Η παράνοια της ανακεφαλαιοποίησης

oikonomica

Μετά την κατάρρευση της Κύπρου η Ελληνική οικονομία ζει στον πυρετό της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Τοπροηγούμενο που τέθηκε στην Κύπρο, με τη συμμετοχή δηλαδή των ανασφάλιστων καταθετών είναι ανησυχητικό. Για την Ελλάδα η επίσημη εκδοχή, η οποία δεν περιλαμβάνει κούρεμα καταθέσεων είναι ακόμα σε ισχύ. Κανείς όμως δεν μπορεί να είναι σίγουρος πια. Τι περιλαμβάνει όμως το ελληνικό σχέδιο;

Όπως έχουμε πει και παλαιότερα οι ελληνικές τράπεζες αυτή τη στιγμή χρειάζονται κεφάλαια, τα οποία υπολογίζονται χοντρικά σε 50 δισεκατομμύρια Ευρώ. Η τωρινή μετοχική τους αξία αποτιμάται σε λιγότερα από 2 δισεκατομμύρια, πράγμα που σημαίνει ότι αν οι παλιοί μέτοχοι έχουν στα χέρια τους μετοχές αξίας €2, θα πρέπει να συνεισφέρουν στη σημερινή δύσκολη οικονομική συγκυρία, άλλα €50, πράγμα αδύνατο. Ελπίδες να βρεθούν ξένοι επενδυτές για τις ελληνικές τράπεζες δεν αποτελούν παρά όνειρα θερινής νυκτός. Ποιος θα βάλει δισεκατομμύρια για να σώσει μια χρεοκοπημένη επιχείρηση. Τι προοπτικές έχει να πάρει πίσω τα χρήματά του σε μια εποχή που όλοι  προσπαθούν απλώς να περιορίσουν τις απώλειές τους. Η κακήν κακώς αποχώρηση της Credit Agricole και της Societe Generale από την ελληνική τραπεζική αγορά με ζημιές δισεκατομμυρίων Ευρώ αποτελούν τρανή απόδειξη ότι ξένος ιδιώτης δεν πρόκειται να έρθει.

Ποιος μας μένει λοιπόν να καλύψει τα 50 δις. Το ελληνικό κράτος, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Η απλή λογική στον καπιταλισμό μας λέει ότι κάποιος που θα συνεισφέρει το 95% των κεφαλαίων θα αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο της επιχείρησης. Και εδώ ξεκινάει η παράνοια.

Τα τελευταία δύο χρόνια βομβαρδιζόμαστε από δηλώσεις κατά της κρατικοποίησης των τραπεζών. Ο κρατικός έλεγχος πάνω στο τραπεζικό σύστημα περιγραφόταν ως ότι χειρότερο μπορούσε να τύχει στη χώρα μετά από τον εμφύλιο. Υπό κρατικό έλεγχο οι τράπεζες δε λειτουργούσαν σωστά. Τα δάνεια κατευθυνόταν σε ημετέρους, μετά από παρεμβάσεις βουλευτών και άλλων πολιτικών παραγόντων. Ο απλός πολίτης δεν είχε καμία πρόσβαση σε χρηματοδότηση και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν είχαν τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν πιθανά σχέδια ανάπτυξης που μπορεί να είχαν.

Αντίθετα η ιδιωτικοποίηση – απελευθέρωση του τραπεζικού τομέα, ταυτόχρονα με την είσοδο στο Ευρώ έφεραν την άνθιση. Η πιστωτική επέκταση ήταν άνευ προηγουμένου στην Ελληνική οικονομία. Οι τιμές των ακινήτων πολλαπλασιάστηκαν. Ο κάθε πολίτης ανεξαρτήτως εισοδήματος μπορούσε να πάρει καταναλωτικό δάνειο, ενώ το στεγαστικό δάνειο, το οποίο αποτελούσε όνειρο θερινής νυκτός στην Ελλάδα της δεκαετίας του 80’ έγινε πραγματικότητα για τα περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά. Η πρόσβαση όμως που δόθηκε στον μέσο πολίτη ή επιχειρηματία δε σήμαινε ότι η διαπλοκή στο τραπεζικό σύστημα μειώθηκε. Μπορεί η επιρροή της πολιτικής ελίτ να περιορίστηκε, η επιχειρηματική ελίτ του τόπου στην κυριολεξία ξεσάλωσε. Τραπεζικά δάνεια δινόταν σχεδόν αδιακρίτως στις εταιρείες προσώπων με πρόσβαση στις διοικήσεις των ιδιωτικών τραπεζών. Οι περιπτώσεις δανείων του Λαυρεντιάδη, του Σάλλα (Ι, ΙΙ), τουΒγενόπουλου και του MEGA είναι χαρακτηριστικές.

Παρά όμως την αδυναμία των ιδιωτικών τραπεζών να περιορίσουν τα θαλασσοδάνεια ή να κρατήσουν μια πισινή στην πιστωτική επέκταση, η οποία μας οδήγησε στη σημερινή πτώση, η πολιτική ελίτ της χώρας αποφάσισε να βοηθήσει τους ιδιώτες μετόχους να κρατήσουν τον έλεγχο των τραπεζών τους. Πως όμως μπορεί να το πετύχει κανείς αυτό όταν το κράτος θα κατέληγε με τουλάχιστον το 95% των μετοχών των τραπεζών; Η λύση που δόθηκε είναι αν μη τι άλλο ευρηματική.

