Νέα Πολιτική
tου Στάθη Καραπάνου*
Την περασμένη εβδομάδα η Σιγκαπούρη επανήλθε στο προσκήνιο της διεθνούς ειδησιογραφίας λόγω του θανάτου του ιστορικού ηγέτη της, Λι Κουάν Γιου, ο οποίος και απεβίωσε σε ηλικία 91 ετών. Μετά το τέλος της βρετανικής κατοχής, το 1959, ο Λι Κουάν Γιου εξελέγη πρόεδρος της κυβερνήσεως, ο πρώτος στην ιστορία της Σιγκαπούρης. Διετέλεσε πρωθυπουργός επί 30 συναπτά έτη, έως το 1990, κατορθώνοντας να μετατρέψει τη μικρή πόλη-κράτος της Νοτιοανατολικής Ασίας σε ένα από τα πιο εξελιγμένα και συγχρόνως πλούσια επιχειρηματικά κέντρα ολόκληρου του πλανήτη. Το Κόμμα Λαϊκής Δράσης, που o ίδιος ίδρυσε, παραμένει ακόμη και σήμερα σταθερά στην εξουσία, ενώ στην πρωθυπουργία της Σιγκαπούρης το Λι Κουάν Γιου διαδέχθηκε ο γιος του Λι Χσιέν Λόονγκ.
Η επιτυχής διακυβέρνηση του Λι Κουάν Γιου βασίστηκε πάνω σε μια πρωτότυπη πολιτική συνταγή, ευρύτερα γνωστότερη ως «μοντέλο της Σιγκαπούρης», η οποία συνδυάζει τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά: αποστασιοποίηση από ιδεολογικούς δογματισμούς, συγκέντρωση εξουσιών, αδιάφθορο κυβερνητικό μηχανισμό και φιλελεύθερη οικονομία. Το μοντέλο αυτό έχει βεβαίως δεχθεί πολλαπλές επικρίσεις, αφού στην εφαρμογή του έχει υποπέσει σε συστηματική υπονόμευση των πολιτικών αντιπάλων, καθώς και σε σημαντικούς περιορισμούς στην ελευθερία έκφρασης των πολιτών.
Χαρακτηριστικό στοιχείο του Λι υπήρξε η επίμονη υπεράσπιση των «ασιατικών αξιών», σύμφωνα με τις οποίες το κοινό συμφέρον υπερισχύει του ιδιωτικού, με αποτέλεσμα οι πολίτες να παραχωρούν κάποια από τα δικαιώματά τους προς όφελος της συνολικής ευημερίας.
Το «μοντέλο της Σιγκαπούρης» κατέστη παράδειγμα προς μίμηση για πολλές ασιατικές χώρες, με πρώτη απ” όλες την Κίνα. Το 1978, ο ίδιος ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ ομολογουμένως εμπνεύστηκε από την εμπειρία της Σιγκαπούρης για να δώσει το έναυσμα για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που οδήγησαν την Κίνα στο άνοιγμά της προς τις διεθνείς αγορές.
Ωστόσο, ο Λι Κουάν Γιου υπήρξε μια εξαιρετικά ελκυστική πολιτική φυσιογνωμία όχι μόνο για τον ανατολικό, αλλά και για τον δυτικό κόσμο. Σε σχετικό δημοσίευμα τουThe Diplomat, αναφέρεται πως, λόγω των στενών σχέσεων του Λι με την ηγεσία της Κίνας, διάφοροι πολιτικοί της Δύσης, όπως ο Κίσινγκερ, ο Μπλερ, ο Μπους και ο Ομπάμα αναζήτησαν κατά καιρούς στο πρόσωπό του ένα μεσάζοντα, ένα συνομιλητή με τη βοήθεια του οποίου θα μπορούσαν κατανοήσουν και να αποκρυπτογραφήσουν το θολό κινεζικό πολιτικό παρασκήνιο.
Η Σιγκαπούρη κατέκτησε μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά των Κινέζων αξιωματούχων και συνεχίζει να προκαλεί το θαυμασμό τους, διότι αποτελεί το ζωντανό παράδειγμα φιλελευθέρων οικονομικών μεταρρυθμίσεων δίχως αυτό να συνεπάγεται την απώλεια πολιτικού ελέγχου για το καθεστώς. Ο Λι Κουάν Γιου εφήρμοσε ένα μοντέλο διαφορετικό από αυτό που προτείνει η Δύση, προασπίζοντας τις »ασιατικές αξίες» το οποίο δεν εμπόδισε την επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης δυτικού τύπου.
Παρ” ότι η Σιγκαπούρη αποτέλεσε πρότυπο για την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, το Πεκίνο δεν κατάφερε να αναπαράγει ίσως το σημαντικότερο κομμάτι αυτού του επιτυχημένου πολιτικού σχεδιασμού, δηλαδή έναν αδιάφθορο κρατικό μηχανισμό. Δεν είναι τυχαίο πως η πάταξη της διαφθοράς αποτελεί την πρωταρχική αποστολή του Σι Τζινπίνγκ. Εντούτοις, η διακυβέρνηση μιας χώρας με πληθυσμό 1,3 δις ατόμων είναι προφανές πως παρουσιάζει δυσανάλογες προκλήσεις σε σχέση με αυτές μιας πόλης-κράτους όπως η Σιγκαπούρη, της οποίας ο πληθυσμός είναι ο μισός της Ελλάδος.
* Σινολόγος, βοηθός ερευνητή στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Νάπολης «L’Orientale»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου