10 Πράγματα που μας έμαθε η Ελληνική κρίση-analyst.gr

analyst

Διαβρώνουμε τις ίδιες τις σάρκες μας, λογομαχούμε μεταξύ μας και καταστρέφουμε από μόνοι μας την ίδια την συναίνεση που προσπαθούμε να δημιουργήσουμε. Αυτή η εσωτερική διχόνοια είναι στην πραγματικότητα πολύ χειρότερη από οποιαδήποτε ξένο εχθρό.

Για μας που ζούμε στην Ευρώπη, οι τελευταίες εβδομάδες έχουν στιγματιστεί από έναν ακατάπαυστο διπλωματικό πόλεμο ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Με αμέτρητες συναντήσεις, διασκέψεις κορυφής και συμβούλια να λαμβάνουν χώρα μόλις τον τελευταίο μήνα, η Ελλάδα και οι διεθνείς πιστωτές της έχουν φτάσει σε ένα οριακό σημείο. Σε μια ανεπανόρθωτη ρήξη, ακόμη κι αν κανείς τους δεν το παραδέχεται.

Η ελληνική κρίση αποκάλυψε πολλά:

1) Πως δεν υπάρχει πραγματική ηγεσία στην Ευρώπη ή στα κράτη μέλη της. Κανένας πολιτικός δεν έχει επιδείξει την ικανότητα του να αντιπροσωπεύει επάξια έναν εκλεγμένο εκπρόσωπο του λαού. Όχι όταν τόσοι πολλοί έχουν κατονομαστεί για το πώς με την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης ήταν οι πρώτοι που έτρεξαν να βγάλουν τα χρήματά τους έξω, όταν είναι αυτοί ακριβώς που θα έπρεπε να προστατεύσουν την οικονομία και το κράτος, πόσο μάλλον το σύνολο της Ένωσης από την οικονομική κατάρρευση.

2) Πως η πολιτική είναι πράγματι ένα βρώμικο παιχνίδι. Βλέπουμε αξιωματούχους της ΕΕ και των κρατών μελών να αγκαλιάζονται, να αστειεύονται και να χαριτολογούν πριν τις «κρίσιμες» συνόδους κορυφής κάθε δύο ημέρες, δίνοντας την εικόνα μιας ευχάριστης ατμόσφαιρας. Ωστόσο, δύο ώρες αργότερα, οι ίδιοι τρώγονται μεταξύ τους, κατηγορώντας ο ένας τον άλλο ότι ενεργεί παράλογα, μονομερώς και αδικαιολόγητα. Τα θεσμικά όργανα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα – Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) κατηγορούν την Ελλάδα ότι αποχώρησε ξαφνικά από τις συζητήσεις και διέκοψε όλες τις διαπραγματεύσεις, εγκαταλείποντας έτσι κάθε ελπίδα να επιτευχθεί συμβιβασμός. Η Ελλάδα κατηγορεί τους θεσμούς για εκβιασμό και την παράδοση τελεσίγραφου για την αποδοχή εντός 48 ωρών των «σκληρών, παράλογων και υφεσιακών προτάσεων» τους.  Όλα όμως καθιστούν σαφές ένα πράγμα: ότι ο ένας προσπαθεί να λυγίσει τον άλλον σε μια ατελείωτη διαμάχη εξουσίας.

3) Πως η αλληλεγγύη είναι απλά μια λέξη. Με καμία έννοια. Και χωρίς περιεχόμενο. Από τότε που άρχισε η χρηματοπιστωτική κρίση, η «αλληλεγγύη» έχει γίνει μέρος του καθημερινού μας λεξιλόγιού. Ο καθένας κάνει έκκληση για περισσότερη αλληλεγγύη. Από την ΕΕ, από τα κράτη μέλη, από τους διεθνείς εταίρους. Όλα υποτίθεται πως γίνονται «με βάση την αλληλεγγύη», αλλά αυτό δεν ισχύει. Αυτή τη στιγμή, ένα κράτος έχει μείνει μόνο να παλεύει για την επιβίωσή του, θέτοντας τον εαυτό του έναντι 18 άλλων (τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ), οι οποίοι αρνούνται οποιαδήποτε επέκταση του σημερινού στάτους κβο, «διότι δεν υπάρχει βούληση από την πλευρά τους». Ωστόσο, εάν μετά το κρίσιμο δημοψήφισμα της Κυριακής, η Ελλάδα θέλει να συζητήσει ένα άλλο πρόγραμμα διάσωσης, «η πόρτα είναι ανοιχτή, στο πνεύμα της αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας».

