Ο Πραγματικός Κίνδυνος του «Ισλαμικού Κράτους» και των Συγκρούσεων

Νέα Πολιτική

του Ιπποκράτη Δασκαλάκη*

Καθώς πλησιάζει η συμπλήρωση 100 ετών από την υπογραφή της Συνθήκης Sykes-Picot (1916) αυξάνονται οι ανησυχίες για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή αλλά και για τις ευρύτερες συνέπειες της σημερινής αναταραχής. Ως γνωστόν, η Συνθήκη που συνομολόγησαν οι δύο διπλωμάτες (Βρετανός και Γάλλος) καθόρισε αυθαίρετα τα σύνορα της περιοχής σκιαγραφώντας ταυτόχρονα και τις ζώνες επιρροής μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων. Έκτοτε τα τεχνητά σύνορα σταθεροποιήθηκαν ενώ οι δυναστείες ή τα επαναστατικά καθεστώτα των κρατών προσπαθούν να δημιουργήσουν την εθνική ταυτότητα των λαών τους και να εδραιώσουν την εξουσία τους.

Η προσπάθεια αυτή είναι δύσκολη καθόσον έρχεται σε αντίθεση με κατεστημένες εθνοτικές, θρησκευτικές, φυλετικές δοξασίες, τρόπους ζωής αλλά και τοπικά και εξωτερικά αντικρουόμενα συμφέροντα και βαθιά ριζωμένες αντιπαλότητες. Αποδείχθηκε περίτρανα ότι ούτε ο συνοδευόμενος με σοσιαλιστικές προσδοκίες και αδυσώπητη καταστολή, επαναστατικός ενθουσιασμός των δεκαετιών του 1950-60 κατόρθωσε την αποκοπή των κατοίκων από τις πολυχρόνιες αντιλήψεις τους. Οι φυλετικοί δεσμοί και οι θρησκευτικές επιλογές απεδείχθησαν ισχυρότεροι από εισαγόμενες και σχετικά ακατανόητες έννοιες περί κράτους, δημοκρατίας και δικαιωμάτων. Οι ευθύνες των δυτικών (άλλοτε αποικιοκρατικών δυνάμεων) είναι μέγιστες. Στην προσπάθεια τους να εκμεταλλευθούν τις περιοχές αυτές αγνόησαν τις ανάγκες των γηγενών και προσπάθησαν βίαια να επιβάλλουν άμεσα τα συμφέροντα τους υποστηρίζοντας εν συνεχεία διεφθαρμένα καθεστώτα. Η ψυχροπολεμική διαίρεση δεν άφησε ανεπηρέαστη τη Μέση ανατολή ενώ η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων συνετέλεσε στην αύξηση του ανταγωνισμού.

Η σημερινή κατάσταση της ευρύτερης Μέσης Ανατολής μπορεί να παρομοιαστεί με την κατάσταση που η κεντρική Ευρώπη βίωσε την περίοδο του Τριακονταετούς Πολέμου. Δύο μεγάλα ομόθρησκα θρησκευτικά δόγματα, μικρός σχετικά αριθμός υπό ανάπτυξη κρατικών δρώντων, εκατοντάδες μικρές φεουδαρχικές οντότητες και ένοπλες συμμορίες πλιατσικολόγων μετέτρεψαν σε ερείπια το κέντρο της Ευρώπης και ήταν υπεύθυνοι για τον αφανισμό του 20% και πλέον του πληθυσμού της. Η σκληρότητα του πολέμου αυτού κατέστρεψε σε σημαντικό βαθμό τις δομές των κοινωνιών της εποχής εκείνης και η θρησκευτική αρχικά σύγκρουση μετατράπηκε σε ένα πόλεμο «όλων εναντίον όλων». Και όλα αυτά χωρίς έξωθεν επεμβάσεις, χωρίς τον κίνδυνο της εξάπλωσης όπλων μαζικής καταστροφής και χωρίς την απειλή της διακοπής της ροής των υδρογονανθράκων. Ο τρομερός αυτός τριακονταετής πόλεμος τελείωσε μόνο όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι διαπίστωσαν ότι ήταν αδύνατη η επικράτηση κάποιας πλευράς και η επιβουλή της θέλησης της επί των αντιπάλων. Με την κατανόηση αυτή επήλθε και η εγκαθίδρυση μιας σχετικής ισορροπίας και ορισμένων βασικών κανόνων συμπεριφοράς.

