Τουρκία, καζάνι που βράζει

analyst

Οι χρεοκοπίες των μεγάλων επιχειρήσεων της χώρας συνεχίζονται, αφού πάνω από 3.000 έχουν υποβάλλει αίτηση πτώχευσης, λόγω έλλειψης χρημάτων και πολύ υψηλών επιτοκίων – πρόσφατα με την τουρκική εταιρεία υπεραστικών λεωφορείων Pamukkale, η οποία απασχολεί 3.500 άτομα και κηρύχθηκε σε πτώχευση με δικαστική απόφαση.

.

Ανάλυση

Όταν ακούει κανείς τον πρόεδρο της Τουρκίας να μιλάει, δυσκολεύεται να καταλάβει πως η χώρα του βίωσε πρόσφατα μία τεράστια νομισματική κρίση, ενώ αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να βυθιστεί στην ύφεση – αφού η λίρα σταθεροποιήθηκε μέσω της αύξησης των βασικών επιτοκίων στο 24%, το οποίο δεν είναι ασφαλώς βιώσιμο για μία χώρα με υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ούτε για τη διενέργεια επενδύσεων που θα εγγυόταν την ανάπτυξη.

Μπορεί δε τα επιτόκια των δεκαετών ομολόγων της να έχουν πέσει στο 14,5% περίπου, από σχεδόν 22% τον Αύγουστο (πηγή), αλλά με δεδομένο το θηριώδες εξωτερικό χρέος της στα 450 δις $ περίπου ή άνω του 50% του ΑΕΠ της, η Τουρκία δεν αποτελεί πόλο έλξης των ξένων επενδυτών – ενώ η άνοδος του δείκτη του χρηματιστηρίου της, μετά την πρόσφατη δραματική πτώση του, είναι το αποτέλεσμα κυρίως του πληθωρισμού. Πόσο μάλλον όταν στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της αυξάνονται ξανά τα ελλείμματα (γράφημα) – οπότε πολύ σύντομα ξανά τα εξωτερικά της χρέη.

«Η Τουρκία γράφει ιστορία», τόνισε πρόσφατα ο πρόεδρος της μιλώντας σε επιχειρηματίες της Κωνσταντινούπολης. «Τα χρηματοοικονομικά της; Σταθερά», συνέχισε, «Ο πληθωρισμός; Υπό έλεγχο» – ενώ ο υπουργός οικονομικών του δήλωσε πως η χώρα αντιμετώπισε τις επιθέσεις των ξένων εναντίον της οικονομίας της με επιτυχία. Εν τούτοις, παρά την άνοδο της λίρας στο 6:1 σε σχέση με το ευρώ, από 8:1 προηγουμένως, παραμένει να έχει αξία περίπου 25% χαμηλότερη συγκριτικά με ένα έτος πριν – ενώ ο πληθωρισμός σταθεροποιήθηκε μεν στο 21,6% το Νοέμβριο από 25% τον Οκτώβρη, αλλά ασφαλώς δεν είναι χαμηλός. Η προσπάθεια δε για να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός γίνεται με μειώσεις φόρων για έπιπλα, καινούργια αυτοκίνητα και ηλεκτρικά είδη, καθώς επίσης με την έκκληση στις επιχειρήσεις να μειώσουν τις τιμές τους κατά 10% – με σχετική επιτυχία μεν, η οποία όμως θα είναι βραχυπρόθεσμη.

Η μοναδική καλή είδηση τώρα για την τουρκική οικονομία είναι πως οι κακές ειδήσεις θα μπορούσαν να είναι χειρότερες, όπως πολύ σωστά ανέφερε το Economist – ενώ γενικότερα για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες που αντιμετώπισαν μεγάλα νομισματικά προβλήματα, όπως η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Ν. Αφρική, η Ινδία και κυρίως η Τουρκία ισχύει το ότι, διανύουν μία ενδιάμεση περίοδο μετά την καταιγίδα και πριν ξεσπάσει ο τυφώνας, ο οποίος θα είναι πολύ πιο καταστροφικός.

