Πολιτική vs πραγματικής συμφωνίας

του Κώστα Μελά

«Αβέβαιες» χαρακτηρίζουν οι άνθρωποι της τρόικας τις «προοπτικές» της ελληνικής οικονομίας στη σχετική τους έκθεση και συναινούν σε μία «πολιτική λύση» για την επόμενη δόση. Αυτό μεταφράζεται σε απλά ελληνικά  ότι η εξέλιξη του προγράμματος είναι βέβαιο ότι δεν μπορεί να είναι ομαλή και ότι απαιτείται  η «πολιτική συμφωνία» προκειμένου να κυλήσουν όλα ομαλά μέχρι τις γερμανικές εκλογές.

«Πολιτική συμφωνία» απαιτείται εκεί που δεν μπορεί να επιτευχθεί πραγματική συμφωνία, δηλαδή εκεί που τα νούμερα δεν βγαίνουν,(το ΙΟΒΕ ανακοίνωσε πιθανή ύφεση γύρω στο 5% αναθεωρώντας τις προβλέψεις επί τα χείρω)  αλλά υπέρτερος λόγος αναγκάζει την τρόικα να κάνει τα στραβά μάτια προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια ελέγχου της κατάστασης.
Στη βάση λοιπόν αυτής της λογικής οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης και η επικεφαλής του ΔNT, Κριστίν Λαγκάρντ, ενέκριναν χθες, «επί της αρχής» την εκταμίευση δόσεων συνολικού ύψους 6,8 δισ. ευρώ προς την

Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Eurogroup, στις Βρυξέλλες. 
Οι εκταμιεύσεις θα εξαρτηθούν από την υλοποίηση συγκεκριμένων  προαπαιτούμενων δράσεων, οι οποίες έχουν ως εξής: έως 19 Ιουλίου, οπότε και συνεδριάζει η αρμόδια επιτροπή της γερμανικής Βουλής, θα πρέπει να έχει ψηφιστεί το πολυνομοσχέδιο του υπ. Οικονομικών που κατατίθεται σήμερα στη Βουλή.

Στο διάστημα των 10 ημερών που μεσολαβεί, θα συζητηθεί με την τρόικα και η δυνατότητα πιλοτικής μείωσης του ΦΠΑ στην εστίαση, μέτρο το οποίο εφόσον συμφωνηθεί, θα εφαρμοστεί από 1η Αυγούστου. 

Κατόπιν τούτων, θα εκταμιευθούν 2,5 δισ. από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας EFSF και 1,5 δισ. σε επιστροφές κερδών από το Ευρωσύστημα (πρόγραμμα SMP). 
Στο τέλος Ιουλίου, θα συνεδριάσει και το Δ.Σ. του ΔΝΤ ώστε να εγκρίνει τη δόση ακόμη 1,8 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα, με την εκταμίευση να αναμένεται μέσα στον Αύγουστο. 
Στη συνέχεια, η χώρα μας έχει να εκπληρώσει τα προαπαιτούμενα του Σεπτεμβρίου, όταν και επιστρέφει στην Αθήνα η αποστολή της τρόικας.

 Στα προαπαιτούμενα περιλαμβάνεται η τοποθέτηση 12.500 δημοσίων υπαλλήλων σε καθεστώς κινητικότητας, η αναδιάρθρωση της ΕΛΒΟ, της ΕΑΣ και της ΛΑΡΚΟ, η αποπληρωμή των οφειλών του Δημοσίου στην ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ, καθώς και η ψήφιση του νέου κώδικα των δικηγόρων. Η συμμόρφωση με αυτές τις υποχρεώσεις θα επιτρέψει την εκταμίευση 500 εκατ. ευρώ από τον EFSF και 500 ακόμη εκατ. από το Πρόγραμμα SMP τον Οκτώβριο.
Δεν θα εφαρμοστεί τελικά η εισφορά στις επιχειρήσεις για κάλυψη του ελλείμματος του ΟΑΕΕ και η μείωση των συντάξεων των ενστόλων. Ως αντιστάθμισμα  θα επιβληθεί ένα χρόνο νωρίτερα ο φόρος πολυτελείας[1]. Επιπλέον, η Ελλάδα θα πρέπει να θέσει άλλους 12.500 υπαλλήλους σε καθεστώς κινητικότητας, ώστε να ολοκληρωθεί η επόμενη αξιολόγηση.
Έγιναν συζητήσεις για την εκταμίευση μεγαλύτερου ποσού από τον EFSF (4,8 δισ. ευρώ αντί για 3), αλλά κάτι τέτοιο θα θεωρείτο «αλλαγή προγράμματος» και θα χρειαζόταν ειδική έγκριση από κοινοβούλια της Ευρωζώνης. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες η χώρα που εξέφρασε αντιρρήσεις στη χθεσινή συνεδρίαση ήταν η Γερμανία. Ως εκ τούτου, τα χρήματα που εκταμιεύονται εξασφαλίζουν την ομαλή χρηματοδότηση της χώρας έως τέλος Οκτωβρίου.

