Μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες - Μάχη σε Βρετανία, Ρωσία, Κίνα για να γυρίσει το κλίμα στο εσωτερικό ακροατήριο μετά τα Panama Papers

Το Ποντίκι

του Βασίλη Γαλούπη

Διαβάζοντας τα αρχεία των Panama Papers που ως τώρα έχουν αποκαλυφθεί, κάνει τεράστια εντύπωση το πόσο πλούσιοι έχουν γίνει συγγενείς και φίλοι ορισμένων πολιτικών.

Οι κόρες του προέδρου του Αζερμπαιτζάν εμφανίζονται να ελέγχουν, μυστικά, χρυσωρυχεία. Ένας ανιψιός του προέδρου της Ν. Αφρικής έχει συσσωρεύσει τεράστια ποσά από συμβόλαια πετρελαίου στην Δημοκρατία του Κονγκό, χώρα όπου η Ν. Αφρική έχει στείλει πάνω από 1.000 άνδρες ειρηνευτικής δύναμης.

Εκεί, όμως, που προκαλείται ο μεγαλύτερος σάλος είναι στα πιο τρανταχτά ονόματα, όπως στους συγγενείς του Κινέζου προέδρου, στο περιβάλλον Πούτιν και στον Βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον.

Σε αυτές τις περιπτώσεις η οργανωμένη επιχείρηση απαξίωσης ή δικαιολόγησης όσων αποκαλύφθηκαν, στοχευμένη κυρίως στο εσωτερικό ακροατήριο, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

Βρετανία

Οι πονοκέφαλοι για τον Ντέιβιντ Κάμερον δεν έχουν να κάνουν μόνο με τον σάλο στην βρετανική κοινή γνώμη και τις διαδηλώσεις μπροστά από την πρωθυπουργική κατοικία. Αναγκάστηκε να δώσει στην δημοσιότητα τις φορολογικές του δηλώσεις και ανακοίνωσε, μετά από παλινωδίες, ότι «έκανα λάθος, θα έπρεπε να το είχα αντιμετωπίσει διαφορετικά», για τις offshore εταιρίες του πατέρα του και την δική του συμμετοχή σε αυτές ως το 2010.

Ο μεγαλύτερος πόνος, όμως, μάλλον προέρχεται από τις πιέσεις που πλέον δέχεται η βρετανική κυβέρνηση από Ευρώπη, ΗΠΑ, Βερολίνο αλλά και αντιπολίτευση να υποχρεώσει τα υπερπόντια εδάφη της, όπως τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους που αποτελούν μια από τις ατμομηχανές του μηχανισμού των offshore παγκοσμίως, να υιοθετήσουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις διαφάνειας.

Μάλιστα, σε μια δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε στην Αγγλία λίγο πριν σκάσει η ιστορία των Panama Papers, το 77% των Βρετανών θεωρεί ότι «ο Ντ. Κάμερον έχει ηθική υποχρέωση να διασφαλίσει ότι τα υπερπόντια εδάφη της Βρετανίας είναι όσο το δυνατόν πιο διαυγή οικονομικά».

Στο μεταξύ, εκτιμάται ότι οι αποκαλύψεις των Panama Papers θα κοστίσουν ακριβά στον Κάμερον στις εκλογές για την δημαρχία του Λονδίνου στις 5 Μαίου. Ο μεγαλύτερος φόβος του, όμως, έχει να κάνει με το δημοψήφισμα για το Brexit, αφού η αξιοπιστία του έχει ήδη πληγεί σημαντικά μετά από τα τελευταία γεγονότα. Μην ξεχνάμε ότι έχει ταχθεί υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ.

Κίνα

Στην Κίνα, η όλη υπόθεση των Panama Papers έχει ήδη απορριφθεί από τα ελεγχόμενα από την κυβέρνηση media ως «συνωμοσία της Δύσης». Μάλιστα, οι λογοκριτές προσπάθησαν να εξαφανίσουν κάθε αναφορά και συζήτηση για τα αρχεία των Panama Papers από το  κινεζικό ίντερνετ.

Οι αποκαλύψεις, όμως, είναι τοξικές για το Πεκίνο. Σύμφωνα με τα αρχεία, η αδερφή του προέδρου Σι-Ζινπίνγκ μαζί  με τον σύζυγό της διαχειρίζονται δουλειές εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων μέσω εταιριών offshore, κυρίως στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους.

Δύο άλλοι υψηλά ιστάμενοι αξιωματούχοι της κινεζικής κυβέρνησης έχουν συγγενείς που συνδέονται με εταιρίες της Mossack. Ένας από αυτούς είναι ο Λιου Γιουνσάν, ο άνθρωπος που βρίσκεται επικεφαλής της προπαγάνδας.

Όμως, δεν σταματάει εδώ. Τα Panama Papers αποκαλύπτουν ότι η Κίνα αποτελεί την μεγαλύτερη αγορά της νομικής εταιρίας Mossack. Η εταιρία διατηρεί γραφεία στο Χονγκ Κονγκ και σε άλλες οκτώ κινεζικές πόλεις. Σε αυτά τα εννέα γραφεία αναλογεί το 29% όλων των εταιριών που είχε η Mossack στα αρχεία της στο τέλος του 2015, σύμφωνα με την δημοσιογραφική ομάδα που αποκάλυψε την πρωτοφανούς μεγέθους διαρροή.

Ωστόσο, έχει προκύψει κι άλλο ένα ζήτημα για τους εμπλεκόμενους Κινέζους αξιωματούχους. Οι οποίοι κινδυνεύουν με... ξήλωμα από τα πόστα τους, ακόμα κι αν δεν υπάρχουν εν τέλει στοιχεία για παράνομες πράξεις. Αρκετοί από τους εμπλεκόμενους που αποκαλύφθηκαν φέρεται να είναι μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να τηρούν τον κώδικα του κόμματος απαρέγκλιτα. Ο κώδικας, όμως, απαγορεύει αυστηρά να επενδύουν ή να συμμετέχουν σε εταιρίες στο εξωτερικό. Που σημαίνει ότι ακόμη κι αν δεν παρέβησαν τελικά τον νόμο, παρέβησαν ήδη τους επίσημους κανόνες. Επιπρόσθετα, στην Κίνα προβλέπεται ότι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι μπορούν να θεωρηθούν υπόλογοι και για τα επιχειρηματικά ντηλ συγγενών τους.

Μάλλον λοιπόν είναι εύλογες οι κυβερνητικές προσπάθειες υποβάθμισης και εξαφάνισης του θέματος από την εσωτερική επικαιρότητα.

Ρωσία

Προφανώς και το Κρεμλίνο περίμενε τον τελευταίο καιρό ότι κάτι θα προκύψει, από εξωτερικό παράγοντα, που θα επιχειρήσει να «κλυδωνίσει το καράβι», πριν τις ρωσικές εκλογές. Όμως, όταν διέρρευσαν τα αρχεία των Panama Papers, αποκαλύπτοντας ότι 2 δισ. δολάρια οδηγούσαν στον εσωτερικό κύκλο των έμπιστων του προέδρου Πούτιν, ο Ντμίτρυ Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Πούτιν σχολίασε: «Περιμέναμε πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα. Δεν βρήκαν και πολλά καινούργια πράγματα».

Μετά τις αποκαλύψεις, στις 5 Απριλίου, κάποιοι επιχείρησαν να διαμαρτυρηθούν στο κέντρο της Μόσχας. Αρκετοί συνελήφθησαν άμεσα.

Η κρατική τηλεόραση και media σχολίασαν ελάχιστα αυτά καθαυτά τα αρχεία των Panama Papers και επικεντρώθηκαν στο να τα παρουσιάσουν ως τμήμα του «πληροφοριακού πολέμου» ενάντια στον πρόεδρο Πούτιν, «έργο του ίδιου του αμερικανικού Στέιτ Ντιπάρτμεντ». Τονίζοντας ότι το όνομα του Πούτιν δεν αναφέρεται στα έγγραφα της Mossack Fonseca.

Ερωτήσεις και απορίες σχετικά με το πώς ακριβώς φίλοι και έμπιστοι του Πούτιν όπως ο τσελίστας Σεργκέι Ρολντούγκιν και άλλοι βρέθηκαν με τόσο αμύθητο πλούτο απορρίφθηκαν και απαξιώθηκαν ως «πουτινοφοβία».