Η σημαδεμένη τράπουλα της διαπραγμάτευσης

ΕΛευθερη Λαικη Αντιστασιακη Συσπειρωση

Του Νίκου Ιγγλέση

 Στις 25 Ιανουαρίου ο ελληνικός λαός αποφάσισε να γυρίσει σελίδα. Τα μνημονιακά κόμματα, η συγκυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου και όλο το οικονομικό και μιντιακό πλέγμα που τους στήριζε, ηττήθηκαν. Στις 26 Ιανουαρίου, μετά πέντε χρόνια εθνικής υποδούλωσης, οικονομικής καταστροφής και κοινωνικών ερειπίων, η πρώτη αντι-μνημονιακή κυβέρνηση συνασπισμού (ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ) ανέλαβε τις τύχες της χώρας.

Η νέα κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας, από τις πρώτες μέρες, άρχισε ένα μαραθώνιο επαφών και συζητήσεων με τους δανειστές με στόχο, όπως είχε δεσμευτεί και προεκλογικά, την αποπομπή της Τρόϊκα, την κατάργηση των Μνημονίων, την οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και το κυριότερο, τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους που θα κάνει δυνατή την υλοποίηση όλων των άλλων.

Η διαπραγμάτευση όμως, από ελληνικής πλευράς, άρχισε με ερασιτεχνισμούς και λάθη τακτικής ( σ.σ. το κείμενο γράφτηκε πριν γίνουν γνωστά τα οριστικά αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης στο Eurοgroup). Δεν πηγαίνεις σε μια διαπραγμάτευση έχοντας ανοίξει εκ των προτέρων τα χαρτιά σου. Αμέσως μετά τις εκλογές τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης δήλωναν ότι η διαπραγμάτευση θα γίνει εντός του πλαισίου της Ευρωζώνης και δε θα υπάρξουν μονομερείς ενέργειες. Αν τέτοιες δηλώσεις είχαν προεκλογικά, κάποια σκοπιμότητα, δεν υπάρχει κανένας λόγος να επαναλαμβάνονται μετεκλογικά, γιατί έτσι οι δανειστές γνωρίζουν τις περιορισμένες δυνατότητες ελιγμών της ελληνικής πλευράς. Η επίκληση των «κανόνων» της Ευρωζώνης και ο έλεγχος της ρευστότητας των τραπεζών από την ΕΚΤ είναι τα ισχυρά όπλα που χρησιμοποιούν οι δανειστές για να εξαναγκάσουν την Ελλάδα σ’ έναν επώδυνο συμβιβασμό.

Ο νομπελίστας οικονομολόγος Πόλ Κρούγκμαν αναρωτήθηκε προ ολίγων ημερών «Τι περιθώρια κινήσεων έχει μια ελληνική κυβέρνηση, εάν δεν είναι προετοιμασμένη να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη;» Ο αρθρογράφος των Financial Times Βόλφγκανγκ Μίνχαου λίγο πριν τις εκλογές, είχε γράψει: «Αναγκαία η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, κάτι όμως που δε θεωρείται πιθανό να γίνει εντός της Ευρωζώνης».

Από την πλευρά του ο επικοινωνιακός, κατά τα άλλα, υπουργός Οικονομικών Γ. Βαρουφάκης θολώνει το τοπίο δηλώνοντας ότι: «Συμφωνούμε με το 60 – 70% των μεταρρυθμίσεων του Μνημονίου, είναι κινήσεις και μέτρα που θα θέλαμε να πάρουμε κι’ εμείς».

Επί πέντε χρόνια οι δωσιλογικές κυβερνήσεις έδεσαν χειροπόδαρα την Ελλάδα με χοντρές αλυσίδες που έκλεισαν με μεγάλα λουκέτα και την έριξαν σ’ ένα κελί μιας φυλακής υψίστης ασφάλειας, όχι του Δομοκού, αλλά της Φρανκφούρτης. Καμιά ουσιαστικά διαπραγμάτευση δε μπορεί να υπάρξει αν η χώρα δε σπάσει τις αλυσίδες της και δε βγει από τη φυλακή.

Από το 2010 η Ευρωζώνη, εκτός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), δημιούργησε θεσμούς και μηχανισμούς – EFSF (Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας), ESΜ (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας), SSM (Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός για τις τράπεζες), SRF (Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης) κλπ. – προκειμένου να κάνει αδύνατη την απελευθέρωση μιας χώρας από τη μέγκενη του αέναου χρέους. Η απουσία εθνικού νομίσματος και ο έλεγχος της ρευστότητας των τραπεζών και κατ’ επέκταση όλης της οικονομίας από την ΕΚΤ, όπως φάνηκε και τις τελευταίες ημέρες, καθιστούν την ελληνική πλευρά όμηρο των δανειστών.

