Μαθήματα νομικής... Οδύσσειας από την Αργεντινή

Οι πολύχρονες διαμάχες με πιστωτές που δεν συμμετείχαν στην ανταλλαγή του χρέους μπορεί να αποτελέσουν «case study» για την Ελλάδα

Απόδοση Αναστασία Κυριανίδη Νικολαΐδη

Από το www.capital.gr 

Η Αργεντινή θα πληρώσει τα ομόλογα που λήγουν αυτόν τον μήνα χωρίς κανένα πρόβλημα», διαβεβαίωνε τους δημοσιογράφους ο υπουργός Οικονομίας, Herman Lorenzino, την ημέρα των 40στών του γενεθλίων, στις 5 Μαρτίου, στο Μπουένος Άιρες. Με τη θέση του προσπαθεί να καταστήσει ήσσονος σημασίας την απόφαση του δικαστή των ΗΠΑ Thomas Griesa υπέρ των πιστωτών που θέτουν σε αμφισβήτηση την αναδιάρθρωση του χρέους της Αργεντινής στη Νέα Υόρκη.

Ο Lorenzino διένυε μόλις την τρίτη δεκαετία της ζωής του, όταν, τον Δεκέμβριο του 2001, η χώρα χρεοκόπησε υπό το βάρος ενός χρέους -ρεκόρ για την εποχή- της τάξης των 95 δισ. δολαρίων. Η ιστορία της φέρει πολλά κοινά στοιχεία με το πρόσφατο μελόδραμα της Ελλάδας. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Νότιας Αμερικής δεν έχει έκτοτε πουλήσει ομόλογα διεθνώς. Έχει, ωστόσο, κρατήσει ιδιαιτέρως απασχολημένο το δικηγορικό γραφείο Cleary ,Gottlieb, Steen & Hamilton, που δουλειά του είναι να αποκρούει τις νομικές απόπειρες των funds που διαχειρίζονται οι δισεκατομμυριούχοι επενδυτές Kenneth Dart και Paul Singer για αποζημιώσεις. Ο 81 ετών σήμερα Griesa έχει λάβει τόσες αποφάσεις στη διάρκεια της νομικής αυτής διαμάχης, που πλέον αντιμετωπίζεται ως μια μικρή διασημότητα από τον Τύπο του Μπουένος Άιρες.

Η χρεοκοπία της Αργεντινής το 2001 ήρθε σε μια περίοδο που το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας διευρυνόταν, ενώ η οικονομία της παρουσίαζε συρρίκνωση για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, υποδαυλίζοντας μια γενική κοινωνική αναταραχή, που οδήγησε στον θάνατο μερικών δεκάδων ανθρώπων. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο τότε πρόεδρος, Nestor Kirchner, πρότεινε να ανταλλάξει τα απλήρωτα ομόλογα αντί νέων, αξίας 70% μικρότερης της αξίας των παλιών, παρόμοια με την πρόταση της Ελλάδας. Σχεδόν τα τρία τέταρτα των ομολογιούχων αποδέχθηκαν τη συμφωνία. Άλλοι προσέφυγαν στο δικαστήριο για να επιδιώξουν αποζημιώσεις.

Το 2010, η Πρόεδρος της Αργεντινής, Cristina Fernandez de Kirchner, που ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία της τον Δεκέμβριο, τέσσερα χρόνια αφού διαδέχτηκε τον αποθανόντα σύζυγό της, ανανέωσε την πρόταση ανταλλαγής του 2005, λέγοντας ότι ήταν η τελευταία ευκαιρία για τους πιστωτές να πάρουν στα χέρια τους τα νέα ομόλογα. Μέχρι εκείνο το σημείο, οι πιστωτές που είχαν προσφύγει στη δικαιοσύνη είχαν στα χέρια τους ληγμένους τίτλους αξίας περίπου 4 δισ. δολαρίων. Πέρα από τις αγωγές που έχουν υποβάλει τα hedge funds στη Νέα Υόρκη, μια ομάδα Ιταλών ομολογιούχων επιχειρεί να αποσπάσει μια διαιτητική απόφαση αποζημίωσης από το Διεθνές Κέντρο Επίλυσης Επενδυτικών Διαφορών της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Παράδειγμα προς αποφυγή;

Θα μπορούσε η επί μακρόν νομική κληρονομιά της αναδιάρθρωσης της Αργεντινής να αποτελέσει διδακτική εμπειρία για την Ελλάδα, η οποία αυτόν τον μήνα αντάλλαξε περισσότερα από 100 δισ. ευρώ του χρέους της; «Η απάντηση θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το ποιος θα είναι ο τελευταίος από τους πιστωτές της Ελλάδας», λέει η Anna Gelpern, καθηγήτρια Νομικής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο στην Ουάσινγκτον.

