"Είχα υποχρέωσιν να εξοφλήσω το μεγάλο χρέος μου..."

Απρίλιος 1970. Στιγμιότυπο από την δίκη της "Δημοκρατικής Άμυνας". 
Στο κέντρο ο Σάκης Καράγιωργας. Δίπλα του η Βάσω Ζωγράφου. Πίσω του, διακρίνεται ο Μάνος Δελούκας. 
Δίπλα στον Δελούκα, ο χαμογελαστός Χρήστος Ροκόφυλλος και πιο πίσω ο Δημήτρης Κωτσάκης.
Στο αριστερό άκρο τής φωτογραφίας, μόλις διακρίνεται ο Νίκος Κωνσταντόπουλος.

Κύριοι στρατοδίκαι, ευρίσκομαι σήμερον ενώπιόν σας ως κατηγορούμενος διότι διώκομαι από την δικτατορικήν κυβέρνησιν. Ο λόγος τής διώξεώς μου είναι απλούς αλλά ουσιαστικός. Διώκομαι διότι ως πνευματικός άνθρω­πος εθεώρησα εθνικόν καθήκον μου ν' αγωνισθώ διά ν' αποκτήση εκ νέου ο ελληνικός λαός το δικαίωμα ν' αποφασίζη μόνος του και ελευθέρως διά την μοίραν του και τα πεπρωμένα του. Εις την απολογίαν μου θα προσπαθήσω να απαντήσω εις τα εξής τρία ερωτήματα: Πρώτον, εκ των πράξεων τας οποίας μου καταλογίζει το κατηγορητήριον, ποίας πράγματι έκαμα και ποίαι αποτελούν κατασκευά­σματα των προανακριτικών αρχών. Δεύτερον, ποία ήσαν τα κίνητρα και τα ελατήρια των πράξεων εις τας οποίας πράγματι προέβην. Και τρίτον, κατά πόσον αι κατηγορίαι τας οποίας αναφέρει το κατηγορητήριον υπά­γονται εις τον Α.Ν. 509.

Και έρχομαι, κύριοι στρατοδίκαι, εις το πρώτον ερώτημα. Δέχομαι ότι εβοήθησα τον Σημίτην εις την τοποθέτησιν κροτίδος εις το πρατήριον ESSO-PAPPAS Κηφισίας. Σκοπός μου ήτο η εκδήλωσις εντόνου διαμαρτυ­ρίας, τόσον από εμέ όσον και από την οργάνωσιν εις την οποίαν ανήκω, εναντίον της δικτατορικής κυβερνήσεως, η οποία διά βιαίων μέσων κατέλυσεν το δημοκρατικόν πολίτευμα της χώρας και εναντίον των παραγόν­των, όπως ο Τομ Πάππας, οι οποίοι στηρίζουν την δικτατορικήν κυβέρνησιν εις την εξουσίαν. Δέχομαι, επίσης, ότι παρέλαβα από τον Κωνσταντίνον Σημίτην δεκατρείς κροτίδας. Τας παρέλαβα όχι προς τοποθέτησιν, ως λέγει το κατηγορητήριον, αλλά προς φύλαξιν. Αι κροτίδες αύται θα εχρησιμοποιούντο επίσης ως μέσον διαμαρτυρίας κατά της δικτατορικής κυβερ­νήσεως. Δέχομαι, τέλος, ότι παρέλαβα, εγκατέστησα και εχρησιμοποίησα πολύγραφον προς εκτύπωσιν προκηρύξεων. Τούτο έπραξα προς πληροφόρησιν του ελληνικού λαού, ο οποίος ευρίσκεται εις το σκότος λόγω επιβολής αυστηράς λογοκρισίας.


Εκτός των ανωτέρω πράξεων, τας οποίας δέχομαι, τόσον το κατηγο­ρητήριον όσον και αι καταθέσεις μου αναφέρουν ότι ηγήθην ομάδος δυναμιτιστών, ότι συμμετέσχον εις συζητήσεις προς ανασύστασιν της διοικού­σης επιτροπής της Δημοκρατικής Αμύνης, κατά τας οποίας μάλιστα ο Χαράλαμπος Πρωτοπαπάς μου είπεν ότι διατηρεί αντιστασιακήν ομάδα, ότι τον Απρίλιον του 1969 παρέλαβα τρεις κροτίδας από Κουβελάκην και Σταράκην και, τέλος, ότι έφερα εις επαφήν τον Παπαζήσην μετά του Σταράκη προς τον σκοπόν όπως μεταφέρουν με το κότερο του Παπαζήση εκρηκτικάς ύλας από την Ιταλίαν. Όλαι αυταί αι πράξεις, κύριοι στρατοδίκαι, αποτελούν ψευδή κατασκευάσματα των προανακριτικών αρχών τής Ασφαλείας Προαστίων. 

Τόσον τας πράξεις τας οποίας παρεδέχθην προηγουμένως ενώπιόν σας, όσον και τα ψευδή κατασκευάσματα, τα οποία σας ανέφερα, εξηναγκάσθην να ομολογήσω κατόπιν ασκήσεως υπό των οργάνων τής Ασφαλείας Προαστίων απανθρώπου ψυχολογικής βίας και σωματικών βασανιστηρίων, ως λεπτομερώς εξέθεσα διά της κατατεθείσης ενώπιον του δικαστηρίου δηλώ­σεώς μου. 

Ταύτα, κύριοι στρατοδίκαι, όσον αφορά τας πράξεις τού κατηγορητηρίου. Έρχομαι τώρα να απαντήσω εις το δεύτερον ερώτημα, το οποίον έθεσα εις την αρχήν τής απολογίας μου, ήτοι ποία είναι τα κίνητρα και ελατήρια τα οποία με ώθησαν εις τας πράξεις τας οποίας παραδέχομαι ότι πράγματι διέπραξα. Το ερώτημα αυτό σχετίζεται ευθέως με μίαν άλλην γενικήν κατηγορίαν, την οποίαν μου απαγγέλλει το κατηγορητήριον. Ότι δηλαδή συμμετείχα εις την οργάνωσιν Δημοκρατική Άμυνα, η οποία, κατά το κατηγορητήριον, έχει ως έκδηλον σκοπόν την διά βιαίων μέσων ανατροπήν τού πολιτεύματος και του κρατούντος κοινωνικού συστήματος. Το ότι συμμετείχα ως απλούν μέλος εις την αντιστασιακήν οργάνωσιν Δημοκρατική Άμυνα το παραδέχομαι ανεπιφυλάκτως. Η κατηγορία όμως ότι η Δημοκρατική Άμυνα έχει ως σκοπόν την ανατροπήν τού πολιτεύ­ματος και του κρατούντος κοινωνικού συστήματος είναι, αντικειμενικώς κρινομένη, ανυπόστατος και αναληθής. Το πολίτευμα ανατρέπεται εφ' όσον υφίσταται και λειτουργεί. Το πολίτευμα όμως της βασιλευομένης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, εις το οποίον αποκλειστικώς αναφέρεται ο Α.Ν. 509 και το οποίον πολίτευμα το κατηγορητήριον διατείνεται ότι θα ανέτρεπεν η Δημοκρατική Άμυνα, δεν υφίσταται ουσιαστικώς αλλ’ ούτε και λειτουργεί διότι έχει ήδη ανατραπεί διά βιαίων μέσων υπό μιας ολι­γομελούς ομάδος αξιωματικών, οι οποίοι νέμονται σήμερον την εξουσίαν. Επομένως, είναι τουλάχιστον παραλογισμός να κατηγορείται τις δι' ενερ­γείας προς ανατροπήν του πολιτεύματος της χώρας από εκείνους οι οποίοι το έχουν ήδη ανατρέψει.

Κύριοι στρατοδίκαι, οι λόγοι οι οποίοι ωδήγησαν εις την σύστασιν της αντιστασιακής οργανώσεως Δημοκρατική Άμυνα, οι λόγοι οι οποίοι μου επέβαλον να προβώ εις όλας τας πράξεις τας οποίας παρεδέχθην προηγου­μένως δεν ήσαν η ανατροπή του πολιτεύματος και του κρατούντος κοινω­νικού συστήματος. Οι λόγοι ήσαν οι εξής:


