαση των Συμμάχων στη Νορμανδία, καθώς και το γεγονός ότι η G7 -οι κυβερνήσεις δηλαδή των επτά ισχυρότερων δυτικών οικονομιών- συνεδρίασαν χωρίς τη Ρωσία, είναι εύγλωττα μηνύματα. Από την άλλη πλευρά, η Κίνα ενισχύεται από τη στροφή της Ρωσίας προς αυτή, καθώς εξασφαλίζει την ενεργειακή της αυτάρκεια και αποκτά σημαντική στρατιωτική τεχνολογία, αφού η αγορά του αντιπυραυλικού συστήματος S-400 από τη Ρωσία θα επιτρέψει στους Κινέζους να ελέγχουν όχι μόνο τον δικό τους εναέριο χώρο, αλλά και τον εναέριο χώρο πάνω από την Ταϊβάν και τα διαφιλονικούμενα νησιά Σενκάκου, τα οποία η Κίνα θεωρεί επικράτειά της. Στο μεταξύ, εξοπλίζει το ναυτικό της με ταχείς ρυθμούς και προχωρά και στην κατασκευή αεροπλανοφόρων.

Καθώς η Κίνα αναδεικνύεται πλέον ηγετική δύναμη στην Ασία, ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, στη σύνοδο κορυφής της Σαγκάης, κάλεσε «για τη σύσταση μιας νέας δομής ασφάλειας στην Ασία, με βάση τις περιφερειακές δυνάμεις, όπως τη Ρωσία και το Ιράν, αλλά χωρίς τις ΗΠΑ», όπως ανέφερε το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CBS News. Εκτός αυτού, ο Σι Τζινπίνγκ πρότεινε να συσταθεί μια «δύναμη ταχείας επεμβάσεως» ως απάντηση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (παγκοσμίως)! Ο κινέζος ηγέτης περιέγραψε βασικά στο ακροατήριο του, στο οποίο ήταν ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και οι ηγέτες της Κεντρικής Ασίας, ένα αντι-ΝΑΤΟ και σημείωσε την ανάγκη για την «ανάπτυξη ενός μηχανισμού διαβούλευσης» σε αυτόν τον τομέα. (10) «Δεν πρέπει να ανεχόμαστε την τρομοκρατία, τις αποσχιστικές τάσεις και τον εξτρεμισμό. Πρέπει να ενισχύσουμε τη διεθνή συνεργασία και να εντείνουμε την καταπολέμηση αυτών των “τριών δυνάμεων”», δήλωσε ο κινέζος ηγέτης. Και σίγουρα ο Β. Πούτιν θα πρέπει να αισθάνθηκε άβολα για το θέμα της Κριμαίας και όχι μόνο.

Σύμφωνα με τους ειδικούς αναλυτές, η πρόταση του κινέζου προέδρου ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του Πεκίνου για τη δημιουργία μιας συμμαχίας στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας και των αναπτυσσόμενων χωρών, για να αντισταθμίσει την επίδραση των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων δυτικών χωρών στις διεθνείς υποθέσεις. Η στρατιωτική αυτή συμμαχία που προτείνει η Κίνα δεν είναι σίγουρο ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί, καθώς υπάρχουν αρκετά, προς το παρόν, εμπόδια. Όμως, σίγουρα η Κίνα μαζί με τη Ρωσία, αν συνεργαστούν προς αυτή την κατεύθυνση, αποτελούν έναν σημαντικό αντίπαλο των ΗΠΑ. Οπωσδήποτε, ο πόλεμος που ήδη διεξάγεται για την παγκόσμια ηγεμονία θα έχει μεγάλη διάρκεια, πολλά θύματα (κράτη και ανθρώπους) και είναι πολύ νωρίς να μιλήσει κάποιος για το πώς θα εξελιχθεί και το τελικό του αποτέλεσμα. Ο μόνος που το προεξοφλεί είναι ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος κατά την ομιλία του στην τελετή αποφοίτησης της στρατιωτικής ακαδημίας Γουέστ Πόιντ, εξέφρασε την άποψη ότι «παρά το ότι ο κόσμος αλλάζει, οι ΗΠΑ παραμένουν και θα παραμείνουν στην κορυφή της ηγεσίας σε παγκόσμιο επίπεδο», εκτιμώντας ότι «αν οι ΗΠΑ δεν έχουν το συγκεκριμένο ρόλο, τότε δεν θα τον έχει κανείς».