Ο κ. Ντάισελμπλουμ δήλωσε ότι «αν υπάρξει χρηματοδοτικό κενό, θα παρουσιαστεί στο τέλος του 2014», αποφεύγοντας να αναφέρει οτιδήποτε για το πώς θα καλυφθεί. Πάντως είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει κενό. Τέλος, σε ό,τι αφορά τη μετακύλιση των ομολόγων των εθνικών τραπεζών της Ευρωζώνης (χαρτοφυλάκιο ANFAs) που δεν εφαρμόζεται, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν ότι το θέμα βρίσκεται υπό συζήτηση. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι τουλάχιστον τρεις κεντρικές τράπεζες έχουν πρόβλημα να προχωρήσουν στη μετακύλιση των ομολόγων δεδομένου ότι με βάση τα καταστατικά τους κάτι τέτοιο θεωρείται νομισματοποίηση δημοσιονομικών ελλειμμάτων.

Έως τα τέλη Οκτωβρίου, οι ανάγκες της Ελλάδας που θα πρέπει να καλυφθούν με δάνεια ανέρχονται σε περίπου 4,8 δισ. ευρώ.

Μέχρι τότε, η Ελλάδα θα έχει λάβει από την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) δάνεια ύψους 5,8 δισ. ευρώ. Ποσό το οποίο καλύπτει εν μέρει και τις αποκλίσεις από τα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων, δεδομένου ότι πλέον, τρόικα και οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι αυτά θα είναι κατά 1 δισ. ευρώ λιγότερα για φέτος.

Το πρώτο ομόλογο που πρέπει να πληρώσει η χώρα λήγει στις 20 Αυγούστου και ανέρχεται στα 2,17 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά οι υποχρεώσεις μέχρι το τέλος του έτους αυξάνονται στα 3,1 δισ. ευρώ, καθώς στις 22 Δεκεμβρίου πρέπει να αποπληρωθούν άλλα 986 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, μέχρι το τέλος του έτους, η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλει περί τα 3 δισ. ευρώ σε τόκους εξυπηρέτησης του χρέους. Έτσι, συνολικά οι  υποχρεώσεις της χώρας μέχρι το τέλος του χρόνου, για την αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων   ανέρχονται σε περίπου 6 δισ. ευρώ. Παράλληλα υπάρχουν και άλλες υποχρεώσεις που πρέπει να εξυπηρετεί το κράτος. Η κυβέρνηση θα πρέπει με τα διαθέσιμα κεφάλαια  να συνεχίσει να αποπληρώνει και τους προμηθευτές του Δημοσίου στο πλαίσιο του προγράμματος που έχει ξεκινήσει από τον περασμένο Δεκέμβριο και θεωρητικά προβλέπει την αποπληρωμή 500-700 εκατ. ευρώ κάθε μήνα. Επίσης, υπάρχουν οι υποχρεώσεις για την καταβολή μισθών και συντάξεων, περίπου 1,4 δισ. ευρώ τον μήνα.

 Το πρόβλημα που υπάρχει για φέτος και αναμένεται να συζητηθεί πολύ πιο έντονα στον επόμενο έλεγχο είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης δεν έχουν εφαρμόσει την απόφαση του Eurogroup του περασμένου Νοεμβρίου για μετάθεση της ημερομηνίας αποπληρωμής ελληνικών ομολόγων που είχαν αγοράσει προ κρίσης (ANFA). Αποτέλεσμα ήταν η Ελλάδα να έχει ήδη καταβάλει 1,8 δισ. ευρώ το 2013 και να καλείται να αποπληρώσει άλλα 268 εκατ. ευρώ τον Αύγουστο. Ποσά που δεν είχαν προβλεφθεί στο πρόγραμμα χρηματοδότησης της χώρας, όταν σχεδιάστηκε, τον Νοέμβριο του 2012.
Η χώρα αναμένει δάνεια από την Ευρωζώνη ύψους 11,1 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο του 2014. Παράλληλα το επόμενο έτος η Ελλάδα θα κληθεί να αποπληρώσει 10,3 δισ. ευρώ σε ομόλογα, εκ των οποίων τα 6,2 δισ. ευρώ λήγουν μέσα στο πρώτο εξάμηνο. Δηλαδή, όσο διαρκεί και το πρόγραμμα χρηματοδότησης της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Πάντως, εάν δεν δοθεί λύση στο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί με τα ANFA’s και η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να αποπληρώνει και αυτά τα ομόλογα, τότε το ποσό που θα κληθεί να αποπληρώσει η Ελλάδα το 2014 αυξάνεται στα 12,3 δισ. ευρώ, από 10,3 δισ. ευρώ. Δηλαδή, αυξάνεται κατά 2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 1,6 δισ. ευρώ λήγει εντός του πρώτου εξαμήνου του 2014.

