Πίσω απο τους αριθμούς: γιατί η απόλυτη φτώχεια δεν έχει μειωθεί πραγματικά

Νέα Κρήτη

Γυναίκες στην παραγκούπολη της Καμπαλαγκάλα πουλάνε φαγητό. Πάνω απο το 60% του πληθυσμού της Καμπάλα στην Ουγκάντα ζει σε παραγκουπόλεις χωρίς πρόσβαση σε καθαρό νερό και τουαλέτα (φωτ. Φραγκισκα Μεγαλούδη)

Γυναίκες στην παραγκούπολη της Καμπαλαγκάλα πουλάνε φαγητό. Πάνω απο το 60% του πληθυσμού της Καμπάλα στην Ουγκάντα ζει σε παραγκουπόλεις χωρίς πρόσβαση σε καθαρό νερό και τουαλέτα (φωτ. Φραγκισκα Μεγαλούδη)

Επιτέλους έχουμε καλά νέα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα η απόλυτη φτώχεια μειώθηκε τα τελευταία 30 χρόνια στο 21% από το 43% που ήταν το 1990 παρόλο που ο πληθυσμός στον αναπτυσσόμενο κόσμο αυξήθηκε σχεδόν κατά 60%.

Της Φραγκίσκας Μεγαλούδη

Όλα αυτά φυσικά έγιναν χάρη στις γενναιόδωρες προσπάθειες των κυβερνήσεων και των διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών αλλά και του διεθνούς εμπορίου που όπως μας πληροφορούν οι ειδικοί αναλυτές της Τράπεζας είχαν ως αποτέλεσμα σχεδόν 500 εκατομμύρια άνθρωποι να βγουν από την απόλυτη φτώχεια. Και ενώ οι αναλυτές πανηγυρίζουν τη νίκη κατά της απόλυτης φτώχειας - η οποία όπως μας λένε θα εξαλειφθεί μέχρι το 2030 - κάτι μοιάζει να λείπει από την εικόνα.

Πώς μετράει κανείς τη φτώχεια και κυρίως πώς τη μετράει η Παγκόσμια Τράπεζα ώστε να πανηγυρίζει τόσο για τη μείωση της;To 2005 η Τράπεζα όρισε μια παγκόσμια γραμμή φτώχειας σύμφωνη με τις τότε διεθνείς τιμές και το κόστος ζωής. Η γραμμή αυτή όριζε ότι όσοι ζουν με λιγότερα από 1.25 δολάρια την ημέρα στις φτωχότερες χώρες και με  λιγότερα από 2 δολάρια στις χώρες μεσαίου εισοδήματος τότε βρίσκονται κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας.

Από το 2005 μέχρι σήμερα το όριο αυτό παρέμεινε σταθερό ενώ το κόστος διαβίωσης αυξήθηκε, πόλεμοι μεσολάβησαν, φυσικές καταστροφές έγιναν, οικονομικές ανακατατάξεις και δραματικές αυξήσεις στην τιμή των βασικών τροφίμων είχαμε. Και φτάσαμε σήμερα, με τους υπολογισμούς του 2005 να έχει μειωθεί σχεδόν στο μισό ο αριθμός όσων ζουν με 1.25 δολάρια την ημέρα και οι «φτωχοί» στον πλανήτη να είναι μόνο 1,2 δισεκατομμύρια. Βέβαια στην υποσαχάρια Αφρική ο αριθμός των φτωχών αντί να μειωθεί διπλασιάστηκε και έτσι από 205 εκατομμύρια το 1981 σήμερα η αφρικανική ήπειρος μετράει 414 εκατομμύρια εξαθλιωμένους ανθρώπους. Στην παγκόσμια εικόνα όμως όλα πάνε καλά και κυρίως στην Ασία όπου είχαμε και την πιο θεαματική μείωση.

Και ξαφνικά η Αναπτυξιακή Τράπεζα της Ασίας -ADB- το δίδυμο αδελφάκι της Παγκόσμιας Τράπεζας δημοσιεύει μελέτη σύμφωνα με την οποία η φτώχεια στην Ασία όχι μόνο δεν μειώθηκε αλλά αυξήθηκε. Σύμφωνα με την μελέτη της ADB αν μετρήσουμε τη φτώχεια με ρεαλιστικά κριτήρια και αυξήσουμε το όριο μόνο κατά εικοσιπέντε λεπτά του δολαρίου, από το 1.25$ το πάμε στο 1.50$, τότε  τα 473 εκατομμύρια εξαθλιωμένων στην ασιατική ήπειρο γίνονται απευθείας 1.5 δισεκατομμύριο. Όμως πάντα σύμφωνα με τους αναλυτές της Τράπεζας με 1.50$ την ημέρα δεν θεωρείσαι εξαθλιωμένος επομένως η παγκόσμια φτώχεια μειώθηκε και οι δισεκατομμυριούχοι φιλάνθρωποι του πλανήτη αγκαλιά με με τους αστέρες του Χόλιγουντ μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι.

Παιδιά στην πόλη Τάκλομπαν των Φιλιππίνων μαζεύουν καπάκια από μπουκάλια για να τα πουλήσουν (φωτ. Φραγκίσκα Μεγαλούδη).