Κατά τη γνώμη μας, αυτοί τους οποίους όλοι ξεχνούν ή καλύτερα υποτιμούν, και όμως θα αποδειχτούν ο απρόβλεπτος παράγοντας που θα επηρεάσει τις εξελίξεις, είναι οι λαοί.

Άννα Μπαλλή

Hellenic NEXUS, Τεύχος 88

Σημειώσεις:

1. «Το 2006 και 2009, η Gazprom, η ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου, έκοψε την παροχή στην Ουκρανία (τη δεύτερη φορά, αυτό δημιούργησε ελλείψεις και στην Ευρώπη). Το 2010, μείωσε την παροχή στη Λευκορωσία (Belarus), και το προηγούμενο φθινόπωρο απείλησε τους Μολδαβούς με τα ίδια μέτρα, σε περίπτωση που δεν εγκατέλειπαν τα σχέδια τους για την υπογραφή συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με την Ε.Ε.. «Ελπίζουμε ότι δεν θα παγώσετε», ήταν η δυσοίωνη ρήση ενός εκπροσώπου του ρώσου υπουργού εξωτερικών», έγραψε πρόσφατα ο James Surowiecki στο αμερικανικό περιοδικό New Yorker.
2. Άρθρο του Σεργκέι Λαβρόφ, στις 2 Απριλίου 2013 στο περιοδικό «International Affairs» (http://gr.rbth.com/politics/2013/04/02/yperifani_kai_ethnika_aneksartiti_eksoteriki_politiki_21297.html)

3. Πόσο χρειάζονται Ρωσία και Αμερική η μια την άλλη; Φιόντορ Λουκιάνοφ άρθρο τον Απριλίου του 2014 στην Συγχρονη Ρωσία (http://gr.rbth.com/opinion/2014/04/01/poso_xreiazontai_rosia_kai_ameriki_i_mia_tin_alli_29477.html)

4. Ουκρανία: Η τελευταία μάχη του «ψυχρού πολέμου» άρθρο του Αντρέι Ιλιάσενκο, στις 10 Μαρτίου 2014 για τη RBTH (http://gr.rbth.com/opinion/2014/03/10/oykrania_i_teleytaia_maxi_toy_psyxroy_polemoy_28997.html)

5. Ζμπιγκνιου Μπρεζίνσκι «Η μεγάλη σκακιέρα», εκδόσεις Λιβάνη 1997

6. Άρθρο του Αντρέι Ιλιάσενκο Η τελευταία μάχη του «ψυχρού πολέμου» 10 Μαρτίου 2014, RBTH (http://gr.rbth.com/opinion/2014/03/10/oykrania_i_teleytaia_maxi_toy_psyxroy_polemoy_28997.html)

7. The Financial Times:Γιατί η συμφωνία με το Πεκίνο δεν είναι θρίαμβος του Πούτιν (http://www.euro2day.gr/ftcom_gr/article-ft-gr/1216918/giati-h-symfonia-me-to-pekino-den-einai-thriamvos-g.html)

8. Πόσο χρειάζονται Ρωσία και Αμερική η μια την άλλη; 1 Απριλίου 2014 Φιόντορ Λουκιάνοφ, http://gr.rbth.com/opinion/2014/04/01/poso_xreiazontai_rosia_kai_ameriki_i_mia_tin_alli_29477.html Η σύγχρονη Ρωσία

9. Πόσο χρειάζονται Ρωσία και Αμερική η μια την άλλη; 1 Απριλίου 2014 Φιόντορ Λουκιάνοφ, http://gr.rbth.com/opinion/2014/04/01/poso_xreiazontai_rosia_kai_ameriki_i_mia_tin_alli_29477.html Η σύγχρονη Ρωσία

10. (Interpolit Международная военная политика http://interpolit.ru) Μετάφραση - Απόδοση Γ. Μοτσάκος. Ειδικός σε Θέματα Άμυνας και Ασφάλειας Πληροφοριών.

Ύστατη κραυγή αγωνίας από το Σλαβιάνσκ – Ι. Στρέλκοφ: «Αν δεν στείλει βοήθεια η Ρωσία καταστραφήκαμε»

22:44

04/07/2014

Το υπό πολιορκία Σλαβιάνσκ, το σύγχρονο “Στάλινγκραντ” της Νέας Ρωσίας, θα «καταστραφεί» μέσα στις επόμενες εβδομάδες εάν η Ρωσία δεν παρέμβει στρατιωτικά ή εάν δεν συμφωνηθεί μια εκεχειρία, προειδοποίησε ο υπουργός Άμυνας της ομόσπονδης Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ της Νέας Ρωσίας, Ιγκόρ Στρέλκοφ.

