Με θέμα τον διάλογο για την συνταγματική αναθεώρηση (Β)

Νέα Πολιτική

του Αντώνη Παπαγιαννίδη*

Bλέπαμε χθες πώς, την περασμένη βδομάδα, διοργάνωση του Ινστιτούτου Τσάτσου (στο Goethe), επεχείρησε να αναλύσει την διαδικασία δημόσιου διαλόγου για την συνταγματική αναθεώρηση επιστρατεύοντας εισηγητές από διάφορους τομείς. Μετά τις θετικές για το γύμνασμα απόψεις, να δούμε και τις περισσότερο επιφυλακτικές.

Σαφώς αρνητικός προς μιαν λογική άμεσης δημοκρατίας, (που εκφάνσεις της είναι τόσο τα δημοψηφίσματα, όσο και η λαϊκή πρωτοβουλία) εμφανίστηκε ο Σταύρος Τσακυράκης, αναπλ. καθηγητής Συνταγματικού στο ΕΚΠΑ, με αντιστασιακή δράση επί Χούντας αλλά και εμβληματική παρουσία στην δημόσια σκηνή, θυμίζοντας ότι ακόμη και οι αρχαίοι ήσαν επιφυλακτικοί προς μια τέτοια λογική (για τον Αριστοτέλη, «φαύλο πολίτευμα»). Γι αυτόν το «Ναι» ή «Όχι» χωρίς αποχρώσεις/ενδιάμεσες λύσεις, αλλά και η «εξουσία επί των δημοψηφισματικών ερωτημάτων δημιουργούν ερωτήματα, επιφυλάξεις. Όταν εκδηλωθεί δημοψηφισματικά η λαϊκή κυριαρχία, η ίδια η δικαστική εξουσία θα υποχωρήσει, θεωρώντας ότι δεσμεύεται. Ο Τσακυράκης εκφράσθηκε επιπλέον με μείζονες επιφυλάξεις ως προς τον ρόλο – πλέον – της δικαστικής εξουσίας, που κατ’ αυτόν θάπρεπε να περιοριστεί στα ζητήματα νομιμότητας ή ανθρώπινων δικαιωμάτων και να μην επεκτείνει την κρίση της επί παντός.

Αρνητικός ως προς τις αμεσοδημοκρατικές τάσεις εμφανίστηκε και ο Γιώργος Γεραπετρίτης – επι. καθηγητής Συνταγματικού στο ΕΚΠΑ, με κεντρικό ρόλο στην πρόσφατη υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών -καθώς ο πρωτογενής συνταγματισμός υπό συνθήκες κοινοτισμού ωθεί προς αυτοκατάργηση του Συντάγματος. Δήλωσε θετικός προς μι ευρεία συμμετοχή στην διαβούλευση, αλλά μόνο με εγγυήσεις διαδικαστικές (σεβασμό του άρθρου 110Σ) και ουσιαστικές.

Για να δείξει πόσο επικίνδυνο είναι να προσανατολίζεται κανείς προς άσκηση πρωτογενούς συντακτικής εξουσίας, σημείωσε ότι και τις δύο φορές που αυτό συνέβη εις βάθος – το 1909/11 και το 1974/75 –  ο συνταγματικός νομοθέτης προτίμησε να θεωρήσει ότι προβαίνει μέσω Αναθεωρητικής και όχι Συντακτικής Βουλής. Δεν παρέλειψε, άλλωστε, να υπενθυμίσει – διευκρινίζοντας ότι δεν συγκρίνει καταστάσεις βέβαια… – ότι προηγούμενο διαβούλευσης για το περιεχόμενο της αναθεώρησης είχαμε μόνο το 1968 και το 1973: όχι ευχάριστοι συνειρμοί.

Για να κλείσουμε, να ξαναδώσουμε τον λόγο στον Μιχάλη Σπουρδαλάκη, πρόεδρο της Επιτροπής για την Συνταγματική Αναθεώρηση: αυτός περιέγραψε τις προσδοκίες της Επιτροπής Διαλόγου ως μίνιμουμ να υπάρξει ενημέρωση,  «ακόμη κι αν το υλικό χαθεί», αφού «και 2% βελτίωση να υπάρξει πάλι καλό θα έχει κάνει η διαβούλευση» ενώ το μάξιμουμ όφελος θα είναι να προκύψουν χρήσιμες προτάσεις ως «συνταγματική ύλη». Ούτως ή άλλως, θα υπάρξει ένας «θησαυρός απόψεων» για τον νομοθέτη του μέλλοντος.

Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε, τι τελικά θα βγει απ’ αυτήν την ιστορία.

 *Δημοσιογράφος, συνεργάτης της Νέας Πολιτικής (αναδημοσίευση από kontra news)