Τι συμπεράσματα προκύπτουν από όλα αυτά; Απλά ότι οι εταίροι εντείνουν τις πιέσεις τους, ζητούν πιστή εφαρμογή των προαπαιτούμενων δράσεων και δεν πρόκειται να εκταμιεύσουν χρήματα της τεμαχισμένης δόσης αν μέχρι τις 19 Ιουλίου δεν έχουν ψηφισθεί από τη Βουλή τα συμφωνηθέντα. Αδιαφορούν για το πολιτικό κόστος και τις κοινωνικές εντάσεις που προκαλούνται στο εσωτερικό της χώρας και επιμένουν να θέτουν σε διαρκή δοκιμασία την κλονισμένη κυβέρνηση Σαμαρά. Αδιάψευστος μάρτυρας το ότι η Γερμανία πρωτοστάτησε να μην δοθεί το σύνολο των 8,1 δις ευρώ στην Ελλάδα αλλά να τεμαχιστεί έτσι ώστε να υπάρχει πάντα η δυνατότητα απειλής και εκβιασμού.

Κακά τα ψέματα ,η πίεση στην Ελλάδα θα είναι διαρκής μέχρι να επιτύχει τους στόχους και να δημιουργήσει μόνη τις προϋποθέσεις εξόδου στις αγορές. Πράγμα που σημαίνει ότι και μετά τον Οκτώβριο η κυβέρνηση θα παρακολουθείται εξαντλητικά για τις επιδόσεις της και θα πιέζεται συνεχώς για την εφαρμογή όλων των προϋποθέσεων που υποτίθεται οδηγούν στον επιθυμητό στόχο της απόλυτης εξυγίανσης των δημοσίων οικονομικών της. Άλλωστε για τον γράφοντα όλα αυτά αποτελούν κοινό τόπο.

Ορισμένοι στη χώρα μας καλλιεργούν την εντύπωση ότι μετά τις γερμανικές εκλογές - όποια κι αν είναι η νέα γερμανική  κυβέρνηση - θα υπάρξουν βελτιώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική και πως θα μετακινηθούμε από τη σκληρή γραμμή της λιτότητας προς πιο αναπτυξιακή κατεύθυνση.

Μεταξύ αυτών ο πρωθυπουργός , ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και ο υπουργός Οικονομικών. Με τον ίδιο τρόπο είχε οικοδομηθεί και η άποψη με την οποία χειραγώγησαν την κοινή γνώμη ,  πως  «αν αντέξουμε μέχρι τον Ιούνιο, δεν θα έχουμε πρόβλημα'». Ο Ιούνιος πέρασε αλλά τα προβλήματα παραμένουν και μάλιστα οξυμένα ,ενώ τα εναπομείναντα χρήματα του προγράμματος τελειώνουν.

 www.kostasmelas.gr

---

[1] Επανέρχεται από φέτος, καθίσταται μόνιμος και θα ισχύσει αναδρομικά ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης σε αυτοκίνητα (άνω των 1.929 κυβικών εκατοστών), πισίνες και αεροσκάφη, που είχε καταργηθεί (όπως και τα τεκμήρια άλλωστε) αλλά… θα ίσχυε ξανά από το 2014. Το υπουργείο Οικονομικών πρότεινε να εφαρμοστεί και να εισπραχθεί και ένα χρόνο νωρίτερα, δηλαδή από φέτος για τα περιουσιακά στοιχεία του 2012.Στόχος του είναι να εισπράττει 110 εκατ. ευρώ το χρόνο από φέτος, όσα υπολογίζει η τρόικα πως θα χάσει το δημόσιο από τη μείωση για ένα εξάμηνο του ΦΠΑ στην εστίαση από 23% σε 13%. Και αν όμως δεν γίνει δεκτή η μείωση του ΦΠΑ, μέχρι τέλος της εβδομάδας ο νέος φόρος θα πρέπει να έχει ψηφιστεί.