4) Πως τα μέσα μαζικής ενημέρωσης εξακολουθούν να έχουν σημαντική ισχύ ως η τέταρτη εξουσία. Μετά την ανακοίνωση του ελληνικού δημοψηφίσματος σχετικά με τις προτάσεις των θεσμικών οργάνων, τα μέσα ενημέρωσης μετέφεραν αμέσως το μήνυμα ότι το δημοψήφισμα ήταν ένα ζήτημα του κατά πόσον ή όχι η Ελλάδα θα παραμείνει στο ευρώ. Η παραπληροφόρηση αυτή ενισχύθηκε και εντάθηκε κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, φτάνοντας στο σημείο να αναπαράγεται από αξιωματούχους της ΕΕ και ηγέτες των κρατών μελών, διασκορπίζοντας ακόμη περισσότερο φόβο μεταξύ των Ελλήνων πολιτών που συνεχίζουν να συρρέουν σε ΑΤΜ, σούπερ μάρκετ και βενζινάδικα σε ένα κλίμα που μόνο με κατάσταση πολιορκίας μπορεί να παρομοιαστεί.

5) Πως η προπαγάνδα είναι το ισχυρότερο εργαλείο ενός πολιτικού. «Οι ηγέτες της ΕΕ προτρέπουν τους Έλληνες πολίτες να ψηφίσουν ‘ναι’ για να παραμείνουν στο ευρώ». Αυτός ο τίτλος εμφανίζεται στα πρωτοσέλιδα των μέσων μαζικής ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο, καθώς τα θεσμικά όργανα έχουν ήδη ξεκινήσει μια τελευταία προσπάθεια να επηρεάσουν τις ελληνικές αρχές προς την «σωστή» κατεύθυνσή – τη δικιά τους – και να αποδεχθούν τις προτάσεις τους. Κάποιοι μάλιστα σκέφτονται να επισκεφθούν την Ελλάδα για να πείσουν τους ψηφοφόρους από κοντά. Ανεξάρτητα με το γεγονός ότι αυτό θα ήταν μια άμεση παρέμβαση στην εσωτερική πολιτική ενός κυρίαρχου κράτους μέλους…

6) Πως είναι εύκολο να ειπωθούν πολλά, αλλά είναι δύσκολο να γίνουν πράξη έστω τα μισά από αυτά.Όπως είπε ο Μαρκ Τουέιν «οι πράξεις μιλούν πιο δυνατά από τα λόγια, αλλά δεν είναι τόσο συχνές.» Η ελληνική κρίση ήταν το θέμα που απασχόλησε τουλάχιστον 87 συναντήσεις των ευρωπαίων υπουργών από το 2010, με περίπου μια ντουζίνα συνεδριάσεων του Eurogroup να έχουν πραγματοποιηθεί μόνο κατά το τελευταίο δίμηνο. Ωστόσο, όλα απέτυχαν και έχουμε φτάσει στο σημείο όπου μια χώρα «στα πρόθυρα της χρεοκοπίας» αγωνίζεται για εξεύρεση συμφωνία της τελευταίας στιγμής.

