Σενάρια για το μέλλον - analyst

analyst

Ίσως δεν έχουμε κατανοήσει όλοι πως αυτό που συμφωνήθηκε την περασμένη εβδομάδα, είναι το ξεκίνημα των διαπραγματεύσεων, ενώ δεν υπάρχει καμία σύμβαση με τους δανειστές – οπότε ο κίνδυνος εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ παραμένει

του Ιάκωβου Ιωάννου

Η Τρόικα επέστρεψε στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα γερμανικά ΜΜΕ (πηγή) – αν και η «επίσκεψη» της είναι διακριτική, για να μην δημιουργηθούν προβλήματα στην επαναστατική κυβέρνηση, η οποία ως αντιπολίτευση θεωρούσε κατάρα την ψήφιση των μνημονίων.

Έχει πάψει βέβαια να είναι Τρόικα, έχοντας μετεξελιχθεί σε Τέθριππο – αφού συμμετέχει πλέον και το ευρωπαϊκό ΔΝΤ, το ESM, το οποίο θα αναλάβει τον ενδεχόμενο νέο δανεισμό ύψους 86 δις € (τα οποία θεωρώ πως δεν αρκούν, κρίνοντας από τις νέες ζημίες της ελληνικής οικονομίας στο πρώτο εξάμηνο του έτους).

Αυτό που αναγνωρίζω τώρα στον πρωθυπουργό είναι το θάρρος του να νομίζει πως μπορεί να κυβερνήσει μία χώρα, σε μία τέτοια κατάσταση, χωρίς να έχει καμία απολύτως κρατική ή  επαγγελματική εμπειρία - πόσο μάλλον τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, σε σχέση με το ότι έχει τη δυνατότητα να επιτύχει πολύ καλύτερα αποτελέσματα, από κάθε προηγούμενη κυβέρνηση της χώρας.

Ο πρώην υπουργός οικονομικών πάντως, για τον οποίο έχω την εντύπωση πως είναι προνομιούχος όποιος τον ακούει χωρίς να είναι οικονομολόγος (όπως αυτός που δεν είναι μουσικός τα φάλτσα), θεωρεί πως το τρίτο μνημόνιο που ο ίδιος ουσιαστικά διαπραγματεύτηκε επί τόσους μήνες, θα αποτύχει – ενώ το σχέδιο του να υιοθετήσει τη συνταγή του Πουέρτο Ρίκο ή της Βενεζουέλας, χωρίς πετρέλαια, θα ήταν πιο αποτελεσματικό.

Από την άλλη πλευρά, είναι άδικο να ενοχοποιούμε συνεχώς τους Γερμανούς για τις δικές μας αποτυχίες – παρά το ότι είναι ασφαλώς υπεύθυνοι για τις διαστρεβλώσεις στην Ευρωζώνη, οι οποίες μας οδήγησαν στην κρίση του 2009, για τη διάσωση των τραπεζών τους εις βάρος των Ευρωπαίων Πολιτών, για τη συμπεριφορά του Σόιμπλε κοκ.

Πόσο μάλλον όταν θα μπορούσε φυσικά να υπάρξει λύση, ακόμη και τώρα, εάν πράγματι συμπεριφέρονταν πατριωτικά εκείνοι οι Έλληνες, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα. Για παράδειγμα, εάν ήθελαν θα χρηματοδοτούσαν όλοι όσοι έβγαλαν καταθέσεις ύψους άνω των 130 δις € τα τελευταία χρόνια, τα 86 δις €, αγοράζοντας ομόλογα του ελληνικού δημοσίου – με τις ίδιες συνθήκες που θα μας δανείσει ξανά η Τρόικα.

Επίσης όλοι όσοι διατηρούν μεγάλες καταθέσεις στο εξωτερικό, χωρίς να χρειάζονται άμεσα τα χρήματα για τις επιχειρήσεις ή για τα ιδιωτικά τους έξοδα, τα επόμενα χρόνια – όπως αρκετοί από τους εφοπλιστές μας. Προφανώς, σε μία τέτοια περίπτωση, δεν θα χρειαζόμαστε κανένα καινούργιο μνημόνιο και δεν θα κινδυνεύαμε να λεηλατηθεί η χώρα από τους δανειστές της, μετατρεπόμενη σε προτεκτοράτο τους.