Εάν η Ρωσία δεν πετύχει μια εκεχειρία εκ μέρους των ουκρανικών δυνάμεων «ή αν δεν παρέμβει με τις ένοπλες δυνάμεις της υπέρ ημών, για τον ρωσικό λαό που ζει εδώ, θα καταστραφούμε», είπε ο Στρέλκοφ σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ρωσικό ειδησεογραφικό ιστότοπο LifeNews.

«Αυτό θα γίνει μέσα σε μια εβδομάδα, το ανώτερο σε δύο. Το Σλαβιάνσκ θα καταστραφεί πρώτο, με όλο του τον πληθυσμό», συνέχισε ο Στρέλκοφ που, σύμφωνα με τις ουκρανικές υπηρεσίες ασφαλείας, είναι συνταγματάρχης της ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών.

Ο Στρέλκοφ πάντως έφτασε στο σημείο να καταγγείλει την “απραξία” της Μόσχας στη σύγκρουση μεταξύ των ουκρανικών δυνάμεων και των φιλορώσων και ρωσόφωνων αυτονομιστών.

«Η Ρωσία δεν θέλει να τους βοηθήσει για να ενωθούν με το λαό τους, με τη μεγάλη, ρωσική οικογένειά τους», είπε αναφερόμενος στους αυτονομιστές. 

«Είναι πολύ σκληρό να παραδεχόμαστε ότι εδώ και τρεις μήνες – πέρασαν ήδη τρεις μήνες – που βρισκόμαστε στο Σλαβιάνσκ, που ήρθαμε εδώ για να βοηθήσουμε δεν έχουμε λάβει σχεδόν καμία βοήθεια», συνέχισε.

Το Σλαβιάνσκ, μια πόλη με πληθυσμό 110.000 κατοίκων μέχρι την έναρξη των συγκρούσεων, είναι σήμερα θέατρο σχεδόν καθημερινών μαχών. 

Το μεγαλύτερο μέρος της πόλης δεν έχει πλέον νερό και ηλεκτρικό ρεύμα καθώς από τους βομβαρδισμούς έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές τα δίκτυα ηλεκτροδότησης και υδροδότησης.

«Οι στρατιώτες μου σκοτώνονται καθημερινά, τα νοσοκομεία είναι γεμάτα με τραυματίες», παραδέχτηκε ο Στρέλκοφ. «Θα συνεχίσουμε τη μάχη, όμως, πραγματικά χρειαζόμαστε βοήθεια», κατέληξε.

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

Λαβρόφ: Χρειάζεται «επανεκκίνηση» στις σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ

Δημοσίευση: 28 Σεπ. 2014, 12:09

Μόσχα, Ρωσία

Η Μόσχα επιθυμεί μία επανεκκίνηση στις σχέσεις της με την Ουάσινγκτον και δεν ενδιαφέρεται για έναν συνεχιζόμενο «πόλεμο κυρώσεων» με τη Δύση, δήλωσε την Κυριακή ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο 5TV, ο Λαβρόφ σημείωσε ότι οι σχέσεις της Ρωσίας με τις ΗΠΑ χρειάζονται μια «επαναφορά» μια εκδοχή 2.0 όπως είπε, αναφερόμενος στην προηγούμενη αμερικανική προσπάθεια να βελτιωθούν οι διμερείς σχέσεις, η οποία υπονομεύθηκε από μια σειρά αντιπαραθέσεων με πιο πρόσφατη αυτή σχετικά με την Ουκρανία.

Ο ρώσος υπουργός υπογράμμισε ότι η χώρα του δεν αισθάνεται απομονωμένη από τη Δύση.

Κατηγόρησε την Ουάσινγκτον ότι πλήττει τις μεταξύ τους σχέσεις και ότι ακολουθεί πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών στην μάχη κατά της «τρομοκρατίας».

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ/Reuters

O Λαβρόφ ζητά «reset», Ρωσία-ΗΠΑ βρήκαν τεράστιο κοίτασμα (Αρκτική)

Αλλάζει δυνητικά το σκηνικό του παγκόσμιου καταμερισμού ισχύος, παρά τα γεγονότα στην Ουκρανία, αφού μια κοινή έρευνα της ρωσικής κρατικής εταιρείας Rosneft και της ExxonMobil, αποκάλυψε ένα τεράστιο κοίτασμα πετρελαίου στην Αρκτική, στη θάλασσα Κάρα.