Περαιτέρω, ενόψει των κρίσιμων περιφερειακών εκλογών της 31ης Μαρτίου, η κυβέρνηση της Τουρκίας αύξησε το βασικό μισθό στα 325 € από 260 € μηνιαία – ενώ σχεδιάζει να επιδοτήσει το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου για τους καταναλωτές, καθώς επίσης να μειώσει το ΦΠΑ στα τρόφιμα. Συνολικά προγραμματίζονται κοινωνικοπολιτικά μέτρα ύψους 10 δις € για να κερδηθούν οι εκλογές – ενώ ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος μαζί με τον πρωθυπουργό μας στηρίζει το Maduro και τη Βενεζουέλα, πήρε πρόσφατα από τη Βουλή εξουσίες εκτάκτου ανάγκης για οικονομικά θέματα, έχοντας πλέον τη δυνατότητα να κάνει ότι θέλει ακόμη και με την κεντρική τράπεζα (πηγή).

Οι χρεοκοπίες βέβαια των μεγάλων επιχειρήσεων της χώρας συνεχίζονται (πάνω από 3.000 έχουν υποβάλλει αίτηση πτώχευσης), λόγω έλλειψης χρημάτων και πολύ υψηλών επιτοκίων δανεισμού – πρόσφατα με την τουρκική εταιρεία υπεραστικών λεωφορείων Pamukkale, η οποία απασχολεί 3.500 άτομα και κηρύχθηκε σε πτώχευση με δικαστική απόφαση. Εύλογα ίσως, γνωρίζοντας πως οι αγορές νέων αυτοκινήτων κατέρρευσαν κατά 71,5% ενώ οι πωλήσεις ηλεκτρικών οικιακών συσκευών μειώθηκαν

Όπως φαίνεται δε το σύστημα που δρομολόγησε ο  Τούρκος πρόεδρος, η χρηματοδότηση της ανάπτυξης με ξένα κεφάλαια, έχει φτάσει στα όρια του – σημειώνοντας πως στα 16 έτη της θητείας του σχεδόν τετραπλασίασε το εξωτερικό χρέος από τα 130 δις $ στα 450 δις $, ενώ το 2019 θα πρέπει οι τουρκικές επιχειρήσεις να εξοφλήσουν δάνεια σε ξένο συνάλλαγμα, ύψους 200 δις $.

Το 2018 τώρα ζήτησαν προστασία από τους πιστωτές τους 846 τουρκικές εταιρείες – ενώ εάν επαληθευθεί η Moody’s, η οποία προέβλεψε ύφεση 2% για το 2019, τότε η χώρα θα βιώσει τρομακτικές καταστάσεις. Ο πρόεδρος της βέβαια ενδιαφέρεται μόνο για τις επόμενες εκλογές – ενώ είναι ελάχιστοι αυτοί που πιστεύουν πως θα αποφύγει να ζητήσει τη βοήθεια του ΔΝΤ, ενδεχομένως εντός του 2019, κρίνοντας από το τεράστιο ύψος του ιδιωτικού χρέους (γράφημα).

Ένα επόμενο μεγάλο πρόβλημα της Τουρκίας είναι τα κόκκινα δάνεια που θα διπλασιαστούν σύμφωνα με την S&P – οπότε η ήδη υπερχρεωμένες τράπεζες της θα αντιμετωπίσουν πολύ δύσκολες καταστάσεις. Τέλος, έχει ενδιαφέρον το πόσο σημαντική είναι για τους Τούρκους η τιμή των κρεμμυδιών – όπου το 1 κιλό κόστιζε τρεις λίρες πριν από ένα έτος, ενώ σήμερα πλησιάζει τις δέκα, με προβλεπόμενη την έλλειψη τους εντός των επομένων μηνών!