Η επικείμενη χρεοκοπία και οι αντιδικίες των εταιρών πάνω στο πτώμα της χώρας

oikonomica

Το ελληνικό δημόσιο βρέθηκε το 2010 ενώπιον μιας χρεοκοπίας. Εκείνη την περίοδο οι εταίροι μας στην ΕΕ και το ΔΝΤ, τρομαγμένοι από τον απόηχο της χρεοκοπίας της Lehman Brothers και της κρίσης των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ, αποφάσισαν να μην αφήσουν τη χώρα να χρεοκοπήσει, στηρίζοντας έτσι έμμεσα τα πιστωτικά ιδρύματα των χωρών τους. Με την απειλή της χρεοκοπίας να κρέμεται πάνω από το κεφάλι της, η Ελλάδα πήρε το μεγαλύτερο δάνειο στην ιστορία και αποπλήρωσε την πλειοψηφία των ομολόγων που κρατούσαν τότε ευρωπαϊκές τράπεζες και εγκαινιάστηκε η πρακτική extend and pretend από την πλευρά της Ευρώπης.

Εκείνες τις ημέρες συντελέστηκε ένα οικονομικό έγκλημα από την πλευρά των ευρωπαϊκών ηγεσιών. Ένα έγκλημα για το οποίο ελπίζουμε μελλοντικά να χρειαστεί να λογοδοτήσουν στους λαούς τους. Υπάρχουν δύο βασικές αρχές σε κάθε αναδιάρθρωση του χρέους:

α. Στην πλευρά που χρεοκοπεί πρέπει να επιβάλλονται σκληροί όροι, έτσι ώστε να μην ενθαρρύνονται παρόμοιες συμπεριφορές στο μέλλον

β. Οι πλευρές που ανέλαβαν ρίσκο θα πρέπει να κρατούν το ρίσκο (risk takers must remain risk bearers)

Η πρώτη αρχή τηρήθηκε. Η δεύτερη παραβιάστηκε κατάφωρα. Οι σκληροί όροι που επιβλήθηκαν στη χώρα μας ήταν απαραίτητοι και θεμιτοί. Η μεταφορά ρίσκου στους Ευρωπαίους φορολογούμενους, αδικαιολόγητη.

Οι απειλή που χρησιμοποίησαν για να συναινέσει η χώρα μας ήταν αυτή της χρεοκοπίας. Όλοι βέβαια γνώριζαν τότε ότι η χρεοκοπία ήταν αναπόφευκτη. Όντως αυτή ήρθε αργότερα και μάλιστα δύο φορές. Στην αρχή η πολιτική τάξη της χώρας προσπάθησε να πείσει τον ελληνικό λαό ότι χρεοκοπία δεν είχε συντελεστεί. Ο κ. Βενιζέλος διαρρήγνυε τότε τα ιμάτιά του ότι το psi ήταν εθελοντικό. Γνώριζε ότι αν οι Έλληνες καταλάβαιναν ότι η χρεοκοπία δεν είναι κάτι το καταστροφικό δε θα μπορούσαν να εκβιαστούν με ευκολία σε μεταγενέστερες εποχές. Το κόλπο δεν έπιασε. Τα CDS πυροδοτήθηκαν. Η χώρα είχε χρεοκοπήσει επίσημα. Από τότε το ελληνικό κατεστημένο επινόησε έναν λίγο διαφορετικό όρο για να δικαιολογήσει την ανεπάρκεια και τις επιλογές του. Την άτακτη χρεοκοπία.

Οι σκηνές πανικού που μας περιέγραφαν με αναταραχές στους δρόμους, ελλείψεις βασικών αγαθών καιμαζική υστερία δεν έλαβαν χώρα. Ο χρεοκοπίες έπρεπε να διαχωριστούν σε τακτικές και «άτακτες».

