Αργός θάνατος για Ε.Ε. και ευρώ*

Το Ποντίκι

του Δημήτρη Μηλάκα

Οι ελπίδες που καλλιέργησε η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛΛ για τη δυνατότητα διεκδίκησης μιας δίκαιης για τη χώρα συμφωνίας εντός της ευρωζώνης κατέληξαν στον μονόδρομο του τρίτου, μακρύτερου και σκληρότερου μνημονίου, το οποίο μάλιστα εμφανίζεται ως η μόνη λύση για την παραμονή της Ελλάδας «πάση θυσία» στο ευρώ. 

Το οικονομικό κόστος αυτής της θυσίας μόλις αρχίζει να εμφανίζει το θηριώδες μέγεθός του. Το πολιτικό επίσης κόστος φαντάζει δυσθεώρητο, καθώς ήδη τοποθετεί την «αριστερή εναλλακτική λύση» που πρότεινε ο ΣΥΡΙΖΑ στο ίδιο ράφι με τους πρόθυμους υπηρέτες των μνημονίων που κυβέρνησαν (Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ) και επιθυμούν (Ποτάμι) «πάση θυσία» να κυβερνήσουν. Κι όλα αυτά για την υπηρέτηση ενός ονείρου – αυτού της Ε.Ε. και του ευρώ – που, όπως όλα δείχνουν, ξεθωριάζει και διαλύεται.

 

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενδέχεται να επιβιώσει, με κάποιον τρόπο, όμως σε οικονομικό, πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο θα κυριαρχούν, πρωτίστως, οι διμερείς ή οι περιορισμένης έκτασης πολυμερείς σχέσεις, οι οποίες δεν θα καλύπτουν ευρύ φάσμα, ενώ δεν θα είναι δεσμευτικές. (...) Ορισμένες χώρες είναι πιθανό να διατηρήσουν μια κάποια ιδιότητα μέλους σε μια ριζικά αλλαγμένη Ε.Ε., όμως δεν θα είναι αυτό που θα σφραγίζει την ταυτότητα της Ευρώπης».

 

Κάπως έτσι περιγράφει, ανάμεσα σε άλλα, το ινστιτούτο Stratfor την εικόνα της επόμενης δεκαετίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την ευρωζώνη, στην οποία το ελληνικό πολιτικό σύστημα σύσσωμο θέλει να τοποθετεί τη χώρα «πάση θυσία». 

 

«Βαρίδι το Βερολίνο»

 

Στο ίδιο μήκος κύματος το αμερικανικό πολιτικό περιοδικό «Foreign Policy», που συνήθως απηχεί απόψεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, δημοσιεύει άρθρο με τίτλο «It’s Time to Kick Germany Out of the Eurozone» («Ήρθε η ώρα να διωχθεί η Γερμανία από την ευρωζώνη»). Το άρθρο ξεκινάει ως εξής: 

 

«Να γιατί η άγκυρα που τραβάει στον βυθό την ευρωπαϊκή οικονομία δεν είναι η Αθήνα – είναι το Βερολίνο. Τον περασμένο χρόνο η Γερμανία εκτόξευσε ένα εμπορικό πλεόνασμα 217 δισ. ευρώ, που την καθιστά δεύτερη στον κόσμο μετά την Κίνα, που κυριαρχεί στο παγκόσμιο εμπόριο. Για κάποιους, καθιστά τη Γερμανία φωτεινό σημάδι στην κατά τα άλλα αναιμική οικονομία της ευρωζώνης ή “οδηγό ανάπτυξης”, όπως το έχει θέσει ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

 

Κατά βάθος, το γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα βρίσκεται ακριβώς στην καρδιά των ευρωπαϊκών προβλημάτων: μακράν των αυξητικών τάσεων των παγκόσμιων οικονομιών, τραβούν τους Ευρωπαίους στην κατηφόρα. Ο καλύτερος τρόπος διαφυγής από την ξεροκέφαλη αυτήν κατάσταση είναι για τη Γερμανία να εγκαταλείψει την ευρωζώνη».

 

Όμως, όπως σημειώνει το «Foreign Policy», «τα πλεονάσματα της Γερμανίας και τα αυξανόμενα χρέη της ευρωπαϊκής περιφέρειας είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η Γερμανία κέρδισε (περισσότερα) από το ενιαίο νόμισμα παρά από τις επενδύσεις στο εσωτερικό της χώρας για να δανείζει τους Ευρωπαίους εμπορικούς εταίρους της ώστε να αγοράζουν γερμανικά προϊόντα».