7) Πως η Ευρώπη ξεκίνησε ως ένα όραμα μιας αδιαίρετης ηπείρου, που ενώνει τους ανθρώπους της προς έναν κοινό σκοπό, επιδεικνύοντας αλληλεγγύη, όταν παραστεί ανάγκη. Αλλά σήμερα, αυτό το όνειρο έχει χαθεί και η Ευρώπη εμφανίζεται πιο διαιρεμένη από ποτέ, χωρίς να πλησιάζει καν το αρχικό όραμα των ιδρυτών της. Καταμεσής μιας από τις σκληρότερες κρίσης που έχει αντιμετωπίσει ποτέ, η Ευρώπη αποκάλυψε την πιο άσχημη πλευρά της και συνεχίζει να καυγαδίζει για πράγματα που οι ίδιοι οι πολίτες της εξακολουθούν να μην καταλαβαίνουν. Όπως αναφέρει ο Gideon Rachman των Financial Times: «Η σημερινή κρίση δεν είναι μόνο μια αντανάκλαση των αδυναμιών του σύγχρονου ελληνικού κράτους, αφορά επίσης την αποτυχία του ευρωπαϊκού ονείρου της ενότητας, της ειρήνης και της ευημερίας».

8) Πως η Ευρώπη έχει χωριστεί σε δανειστές και χρεωμένους. Όπου οι χρεωμένοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να δανείζονται από τους δανειστές, οι οποίοι επωφελούνται από την ανάγκη για επιβίωση των πρώτων. Από τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ από τα ταμεία διάσωσης που έλαβε η Ελλάδα από το 2010, λιγότερο από το 10% επενδύθηκε στην ίδια τη χώρα, δεδομένου ότι η πλειονότητα χρησιμοποιήθηκε για την αποπληρωμή των χρεών. Στο ίδιο πλαίσιο, οι χρεωμένοι εξαναγκάζονται να γονατίσουν και να εγκρίνουν κάθε πρόγραμμα που τους παρουσιάζεται από τους δανειστές ως «αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την οικονομική ανάκαμψη και τη βιωσιμότητα του χρέους», ακόμη και αν αυτό μειώνει το βιοτικό τους επίπεδο και θα τους οδηγήσει στη δυστυχία. Πόσο μάλλον για την οικονομική ορολογία που κανένας άλλος εκτός από τις άρχουσες τεχνοκρατικές ελίτ κατανοεί.

9) Πως η δημοκρατία είναι μια έννοια που έχει ξεθωριάσει στο σύγχρονο κόσμο. Οι πολιτικοί κάνουν κατάχρηση του όρου ώστε να δικαιολογήσουν πράξεις που στην ουσία δεν μπορεί να αιτιολογηθούν. Στο όνομα αυτής, γίνονται συναντήσεις κεκλεισμένων των θυρών με μη εκλεγμένους αξιωματούχους οι οποίοι δεν λογοδοτούν σε κανέναν. Ωστόσο, όπως λένε και οι Financial Times, όλα καταλήγουν τελικά σε ένα πράγμα: «στη σύγκρουση δημοκρατικών εντολών – η επιθυμία των Ελλήνων ψηφοφόρων να απαλλαγούν από την λιτότητα βρίσκεται απέναντι από τους ψηφοφόρους (και φορολογουμένους) άλλων χωρών της ΕΕ, που θέλουν να δουν τα δάνειά τους να αποπληρώνονται και δεν θέλουν να αφήσουν μια μεταρρυθμισμένη Ελλάδα να συνεχίσει να επωφελείται από χρήματα της ΕΕ.»

10) Πως αντί να ενώνουμε τις δυνάμεις μας ενάντια σε έναν κοινό εχθρό – την απειλή της τρομοκρατίας και του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) που μαζεύεται σαν ένα μαύρο σύννεφο πάνω από την περιοχή – αντ’ αυτού διαβρώνουμε τις ίδιες τις σάρκες μας, λογομαχούμε μεταξύ μας και καταστρέφουμε από μόνοι μας την ίδια την συναίνεση που προσπαθούμε να δημιουργήσουμε. Και έτσι γινόμαστε λαοί διχασμένοι – τόσο εντός της Ευρώπης όσο και στο εσωτερικό των χωρών μας. Αυτή η εσωτερική διχόνοια είναι στην πραγματικότητα πολύ χειρότερη από οποιαδήποτε ξένο εχθρό.

.

 Μαρίας-Χριστίνας Δουλάμη, Δημοσιογράφος, Σύμβουλος Επικοινωνίας