ΠΡΩΤΟΝ: Η διά βιαίων μέσων κατάλυσις του δημοκρατικού πολιτεύματος της χώρας υπό μιάς ολιγομελούς ομάδος αξιωματικών. Τούτο υπήρξε και η γενεσιουργός αιτία συστάσεως της Δημοκρατικής Αμύνης. Κύριοι στρατοδίκαι, πριν ή αποφασίσετε περί του κατά πόσον η Δημοκρατική Άμυνα έχει ως έκδηλον σκοπόν την διά βιαίων μέσων κατάλυσιν του πολι­τεύματος και του κρατούντος κοινωνικού συστήματος θα πρέπει να ερευνή­σετε το εξής: διατί η Δημοκρατική Άμυνα δεν συνεστήθη προ της 21ης Απριλίου; Τότε, που υπήρχε πλήρης ελευθερία εκφράσεως και δεν υφίστατο ανάγκη να κρύπτωνται πολύγραφοι σε σπίτια και να διανέμωνται μυστικώς προκηρύξεις. Τότε, που δεν υπήρχε αστυνόμευσις των πολιτών (πράγμα που θα διευκόλυνε την ανάπτυξιν δράσεως της οργανώσεως). Τότε, τέλος, που δεν υπήρχε η δαμόκλειος σπάθη των υψηλών ποινών δι' όσους εξέφραζαν απόψεις αντιθέτους προς την κυβέρνησιν. Κύριοι στρατο­δίκαι, είμαι βέβαιος ότι εκ της ερεύνης σας ταύτης θα καταλήξετε εις το συμπέρασμα ότι γενεσιουργός αιτία τής συστάσεως της Δημοκρατικής Α­μύνης είναι πράγματι το κίνημα της 21ης Απριλίου. Διά να δικαιολογηθή η ενέργεια αύτη, κύριοι στρατοδίκαι, οι διενεργήσαντες το κίνημα αξιωματικοί προέβαλαν εις τον ελληνικόν λαόν το επιχείρημα ότι κατέλυσαν τους δημοκρατικούς θεσμούς διά να σώσουν την χώραν από επικείμενον κομμουνιστικόν κίνδυνον. Διά να θεμελιωθή μάλιστα το επιχείρημα τούτο, εξηγγέλθη ότι θα εκτεθούν εις τον ελληνικόν λαόν εβδομήντα φορ­τηγά αυτοκίνητα πλήρη όπλων ως πειστήριον της επικειμένης κομμουνι­στικής συνωμοσίας. Αλλά εις μάτην ο ελληνικός λαός περιμένει τρία χρόνια τώρα να ίδη τα εβδομήντα αυτά αυτοκίνητα. Το επιχείρημα περί επικειμένου κομμουνιστικού κινδύνου, κύριοι στρατοδίκαι, έχει σήμερον καταρρεύσει πλήρως. Διότι, πρώτον, υπεύθυνοι πολιτικοί ηγέται τού ελλη­νικού λαού, ως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο αείμνηστος Γεώργιος Παπανδρέου και ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος διέψευσαν κατηγορηματι­κώς τας εξαγγελίας περί κομμουνιστικού κινδύνου. Δεύτερον, εμπράκτως κατεδίκασεν το κίνημα ο Ανώτατος Άρχων, ο οποίος μάλιστα έφθασε μέχρι του σημείου να επαναστατήση κατά της δικτατορικής κυβερνήσεως. Τρίτον, έγκυροι ξέναι εφημερίδες, ως η Ουάσιγκτον Ποστ, ο Γκάρντιαν, το Σπήγκελ και άλλοι, αλλ' επίσης και σημαίνοντες δημοσιογράφοι ως ο Λέσλι Φάινερ, η κ. Ελένη Βλάχου και άλλοι, απέδειξαν με αδιάσειστα στοιχεία ότι τά περί κομμουνιστικού κινδύνου ήσαν κατασκευάσματα των αξιωματικών διά να δικαιολόγησουν το κίνημα. Τέλος, η ολομέλεια του Συμβουλίου της Ευρώπης κατόπιν εξαμήνου επισταμένης ερεύνης κατέληξε εις το συμπέρασμα ότι εις την χώραν δεν υφίστατο κίνδυνος δυνάμενος να δικαιολογήση εκτροπήν εκ του πολιτεύματος.

