Βασίλης Παζόπουλος: Δεν χρειάζονται τανκς για να εξουσιάσεις ένα κράτος σήμερα

Ο Βασίλης Παζόπουλος απαντάει σε κάποια βασικά μας ερωτήματα την περίοδο αυτή της ασάφειας και των κραυγών.

Τι ζημιά έχουν κάνει στην πραγματική οικονομία - και πόση θα κάνουν στο μέλλον - τα capital controls κατά την εκτίμησή σου;

Βασίλης Παζόπουλος: Ποσοτικά είναι νωρίς να το εκτιμήσουμε, αλλά σίγουρα η ζημιά είναι πολύ μεγαλύτερη από όσο φαίνεται σήμερα. Να δώσουμε ένα παράδειγμα για να γίνει κατανοητό το πρόβλημα:

 Ας υποθέσουμε πως έχουμε μια συνηθισμένη παραγωγική επιχείρηση που κατασκευάζει ένα προϊόν του οποίου οι πρώτες ύλες δεν είναι αποκλειστικά ελληνικές. Αν δεν μπορεί να τις προμηθευτεί τις εισαγόμενες ή να τις αντικαταστήσει από εγχώριες, οι εργαζόμενοι δεν θα έχουν αντικείμενο εργασίας. Συνεπώς η επιχείρηση θα κλείσει.

Κλείνοντας, δεν σημαίνει μόνο πως κάποιοι θα χάσουν την δουλειά τους. Σημαίνει πως και οι εγχώριοι προμηθευτές της θα χάσουν μελλοντικές παραγγελίες. Πολύ πιθανό επίσης να μην εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς αυτούς. Για κάποιους το πλήγμα θα αποβεί μοιραίο. Δεν θα αντέξουν, άρα θα οδηγηθούμε σε νέα λουκέτα.

Κλείσιμο σημαντικού αριθμού επιχειρήσεων, σημαίνει λιγότερα χρήματα από φόρους και εισφορές. Συνεπώς η δυνατότητα του δημοσίου να πληρώσει μισθούς και συντάξεις θα περιοριστεί, άρα αναγκαστικά θα γίνουν νέες περικοπές.

Όταν αυτό συνδυαστεί με το άσχημο ψυχολογικό κλίμα, η κατανάλωση θα υποχωρήσει σε χαμηλότερα επίπεδα. Με την σειρά του ο ισχνός τζίρος θα δρομολογήσει σε νέο κλείσιμο επιχειρήσεων και ο φαύλος κύκλος θα συνεχιστεί.

Πότε θα καταργηθούν οι περιορισμοί στην κίνηση των κεφαλαίων;

Β. Παζόπουλος: Αυτό δυστυχώς είναι πολύ νωρίς να το πούμε. Κρίνοντας από την μέχρι τώρα διεθνή εμπειρία, οι περιορισμοί θα κρατήσουν από πολλούς μήνες, μέχρι χρόνια. Στο μόνο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι να χαλαρώνουν σιγά σιγά, με την προϋπόθεση πως η οικονομική κατάσταση της χώρας θα βελτιώνεται.

Η σημερινή απόλυτη συνθηκολόγηση, με τα ακόμη αμφίβολα αποτελέσματα, κι η εν μια νυκτί περαιτέρω φτωχοποίηση είναι ΚΑΙ αποτέλεσμα της τακτικής (ή έλλειψης αυτής) στις διαπραγματεύσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης; Ή μια προδιαγεγραμμένη πορεία την οποία απλά επωμίστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ διεκδικώντας την εξουσία τον Ιανουάριο;  

Β. Παζόπουλος: Η διαφαινόμενη κατάληξη δεν αποτελεί έκπληξη. Το ξέραμε από την αρχή ότι θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί μια ευνοϊκή συμφωνία. Οι πιθανότητες ήταν εναντίον μας γιατί η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη και τα διπλωματικά μέσα πίεσης ελάχιστα.

Δυστυχώς είδαμε στην πράξη πως τελικά δεν χρειάζονται τανκς για να εξουσιάσεις ένα κράτος σήμερα. Αρκεί να ελέγχεις τις τράπεζες.

Άλλοι πυροβολούν τον Βαρουφάκη για επιστημονικής φαντασίας μεθοδεύσεις κι άλλοι εστιάζουν στο ότι η τρόικα κι όχι η ελληνική κυβέρνηση διαχειριζόταν το λογισμικό της ΓΓΔΕ. Κι έτσι να είναι, θεωρείς ότι το να ενημερώσεις τον λαό για την κατάσταση που βρίσκεις και σε συμφωνία μαζί του να προχωρήσεις σε οποιοδήποτε μέτρο ή απόφαση, χωρίς παρακάμαρες, με διαφάνεια και δημοκρατικότητα, ειναι εντελώς ουτοπικό στις μέρες μας;

Β. Παζόπουλος: Αυτές οι έννοιες είναι ωραίες, αλλά δυστυχώς η πράξη δείχνει πως σε έκτακτες συνθήκες παραμερίζονται.