Με αυτόν τον τρόπο άλλωστε δεν χρεοκοπεί, ούτε ζητάει τη βοήθεια του ΔΝΤ η Ιαπωνία, παρά το ότι το δημόσιο χρέος της έχει υπερβεί το 240% του ΑΕΠ – αφού το 90% χρηματοδοτείται από τους ίδιους τους Πολίτες της.

Υποθέτουμε βέβαια πως θα χαμογελούσαν πατριωτικά, εάν τους προτεινόταν κάτι τέτοιο – απαντώντας πιθανότατα πως δεν θα σκεφτόταν ποτέ να το κάνουν, επειδή δεν πιστεύουν πως θα τους επιστρεφόταν τα χρήματα τους από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Με απλά λόγια, θα εξηγούσαν τεκμηριωμένα πως δεν εμπιστεύονται τους πολιτικούς, το δημόσιο, τους συνδικαλιστές κοκ. - οπότε ακόμη και να ήθελε η εκάστοτε κυβέρνηση να τα επιστρέψει, δεν θα μπορούσε.

Από τη συγκεκριμένη οπτική γωνία βέβαια, δύσκολα θα μπορούσε να κατηγορήσει κανείς τους Γερμανούς για τα μνημόνια που επιβάλλουν ή για τον απαξιωτικό τρόπο, με τον οποίο αντιμετωπίζουν την κυβέρνηση – αφού,όταν δεν την εμπιστεύονται οι ίδιοι οι Πολίτες της, τότε δεν είναι λογικό να περιμένει κανείς την αντίθετη αντιμετώπιση από τους ξένους. Μπορεί φυσικά να κάνω λάθος, αλλά έτσι θα σκεφτόμουν και εγώ στη θέση τους, οπότε δεν είναι σωστό να το αρνούμαι.

Ανεξάρτητα τώρα από τα παραπάνω, ίσως δεν έχουμε κατανοήσει όλοι πως αυτό που συμφωνήθηκε την περασμένη εβδομάδα, είναι το ξεκίνημα των διαπραγματεύσεων – συν κάποια ενδιάμεση χρηματοδότηση για να πληρωθούν μόνοι τους οι δανειστές. Επίσης πως ο κίνδυνος εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη παραμένει, έχοντας ουσιαστικά εγκριθεί μία μικρή παράταση – με πιθανά σενάρια τα εξής:

(α)  Επειδή κανένας δεν εμπιστεύεται κανέναν, ο Σόιμπλε έχει δηλώσει πως θα κρατήσει την «προσφορά» του, όσον αφορά το βελούδινο διαζύγιο της Ελλάδας με την Ευρωζώνη, για την περίπτωση που δεν θα επιτευχθεί τελικά συμφωνία.

Από την άλλη πλευρά, ο πρωθυπουργός κατήγγειλε επανειλημμένα τη συμφωνία, είπε πως δεν πιστεύει στην επιτυχία της, το κόμμα του διαμελίστηκε, ενώ το τρίτο μνημόνιο δεν θα ψηφιζόταν, εάν δεν τον στήριζε η αντιπολίτευση. Θεωρώ δε απίθανο να εφαρμοστεί σωστά ένα άκρως νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα από μία μαρξιστική παράταξη – ακόμη και αν είχαν τα στελέχη της τις ικανότητες να φέρουν εις πέρας μία τέτοια αποστολή.

Τέλος, το ΔΝΤ δήλωσε πως το μνημόνιο δεν βγαίνει, οι αριθμοί δεν οδηγούν στα επιθυμητά αποτελέσματα, ενώ δεν θα συμμετέχει, εάν οι Ευρωπαίοι πιστωτές δεν αποφασίσουν τη διαγραφή μέρους του χρέους – χωρίς όμως το ίδιο να συμβάλλει.

Εν τούτοις, η Γερμανία έχει δηλώσει καθαρά πως δεν θα συμφωνήσει, εάν δεν συμμετέχει το ΔΝΤ, ενώ δεν δέχεται τη διαγραφή χρέους, όσον αφορά μία χώρα της Ευρωζώνης – οπότε το αδιέξοδο είναι δεδομένο.

(β)  Ακόμη και αν υποθέσουμε πως θα αρθούν τα εμπόδια και η συμφωνία θα επιτευχθεί, το μακράν πιθανότερο σενάριο είναι να μην εφαρμοστεί εξ ολοκλήρου ή/και να μην επιτύχει – αφού χωρίς διαγραφή του χρέους, αναπτυξιακά μέτρα, σοβαρές μεταρρυθμίσεις  κοκ., είναι απίθανο να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και η ύφεση, στην οποία είναι βυθισμένη πλέον βαθιά η Ελλάδα.

Έτσι θα παραμείνει σε ένα καθοδικό σπιράλ του θανάτου, ο πρωθυπουργός θα ανατραπεί, ο διάδοχος του επίσης, οπότε κάποια στιγμή μία κυβέρνηση της Ελλάδας θα αναγκασθεί να επιχειρήσει να σωθεί, αρπάζοντας απελπισμένη το τελευταίο σωσίβιο που θα της δοθεί: τη δημοκρατική δραχμή.

(γ)  Το τρίτο σενάριο, το οποίο δεν θα ήταν καθόλου ευχάριστο, αφού πιθανότατα θα συνοδευόταν από μεγάλες κοινωνικές αναταραχές και εξεγέρσεις (όπως στο παράδειγμα της Αργεντινής, όπου σκοτώθηκαν περί τα 40.000 άτομα), θα ήταν η έξοδος της Ελλάδας ως αποτέλεσμα αυτών των εξεγέρσεων – αφού κάποια στιγμή εύλογα θα επαναστατήσουν οι εξαθλιωμένοι Πολίτες, χωρίς να διστάσουν να δοκιμάσουν να σωθούν όπως αυτός που πνίγεται, πιάνοντας τα μαλλιά του.

Με κριτήριο τη μέχρι σήμερα πορεία της Ελλάδας, η οποία ακολουθεί πιστά τα ίχνη της Αργεντινής, η τρίτη εκδοχή είναι ίσως η πιθανότερη – αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί καμία από τις δύο προηγούμενες. Η ελπίδα βέβαια να βρεθεί λύση από τους ηγέτες της Ευρωζώνης παραμένει – αφού ασφαλώς θα επηρεαζόταν το ευρώ, ο Νότος και ολόκληρος ο πλανήτης.

Πρόκειται όμως απλά για μία ελπίδα, η οποία εύχομαι να επαληθευτεί – επειδή όλα τα υπόλοιπα δεν θα ήταν καθόλου ευχάριστα, ενώ για το κακό υπάρχει πάντοτε το χειρότερο. Φυσικά δεν θα επρόκειτο για το τέλος του κόσμου, ότι και να συμβεί – ενώ είναι ίσως καλύτερα να υπάρξει μία ριζική λύση, όποια και αν είναι, από αυτήν την ατελείωτη οδύνη και ανασφάλεια που επικρατεί τα τελευταία έξι χρόνια.

Εκτός εάν πρόκειται για ένα στημένο παιχνίδι, όπως υποψιάζεται κανείς καλοπροαίρετα, από μία σειρά ενδείξεων – ενώ είναι δεδομένο πως μόνο μία «αριστερή» κυβέρνηση θα μπορούσε να περάσει τέτοια μέτρα, υπεξαιρώντας πανέξυπνα τη στήριξη όλης της αντιπολίτευσης.

Εάν το έκανε ο προηγούμενος πρωθυπουργός πάντως, δεν θα προλάβαινε καν να αποδράσει με ελικόπτερο, όπως κατάφερε το 2001 ο πρόεδρος της Αργεντινής - ενώ ο σημερινός αυξάνει συνεχώς την εκλογική του στήριξη, κάνοντας ακριβώς τα αντίθετα, από όσα υπόσχεται και δηλώνει.

Ιάκωβος Ιωάννου, για το Analyst.gr