Από την εξυγίανση των κοινωνικών θεσμών εξαρτάται η βιωσιμότητα του χρέους

kontranews

του Γιώργου Βάμβουκα

Στο χθεσινό μας άρθρο καταλήγαμε στο φλέγον ερώτημα: Ποιες θα πρέπει να είναι οι ικανές και αναγκαίες συνθήκες, ώστε το δημόσιο χρέος της πατρίδας μας να καταστεί κάποτε βιώσιμο; Για να γίνει κατανοητή η επιχειρηματολογία μας, θα αναφερθούμε σε περιπτώσεις χωρών, που είτε είχαν κάποτε μεγάλα προβλήματα με το πελώριο δημόσιο χρέος τους και σήμερα δεν έχουν, είτε αναπτύσσονται με γρήγορους ρυθμούς και ουδέποτε αντιμετώπισαν πρόβλημα υπερμεγέθους χρέους, είτε αναπτύσσονται με χαμηλούς ρυθμούς και παραδόξως δεν έχουν κανένα πρόβλημα με την βιωσιμότητα του κρατικού τους χρέους.

Η περίπτωση της Ιρλανδίας είναι χαρακτηριστική. Η Ιρλανδία περί τα μέσα της δεκαετίας του 1980, είχε ένα από τα υψηλότερα δημόσια χρέη στον κόσμο και μάλιστα κατά πολύ υψηλότερο από της χώρας μας. Το 1987, το δημόσιο χρέος αποτελούσε το 111,5% του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) της ιρλανδικής οικονομίας.

Η Ιρλανδία με την υιοθέτηση άρτιων και αποδοτικών μέτρων οικονομικής πολιτικής, κατάφερε να προάγει εντυπωσιακά το επίπεδο ανταγωνιστικότητας του οικονομικού της συστήματος, με αποτέλεσμα την περίοδο 1987-2007 ο μέσος αναπτυξιακός της ρυθμός να διαμορφωθεί σε 5,7% και έτσι ο λόγος δημόσιο χρέος/ΑΕΠ από 111,5% να πέσει στο 24,9%. Ο όρος “ιρλανδικό θαύμα” που επικράτησε στη διεθνή βιβλιογραφία δεν ήταν τυχαίος.

Η Ιρλανδία αποτέλεσε παράδειγμα χώρας προς μίμηση, καθότι κατάφερε να αποκαταστήσει την πειθαρχία των Δημοσίων Οικονομικών, μέσω της θεαματικής αναβάθμισης της ανταγωνιστικότητας του κοινωνικοοικονομικού της συστήματος και της επίτευξης υψηλών αναπτυξιακών ρυθμών. 

Η παγκόσμια ιστορία διδάσκει ότι το φάρμακο για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, είναι η επίτευξη σημαντικών αναπτυξιακών επιδόσεων. Χώρες σαν την Κίνα, την Ινδία, την Νότια Κορέα, την Ταϊβάν, κ.ά., οι οποίες τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται με γρήγορους ρυθμούς, έχουν υπό πλήρη έλεγχο τα Δημόσια Οικονομικά τους και το κρατικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Ωστόσο, υπάρχει μια κατηγορία χωρών σαν τις Σκανδιναβικές χώρες (Δανία, Νορβηγία, Σουηδία και Φιλανδία), την Αυστρία, την Ολλανδία, κ.ά., οι οποίες ναι μεν αναπτύσσονται με ήπιους ρυθμούς, αλλά η δημοσιονομική τους κατάσταση είναι πολύ καλή. Για παράδειγμα, την περίοδο 1994-2013 η Σουηδία αναπτυσσόταν με μέσο ρυθμό 2,2% κάθε χρόνο και παράλληλα ο λόγος δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ από 72,4% μειώθηκε σε 40,6%. Επίσης, την περίοδο 1993-2013, ο μέσος αναπτυξιακός ρυθμός της Δανίας ήταν μόλις 1,5% κάθε χρόνο, και παρ’ όλα αυτά, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ από 80,1% έπεσε στο 44,5%.

Δηλαδή, σε ορισμένες χώρες της διεθνούς οικονομίας, οι οποίες συγκαταλέγονται κυρίως στην κατηγορία των προηγμένων χωρών, παρατηρείται το φαινόμενο σε συνθήκες περιορισμένων αναπτυξιακών ρυθμών, ο λόγος δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ, είτε να παρουσιάζει διαχρονική πτωτική πορεία, είτε να κυμαίνεται σε επίπεδα κάτω του 80%. 

Γιατί όμως σε ορισμένες χώρες και κυρίως προηγμένες, που επιτυγχάνουν διαχρονικά χαμηλούς αναπτυξιακούς ρυθμούς, έχουν σε εξαίρετη κατάσταση τα Δημόσια Οικονομικά τους; Γιατί σε συνθήκες μηδαμινών αναπτυξιακών ρυθμών, το δημόσιο χρέος των χωρών αυτών διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα και σε αρκετές περιπτώσεις το κλάσμα χρέος/ΑΕΠ σημειώνει διαχρονική καθοδική τάση;

Η απάντηση είναι εμφανής. Χώρες σαν την Αυστρία, την Δανία, την Ολλανδία, την Σουηδία, την Φιλανδία, κ.λπ., έχουν καλοκουρντισμένους κοινωνικούς ρυθμούς, το κομματικό-πολιτικό σύστημα δεν είναι διεφθαρμένο και οι έκνομες παραοικονομικές δραστηριότητες (φοροδιαφυγή, λαθρεμπόριο, ξέπλυμα χρήματος, μίζες, κ.λπ.) δεν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος άνθησης. Η Ελλάδα μπορεί να μιμηθεί το παράδειγμα των χωρών αυτών;

Η απάντηση είναι όχι. Και τούτο γιατί το αναπτυξιακό μοντέλο, που διαμόρφωσε το εγχώριο μεταπολιτευτικό πολιτικό σύστημα εξουσίας, βασίζεται στη διαφθορά και την ανομία των παραοικονομικών δραστηριοτήτων. Από την εξυγίανση και την αναβάθμιση των κοινωνικών θεσμών, εξαρτάται η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους της χώρας μας.