Ποσοτική Χαλάρωση δώρο στην ολιγαρχία του χρήματος (Πριν, 5 Απριλίου 2015)

του Λεωνίδα Βατικιώτη

Ένα μήνα ζωής συμπλήρωσε το σχέδιο της Ποσοτικής Χαλάρωσης στην ευρωζώνη, όπως ονομάστηκε η μαζική αγορά ομολόγων αξίας 1,1 τρισ. από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2016 και ήδη οι πρώτες ενδείξεις για τις αλυσιδωτές επιπτώσεις του στην οικονομία χαρακτηρίζονται θετικές, χωρίς προφανώς να πρόκειται για θεαματικές αλλαγές ή ανατροπή του κλίματος.

Σε σχέση με ένα χρόνο πριν η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έχει μειωθεί κατά 20% (βοηθώντας τις εξαγωγικές επιχειρήσεις) κι οι τιμές των ευρωπαϊκών μετοχών έχουν αυξηθεί κατά 16%, οι δείκτες εμπιστοσύνης στην οικονομία βρίσκονται σε υψηλό 4ετίας κι οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων κινούνται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα με τους πορτογαλικούς 10ετείς τίτλους να διαπραγματεύονται στην δευτερογενή αγορά στο 1,68% τους ισπανικούς και πορτογαλικούς στο 1,22% και τους γερμανικούς σε αρνητικά ή οριακά θετικά επίπεδα, αναλόγως των λήξεων.

 Διαμορφώνεται έτσι ένα ιδανικό περιβάλλον για φθηνό δανεισμό και αναχρηματοδότηση του χρέους που θα ωφελήσει όλες τις χώρες της ευρωζώνης εκτός φυσικά της Ελλάδας και της Κύπρου που αν και χρήζουν της μεγαλύτερης ανάγκης έχουν εξαιρεθεί. Και μεταξύ των υπόλοιπων χωρών ωστόσο τα οφέλη δεν κατανέμονται οριζόντια καθώς οι αγορές κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ είναι συνάρτηση της συμμετοχής κάθε χώρας στο μετοχικό κεφάλαιο της. Έτσι, για μια ακόμη φορά, η Γερμανία θα είναι ο μεγάλος κερδισμένος καθώς αναμένεται η ΕΚΤ να αγοράσει το 23% του γερμανικού χρέους. Καθόλου τυχαία την 1^η Απριλίου η ατμομηχανή της ευρωζώνης πέτυχε να πουλήσει 5ετείς τίτλους (με ημερομηνία λήξης τον Απρίλιο του 2020) με επιτόκιο -0,10% καταφέρνοντας να συγκεντρώσει 3,4 δισ. ευρώ. Στην πράξη δηλαδή η ολιγαρχία του χρήματος πληρώνει για να δανείζει την Γερμανία!

Η Ποσοτική Χαλάρωση του Ντράγκι δεν κατάφερε μόνο να βελτιώσει τη θέση των ηγεμονικών χωρών εντός της ευρωζώνης. Πέτυχε επίσης να βελτιώσει τις συνθήκες χρηματοδότησης των ιδιωτικών εταιρειών και να αναβαθμίσει τη θέση της ευρωζώνης στον παγκόσμιο ανταγωνισμό μεταξύ των διαφορετικών χρηματοοικονομικών κέντρων. Η ευρωζώνη έτσι αναδεικνύεται σε πόλο έλξης, όπως μαρτυρά ο συνωστισμός αμερικανικών εταιρειών στην γηραιά ήπειρο που εκδίδουν εταιρικά ομόλογα επιδιώκοντας να εκμεταλλευθούν τα χαμηλά επιτόκια. Επίδοση ρεκόρ θεωρούνται για παράδειγμα οι 24 εκδόσεις ομολόγων σε ευρώ το τελευταίο διάστημα από αμερικανικές εταιρείες κολοσσούς (Κόκα – Κόλα, ΑΤ&Τ, κ.α.), ενώ το κλίμα ευφορίας υπογραμμίζει η αύξηση του χρόνου αποπληρωμής των σχετικών ομολόγων, που πλέον ξεπερνούν τα 9 έτη, όταν μόλις το πρώτο τρίμηνο του 2009 η μέση διάρκεια τους ήταν στο μισό!

Τα θετικά αποτελέσματα από την πλημμυρίδα ρευστού που απελευθέρωσε ο Μάριο Ντράγκι τελειώνουν κάπου εδώ, χωρίς να υπάρχει το παραμικρό θετικό για την ανεργία (παρότι είναι νωρίς να μετρηθεί), ούτε καν για τον πληθωρισμό, καθώς αναμένεται ότι ο αποπληθωρισμός ήρθε για να μείνει. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι το σχέδιο του ιταλού τραπεζίτη διέψευσε τις γερμανικές αντιρρήσεις, βάσει των οποίων η Ποσοτική Χαλάρωση θα ανέστειλε την εφαρμογή των περίφημων μεταρρυθμίσεων ή, κοινώς, των αντιλαϊκών μέτρων. Όπως ακριβώς το είχε περιγράψει κι η ΕΚΤ στις οδηγίες που έστειλε στα κράτη μέλη της ευρωζώνης η αγορά των ομολόγων δεν μετρίασε την επιμονή των κυβερνήσεων να ψηφίζουν αντιλαϊκούς νόμους για την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων (βλέπε Ιταλία), προς όφελος των τραπεζών (βλέπε Ισπανία), σε βάρος των κοινωνικών δαπανών (βλέπε Γαλλία), κ.λπ.

Έτσι, η Ποσοτική Χαλάρωση τα μόνα δώρα που έφερε ήταν για την ολιγαρχία του χρήματος, ενώ οξύνει τις μακροπρόθεσμες αντιφάσεις με την δημιουργία μια γιγαντιαίας φούσκας.

 leonidasvatikiotis.wordpress.com