Μέθεξη και συγκυρία

Ελευθερη Λαικη Αντιστασιακη Συσπειρωση

Του Περικλή Κοροβέση

Στη ναζιστική κατοχή υπήρχε μια ελπίδα. Ο πόλεμος κάποτε θα τέλειωνε. Η ειρήνη, η ελευθερία και η ευτυχία θα έρχονταν για να εγκατασταθούν οριστικά, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά σε όλη την ανθρωπότητα. Το ίδιο και επί χούντας. Οι λίγοι που είχαν ασχοληθεί με την αντίσταση, παρά τη μεγάλη αδιαφορία των πολλών, πίστευαν πως η πτώση της χούντας ήταν θέμα χρόνου.

Και όντως ο πόλεμος τελείωσε και η δικτατορία των συνταγματαρχών πήγε περίπατο. Μπορεί η διάδοχος κατάσταση να μην ήταν αυτή που περιμέναμε, αλλά αυτό δεν αλλάζει σε τίποτα τα ιστορικά γεγονότα. Και η Κατοχή τελείωσε και η χούντα έπεσε.

Τι γίνεται όμως σήμερα, την εποχή του άγριου, αρπακτικού καπιταλισμού και της ανελέητης λιτότητας, που τείνουν να γίνουν η φυσική κατάσταση για όλους σχεδόν τους λαούς του πλανήτη; Και αυτό αφορά άμεσα τη ζωή μας, των παιδιών μας και δεν ξέρουμε πόσες γενιές ακόμα.

Και εδώ πρέπει να δούμε άφοβα την πραγματικότητα. Ενας βασικός παράγοντας της Ιστορίας, τα κομμουνιστικά και σοσιαλιστικά κόμματα, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο τον 19ο και τον 20ό αιώνα στη διαμόρφωση του κοινωνικού κράτους, έπαψαν πλέον να παίζουν οποιονδήποτε ρόλο.

Τα σοσιαλιστικά κόμματα έγιναν μέρος του συστήματος, τα κομμουνιστικά, όπου πήραν την εξουσία, δημιούργησαν ολοκληρωτισμούς. Και εκεί που δεν πήραν την εξουσία παίζουν περιθωριακό ρόλο.

Το σύστημα βρέθηκε να παίζει μόνο του μπάλα στο γήπεδο και να βάζει όσα γκολ θέλει. Αυτό το κενό αναπληρώθηκε από φασιστικά και ακροδεξιά κινήματα, που παρουσιάζονται ως εναλλακτική λύση και κερδίζουν συνεχώς έδαφος.

Ακόμα και ο τρομοκρατικός τζιχαντισμός, που δεν αναγνωρίζει άμαχους και αθώους ανθρώπους, γίνεται πόλος έλξης για χιλιάδες νέους και νέες, συχνά στην εφηβική ηλικία, και στρατεύονται νομίζοντας πως υπηρετούν έναν ιερό σκοπό, άσχετα αν στη Μεδίνα, την πολιτεία που διαμόρφωσε ο ίδιος προφήτης Μωάμεθ, ο πόλεμος ήταν μόνο αμυντικός, δεν υπήρχε κράτος και η κοινωνία είχε διαμορφωθεί πάνω στην ισοτιμία. Με τα χαλιφάτα αλλάζουν τα πράγματα.

Και το πιο πιθανόν θα έχουμε και άλλες Βρυξέλλες, δηλαδή το μεγαλύτερο δώρο που μπορούν να κάνουν στην Ακροδεξιά, της οποίας η ατζέντα γίνεται όλο και πιο πολύ επίσημη πολιτική του κράτους (βλέπε την προσφυγική πολιτική της Ε.Ε.).

Και μπορεί με το μακελειό του Παρισιού να μην έπαθε τίποτα το γαλλικό κράτος, που διαθέτει τη μεγαλύτερη πολεμική μηχανή της Ευρώπης, αλλά έπαθαν οι Γάλλοι, που ζουν σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, δηλαδή ένα είδος δικτατορίας, και ανάμεσά τους πέντε εκατομμύρια μουσουλμάνοι.

Τι μπορεί να κάνει ένας απλός άνθρωπος που δεν συνταγογραφεί λύσεις για την ανθρωπότητα και που νιώθει εκμηδενισμένος και ανήμπορος μπροστά σε μια ζωή που έχει υποστεί γάγγραινα;

Και εδώ ας καταφύγουμε στη σοφία των λαών, που, εκτός λάθους, νομίζω πως προέρχεται από τους Ινδιάνους: «Να γίνουμε δέντρα που θα έχουν όσο γίνεται πιο βαθιές ρίζες και τα φύλλα μας να είναι φτερά πεταλούδας για να πετάξουμε στο άπειρο». Αυτό νεοελληνικά θα μπορούσαμε να το πούμε μέθεξη και συγκυρία. Η μέθεξη δεν προέρχεται από τη μέθη αλλά από το μετέχω.

Και αυτή η συμμετοχή είναι τα φτερά της πεταλούδας που θα μας πάει στο μέλλον, θα το κλέψουμε και θα το φέρουμε στο παρόν. Δηλαδή στη συγκυρία. Γιατί αν δεν έχουμε βαθιές ρίζες, όλα αυτά που έκαναν οι προηγούμενοι από μας, δηλαδή η σοφία και η καλλιέργεια που κληρονομήσαμε, τότε εύκολα μπορεί να μας πάρει ο άνεμος και να χαθούμε.

Συχνά μια ουτοπία, όσο γοητευτική κι αν είναι στην εφαρμογή της, μπορεί να γίνει μια φρικώδης δυστοπία. Και έχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα σε διάφορες σέχτες, πολιτικές ή θρησκευτικές. Εκεί κάνεις το είδωλο της πραγματικότητας και ξεχνάς την πραγματικότητα, είτε ορατή είτε αόρατη. Και το αόρατο δεν είναι μεταφυσικό. Είναι αυτό που υπάρχει πίσω από το βουνό και δεν το βλέπουμε.

Εντούτοις υπάρχει. Και μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη ζωή μας. Π.χ. κάποιο πυρηνικό εργοστάσιο, ίσως και πέρα από τα σύνορα της χώρας. Ενα Τσερνομπίλ πάντα είναι πιθανόν, αν όχι βέβαιο στην προοπτική του χρόνου.

Αλλά για αυτά είμαστε έτοιμοι; Καταφύγιο λοιπόν εκεί που υπάρχει ζωή και συλλογικότητα. Και ας μην ξεχνάμε πως η προσωπικότητα του καθενός μας αναπτύσσεται μέσα από συλλογικότητες, όσο κι αν αυτές είναι δύσκολες και όλο βγαίνουν και κάποιοι αρχηγοί για να καταχραστούν τον κόπο των άλλων. Κλασικό παράδειγμα, τα κόμματα εξουσίας.

efsyn