Το πρόγραμμα γέφυρα

Η νέα κυβέρνηση ζητάει την κατάργηση του μνημονιακού προγράμματος που λήγει στις 28 Φεβρουαρίου και την αντικατάστασή του μ’ ένα «πρόγραμμα γέφυρα» διάρκειας έξι μηνών, δηλαδή μέχρι τέλος Αυγούστου. Για να αντιμετωπίσει το χρηματοδοτικό κενό αυτής της περιόδου η ελληνική πλευρά ζητάει:

1. Να επιστραφούν 1,9 δις. από τα κέρδη των ομολόγων που κατέχουν η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες και τα οποία δεν «κουρεύτηκαν» από το PSI+.
2. Να της επιτραπεί να εκδώσει πρόσθετα έντοκα γραμμάτια, αυξάνοντας το χρέος, ύψους 8-10 δις.
3. Να της επιτραπεί να χρησιμοποιήσει τα υπόλοιπα 11 δις. του HFSF (Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) από τα 50 δις. που δανείστηκε η Ελλάδα για τις τράπεζες , προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων (κόκκινα δάνεια) που έχουν φτάσει στα 77 δις. Θα πρόκειται δηλαδή για μια ακόμη ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών.
4. Το πρωτογενές πλεόνασμα να περιοριστεί στο 1,5% του ΑΕΠ (2,7 δις) αντί για 3% το 2015.

Το δημοσιονομικό κενό

Ακόμη κι’ αν οι δανειστές αποδεχτούν όλα τα αιτήματα της ελληνικής κυβέρνησης το πρόβλημα δε λύνεται και στην καλύτερη περίπτωση μετατίθεται για το τέλος Αυγούστου. Στη χώρα δημιουργείται δημοσιονομικό έλλειμμα που προέρχεται από τη μείωση των εσόδων λόγω φορολογικής κόπωσης των πολιτών. Αυτό το έλλειμμα θα επιβαρυνθεί από την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και τη μη περαιτέρω μείωση των επικουρικών αλλά και κύριων συντάξεων, όπως είχε προγραμματίσει η προηγούμενη κυβέρνηση, καθώς και από τη χορήγηση της 13^ης σύνταξης, μέτρα που θα αυξήσουν τη «μαύρη τρύπα» του ασφαλιστικού συστήματος, η οποία θα πρέπει να καλυφθεί από τον προϋπολογισμό. Παράλληλα, θα πρέπει να καλυφθεί από τον προϋπολογισμό και το κόστος του προγράμματος αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης (πρόγραμμα Θεσσαλονίκης) και βεβαίως να χρηματοδοτηθεί η επανεκκίνηση της οικονομίας προκειμένου ν’ αρχίσει να μειώνεται η ανεργία.

Ας μη ξεχνάμε ότι ο Πρόεδρος της Κομισιόν Ζ.Κ. Γιούνγκερ δήλωσε ότι: «Μέτρα που χαρακτηρίζονται κοινωνικά πρέπει να αντικατασταθούν με ισοδύναμα», δηλαδή με άλλους φόρους ή περικοπές δαπανών.

Το χρηματοδοτικό κενό

Υπάρχει τέλος το χρηματοδοτικό κενό. Η Ελλάδα μέσα στο 2015 θα πρέπει να πληρώσει στους δανειστές συνολικά 22,5 δις. (17,15 δις. χρεολύσια και 5,35 τόκοι), από αυτά μέχρι τέλος Αυγούστου θα πρέπει να πληρωθούν 17,7 δις. Από πού θα βρεθούν τα χρήματα αυτά; Οι λύσεις είναι τρείς: α) νέο δάνειο από τους δανειστές, θα πρόκειται για αναζήτηση συλλογικής ευθανασίας, β) έξοδος στις αγορές για δανεισμό, φαντάζει αδύνατη υπό τις παρούσες συνθήκες και γ) στάση πληρωμών, με βάση ένα καλά μελετημένο σχέδιο, που δε θα επιφέρει τον Αρμαγεδδώνα αλλά τη λύτρωση.

Αν δε θέλουμε να δικαιωθεί ο Β. Σόϊμπλε, που δήλωσε ότι οι εκλογές δεν αλλάζουν τίποτα, η νέα κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας θα πρέπει:

1. Να καταγγείλει τις Δανειακές Συμβάσεις και ν’ αρχίσει από μηδενική βάση τις διαπραγματεύσεις με όλους τους πιστωτές.
2. Να ορίσει άμεσα επιτροπή, διεθνούς κύρους, για το λογιστικό έλεγχο του χρέους.
3. Να αρχίσει άμεσα στη Βουλή η Εξεταστική Επιτροπή για τους υπεύθυνους που υπέγραψαν τις Δανειακές Συμβάσεις και τα Μνημόνια, παραχωρώντας την εθνική κυριαρχία και υποθηκεύοντας τη χώρα.
4. Να απαιτήσει επισήμως, όχι με δηλώσεις, την επιστροφή του κατοχικού δανείου και την πληρωμή των πολεμικών επανορθώσεων από τη Γερμανία.
5. Να προετοιμάσει κατεπειγόντως ένα Plan B για την περίπτωση που η χώρα αναγκαστεί, από την έλλειψη ρευστότητας που θα της επιβάλλει η ΕΚΤ και οι άλλοι μηχανισμοί της Ευρωζώνης, να επαναφέρει το εθνικό νόμισμά της.

Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ στις 19.2.2015