Όλοι γνώριζαν από το 2010 και το 2012 ότι οι λύσεις που δόθηκαν δεν επρόκειτο να λύσουν το πρόβλημα, αλλά απλώς να μεταθέσουν το πρόβλημα στο μέλλον. Σήμερα το μέλλον έχει φτάσει. Οι αγορές δεν έχουν ανοίξει για τη χώρα και οι χρηματοδοτικές της ανάγκες είναι μεγάλες. Η παροχή βοήθειας στη χώρα γίνεται όλο και πιο δύσκολη πολιτικά για τις ευρωπαϊκές ηγεσίες. Αυτό που βιώσαμε τον Ιούλιο είναι ο προάγγελος της χρεοκοπίας. Οι δε κινήσεις των εταίρων αποσκοπούν αποκλειστικά στην προετοιμασία των ιδίων για την επόμενη ημέρα.

Το ΔΝΤ από την πλευρά του τονίζει ότι το ελληνικό χρέος είναι μη βιώσιμο και απαιτείται διευθέτησή του. Η έκθεσή του τονίζει ότι η μη βιωσιμότητα προέκυψε από παραλείψεις των ελληνικών κυβερνήσεων τον τελευταίο χρόνο, μιας και μέχρι το Μάιο του 2014 δεν υπήρχε πρόβλημα … Η διευθύντριά του ζήτησε την παροχή περιόδου χάριτος στην Ελλάδα για 30 χρόνια και αποπληρωμή των δανείων μετά από 80 χρόνια. Η κ. Λανκάρντ θέλει στην ουσία ελάφρυνση της Ελλάδας βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα έτσι ώστε να μπορέσουν να αποπληρωθούν τα χρέη της χώρας προς το ταμείο. Αν η Ελλάδα δεν αποπληρώσει το ταμείο θα πρέπει να είμαστε για ραγδαίες εξελίξεις στην Ουάσινγκτον. Αυτοί που συναίνεσαν στο μεγαλύτερο δάνειο στην ιστορία του ταμείου θα πρέπει να λογοδοτήσουν.

Από την πλευρά της η Γερμανία στοχεύει αποκλειστικά να δείξει πυγμή στο εσωτερικό της. Τα δύο σενάρια που παρουσιάστηκαν στόχευαν αμφότερα στην έξοδο της χώρας από τη νομισματική ένωση. Η διατύπωση που επιλέγει ο Υπουργός Οικονομικών τους κάθε άλλο παρά αφελής είναι. Το έγγραφο που διέρρευσε ο κ Σόιμπλε στις Βρυξέλλες περιείχε μια περίεργη διατύπωση. Προσωρινή έξοδος για 5 χρόνια και κούρεμα του χρέους. Μετά από 5 χρόνια και όταν η Ελλάδα θα έχει «φτιάξει» την οικονομία της μπορεί να επανέλθει στο κοινό νόμισμα. Τα πέντε χρόνια δεν είναι τυχαίος αριθμός και αποσκοπούν στην υστεροφημία του Γερμανού Υπ. Οικ.

Ας ρίξουμε μια ματιά στο προφίλ αποπληρωμών του ελληνικού χρέους για τις επόμενες δεκαετίες.

Στα επόμενα 5 χρόνια, για τα οποία ο κ. Σόιμπλε προκρίνει GREXIT, προβλέπονται αποπληρωμές εντόκων γραμματίων στις ελληνικές τράπεζες, λήξεις ομολόγων που κρατάει η ΕΚΤ και δόσεις προς το ΔΝΤ. Από το 2020, οπότε και λήγει η περίοδος που θα δοθεί στην Ελλάδα για ανασυγκρότηση, θα ξαναμπούμε θεωρητικά στο ευρώ και θα ξεκινήσουμε να αποπληρώνουμε κανονικά το χρέος μας προς τους εταίρους μας στην ΕΕ. Ο Γερμανός Υπ. Οικ. γνωρίζει πολύ καλά ότι η χρεοκοπία είναι αναπόφευκτη. Τα διεθνή χρέη της χώρας συνάφθηκαν σε ευρώ επειδή αυτό είναι το νόμισμα της χώρας. Κανένας δεν ξέρει τι θα γίνει σε μια ενδεχόμενη έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη, η οποία θα συνοδεύεται και από μια χρεοκοπία. Σε τι νόμισμα θα αποπληρωθεί αυτό το χρέος; Εμείς θα θέλουμε να αποπληρωθεί σε δραχμές, οι εταίροι σε ευρώ. Το πιο πιθανό είναι να γίνει κάποιος διακανονισμός. Σίγουρα θα υπάρξει μια μερίδα πιστωτών που θα μας σύρει στα δικαστήρια του Λουξεμβούργου ή της Αθήνας, ανάλογα με τι τίτλους διακρατεί. Μια ευρωπαϊκή κυβέρνηση όμως θα δυσκολευτεί πολιτικά να στραφεί εναντίον ενός άλλου μέλους της ΕΕ.