Του ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Παράλληλα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, κατά… διαβολική σύμπτωση την ίδια μέρα, έκανε λόγω για «επανεκκίνηση» (reset) των σχέσεων Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας, φέρνοντας ξανά στο προσκήνιο έναν όρο που χρησιμοποιήθηκε στο πρόσφατο παρελθόν, αλλά απέτυχε οικτρά να οδηγήσει σε χειροπιαστά αποτελέσματα.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ρωσικής εταιρίας, Ιγκόρ Σεχίν, το κοίτασμα που ανακαλύφθηκε υπολογίζεται πως έχει δυναμικότητα 338 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου και από 100 εκατ. τόνους πετρελαίου (733 εκατ. βαρέλια). Υπάρχουν όμως ενδείξεις, ότι η συνολική δυναμικότητα της περιοχής ανέρχεται στους 13 δισ. τόνους πετρελαίου, όσους δηλαδή χονδρικά φέρεται αν διαθέτει η Σαουδική Αραβία!

Τα λόγια του προέδρου της ρωσικής εταιρίας για τους Αμερικανούς συνεταίρους εξαιρετικά θερμά, ενδεικτικό του μηνύματος που ήθελε να στείλει, το οποίο μακράν υπερέβαινε τον επιχειρηματικό τομέα και εκτεινόταν στον γεωπολιτικό: «Είναι κοινή νίκη που επετεύχθη χάρη στους φίλους και συνεργάτες μας της ExxonMobil», είπε ο Σαχίν.

Η αμερικανική εταιρία, από την πλευρά της, ανακοίνωσε πως το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών έδωσε την απαραίτητη άδεια, παρά τα γεγονότα της Ουκρανίας, νουθετώντας απλώς την εταιρία να ακολουθήσει πιο χαλαρούς ρυθμούς στην έρευνα. Παρόλα αυτά, οι έρευνες ολοκληρώθηκαν σε μόλις 45 ημέρες.

Όσο παρακινδυνευμένο και να φαντάζει σε αυτή τη φάση, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί, ότι η Ρωσία στέλνει ξεκάθαρα μηνύματα προς τη Δύση γενικά, ειδικότερα όμως προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι επιθυμεί την ταχεία αποκατάσταση των σχέσεων και την αναζήτηση οδού «συνδιαχείρισης» των διεθνών υποθέσεων.

Παρά την αναγκαστική σε μεγάλο βαθμό επαναπροσέγγιση με το Πεκίνο, η Μόσχα έχει τη σοφία και την ωριμότητα να διακρίνει από τη μία πλευρά τα αρνητικά της υπερβολικής εξάρτησης από έναν δυνητικό γεωπολιτικό ανταγωνιστή και τα υπερβολικά ρίσκα που συνεπάγεται απόπειρα αλλαγής του παγκόσμιου οικονομικού status quo… Αφετέρου, έχοντας πάρει κατ’ ουσίαν η Μόσχα όσα επιθυμούσε στην Ουκρανία, τη μετατροπή δηλαδή της χώρας σε «ουδέτερη ζώνη», χωρίς προσκόλληση είτε στη μία είτε στην άλλη πλευρά, επιδιώκει εκ νέου να αναβιώσει το καλύτερο γι’ αυτήν σενάριο, τη συνδιαχείριση της υφηλίου με την Ουάσιγκτον.

Το σενάριο αυτό είναι το καλύτερο και για την ελληνική πλευρά, για λόγους που έχουν εξηγηθεί και στο παρελθόν. Βέβαια, θα πρέπει να διευκρινιστεί, ότι η «σχετικότητα» είναι βασικό χαρακτηριστικό των εξελίξεων στη διεθνή πολιτική. Τα μέτωπα που εμπλέκονται ΗΠΑ και Ρωσία είναι πάρα πολλά και τα σημεία που μπορούν να οδηγήσουν σε νέα σοβαρή ρήξη ακόμα περισσότερα.

Το ζητούμενο είναι η ύπαρξη πολιτικής βούλησης στις δυο ηγεσίες να ελεγχθούν αχρείαστες εντάσεις και οι σχέσεις των δυο χωρών να κινούνται σε αμοιβαίως αποδεκτά πλαίσια, ώστε να αποφεύγονται μεγάλες κρίσεις που απειλούν τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια… Θα επανέλθουμε στο θέμα, έχοντας παρατηρήσει πρώτα εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις.

.defence-point 29/09/2014

Πηγή: Hellenic NEXUS, Τεύχος 88