Πάντως η κριτική που ασκείται σήμερα στον Βαρουφάκη έχει ξεφύγει από την λογική και έχει φτάσει στην υστερία. Είναι άλλο να ισχυρίζονται πως δεν έκανε τους κατάλληλους χειρισμούς (που στο κάτω κάτω είναι θεμιτό) και άλλο να τον κατηγορούν ότι τόλμησε να έχει κάποιο plan B αν τα πράγματα δεν πηγαίνανε καλά και για αυτο πρέπει να παρέμβει εισαγγελέας!

Αποδείχτηκε πως όλοι οι άμεσα εμπλεκόμενοι είχαν κάποιο σχέδιο αν φτάναμε στην ρήξη. Ο Σόιμπλε, ο Γιούγκερ, κτλ. Μέχρι και ο Κάμερον είχε εκπονήσει, άσχετα αν οι Άγγλοι δεν είναι στην ευρωζώνη.

Γιατί δεν θα έπρεπε να έχει ο υπουργός οικονομικών της Ελλάδας;
Με ποια λογική; Επειδή ανάφερε την προοπτική αλλαγής νομίσματος; Αυτός δεν είναι ο σκοπός του εναλλακτικού σχεδίου;

Ένα plan Β δεν μπορεί παρά να αφορά την αντιμετώπιση της ανυπαρξίας χαρτονομίσματος. Τι θα έπρεπε να κάνουμε αν μέναμε με κλειστές τις τράπεζες χωρίς τα χρωματιστά χαρτάκια που λέγονται χαρτονομίσματα.   

Κριτική μπορεί να γίνει στα πάντα, στο είδος των σχεδίων, αλλά όχι επί της ανάγκης ύπαρξής τους. Εννοείται πως θα περιλάμβανε πλάνο ανάπτυξης παράλληλου νομίσματος και πιθανότητα επιστροφής στην δραχμή. Μας αρέσει δεν μας αρέσει, αυτό σημαίνει ρήξη με τους Θεσμούς.

Εφόσον παραμείνουμε σ' αυτόν τον προσανατολισμό, του ευρώ πάση θυσία, ποιες βλέπεις ότι είναι οι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προοπτικές μας;

Β. Παζόπουλος: Το νέο μνημόνιο είναι δύσκολο να επιτύχει με τόσα πολλά υφεσιακά μέτρα. Η φορολογική μέγγενη καθιστά το επιχειρηματικό περιβάλλον εχθρικό.

Ενδεικτικά παραδείγματα είναι ο φορολογικός συντελεστής για τα μικρομεσαία εισοδήματα που σκαρφαλώνει στο 29% και η προκαταβολή φόρου από επιχειρηματική δραστηριότητα που εκτινάσσεται στο 100%.

Αυτά δεν είναι απλώς αντίθετα προς την δημιουργία ευνοϊκού επιχειρηματικού κλίματος, αλλά δημιουργούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού με τις αντίστοιχες επιχειρήσεις της ΕΕ.

Το θέμα με τους αγρότες είναι χαρακτηριστικό. Αν οι αγρότες φορολογούνται αυστηρότερα και πληρώνουν πολλαπλάσιες εισφορές, αυτό σημαίνει αυξημένο κόστος στα τρόφιμα. Συνεπώς υψηλότερες τιμές για τους καταναλωτές. Άρα το βιοτικό επίπεδο θα κατέβει, ειδικά στους φτωχότερους που ξοδεύουν το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος τους στο φαγητό.

Επίσης οι υψηλότερες τιμές των εγχώριων προϊόντων οδηγούν οδηγεί σε αυξημένες εισαγωγές, άρα επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου, άρα στην αύξηση του χρέους. Του χρέους, στο όνομα του οποίου εφαρμόζεται το μνημόνιο.

Πόσο σοβαρό είναι το αντεπιχείρημα ότι αυτό το διάστημα καταφέραμε να βάλουμε στο διεθνές πλαίσιο το ζήτημα της απομείωσης του χρέους αν εν τω μεταξύ έχουμε απωλέσει στην κυριολεξία και το τελευταίο μας ιμάτιο;

Β. Παζόπουλος: Πράγματι, το μοναδικό καλό που προέκυψε από όλη αυτήν την ιστορία είναι πως σταματήσανε όλοι να κρύβονται πίσω από το δάκτυλο τους σε αυτό το θέμα. Μέχρι και ο Σόιμπλε παραδέχτηκε πλέον ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο.

Έτσι ερμηνεύεται η επιμονή των υπόλοιπων ευρωπαίων για την συμμετοχή του ΔΝΤ. Επειδή δεν μπορούν να παραδεχτούν στους πολίτες τους πως τα κάνανε θάλασσα με την Ελλάδα και χάσανε τα χρήματα τους, θα ισχυριστούν πως το κούρεμα επιβλήθηκε από το ΔΝΤ.  

Ο Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, χρηματιστηριακός αναλυτής, και συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα.
Βικτώρια Τράπαλη

Πηγή aeginalight