Όλοι γνωρίζουν ότι μια «προσωρινή έξοδος» είναι το ανάλογο του «ολίγον έγκυος». Αν φύγουμε από το κοινό νόμισμα, πολύ δύσκολα θα γυρίσουμε. Αυτό που προσπαθούν αυτή τη στιγμή Γερμανία και ΔΝΤ είναι να ρίξουν ο ένας στον άλλο τις απώλειες που θα υπάρξουν. Η αλήθεια είναι ότι το ΔΝΤ και τεχνικά δε μπορεί να υποστεί κούρεμα. Αυτό που δίνει δεν είναι δάνειο, αλλά απλώς ένα swap εξωτερικών υποχρεώσεων (μια καλή λεπτομερή περιγραφή της μορφής της βοήθειας που δίνεται από το ταμείο μπορεί να βρεθεί εδώ). Η Γερμανία από την πλευρά της προσπαθεί να κερδίσει τις εντυπώσεις στο εσωτερικό της χώρας της. Αν αφήσει να «κουρευτεί» χρέος της χώρας μας στο μηχανισμό στήριξης, αυτό θα σημάνει μια μικρή καταστροφή για τον πολιτικό σχηματισμό του οποίου ηγείται η κα Μέρκελ. Η επίδειξη πυγμής στο εξωτερικό είναι απαραίτητη για την επιβίωσή της στο εσωτερικό …

Η πενταετία εκτός Ευρώ που πρότεινε ο Γερμανός Υπ. Οικ. είναι το αυστηρό σενάριο. Η λύση της σύστασης ταμείου αξιοποίησης περιουσίας που επικράτησε με τη συμφωνία, ως εξασφάλιση των δανείων είναι το σχετικά «μαλακό».

Η καγκελάριος μπορεί να ισχυριστεί στο εσωτερικό της χώρας της ότι πήρε εγγυήσεις για τα χρήματα που έδωσε. Οι εγγυήσεις όμως δε θα είναι πραγματικές. Τα 50 δις δεν υπάρχουν και αυτό το γνωρίζουν όλοι. 25 δις θα είναι οι μετοχές των τραπεζών που θα ανακεφαλαιοποιηθούν. Αυτά σε ένα με δύο χρόνια θα έχουν εξανεμισθεί, όπως εξανεμίστηκαν και τα 42 δις της προηγούμενης ανακεφαλαιοποίησης. Τι άλλα περιουσιακά στοιχεία θα μπουν μέσα για να φθάσουμε τα 50 δις κανένας δεν ξέρει. Η κεφαλαιοποίηση της ΔΕΗ, του μεγαλύτερου περιουσιακού στοιχείου του ελληνικού δημοσίου δεν ξεπερνάει το 1 δις. Όλες οι μετοχές των εισηγμένων που ανήκουν στο Υπ. Οικ. Δεν μπορεί να ξεπερνούν τα 2 – 2,5 δις και πολλά λέμε. Οι εγγυήσεις λοιπόν είναι πλασματικές ..

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε είναι για μια ακόμη φορά θνησιγενής. Η Ευρώπη επέλεξε για μια άλλη φορά να δώσει παράταση χωρίς να λύσει το πρόβλημα. Πόσο θα διαρκέσει αυτή; Σε λίγους μήνες θα έχουμε αποκλίσεις από τους στόχους. Σε ένα με δύο χρόνια οι αποκλίσεις θα είναι τόσο μεγάλες, που θα κάνουν την αναζήτηση λύσης ή μιας ακόμα παράτασης απαραίτητη.