«Η Ελλάδα έχει απειλήσει να μην πληρώσει όσους δεν συμμετείχαν στο πρόγραμμα ανταλλαγής, αλλά νομίζω ότι η ομάδα των "αποστατών" είναι πολύ μικρή σε σύγκριση με της Αργεντινής και, γι΄ αυτό, είναι απίθανο να παραχθεί το ίδιο επίπεδο νομικής θερμότητας».

Μετά τη χρεοκοπία της, η Αργεντινή εγκατέλειψε την πρόσδεση του εθνικού της νομίσματος με το δολάριο σε καθεστώς σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας (1:1) και άφησε ελεύθερη τη διακύμανση του πέσο. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας συρρικνώθηκε 10,8% το 2002. Μόλις έναν χρόνο αργότερα, η οικονομία της είχε αρχίσει να «ανεβάζει ταχύτητα», χάρη στις υψηλότερες τιμές της σόγιας και των σιτηρών αλλά και στην αυξημένη ζήτηση από τη Βραζιλία για τα βιομηχανικά της προϊόντα. Το ΑΕΠ «έτρεχε» με ρυθμό 7% κατά μέσο όρο ετησίως μετά την ανταλλαγή του 2005. Οι εξαγωγικοί φόροι έδωσαν ώθηση στα διεθνή αποθέματα, για να φτάσουν στο επίπεδο-ρεκόρ των 52,6 δισ. δολαρίων πέρυσι.

Η ανάπτυξη της Αργεντινής έχει έρθει με τη συνοδεία ετήσιου πληθωρισμού, που, κατά τους οικονομολόγους, συμπεριλαμβανομένων των πρώην κεντρικών τραπεζιτών Alfonso Prat-Gay και Martin Redrado, ξεπερνά το 20% σήμερα, μέγεθος υπερδιπλάσιο σε σχέση με το 9,7% που αναφέρουν τα επίσημα στοιχεία της κυβέρνησης. Ο οίκος Standard & Poor΄s αξιολογεί την πιστοληπτική ικανότητα της Αργεντινής με «Β», πέντε βαθμίδες κάτω από την κλίμακα «Investment grade». Είναι η χαμηλότερη αξιολόγηση μεταξύ των χωρών της ομάδας των G-20.

Κάνεις δεν έχει καταφέρει να κερδίσει κάτι, τόσα χρόνια μετά την ανταλλαγή του χρέους

Οι Dart και Singer υποστηρίζουν ότι η Αργεντινή οφείλει τουλάχιστον 2 δισ. δολάρια στα επενδυτικά funds που οι ίδιοι διαχειρίζονται. Το 2000, η Elliott Management του Singer έλαβε περίπου 58 εκατ. δολάρια από το Περού, αποσπώντας σχετική απόφαση από ευρωπαϊκό δικαστήριο, σύμφωνα με την οποία εγκρίθηκε η εξόφληση ομολόγων στο πενταπλάσιο της αξίας που είχε καταβάλει.

Η τελευταία απόφαση του Griesa διέτασσε πως η Αργεντινή έπρεπε να καταβάλει τόκους υπερημερίας σε πιστωτές που δεν συμμετείχαν στην ανταλλαγή, όπως οι Dart και Singer, εάν ήθελε να συνεχίσει την καταβολή τόκων στους επενδυτές, οι οποίοι είχαν δεχθεί τα νέα ομόλογα.

Η Αργεντινή άσκησε γρήγορα έφεση στη σχετική απόφαση, που σημαίνει ότι οι πληρωμές προς τους νέους ομολογιούχους θα εκτελεστούν κανονικά αυτόν τον μήνα, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών της χώρας.

Το γεγονός ότι οι Singer και Dart δεν έχουν καταφέρει να εισπράξουν τίποτα από την Αργεντινή, ακόμα και αν προηγουμένως έχουν κερδίσει δικαστικές αποφάσεις, μπορεί να είναι έναε λόγοε που οι περισσότεροι ομολογιούχοι αποδέχτηκαν την προσφορά τηε αναδιάρθρωσης της Ελλά-δαε, σύμφωνα με τον πρώην Γραμματέα Οικονομικών της Αργεντινής, Guillermo Nielsen.

«Η Ελλάδα ίσως ωφελήθηκε από το γεγονός ότι κανένα από αυτά τα "αρπακτικά" δεν έχει καταφέρει να κερδίσει κάτι όλα αυτά τα χρόνια, έπειτα από την ανταλλαγή του αργεντίνικου χρέους», λέει ο Guillermo Nielsen. «Κανείς δεν θέλει να βρεθεί εγκλωβισμένος σε έναν τέτοιο κυκεώνα προσφυγών».