 

Για τη συμμετοχή σ’ αυτήν ακριβώς την Ευρώπη η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να συνθηκολογήσει άνευ όρων αποδεχόμενη μια λεόντειο εις βάρος της χώρας συμφωνία, ο οποία, απ’ ό,τι φαίνεται, αναθεωρείται εις βάρος της Ελλάδας πριν καν στεγνώσει το μελάνι της υπογραφής:

 

◆ Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα «Handelsblatt», ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, στο πρώτο μετά τη «συμφωνία» Eurogroup, κατέθεσε πρόταση για την έκδοση χρεογράφων (IOU) για την Ελλάδα, ώστε να καλυφθεί μέρος των χρηματοδοτικών αναγκών. Η πρόταση αυτή έγινε κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τη συμφωνία - γέφυρα. Δεν είναι λίγοι αυτοί που λένε πως η πρόταση ανοίγει πάλι παράθυρο για διπλό παράλληλο νόμισμα.

 

◆ H εφημερίδα «Guardian» είχε ένα editorial που δεν πέρασε απαρατήρητο. Σύμφωνα με το κείμενο, η συμφωνία - μνημόνιο είναι απίθανο να λειτουργήσει. Τα χαρακτηριστικά της συμφωνίας, όπως περιγράφονται στο άρθρο, είναι, μεταξύ άλλων: Έγινε υπό απειλές, ενώ ο ελληνικός λαός είχε απορρίψει ένα λιγότερο αυστηρό πακέτο. Θα είναι δύσκολο να γίνει δεκτή η συμφωνία στην ευρωζώνη. Ακόμα και οι Γερμανοί δεν έχουν τη βεβαιότητα πως θα αποδώσει.

 

◆ Ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών Πιέρ Κάρλο Πάντοαν, μιλώντας στην εφημερίδα «Ιl Sole 24», είπε πως τη βραδιά της διαπραγμάτευσης μόνο η Ιταλία, η Γαλλία και η Κύπρος ήταν υπέρ ενός συμβιβασμού. Αυτό, παρόλο που ο Ιταλός υπουργός σίγουρα μιλά εκ μέρους της κυβέρνησής του και των συμφερόντων της, δείχνει την άκαμπτη στάση της Γερμανίας και τις προθέσεις της.

 

◆ Υπάρχει επικαιροποιημένη έκθεση του ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, που θα δοθεί στη δημοσιότητα. Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύονται, προτείνεται επιμήκυνση του χρέους στα 60 χρόνια.

 

Αδιέξοδο

 

Όλα αυτά, με επίκεντρο – αυτήν την περίοδο – το ελληνικό πρόβλημα, αναδεικνύουν το γεωπολιτικό αδιέξοδο της γερμανικής Ε.Ε. και ευρωζώνης, η οποία, σύμφωνα με την ανάλυση (και προφανώς την επιθυμία) του αμερικανικού Stratfor, καταλήγει στη διάσπαση και τον κατακερματισμό.

 

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του αμερικανικού ινστιτούτου για την επόμενη δεκαετία, μέχρι το 2025 δεν θα έχουμε μία, αλλά τέσσερις ενώσεις στην Ευρώπη με μια χαλαρή μεταξύ τους διασύνδεση. Δηλαδή θα πρόκειται, πάντα σύμφωνα με τους συντάκτες του Stratfor, για οικονομικές και πολιτικές ζώνες οι οποίες θα διατηρούν μεν δεσμούς μεταξύ τους, ωστόσο αυτοί θα είναι πολύ πιο χαλαροί από ό,τι σήμερα στο πλαίσιο της Ε.Ε. και της ζώνης του ευρώ.

 

Σε αυτήν τη μελλοντική Ευρώπη, σύμφωνα με τις προβλέψεις (και τις επιθυμίες) των Αμερικανών, θα υπονομευθεί η πολιτική ηγεμονία της Γερμανίας, με την πριμοδότηση από την Ουάσιγκτον της ισχύος της Πολωνίας στα ανατολικά, της Βρετανίας στα δυτικά, της Γαλλίας και της Ιταλίας στον Νότο. 

 

Το αν θα ευοδωθούν επακριβώς οι αμερικανικές επιθυμίες ή αν θα εξελιχθεί ομαλά και εντός του χρονοδιαγράμματος η πρόβλεψη του Stratfor κανείς δεν μπορεί να το ξέρει. Αυτό, ωστόσο, που ήδη φαίνεται με την εξέλιξη του ελληνικού ζητήματος είναι ότι η Ελλάδα πληρώνει (οικονομικά - πολιτικά - οικονομικά) το μάρμαρο μιας γεωπολιτικής σύγκρουσης κολοσσιαίων διαστάσεων.

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1873 στις 16-07-2015