Αριστόβουλος
Δυστυχώς η προσπάθεια τελείωσε εκεί. Ενώ το ενιαίο νόμισμα θωράκιζε την εθνική οικονομία δια παντός απέναντι στους κινδύνους του εισαγόμενου πληθωρισμού και των συναλλαγματικών διακυμάνσεων, εφοδιάζοντας την ταυτόχρονα με την πλούσια προικοδότηση των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων και των χαμηλών επιτοκίων, οι ελληνικές κυβερνήσεις του 21ου αιώνα, αντί να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα χαμηλά επιτόκια, την άνετη προσβασιμότητα στις διεθνείς χρηματαγορές, τις διαρθρωτικές παροχές της ευρωπαϊκής περιφερειακής πολιτικής όπως επίσης και την εκπληκτική ρέντα της παγκόσμιας ναυτιλίας πού προσεπόριζε πρόσθετα έσοδα στην ελληνική οικονομία, ώστε να ενισχύσουν την παραγωγική βάση και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, προτίμησαν να ακολουθήσουν την παραδοσιακή εύκολη πεπατημένη του καταναλωτικού δημόσιου δανεισμού.
του Παναγιώτη
Γεννηματά
Η Ελλάδα κατόρθωσε με το τέλος του 20ου αιώνα,
μετά από μια συνεπή, συνεχή και επιτυχή πορεία μεταρρυθμίσεων καθ’ όλο το
διάστημα της δεκαετίας του ’90, να εισέλθει στο σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής
Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Το γεγονός δεν είναι υπερβολή να
χαρακτηριστεί ως η μεγαλύτερη επιτυχία του νεοελληνικού κράτους από το 1821.
Η επιτυχημένη προσπάθεια της δεκαετίας του ’90, ασχέτως των ειδικότερων όρων υπό τους οποίους επετεύχθη, έδωσε στην Ελλάδα τη δυνατότητα να αξιοποιήσει μια σειρά από μοναδικά πολιτικά και οικονομικά πλεονεκτήματα που της προσέδιδε η ένταξή της στο ευρώ. Το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα έδινε σε μια μικρή και παραδοσιακά οικονομικά εξαρτημένη χώρα του ευρωπαϊκού νότου τα μέσα και τις οικονομικές δυνατότητες να αναδειχτεί σε ένα από τα πιο δυναμικά νέα κέντρα οικονομικής ανάπτυξης που ευνοούσε παράλληλα και η παγκοσμιοποίηση των αγορών στις αρχές του 21ου αιώνα.
Η επιτυχημένη προσπάθεια της δεκαετίας του ’90, ασχέτως των ειδικότερων όρων υπό τους οποίους επετεύχθη, έδωσε στην Ελλάδα τη δυνατότητα να αξιοποιήσει μια σειρά από μοναδικά πολιτικά και οικονομικά πλεονεκτήματα που της προσέδιδε η ένταξή της στο ευρώ. Το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα έδινε σε μια μικρή και παραδοσιακά οικονομικά εξαρτημένη χώρα του ευρωπαϊκού νότου τα μέσα και τις οικονομικές δυνατότητες να αναδειχτεί σε ένα από τα πιο δυναμικά νέα κέντρα οικονομικής ανάπτυξης που ευνοούσε παράλληλα και η παγκοσμιοποίηση των αγορών στις αρχές του 21ου αιώνα.
Δυστυχώς η προσπάθεια τελείωσε εκεί. Ενώ το ενιαίο νόμισμα θωράκιζε την εθνική οικονομία δια παντός απέναντι στους κινδύνους του εισαγόμενου πληθωρισμού και των συναλλαγματικών διακυμάνσεων, εφοδιάζοντας την ταυτόχρονα με την πλούσια προικοδότηση των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων και των χαμηλών επιτοκίων, οι ελληνικές κυβερνήσεις του 21ου αιώνα, αντί να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα χαμηλά επιτόκια, την άνετη προσβασιμότητα στις διεθνείς χρηματαγορές, τις διαρθρωτικές παροχές της ευρωπαϊκής περιφερειακής πολιτικής όπως επίσης και την εκπληκτική ρέντα της παγκόσμιας ναυτιλίας πού προσεπόριζε πρόσθετα έσοδα στην ελληνική οικονομία, ώστε να ενισχύσουν την παραγωγική βάση και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, προτίμησαν να ακολουθήσουν την παραδοσιακή εύκολη πεπατημένη του καταναλωτικού δημόσιου δανεισμού.
Πράγμα που επιδείνωσε το δημόσιο χρέος της χώρας και το έλλειμμα του
εμπορικού ισοζυγίου για να καταλήξουμε τελικά στο εθνικό δράμα πού
βιώνουμε σήμερα.
Η
συνολικά νωχελική και διστακτική οικονομική και δημοσιονομική πολιτική που
ακολουθήθηκε μετά την ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ, κατά τη δεκαετία δηλαδή των
μεγάλων ευκαιριών για την ανατροπή της παραδοσιακής μίζερης εθνικής εικόνας, με
αποκορύφωμα την θλιβερή διετία 2007-2009, μετέτρεψε τις πολιτικές και
οικονομικές ανέσεις της ΟΝΕ και του ευρώ κυριολεκτικά σε μπούμεραγκ για την
ελληνική οικονομία.
Πάνω στην κορύφωση της κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι λογικό να αναζητούνται εξιλαστήρια θύματα για τις θυσίες στις οποίες θα υποβληθεί ο ελληνικός λαός. Το ερώτημα όμως ‘’τίς πταίει’’ είναι ως συνήθως αποπροσανατολιστικό ερώτημα. Το ουσιαστικό ερώτημα είναι ‘’τι φταίει΄΄. Γιατί καταλήξαμε εκεί όπου καταλήξαμε και όχι ποιός μας οδήγησε εκεί.