Το 33% των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών θα καλυφθεί από μετατρέψιμες ομολογίες (CoCos). Οι ομολογίες αυτές θα κοστίσουν ακριβά στις τράπεζες, μιας και θα τις επιβαρύνουν με υψηλό σχετικά επιτόκιο, ενώ αν στη λήξη τους δεν μπορούν να αποπληρωθούν, τότε μόνο θα μετατραπούν σε μετοχές. Για το 33% των αναγκών τους λοιπόν οι τραπεζίτες παίρνουν μια πίστωση χρόνου επιβαρυνόμενοι με το επιτόκιο, αν φυσικά το θελήσουν. Λέμε αν το θελήσουν γιατί μπορεί να αποφασίσουν ότι το επιτόκιο είναι υψηλό και δε τους συμφέρει. Αυτή η λύση από μόνη της αποτελεί μια χρηματοοικονομική ακροβασία. Τα ομόλογα που εκδίδει μια επιχείρηση δεν μπορούν να υπολογίζονται στην καθαρή θέση της. Η σωστή τους θέση είναι το παθητικό. Στην Ελλάδα όμως θα τα βάλουμε στην καθαρή θέση. Επειδή έτσι μας αρέσει. Δώρο λοιπόν μια μεταφορά 16 δισεκατομμυρίων (50 x 33%) από το παθητικό των τραπεζών στα ίδια κεφάλαια.

Το υπόλοιπο 67% των κεφαλαιακών αναγκών θα καλυφθεί από κοινές μετοχές. Παρά τη διευκόλυνση που θα γινόταν με τα CoCos, Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής σταθερότητας θα αποκτούσε και πάλι τον απόλυτο έλεγχο στις γενικές συνελεύσεις των τραπεζών εκτός αν οι τωρινοί μέτοχοι έβρισκαν τουλάχιστον 17 δις (50 x 67% / 2). Αν λοιπόν έβρισκαν τα 17 δις τότε θα μπορούσαν όλοι μαζί ενωμένοι να συγκεντρώσουν περισσότερες ψήφους από αυτές που θα διαθέτει το ΤΧΠΣ. Ακόμα όμως και με 17 δις δύσκολα οι ιδιώτες μέτοχοι θα μπορούσαν να συντονιστούν και να πάρουν τον έλεγχο από το ΤΧΠΣ. Να θυμίσουμε ότι με 20% των μετοχών το δημόσιο διατηρούσε τον έλεγχο του ΟΤΕ, η οικογένεια Κωστόπουλου έχει μόλις το 14% στην Alpha Bank ενώ ο κ. Σάλλας πρέπει να έχει ακόμα μικρότερο ποσοστό στην Πειραιώς.

Ακόμα και τα 17 δις όμως είναι αδύνατο να συγκεντρωθούν. Τι αποφασίστηκε λοιπόν; Οι ιδιώτες μέτοχοι θα μπορέσουν να διατηρήσουν τον έλεγχο των αν κατορθώσουν να συγκεντρώσουν το 10% του μετοχικού κεφαλαίου που θα χρειαστεί. Το 10% δηλαδή του 67% των 50 δισεκατομμυρίων. 3,5 δις με το ζόρι. Αν οι ιδιώτες μέτοχοι συγκεντρώσουν 3,5 δις, το ΤΧΠΣ θα περιοριστεί με κάποιες θέσεις στα ΔΣ των τραπεζών και δικαίωμα veto σε κάποιες στρατηγικές αποφάσεις.

Το δημόσιο λοιπόν θα δανειστεί για λογαριασμό των τραπεζών, 50 δισεκατομμύρια, επιβαρύνοντας τον Έλληνα φορολογούμενο για να μπορέσουν οι ιδιώτες μέτοχοι να διατηρήσουν τον έλεγχο των τραπεζών τους με 3,5 δις.

Λογιστικές ακροβασίες και κατάφωρη παραβίαση της λογικής περιλαμβάνει κατ’ αποκλειστικότητα το σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης των Ελληνικών τραπεζών. Κάθε κανόνας της λογιστικής και της ελεύθερης οικονομίας θα καταλυθεί στο όνομα της διατήρησης του ιδιωτικού χαρακτήρα των τραπεζών. Για να μπορέσουν τρεις Ελληνικές οικογένειες να κρατήσουν τις τράπεζές τους και να δίνουν δάνεια σε όποιον θέλουν και όποτε θέλουν.

Αν κάποιοι θέλουν τις τράπεζές τους να βρούνε τα λεφτά να τις κρατήσουν. Αν θέλουν να τους κάνουμε μια εξυπηρέτηση, να τους δώσουμε τη δυνατότητα να αγοράσουν κατά προτεραιότητα τις μετοχές που θα έχει στην κατοχή του το ΤΧΠΣ μετά από κάποια χρόνια. Όχι όμως να κάνουν κουμάντο στις εταιρείες τους με το 5% όταν το κράτος θα έχει το 95%