Από τον Καποδίστρια στον Καλλικράτη και στον Κλεισθένη: η αμηχανία

του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη

Η υπόθεση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των πολλαπλών στρώσεων θέσμισης και μεταρρύθμισής της – ήρξατο χειρών αδίκων (=υποκριτικών) ήδη το Σύνταγμα του 1975 στο ξεκίνημα της Μεταπολίτευσης, όμως ανέβασε στροφές το ΠΑΣΟΚ, που είχε ποντάρει πολλά στην αποκέντρωση και τον μέσω αυτής εκδημοκρατισμό των αποφάσεων, θυμάστε; – ένα χαρακτηριστικό έχει σταθερά: Ενώ η συζήτηση γίνεται με αυτοδιοικητικό φερετζέ, πάντοτε στοχεύει στην κεντρική πολιτική σκηνή.

Έτσι και τώρα, με την νομοθέτηση μεταρρυθμίσεων στα πλαίσια του προωθούμενου «Κλεισθένη» του Πάνου Σκουρλέτη – επί του ονοματολογικού θα επανέλθουμε: διδάσκει! – με την προσοχή στρεφόμενη στην δοκιμή της απλής αναλογικής . Και στην εξαναγκαστική προσέγγιση των συναινέσεων σε αυτοδιοικητικό επίπεδο: Περιφερειών πιο ορατά (Κρήτη; Δυτική Ελλάδα;), Δήμων πιο στοχευμένα, αλλά με Θεσσαλονίκη και ίσως-ίσως Αθήνα να ιντριγκάρουν. Ο,τι και να ειπωθεί, ό,τι και να αναδειχθεί σ’ αυτήν την συζήτηση (πάντως ο Κυριάκος Μητσοτάκης το πήρε πάνω του να προαναγγείλει κατάργηση οποιασδήποτε τέτοιας ρύθμισης άμα η Ν.Δ. βρεθεί στην εξουσία: βλέπετε, εδώ δεν χρειάζονται αυξημένες πλειοψηφίες ώστε να ανατραπεί η ρύθμιση όπως επί εθνικών εκλογών…), όλοι στην ματιά τους έχουν τις εθνικές κάλπες.

Υπ’ αυτήν την έννοια, σοφή η αναφορά σε «αδειανό πουκάμισο» από πλευράς Ρένας Δούρου (στα πλαίσια του Συνεδρίου ΕΝΠΕ-ΚΕΔΕ για την Αυτοδιοικητική Διακυβέρνηση) στην διαμάχη Παπανδρέου-Μητσοτάκη. Γεωργίου Παπανδρέου/Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, όπως ξαναβγήκαν στην επιφάνεια με το βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά/μαρτυρία Κ. Μητσοτάκη, που επανέφερε την ανάλογη αντιδικία της δεκαετίας του ΄60 (με τους ρόλους, τότε, αντεστραμμένους). Πλην όμως οι μάχες για αδειανά πουκάμισα είναι εκείνες που κατ’ εξοχήν κυριάρχησαν και συνεχίζουν να κυριαρχούν στον κατακαημένο χώρο της Αυτοδιοίκησης.

Οσες φορές επιχειρείται κάτι το πιο δομημένο, όπως επί «Καποδίστρια» του 1997/του Αλέκου Παπαδόπουλου, και πάλιν η δημόσια προσοχή στρέφεται στο λιγότερο σημαντικό – τότε, στις συνενώσεις Δήμων, και τα γεωγραφικά όριά τους, έκανε θρύλο τον Κώστα Ζουράρι αρνούμενο (επιτυχώς!) την συνένωση του ηρωϊκού Βραχασίου… (Βέβαια, η δημιουργία Δήμων πάντα θα οδηγεί σε ζαβολιές: ένας Δήμος η Πάρος, ένας η πολύ μεγαλύτερη Ρόδος, ένας η … Αντίπαρος κάποιων εκατοντάδων κατοίκων) .Ενώ η ουσία ήταν ότι εκείνη η μεταρρύθμιση του «Καποδίστρια» είχε προνοήσει για ολοκληρωμένο λειτουργικό πρόγραμμα, για χρηματοδοτική στήριξη και για διοικητική υποστήριξη ώστε να προχωρήσει η αναπτυξιακή προσπάθεια με αυτοδιοικητική λογική «επί του εδάφους». Δείτε τώρα την Ελληνική πατέντα: όταν επιχειρήθηκε το επόμενο βήμα – ο «Καλλικράτης» του 2011/του Γιάννη Ραγκούση – αντί να προσεγγισθεί ως συνέχεια /«Καποδίστριας-2» επιλέγεται να μετανομασθεί επί το αρχαιοπρεπέστερον, και με αναφορές στον συν-αρχιτέκτονα (μαζί με τον Ικτίνο) του Παρθενώνα, που δύσκολα βλέπει κανείς τον αυτοδιοικητικό του συμβολισμό! Τώρα, που γίνεται η δοκιμαστική της απλής αναλογικής, ανασύρεται το 2018/επί Πάνου Σκουρλέτη από την αρχαιότητα ο «Κλεισθένης». Η αλήθεια είναι ότι ο Κλεισθένης του Αλκμαιωνίδου φέρει μεταρρυθμιστικές συμπαραδηλώσεις, αφού πιστώνεται με δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, περνώντας από τις 10 Φυλές στις 30 Τριττύες (σε 3 Δήμους) και περνώντας την αληθινή εξουσία στην Εκκλησία του Δήμου.

Όμως, πέραν του ότι κάτω από τον αυτοδιοικητικό μεταρρυθμισμό ούτως ή άλλως κρύβεται η προσπάθεια να μπολιασθεί – άτεχνα! – η συναινετικότητα δια της απλής αναλογικής, κι ότι έτσι όπως επιχειρείται μάλλον το αντίθετο επιτυγχάνεται (ανεβαίνουν οι τόνοι της διχόνοιας), η ονοματολογική προσπάθεια προσκρούει στην διαπίστωση ότι Πρόγραμμα «Κλεισθένης» και υπήρξε, και μάλιστα έχει ολοκληρωθεί! Το θύμιζε ο Αλέκος Κρητικός, Γ.Γ. στο υπ. Εσωτερικών την δεκαετία του ΄90. Αποτελούσε εκεινος ο «Κλεισθένης» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Β’ ΚΠΣ 1994-99. Του χρωστάμε τον ΑΜΚΑ-ΕΜΑΕΣ, την μηχανοργάνωση του ΙΚΑ, την προώθηση του TAXIS -   τέτοια πράγματα.

Όμως… ας το ξαναπροσγειώσουμε το επιχείρημα. Λιγότεροι σχεδιασμοί, σεμνότερη ονοματολογία, περισσότερη ειλικρίνεια θα έκαναν μεγαλύτερο καλό στην δημόσια συζήτηση και την Αυτοδιοίκηση. Και  στις συναινέσεις στην κεντρική πολιτική σκηνή. Ούτως ή άλλως τις τελευταίες, η ανάγκη θα τις φέρει και θα τις εγκαταστήσει, όταν!

kontranews