Αλλά ερωτάται, κύριοι στρατοδίκαι, τί πράγματι συνέβαινε εις την χώραν προ της 21ης Απριλίου; Κατά τα έτη 1947-49 η τότε δημοκρα­τική κυβέρνησις ηγωνίσθη σκληρώς προς καταστολήν της ενόπλου κομμου­νιστικής ανταρσίας. Και δεν εχρειάσθη τότε ούτε να κλείση η Βουλή αλλ' ούτε να καταλυθούν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Από το 1950 μέχρι το 1967 όλαι αι δημοκρατικαὶ κυβερνήσεις ανεξαρτήτως κομματι­κού προσανατολισμού κατέβαλαν προσπάθειας προς πραγματοποίησιν της οικονομικής και κοινωνικής υποδομής εις την χώραν. Τούτο πράγματι επε­τεύχθη ώστε να δικαιολογή τους επαίνους των ξένων παρατηρητών. Τέλος, από του έτους 1960 ο ελληνικός λαός ήρχισε να συνειδητοποιή ωρισμένους κοινωνικούς στόχους και ωρισμένα βασικά αιτήματα: Η ταχεία οικονομική ανάπτυξις κατέστη πλέον συνειδητή επιδίωξις του ελληνικού λαού. Ο λαός συνειδητοποίησε ακόμη την ανάγκην ριζικής αναδιαρθρώ­σεως της παιδείας προς την κατεύθυνσιν την οποίαν επιβάλλει η σύγχρονος τεχνική πρόοδος. Και τέλος, συνειδητοποίησε ο ελληνικός λαός ότι απο­τελεί ιστορικήν ανάγκην η οικονομική αλλά και πολιτική σύνδεσις της χώρας με τον πολιτισμένον χώρον τής Ευρώπης. Παρά την πολιτικήν κρί­σιν τού 1965-1966, η οποία αποτελεί απλώς επεισόδιον εις την δημοκρατικήν ζωήν της χώρας, ο ελληνικός λαός, κύριοι στρατοδίκαι, προσέβλεπε εις τας εκλογάς του Μαΐου 1967 ως την μόνην οδόν εκφράσεως και πραγ­ματοποιήσεως όλων αυτών των στόχων. Δυστυχώς, το κίνημα της 21ης Απριλίου ματαίωσε την προσπάθειαν προς επίτευξιν των πόθων και επιδιώξεων του ελληνικού λαού. 

O ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ, κύριοι στρατοδίκαι, ο οποίος ωδήγησεν εις την σύστασιν της Δημοκρατικής Άμύνης και με ώθησεν εις την απόφασιν συμμετοχής μου εις αυτήν είναι το δικαίωμα αμύνης και αντιστάσεως κατά της επιβληθείσης δικτατορίας εις την χώραν υπό των ολίγων αξιωματι­κών οι οποίοι διενήργησαν το κίνημα. Πράγματι, οι αξιωματικοί αυτοί προέβησαν εις σειράν πράξεων προς επιβολήν δικτατορίας εις την χώραν. Συγκεκριμένως, πρώτον, επέβαλαν στρατιωτικόν νόμον τον οποίον διατη­ρούν μέχρι σήμερον, ήτοι επί μίαν τριετίαν. Από ό,τι γνωρίζω, δεν υφί­σταται ιστορικόν παράδειγμα χώρας του ελευθέρου κόσμου ευρισκομένου εις κατάστασιν ειρήνης, η οποία να επιβάλλη και να διατηρή επί τόσο μακρόν διάστημα τον στρατιωτικόν νόμον. Η εξήγησις διά την προκειμένην περί­πτωσιν είναι απλή: Η κυβέρνησις φοβείται τον λαόν και ο στρατιωτικός νόμος είναι αναγκαίος διά την διατήρησίν της εις την εξουσίαν. Δεύτερον, οι αξιωματικοί κατήργησαν το Σύνταγμα του 1952 και τρίτον, δι' ενός δημοψηφίσματος κατά το 1968 ο ελληνικός λαός εξηναγκάσθη να απαλ­λοτριώση τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά του. Μόνον ένα παρόμοιον ιστορικόν προηγούμενον υπάρχει: το δημοψήφισμα της 12ης Νοεμβρίου 1933 εις την Γερμανίαν. και κατά περίεργον ιστορικήν σύμπτωσιν και τα δύο αυτά δημοψηφίσματα συνεκέντρωσαν το 92% των ψήφων. Αλλά τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, κύριοι στρατοδίκαι, είναι αναπαλλο­τρίωτα. Πάσα δε πράξις η οποία υποχρεώνει τον λαόν να απαλλοτριώση ο ίδιος τα δικαιώματά του αποτελεί παράβασιν και αυτού ακόμη του φυσι­κού δικαίου. Κύριοι στρατοδίκαι, εις την χώραν μας σήμερον δεν εφαρμό­ζεται κανένα σύνταγμα. Ούτε και εκείνο το οποίον έλαβε την δικτατορικήν πλειοψηφίαν του 92%. Η Ελλάς αποτελεί σήμερον πολιτειακώς ασύντακτον χώραν.

Εις μίαν χώραν με τοιαύτην διακυβέρνησιν, όλαι αι αποφάσεις επί των μεγάλων εθνικών θεμάτων, τα οποία καθορίζουν την μοίραν και τα πεπρω­μένα του λαού, λαμβάνονται υπό μιας ολιγομελούς ομάδος προσώπων ερή­μην του λαού. Από την ιστορικήν όμως εμπειρίαν γνωρίζομεν ότι εις πάσαν δικτατορίαν ουδεμία εγγύησις υπάρχει ότι αι αποφάσεις τας οποίας λαμβάνει η κυβέρνησις εκφράζουν τους στόχους και τας επιδιώξεις του κοι­νωνικού συνόλου ή τουλάχιστον της πλειοψηφίας. και τούτο διότι δεν εφαρμόζεται η δημοκρατική διαδικασία επιλογής. Συνήθως εις τας δικτα­τορίας αι αποφάσεις επί των θεμάτων κοινωνικής επιλογής είτε εκφράζουν τας προσωπικάς επιθυμίας του δικτάτορος είτε εξυπηρετούν τα συμφέροντα των παραγόντων οι οποίοι με την δύναμίν των διατηρούν τον δικτάτορα εις την εξουσίαν. Εις την χώραν μας σήμερον υπάρχουν σοβαραί ενδείξεις ότι κατά την λήψιν των αποφάσεων επί βασικών εθνικών θεμάτων προεξάρχει το στοιχείον της διατηρήσεως της Κυβερνήσεως εις την εξουσίαν. Θα ανα­φέρω εδώ τρεις βασικάς περιπτώσεις εκ των οποίων θεμελιούται η αποψις αυτή. Πρώτον, τας αποφάσεις της κυβερνήσεως ως προς τον διεθνή προσανατολισμόν της χώρας. Δεύτερον, τας αποφάσεις διά την παιδείαν και τρίτον, τας αποφάσεις διά το πρόβλημα της οικονομικής αναπτύξεως. 

Και έρχομαι εις το πρώτον: Ο ελληνικός λαός, κύριοι στρατοδίκαι, έχει από αιώνας τώρα συνδέσει την μοίραν του με την Ευρώπην. θέλει να ανήκη εις την Ευρώπην και ελπίζει ότι εις τον πολιτισμένον τούτον χώρον θα δυνηθή να πραγματοποιήση ανώτερα επίπεδα ευημερίας και πολιτι­σμού. Αλλά η σημερινή κυβέρνησις φαίνεται ότι δεν θέλει η Ελλάς να ανήκη εις την Ευρώπην. Και τούτο διότι κινδυνεύει να χάση την εξουσίαν. Η δημοκρατική Ευρώπη δέν ανέχεται σήμερα δικτατορίας εις τον χώρον της. Ούτω μόνον, δύναται να εξηγηθή η απόφασις την οποίαν έλαβε η σημερινή κυβέρνησις περί αποχωρήσεως της Ελλάδος εκ του Συμβουλίου της Ευρώπης, ως και αι προσπάθειαι περί εμπορικού ανοίγματος προς την ολοκληρωτικήν Ανατολήν και την υπανάπτυκτον Αφρικήν. Αλλά και αι τελευταίαι αύται προσπάθειαι δεν φαίνεται να τελεσφορούν. Ούτω, σήμε­ρον η Ελλάς ευρίσκεται σχεδόν εις διεθνή απομόνωσιν, η οποία προμηνύει μεγάλα δεινά διά την παρούσαν και τας επερχομένας γενεάς. 

Έρχομαι κατά δεύτερον, κύριοι στρατοδίκαι, εις τας αποφάσεις της κυβερνήσεως διά την παιδείαν. Ο ελληνικός λαός έχει συνειδητοποιήσει την ανάγκην ριζικής αναδιαρθρώσεως της παιδείας προς την κατεύθυνσιν που επιβάλλει η σύγχρονος τεχνική πρόοδος. Όταν εις μίαν χώραν παραβιάζονται τα βασικά δικαιώματα του ανθρώπου, είναι επόμενον να προκληθή αμεσος αντίδρασις από την διανόησιν της χώρας αυτής. Εις την χώραν μας πράγ­ματι η ελληνική διανόησις αντέδρασε εις την κατάλυσιν των δημοκρατι­κών ελευθεριών και ήτο εύλογον η σημερινή κυβέρνησις να καταβάλη προσπάθειας όπως θέση υπό τον έλεγχόν της την ελληνικήν διανόησιν και μάλιστα εκεί όπου γεννάται και αναπτύσσεται, εις τα πανεπιστήμια. Με την απόλυσιν καθηγητών εμφορουμένων από δημοκρατικά ιδεώδη, με την δυνατότητα του υπουργού Παιδείας να διορίζη καθηγητάς άνευ προηγου­μένης εκλογής, με την τοποθέτησιν κυβερνητικών επιτρόπων εις τας ανωτάτας σχολάς και, τέλος, με τα διωρισμένα συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων η σημερινή κυβέρνησις τείνει να μετατρέψη τα πανεπιστήμια από κέντρα πνευματικού προβληματισμού εις τόπους μεταδόσεως ελεγχο­μένων γνώσεων. 

Έρχομαι, τέλος, εις τας αποφάσεις της κυβερνήσεως επί του προβλήματος της οικονομικής αναπτύξεως της χώρας. Εις χώρας εις τας οποίας λειτουργεί ο μηχανισμός της αγοράς, ταχεία οικονομική ανάπτυξις είναι αν όχι ανέφικτος πάντως εξαιρετικώς δύσκολος, όταν εις την χώραν έχει επιβληθή δικτατορία. Ο λόγος είναι απλούς. Η οικονο­μική ανάπτυξις απαιτεί θυσίας του λαού κατά το παρόν προς εξασφάλισιν ανωτέρου επιπέδου ευημερίας εις το μέλλον. Αλλά εάν δέν λειτουργή η δημοκρατική διαδικασία λήψεως των αποφάσεων και ο λαός δέν συμμετέχη εις την απόφασιν περί του πόσην θυσίαν θά φέρη διά την ανάπτυξιν και περί του πώς θα διανεμηθούν οι καρποί της αναπτύξεως, δεν είναι διατε­θειμένος να συμμετάσχη ενεργώς εις την αναπτυξιακήν προσπάθειαν. Εις την περίπτωσιν αυτήν η χώρα θά παραμένη οικονομικώς στάσιμος. Τούτο ακριβώς συμβαίνει εις την Πορτογαλίαν, η οποία επί τεσσαράκοντα έτη παραμένει εις κατάστασιν οικονομικής στασιμότητος. Τούτο συνέβη επίσης εις την χώραν μας αμέσως μετά το κίνημα της 21ης Άπριλίου. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αναπτύξεως κατά την προ του 1967 δεκαετίαν ήτο μεταξὺ των μεγαλυτέρων του κόσμου και προσήγγιζεν το 7%. Το 1967 και 1968 ο ετήσιος ρυθμός αναπτύξεως εμειώθη εις 4% περίπου. Η κυβέρνησις διαπιστώσασα ότι δεν ηδύνατο να επιτύχη ταχείαν ανάπτυξιν με τα παραδε­δεγμένα επιστημονικώς μέσα οικονομικής πολιτικής, κατέφυγεν εις την εφαρμογήν της ανορθόδοξου μεθόδου του αλογίστου πληθωρισμού, ο οποίος οδηγεί ταχέως την χώραν εις οικονομικόν αδιέξοδον. Ο πληθωρισμός ού­τος εξεδηλώθη κατ' εξοχήν εις σοβαρά ανοίγματα του ισοζυγίου πληρω­μών. Διά να καλύψη δε η κυβέρνησις τα ανοίγματα αυτά, εφήρμοσεν και πάλιν δυο ανορθόδοξα μέσα οικονομικής πολιτικής. Πρώτον, εχρησιμοποίησεν το ανεπίσημον συναλλαγματικόν απόθεμα της χώρας και ως οικονομο­λόγος, κύριοι στρατοδίκαι, γνωρίζω ότι κατά την τριετίαν 1967-1969 η κυβέρνησις διέθεσεν ολόκληρον σχεδόν το ανεπίσημον συναλλαγματικόν απόθεμα εξ 120 εκατομμυρίων δολαρίων περίπου προς κάλυψιν των σοβα­ρών ελλειμμάτων του ισοζυγίου πληρωμών. Και, δεύτερον, προσέφυγε εις την σύναψιν βραχυπροθέσμων δανείων με λίαν επαχθείς όρους, ως πληρο­φορούμεθα από ξένας εφημερίδας, δεδομένου ότι η κυβέρνησις δέν ανακοι­νώνει τους όρους δανεισμού. Ούτω, εντός των πρώτων δύο ετών από του κινήματος, το εξωτερικόν δημόσιον χρέος ηυξήθη κατά 65% περίπου. Η κυβέρνησις διά να επιτύχη οικονομική ανάπτυξιν υπερχρεώνει τον ελληνικόν λαόν εις τους ξένους. Εις την ουσίαν οι Έλληνες της σήμερον τρώγουν το ψωμί της αύριον. 


ΤΡΙΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ο οποίος ωδήγησεν εις την σύστασιν της Δημοκρατι­κής Αμύνης και επέβαλεν την ενεργόν συμμετοχήν μου εις αυτήν είναι το δικαίωμα αντιστάσεως κατά των μεθόδων τας οποίας χρησιμοποιεί η κυβέρνησις προς διατήρησιν αυτής εις την εξουσίαν. Αι μέθοδοι αύται, κύριοι στρατοδίκαι, είναι γνωσταί εις τον ελληνικόν λαόν, διότι τας υφί­σταται καθημερινώς. Έχουν εξ άλλου διαπιστωθή αι μέθοδοι αύται και από αμερολήπτους διεθνείς οργανισμούς ως είναι η Επιτροπή των Ανθρω­πίνων Δικαιωμάτων και το Συμβούλιον της Ευρώπης. Κύριοι στρατοδίκαι, προ ημερών έτυχε να διαβάσω το βιβλίον του περίφημου Άγγλου συγγρα­φέως Όργουελ υπό τον τίτλον «1984». Το βιβλίον τούτο περιγράφει μίαν χώραν εις την οποίαν έχει επιβληθή δικτατορία. Αναλύει δε τας «επιστημονικάς» μεθόδους αι οποίαι χρησιμοποιούνται εις την φανταστικήν αυτήν χώραν διά να κρατείται η δικτατορική κυβέρνησις εις την εξουσίαν. Ως πλέον χαρακτηριστικάς μεθόδους αναφέρει την λογοκρισίαν, τον ελέγχον της διανοήσεως, την αστυνόμευσιν των πολιτών, τα βασανιστήρια ως ανακριτικήν μέθοδον κ.λπ. Εάν εδιάβαζα το βιβλίον τούτο προ του 1967, θα ετρόμαζα. Διαβάζοντάς το σήμερα δεν μου προκάλεσε μεγάλην εντύπωσιν.

Κύριοι στρατοδίκαι, κατά την διαδικασίαν αυτής της δίκης παρέστητε μάρτυρες μιας μεθόδου την οποίαν χρησιμοποιούν τα σώματα Ασφαλείας προς εξουδετέρωσιν των αντιπάλων της κυβερνήσεως. Είναι η χάλκευσις ανηθίκων πράξεων προς σπίλωσιν των διωκομένων από την κυβέρνησιν. Την μέθοδον ταύτην υπέστην προσωπικώς. Αλλά, από ό,τι πληροφορού­μαι, ουδείς Έλλην ούτε ξένος επίστευσεν εις το μυθιστόρημα το οποίον κατεσκεύασεν ο ανακριτής μου και βασανιστής μου μοίραρχος Μορογιάννης. Ευτυχώς διά την σημερινήν ανθρωπότητα, τοιαύται μέθοδοι έχουν πλέον ξεπεραστή. Μόνον επί της δικτατορίας του Χίτλερ είχαν κάποια αποτελεσματικότητα. 

24 Ιουλίου 1974. Ο καταβεβλημένος Σάκης Καράγιωργας βγαίνει από την φυλακή,
υποβασταζόμενος από τον Τάκη Μπενά.

Κύριοι στρατοδίκαι, μέχρι τώρα σας εξέθεσα τους λόγους διά τους οποίους συμμετέχω εις την Δημοκρατικήν Άμυναν. Είχα χρέος μου να αγωνισθώ εις τα πλαίσια της οργανώσεως αυτής προς αποκατάστασιν των δημοκρατικών ελευθεριών εις την χώραν. Είχα χρέος, πρώτον, ως ανθρω­πος απέναντι της ιστορίας. Απέναντι δηλαδή όλων εκείνων οι οποίοι ηγωνίσθησαν με τον λόγον ή με τα όπλα, εκείνων που έχυσαν ποταμούς αίματος διά να κληροδοτήσουν εις ημάς την ελευθερίαν και την δημοκρατίαν. Δεύτερον, είχα χρέος ως καθηγητής απέναντι εις τους φοιτητάς μου. Εις τους νέους αυτούς δέν μετέδιδα μόνον ξηράς επιστημονικάς γνώ­σεις. Τους είχα γαλουχήσει με την ιδέαν ότι ορθαί αποφάσεις επί των μεγάλων προβλημάτων της χώρας λαμβάνονται μόνον με την δημοκρατικήν διαδικασίαν επιλογής. Θα ήμουν ασυνεπής και θα εθεωρείτο δι' εμέ φυγομαχία εάν διά του αγώνος μου δεν εδικαίωνα τας ιδέας μου περί ελευ­θερίας και δημοκρατίας απέναντι των φοιτητών μου. 

Τέλος, κύριοι στρατοδίκαι, είχα ένα προσωπικόν χρέος απέναντι του ελληνικού λαού και της πατρίδος. Αυτός ο λαός έκανεν πολλάς θυσίας και δαπάνας χάριν εμού. Με εσπούδασεν εις τα ελληνικά πανεπιστήμια, με έστειλεν με υποτροφίαν δι’ ανωτέρας σπουδάς εις το εξωτερικόν, με έκανεν καθηγητήν ανωτάτης σχολής και ανώτατον κρατικόν λειτουργόν. Δι' όλας αυτάς τας θυσίας τί ζητεί ως αντάλλαγμα από εμέ ο ελληνικός λαός και η πατρίς; Τί ζητεί από όλους τους πνευματικοὺς ανθρώπους; Δύο μόνον πράγματα: να προσφέρουν τας επιστημονικάς των υπηρεσίας και να είναι οι θεματοφύλακες των ηθικών και πνευματικών αξιών του ελληνικού λαού. Είχα υποχρέωσιν, επομένως, κύριοι στρατοδίκαι, να εξοφλήσω αυτό το μεγάλο χρέος μου, ακόμη και εάν παρίστατο ανάγκη να δώσω και την ζωήν μου.

-------------------------

Μ' αυτόν τον μνημειώδη τρόπο απολογήθηκε ο Σάκης Καράγιωργας στις 7 Απριλίου 1970, ενώπιον του ειδικού στρατοδικείου. Πέντε μέρες αργότερα, το στρατοδικείο εξέδωσε την απόφασή του, με την οποία καταδίκασε τον Καράγιωργα σε ισόβια κάθειρξη. 

Επειδή στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλές αναδημοσιεύσεις του επίλογου της παραπάνω απολογίας αλλά είναι δύσκολο να την  βρει κανείς ολόκληρη, το ιστολόγιο αποφάσισε να "γιορτάσει" την σημερινή επέτειο παραθέτοντάς την ατόφια, ως ντοκουμέντο και παρακαταθήκη ενός αυθεντικού δημοκράτη, ο οποίος έφυγε από την ζωή το 1985, σε ηλικία μόλις 55 ετών.

Και μια λεπτομέρεια. Τον Απρίλιο τού 1969, κατά την τοποθέτηση της "κροτίδος" για την οποία κάνει λόγο στην αρχή της απολογίας του, ο Σάκης Καράγιωργας τραυματίζεται σοβαρά στο αριστερό του χέρι, αποκτώντας ισόβια αναπηρία. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1975, όταν ο -συνεργαζόμενος ως "Αμυνίτης" με το ΠαΣοΚ- Καράγιωργας τόλμησε σε ομιλία του να ασκήσει κριτική στον Ανδρέα Παπανδρέου, κάποιος φώναξε "κάτσε κάτω κουλοχέρη" (λέγεται ότι αυτός που φώναξε ήταν ο Κίμων Κουλούρης). Λίγο αργότερα, ο Καράγιωργας διαγράφεται από το ΠαΣοΚ μαζί με όλους τους "Αμυνίτες". Για την ακρίβεια, σχεδόν όλους: ο Σημίτης παραμένει αφού "διορθώνει" το βιογραφικό του, σβήνοντας την συμμετοχή του στην "Δημοκρατική Άμυνα".

Cogito Ergo Sum