Υπάρχει όμως κάτι που όλοι ξεχνούν σε αυτές τις αναλύσεις. Την απόλυτη φτώχεια την δημιουργούν οι άνθρωποι-δεν είναι ένα αναγκαίο κακό, ούτε ένας αόρατος εχθρός που εμείς οι «προνομιούχοι» πρέπει να πολεμήσουμε. Με τον ίδιο τρόπο που οι «προνομιούχοι» του πλανήτη δημιουργούν τεράστιο πλούτο έτσι προκαλούν και την τεράστια φτώχεια. Είναι δυο έννοιες αλληλένδετες και μέχρι να το συνειδητοποιήσουμε αυτό καμία ουσιαστική λύση δεν μπορεί να βρεθεί. Η φτώχεια δεν είναι απλά μια λογιστική μείωση του εισοδήματος . Είναι ένα σύνολο από στερήσεις. Είναι να χάσεις τη δουλειά σου στα πενήντα σου ή να μην βρίσκεις δουλειά στα 25, να μην έχεις ηλεκτρικό ρεύμα και καθαρό νερό, να πρέπει να περπατήσεις χιλιόμετρα για να πας σχολείο ή να πας σε ένα σχολείο υποβαθμισμένο όπου το μέλλον σου είναι προαποφασισμένο πριν καν ξεκινήσει. Φτώχεια είναι να μην μπορείς να πληρώσεις τα φάρμακα σου ή να μην έχεις νοσοκομείο και γιατρους στην πόλη ή το χωριό σου. Φτώχεια είναι να μην έχεις ευκαιρίες, να ζεις σε ένα περιβάλλον βίας και αποκλεισμού, να μην μπορείς να σχεδιάσεις το μέλλον σου ή να αλλάξεις τη ζωή σου.

Να είσαι καταδικασμένος σε μια ζωή όπου θα σου δίνονται μόνο όσα μια μικρή ελίτ θα σου επιτρέπει να έχεις και θα σκύβεις το κεφάλι για να την υπηρετείς.

Φτώχεια είναι η ανισότητα. Και δυστυχώς αυτή αυξάνεται δραματικά. Σύμφωνα με στοιχεία του UNCTAD (της Υπηρεσίας Συναλλαγών και Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών) το μέσο εισόδημα του πλουσιότερου 5 τοις εκατό του πλανήτη είναι 200 φορές μεγαλύτερο από το εισόδημα του φτωχότερου 10 τοις εκατό. Λόγω των τεράστιων ανισοτήτων οι θεαματικοί οικονομικοί δείκτες που παρουσιάζουν αρκετές χώρες δεν αλλάζουν σχεδόν τίποτα στη ζωή των φτωχών καθώς για κάθε 100 δολάρια που προστίθενται στο ετήσιο εισόδημα μόνο 70 σεντς φτάνουν στο φτωχότερο πληθυσμό. Σύμφωνα πάντα με το UNCTAD η «θεαματική» μείωση της φτώχειας είναι «τεχνικής» φύσεως και οφείλεται κυρίως στην ανάπτυξη της Κίνας. Μέχρι το 1981 στην Κίνα ζούσε το 60% του φτωχότερου 10% του πλανήτη. Καθώς όμως η οικονομία της Κίνας αναπτυσσόταν, το 2010 μόνο το 11% του φτωχότερου ποσοστού του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε στην Κίνα.

Τα ποσοστά όμως παγκοσμίως δεν μειώθηκαν καθώς τη σκυτάλη από την Κίνα πήρε η Αφρικανική ήπειρος και η Ινδία όπου αντίστοιχα βρίσκεται το 45 και το 27% της παγκόσμιας φτώχειας. Έχουμε δηλαδή στην ουσία «μεταφορά» της φτώχειας: καθώς εκατομμύρια Κινέζων έβγαιναν από την εξαθλίωση, κάποια άλλα εκατομμύρια Αφρικανών έπεφταν στην θανάσιμη παγίδα της.

Και αν ακόμα αποφασίσουμε να μετρήσουμε λογιστικά τη φτώχεια, θα ήταν πιο λογικό να οριστεί ως κατώτερο όριο εισοδήματος τα 5 δολάρια ημερησίως -όπως προτείνει η μελέτη του UNCTAD -και όχι το 1.25 που πλέον δεν ανταποκρίνεται σε σημερινές τιμές. Τότε η εικόνα θα ήταν πολύ διαφορετική. Ενώ θα είχαμε μόνο 4% φτώχεια στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, το ποσοστό εξαθλίωσης θα άγγιζε το 15% για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, το 30% για την ΝΑ Ασία και το 50% στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Και αν στην εικόνα προσθέταμε την Νότια Ασία και την υποσαχάρια Αφρική θα βλέπαμε ότι το 90% του πληθυσμού της ζει στην απόλυτη φτώχεια επβιώνοντας με λιγότερα από 5 δολάρια την ημέρα.

Όμως τότε θα είχαμε περίπου 4 δισεκατομμύρια φτωχούς και όχι 1,2 και αυτό μάλλον δεν είναι ένα ευχάριστο θέμα για συζήτηση στα φιλανθρωπικά γκαλά.

Πηγή: thepressproject.gr