Οι προσωπικές ευθύνες, υπαρκτές ασφαλώς και ιστορικά απαράγραπτες, είναι μια επί μέρους συνιστώσα του προβλήματος. Η ιστορική όμως αιτία του κακού βρίσκεται αλλού: στην πλειοδοτική λαϊκίστικη κουλτούρα του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος που εξέθρεψε την ανομία και την διαφθορά και κατέστησε την δημοσιονομική ασώτευση επίσημη ιδεολογία του συστήματος. Από την ιδεολογική αυτή διαστροφή και εκτροπή του πολιτικού συστήματος μόνο μια κρίση κοινωνική και οικονομική, σαν αυτή που αντιμετωπίζουμε σήμερα, θα μπορούσε οριστικά να μας απαλλάξει.
Θα μας απαλλάξει; Δεν είναι ούτε δεδομένο ούτε αυτονόητο. Αναμφισβήτητα η κρίση αποτελεί ταυτόχρονα και τη μεγάλη νέα ευκαιρία για μια αναθεμελίωση της πολιτικής ζωής και επανευαγγελισμού της πολιτικής πράξης. Εκ βάθρων αναθεώρηση της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος και της δημόσιας διαχείρισης, ριζική εκκαθάριση του κομματικού παρακράτους της παιδείας, νέα κριτήρια στρατολόγησης πολιτικού προσωπικού αποτελούν τρείς βασικούς άξονες για την επίτευξη της αναγκαίας σήμερα αλλαγής. Αν το πολιτικό σύστημα της χώρας δεν προχωρήσει σήμερα στη γενναία πολιτική του αυτοκάθαρση προς κατευθύνσεις όπως αυτές, η έξοδος από την πτώχευση-οικονομική και πολιτική- θα είναι επώδυνη και αμφίβολη. Αντίθετα εμφανίζεται πλέον ή βέβαιο ότι η χώρα θα κινδυνέψει να μεταβληθεί σε μια δεύτερη μεσογειακή Αλβανία, δορυφορική και υποχείρια μιας δυναμικά μετασχηματιζόμενης Τουρκίας, που στην προοπτική της ευρωπαϊκής της ενσωμάτωσης, είτε με πλήρη ένταξη είτε με ειδικού τύπου σχέση, αναδεικνύεται στη νέα επιβλητική δύναμη της περιοχής.
Πάνω στην κορύφωση της κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι λογικό να αναζητούνται εξιλαστήρια θύματα για τις θυσίες στις οποίες θα υποβληθεί ο ελληνικός λαός. Το ερώτημα όμως ‘’τίς πταίει’’ είναι ως συνήθως αποπροσανατολιστικό ερώτημα. Το ουσιαστικό ερώτημα είναι ‘’τι φταίει΄΄. Γιατί καταλήξαμε εκεί όπου καταλήξαμε και όχι ποιός μας οδήγησε εκεί.
Οι προσωπικές ευθύνες, υπαρκτές ασφαλώς και ιστορικά απαράγραπτες, είναι μια επί μέρους συνιστώσα του προβλήματος. Η ιστορική όμως αιτία του κακού βρίσκεται αλλού: στην πλειοδοτική λαϊκίστικη κουλτούρα του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος που εξέθρεψε την ανομία και την διαφθορά και κατέστησε την δημοσιονομική ασώτευση επίσημη ιδεολογία του συστήματος. Από την ιδεολογική αυτή διαστροφή και εκτροπή του πολιτικού συστήματος μόνο μια κρίση κοινωνική και οικονομική, σαν αυτή που αντιμετωπίζουμε σήμερα, θα μπορούσε οριστικά να μας απαλλάξει.
Θα μας απαλλάξει; Δεν είναι ούτε δεδομένο ούτε αυτονόητο. Αναμφισβήτητα η κρίση αποτελεί ταυτόχρονα και τη μεγάλη νέα ευκαιρία για μια αναθεμελίωση της πολιτικής ζωής και επανευαγγελισμού της πολιτικής πράξης. Εκ βάθρων αναθεώρηση της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος και της δημόσιας διαχείρισης, ριζική εκκαθάριση του κομματικού παρακράτους της παιδείας, νέα κριτήρια στρατολόγησης πολιτικού προσωπικού αποτελούν τρείς βασικούς άξονες για την επίτευξη της αναγκαίας σήμερα αλλαγής. Αν το πολιτικό σύστημα της χώρας δεν προχωρήσει σήμερα στη γενναία πολιτική του αυτοκάθαρση προς κατευθύνσεις όπως αυτές, η έξοδος από την πτώχευση-οικονομική και πολιτική- θα είναι επώδυνη και αμφίβολη. Αντίθετα εμφανίζεται πλέον ή βέβαιο ότι η χώρα θα κινδυνέψει να μεταβληθεί σε μια δεύτερη μεσογειακή Αλβανία, δορυφορική και υποχείρια μιας δυναμικά μετασχηματιζόμενης Τουρκίας, που στην προοπτική της ευρωπαϊκής της ενσωμάτωσης, είτε με πλήρη ένταξη είτε με ειδικού τύπου σχέση, αναδεικνύεται στη νέα επιβλητική δύναμη της περιοχής.
* Ο Παναγιώτης Γεννηματάς είναι επίτιμος Αντιπρόεδρος της
Ευρωπαικής Τράπεζας Επενδύσεων
Επίκαιρα 11/03/2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου