Η σημασία του αγροτικού κλάδου

analyst

Η στήριξη, καθώς επίσης η προστασία της γεωργίας,  ειδικά των βιολογικών καλλιεργειών, αποτελεί παντού στην Ευρώπη βασικό στοιχείο της οικονομικής πολιτικής – ενώ όλες οι χώρες επιδοτούν άμεσα ή έμμεσα τον πρωτογενή τομέα, γνωρίζοντας πόσο σημαντική είναι η εγχώρια παραγωγή τροφίμων από πολλές διαφορετικές πλευρές.

.

του Βασίλη Βιλιάρδου

Ανάλυση

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ο πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα ευρίσκεται σε συνεχή υποχώρηση – παρά το ότι αποτελεί έναν από τους τρεις σημαντικότερους πυλώνες της οικονομίας μας μαζί με τον τουρισμό και τη ναυτιλία, ενώ θα μπορούσε να προσφέρει πάρα πολλά στις εξαγωγές και στην απασχόληση εάν ολοκληρωνόταν από τη μεταποίηση, αφού η χώρα μας διαθέτει σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα (κλίμα, εδάφη, ποιοτικές καλλιέργειες κλπ.). Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του είναι η έλλειψη χρηματοδότησης και η αδυναμία εκσυγχρονισμού του, έτσι ώστε να γίνει πιο παραγωγικός, όπως για παράδειγμα το Ισραήλ – το οποίο εν προκειμένω έχει πετύχει θαύματα, στηριζόμενο στην τεχνολογία (ανάλυση). Σε μία εποχή βέβαια που η παραγωγικότητα γενικότερα των εργαζομένων συνεχίζει να μειώνεται, παρά τις θηριώδεις περικοπές των μισθών τους, προφανώς λόγω των μηδενικών επενδύσεων, είναι δύσκολο να αναφέρεται κανείς σε τέτοια θέματα – κάτι που όμως πρέπει να αλλάξει, αφού διαφορετικά η Ελλάδα δεν θα ξεφύγει ποτέ από την κρίση.

Ιστορικά τώρα στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν λήφθηκαν τα πρώτα τελωνειακά μέτρα προστασίας της γεωργίας στην Ευρώπη, πρώτη προτεραιότητα αποτέλεσε η απασχόληση – επειδή τότε το 25-50% του εργαζόμενου πληθυσμού, ανάλογα με τη χώρα, δραστηριοποιούταν στη γεωργία, οπότε η ψήφος του είχε μεγάλη βαρύτητα. Ως εκ τούτου, η πολιτική δεν μπορούσε σε καμία περίπτωση να επιτρέψει την κατάρρευση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, από τις αμερικανικές εισαγωγές πολύ φθηνών δημητριακών – επιβάλλοντας δασμούς.

Περαιτέρω, μετά την καταστροφή του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, επικράτησε το επιχείρημα της αυτάρκειας – για λόγους εθνικής ασφαλείας και άμυνας. Έτσι δόθηκε μεγαλύτερη σημασία στη γεωργία, όχι μόνο πια όσον αφορά την απασχόληση – μία τάση που ενδυναμώθηκε μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, όπου θεωρήθηκε ως ένα βασικό στοιχείο της άμυνας της εκάστοτε χώρας.

Λίγο πιο πριν βέβαια, μετά την κρίση του 1929 και τη Μεγάλη Ύφεση, η δασμολογική προστασία του αγροτικού τομέα στις Η.Π.Α. είχε ενισχυθεί, για να καταπολεμηθεί η ανεργία στον κλάδο – ενώ στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), η οποία μετά τη συνθήκη της Ρώμης του 1957 στηριζόταν στην τελωνειακή ένωση των κρατών της, είχαν υιοθετηθεί σχετικά ανάλογα μέτρα. Για πολύ καρό δε η αγροτική πολιτική αποτελούσε το με απόσταση σημαντικότερο «συστατικό» του κοινού προϋπολογισμού – ενώ ακόμη και σήμερα συνιστά το 30% (γράφημα, πηγή).

Σε κάθε περίπτωση η στήριξη, καθώς επίσης η προστασία του αγροτικού κλάδου, ειδικά των βιολογικών καλλιεργειών, αποτελεί παντού στην Ευρώπη θεμελιώδες στοιχείο της οικονομικής πολιτικής – ενώ όλες οι χώρες επιδοτούν άμεσα ή έμμεσα τον πρωτογενή τομέα, γνωρίζοντας πόσο σημαντική είναι η εγχώρια παραγωγή τροφίμων από πολλές διαφορετικές πλευρές.

Όπως φαίνεται πάντως από το γράφημα που ακολουθεί, η Ελλάδα ευρίσκεται στις τελευταίες θέσεις – ενώ η Φινλανδία, το Λουξεμβούργο και η Αυστρία στις πρώτες. Η αιτία είναι το ότι, δεν δίνεται η απαραίτητη σημασία στον κλάδο – ο οποίος κατηγορείται για αλόγιστη σπατάλη των ευρωπαϊκών πόρων, με τους οποίους επιδοτούταν πλουσιοπάροχα στο παρελθόν, για τη διαφθορά των συνεταιριστικών οργανώσεων του κλπ. (οι συνεταιρισμοί θεωρούνται απαραίτητοι σε χώρες όπως η Ολλανδία, η Δανία κλπ. – κάτι που είναι απόλυτα σωστό, για τον ορθολογικό συντονισμό του κλάδου).

Προφανώς δεν πρόκειται δυστυχώς για άδικες κατηγορίες, όσον αφορά την πλειοψηφία των περιπτώσεων, αλλά δεν βοηθούν σήμερα καθόλου την Ελλάδα – η οποία πρέπει να εκμεταλλευθεί όλα της τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και κυρίως τους κλάδους που μπορούν πολύ γρήγορα να δημιουργήσουν πολλές θέσεις εργασίας.

Με δεδομένο δε το ότι ο πρωτογενής τομέας δεν είναι κυκλικός ούτε μεγάλης εντάσεως κεφαλαίου, δεν παρουσιάζει δηλαδή σημαντικές διακυμάνσεις ανά 7-10 έτη και δεν απαιτεί πολλά χρήματα, αποτελεί ουσιαστικά μία από τις μεγαλύτερες ευκαιρίες μας – αρκεί να σχεδιαστεί κεντρικά, με την έννοια πως το κράτος πρέπει να δίνει τις σωστές κατευθύνσεις μετά από σοβαρές έρευνες και αναλύσεις, αφού διαφορετικά είναι αδύνατον να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα.

Ολοκληρώνοντας, εκτός από τα βασικά προβλήματα που απασχολούν την Ελλάδα (χρέος, πρωτογενή πλεονάσματα, τεσσαρακονταετές μνημόνιο), σε συνδυασμό με το πολιτικό της προσωπικό (διαφθορά, ανικανότητα, ασυνεννοησία, δουλικότητα, πελατειακό-κομματικό κράτος κλπ.), τα οποία φυσικά πρέπει να επιλυθούν πριν καταστραφεί εντελώς, οφείλει παράλληλα να δοθεί μεγάλη σημασία στην ανασυγκρότηση της οικονομίας της –αφού διαφορετικά δεν πρόκειται να υπάρξει μέλλον.

Εν προκειμένω, ο πρωτογενής τομέας με τη μεταποίηση πρέπει να είναι στις πρώτες προτεραιότητες της, ειδικά όταν το μέλλον του τουρισμού δεν προβλέπεται ρόδινο για τα επόμενα χρόνια – λόγω της ενδεχόμενης νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης, του νομισματικού/τιμολογιακού ανταγωνισμού των γειτονικών μας χωρών, των δικών μας λαθών κοκ. Δεν έχουμε δε καθόλου την πολυτέλεια να χάσουμε χρόνο – αφού η Ελλάδα ευρίσκεται ήδη στην άκρη του γκρεμού, χωρίς καμία διάθεση απαισιοδοξίας ή υπερβολής.

Υστερόγραφο: Η τραγωδία των πυρκαγιών που δυστυχώς συνεχίζεται, όχι μόνο για όλους εμάς που διαπιστώσαμε ακόμη μία φορά τη διαχρονική ανικανότητα του κράτους μας αλλά, κυρίως, για τους συγγενείς των θυμάτων, είναι ένα εξαιρετικά θλιβερό γεγονός – το οποίο όμως δεν θα έπρεπε να αποτελεί αντικείμενο κομματικής ή/και δημοσιογραφικής εκμετάλλευσης από κανέναν.

Υπεύθυνη πάντως δεν είναι μόνο η ανοργάνωτη και ανοχύρωτη πολιτεία μας, αφού έχουν και οι Πολίτες ένα μέρος της ευθύνης – με τα αυθαίρετα που χτίζουν, με τα προληπτικά μέτρα που δεν παίρνουν, με την τοπική αυτοδιοίκηση που ψηφίζουν, με τους πολιτικούς που τοποθετούν στην εξουσία χωρίς καν να γνωρίζουν τις πρακτικές ικανότητες τους ή μη, προκρίνοντας συχνά τη ρητορική αλλά κενή περιεχομένου δεινότητα τους κοκ.

Επίσης υπεύθυνη είναι η συνεχιζόμενη οικονομική/χρηματοδοτική κατάρρευση της χώρας μας, η οποία δεν επιτρέπει την απαιτούμενη αγορά μέσων προστασίας των Πολιτών – ενώ η συγκεκριμένη ευθύνη μετά το 2010 ανήκει αποκλειστικά και μόνο στην Τρόικα, που είναι ίσως ο μεγαλύτερος ένοχος της πρόσφατης τραγωδίας. Δεν είναι σύμπτωση άλλωστε πως κάτι ανάλογο βίωσε πρόσφατα και η Πορτογαλία (πηγή), στην οποία δραστηριοποιήθηκε ανάλογα η Τρόικα – οπότε δεν πρόκειται για έναν κενό ισχυρισμό που θέλει απλά να μεταφέρει τις ευθύνες σε άλλους, αλλά για την ψυχρή πραγματικότητα.

Στα πλαίσια αυτά, όταν η κυρία Νομικού έγραψε πως μας σκοτώνουν με μικρές δόσεις, είχε απόλυτο δίκιο – ενώ πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι, θα βιώσουμε πολλές ακόμη τέτοιες τραγωδίες, εάν δεν αλλάξουμε ριζικά αντιλήψεις και πορεία.