Σήμερα και εν μέσω διαδοχικών λανθασμένων εκτιμήσεων και επιλογών εκ μέρους της Δύσεως, η Μέση Ανατολή βυθίζεται στο χάος σπρώχνοντας χιλιάδες μεταναστών δυτικά. Ο κίνδυνος της τρομοκρατίας που στοίχειωνε τις δυτικές κυβερνήσεις από το 2001 αντικαταστάθηκε με τον εφιάλτη του ιερού πολέμου των τζιχαντιστών. Ένα απάνθρωπο, για τα δυτικά όμματα, καθεστώς, ανάλογο των ερυθρών Χμερ της Καμπότζης έχει κατορθώσει να ελέγχει σημαντικά εδάφη σε Ιράκ και Συρία (εν μέρει και Λιβύη), να δημιουργήσει μια χαλαρή κρατική υπόσταση και να απειλεί την εξαγωγή της δράσεως του κατά παντός απίστου και σε οποιαδήποτε σημείο του πλανήτη.

Βεβαίως, η ανθρωπότητα έχει στο παρελθόν πολλάκις αντιμετωπίσει (επιτυχώς πάντα) την απειλή επιβολής μιας παγκόσμιας αυτοκρατορίας με εθνική, θρησκευτική ή ιδεολογική ταυτότητα. Η επιτυχής αντιμετώπιση προήλθε όμως μέσα από και σειρά, περισσότερο ή λιγότερο, αιματηρών συγκρούσεων και με κύριο γνώρισμα την αντίληψη της απειλής και τη βούληση αντιμετώπισης της. Ματαιοπονούμε λοιπόν προσποιούμενοι ότι η σύγκρουση της Μέσης Ανατολής αφορά μόνο τους κατοίκους της περιοχής και αγνοώντας τις εναντίον μας άμεσες απειλές αλλά κυρίως τις έμμεσες απειλές τις προερχόμενες από τις συνέπειες της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης.

Αναμφισβήτητα, η επιλογή της μορφής της πολιτικής, θρησκευτικής και κοινωνικής ζωής αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα τους και βαρύνει αποκλειστικά και μόνο τους κατοίκους της Μέσης Ανατολής. Η άμυνα όμως των υπολοίπων κοινωνιών έναντι μιας προσπάθειας επιβολής, άμεσα ή έμμεσα, ενός ξένου προς αυτές τρόπου ζωής αποτελεί όχι μόνο δικαίωμα αλλά και υποχρέωση. Εδώ έγκειται η αδυναμία του δυτικού πολιτισμού ο οποίος αφενός παρουσιάζει συμπτώματα κόπωσης και αφετέρου αδυνατεί να κατανοήσει τη φύση της απειλής. Τα δυτικά πολιτισμικά «πρωτόκολλα» αδυνατούν να αποδεχθούν ότι η σημερινή απειλή δεν αφορά μόνο τη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής αλλά (ενδεχομένως) τη σταδιακή και αθόρυβη ανατροπή της πληθυσμιακής σύνθεσης των χωρών τους από μια απρόβλεπτη και διαφορετικού προσανατολισμού και κοσμοθεωρίας ανθρώπινη μεταναστευτική εισβολή. 

Ανεξάρτητα λοιπόν της έκβασης των μαχών στη μακρινή (αλλά συνάμα) κοντινή μας Μεσοποταμία, για εμάς τους υπολοίπους δεν θα ήταν σώφρον να επιτρέψουμε την ίδρυση και ανεξέλικτη λειτουργία και εξάπλωση εκατοντάδων μικρών «ισλαμικών χαλιφάτων» στις χώρες μας. Το συμπέρασμα αυτό δεν αποτελεί ένδειξη «ρατσισμού» ή ξενοφοβίας αλλά απλή (θλιβερή) διαπίστωση ότι η κοινωνιολογική και πολιτισμική εξέλιξη των ισλαμικών κοινωνιών δεν έχει επιτρέψει σε ένα ικανό μέρος των ομάδων αυτών να αποδεχθούν τη διαφορετικότητα και να απορρίψουν την αποστολή του προσηλυτισμού των «απίστων».

Αντίστοιχες ιεραποστολικές επιδιώξεις και μανίες εμφάνισαν, μέχρι και σχετικά πρόσφατα και οι δυτικές χριστιανικές κοινωνίες. Η παραπάνω διαπίστωση κρίνεται απαραίτητη καθόσον εκτιμάται ότι μια από τις συνέπειες των εξελίξεων στη Μεσοποταμία θα είναι και η δραματική αύξηση του αριθμού των προσφύγων που θα αναζητήσουν καταφύγιο στις ασφαλείς περιοχές της Ευρώπης. Ο μέγιστος κίνδυνος των συγκρούσεων δεν έγκειται στην έκβαση τους στα πεδία των μαχών (όπου και εδώ πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας) αλλά στην αποσταθεροποίηση των δυτικών κοινωνιών και την πληθυσμιακή τους μεταβολή από την ανεξέλεγκτη μετανάστευση. Να μη λησμονούμε ότι μια αντίστοιχη μετανάστευση υπήρξε η βασική αιτία της κατάλυσης της παρηκμασμένης δυτικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

* Υποστράτηγος εα, μέλος του ΕΛΙΣΜΕ