28η Οκτωβρίου*

Το Ραφείο

Ενώ το δραματικό 1941 έβαινε προς το τέρμα του, έμπαιναν οι βάσεις της οργανωμένης αντίστασης. Ταυτόχρονα, πλήθαιναν οι μαζικές πατριωτικές εκδηλώσεις.  Και η πρώτη επέτειος της έναρξης του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, η 28η Οκτωβρίου 1941, έδωσε την ευκαιρία για ένα σημαντικό παλλαϊκό ξέσπασμα στην Αθήνα.Ιστ

Την προηγουμένη, μια τεράστια φλεγόμενη επιγραφή -<<ΕΑΜ>>- άναψε στον Υμηττό. Υπήρξε έμπνευση και εκτέλεση επιτυχής, με έντονη απήχηση υπέρ της αρτισύστατης οργάνωσης. Και έκανε τις Αρχές Κατοχής να νομίσουν ότι αποτελούσε το σύνθημα για την εκδήλωση ταραχών στην πρωτεύουσα. Τα στρατιωτικά μέτρα που ελήφθησαν ήταν εξαιρετικά, αλλά δεν τρομοκράτησαν τον λαό. Η περιοχή του Αγνώστου Στρατιώτου κατακλύστηκε από διαδηλωτές, που κατέθεταν σωρεία στεφάνων και λουλούδια στον χώρο του μνημείου. Έφιππα τμήματα των Ιταλών έκαναν επανειλημμένες επελάσεις για να διαλύσουν το πλήθος και ενήργησαν πολλές συλλήψεις, χωρίς όμως ουσιαστικό αποτέλεσμα. Έως αργά το βράδυ, ο Άγνωστος Στρατιώτης παρέμενε τόπος μαζικού προσκυνήματος.

Την ίδια μέρα, στο αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου Αθηνών έγινε μεγάλη συγκέντρωση φοιτητών. Και ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τσάτσος, μικρόσωμος, νευρώδης και μαχητικός, εκφώνησε αγωνιστικό επετειακό λόγο και έκανε τους φοιτητές να ψάλλουν μαζί του, σε προκλητικό επιθετικό τόνο, τον εθνικό ύμνο. Μετά την τελετή, οι Ιταλοί θέλησαν να τον συλλάβουν. Διέφυγε και για αρκετό διάστημα κρύφτηκε στο σπίτι του δικηγόρου Γ. Λάππα. Βαθμιαία όμως άρχισε να αποκαθίσταται η επαφή της κατεχόμενης Ελλάδας με την κυβέρνηση του εξωτερικού και τις βρετανικές υπηρεσίες της Μέσης Ανατολής. Αλλά για αρκετό διάστημα η πρώτη δεν έθετε καθόλου θέμα αντίστασης και οι δεύτερες  δεν έδειχναν ενδιαφέρον για τον αγώνα στη μαζική του, ολοκληρωμένη μορφή.

*Αυτό το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο του ΣΟΛΩΝ ΝΕΟΚ. ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗ “Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, 1941-1974″ τόμος Ι (σελ. 168-169) από τις εκδόσεις της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας.