Ο ηγέτης πρέπει να προειδοποιεί για το κόστος της πολιτικής του

Νέα Πολιτική

του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη

Υπάρχει σήμερα έλλειμμα ηγεσίας – όχι δε μόνο στην χώρα όπου ανθεί «φαιδρά πορτοκαλέα» (αλλά και όπου έχει ενσκήψει η βαρύτερη μη-πολεμική κρίση των τελευταίων πολλών, πάντως 7 δεκαετιών), αλλά και στην Εσπερία, προς την οποία, αιώνια ανασφαλείς, στρέφουμε λατρευτικά και οργισμένα συνάμα το βλέμμα μας.

Υπάρχει έλλειμμα ηγεσίας, τετριμμένη η διατύπωση, υπάρχει ακριβέστερα έλλειμμα ηγετικότητας: όταν κάποιος βγαίνει μπροστά, το κάνει για να πει «’ψηφίστε με», εξυπονοώντας στην ίδια πρόταση «κι αφήστε με ήσυχο», αλλά ως προς το να κουβαλήσει το πράγμα παρακάτω, να εμπνεύσει, να κινητοποιήσει – άσε καλυτέρα!

Και ο καθείς τοποθετείται επί της ηγεσίας, επί του προφίλ του ηγέτη.

Πρέπει ο ηγέτης να έχει ισχυρή προσωπικότητα, πρέπει να έχει ξεκαθαρισμένα – και κατατεθειμένα – τα ιδεολογικά, να μένει σταθερός στην πορεία που χαράσσει. Πρέπει να είναι κατηρτισμένος, να μην εξαρτάται από τους τεχνοκράτες «του» και πρέπει να είναι εκτεθειμένος στα διεθνή ρεύματα, να ξέρει «τους ξένους» – και να τον ξέρουν, να τον αναγνωρίζει το διεθνές σύστημα. Πρέπει να έχει ισχυρό και ριζωμένο το ηθικό στοιχείο, «να είναι ανεπίληπτος», και να έχει φροντίσει ώστε ο ιδιωτικός του βίος/η προσωπική του διαδρομή να μην μπορεί να αναξεσθεί (ώστε «να μην είναι όμηρος» όποιας φήμης και όποιου καλοθελητή). Πρέπει να έχει άριστη επαφή με τον λαό «του», να πείθει και να συνεγείρει και να μιλάει στην ψυχή των πολλών και να χτίζει ρεύμα και να εκφράζει^. να μεριμνά μόνο (καλά: κυρίως!) για το κοινό συμφέρον, όχι για το συμφέρον της παρέας ή του κύκλου του ή της οικογένειας/του clan, ή για της συντεχνίας του ή για του κόμματος το συμφέρον – πάντως σίγουρα όχι για το δικό του.

Σωστό; Πιθανόν. Όμως θέλω να διαφωνήσω. Σε όλα, δε, τα παραπάνω, ένα-ένα!

Ευχαριστώ πολύ για τους ηγέτες με την ισχυρή προσωπικότητα – χρειάστηκε άλλωστε ο καημένος ο κακοντυμένος Χρουστσώφ για να μάθουμε τι βρίσκεται πίσω από την προσωπολατρία που υπήρχε/που υπήρξε πίσω από τον Στάλιν, τον Λένιν αλλά και τον Τσώρτσιλ π.χ. όταν έδινε την εντολή της Καλλίπολης, τον Ρούσβελτ ή τον Ντε Γκωλ στο παιχνίδι «ποντίκι με την γάτα» με τον OAS και τον Μπιν Λάντεν πιο κοντά μας.

Όσο για το ξεκαθάρισμα των ιδεολογιών, ναι, σαφώς – όχι «σούπα»: μόνο που εκείνο που ζήσαμε στον αιώνα των ιδεολογιών – τον σύντομο και σε μεγάλη κλίμακα αγριωπό 20^ο αιώνα – είναι κάτι κοντά στην θρησκευτική αγκύρωση στο δόγμα όπως κι αν είναι αυτό ντυμένο, είναι και μια άρνηση να παρακολουθήσουν την ροή των πραγμάτων. Αυτό κυρίως για την εμμονή στην πορεία: η πολλή σταθερότητα οδηγεί στην ξέρα.

Όσο για την κατάρτιση, «ήταν καθηγητής των Οικονομικών» ο Ανδρέας – καλύτερα να στοχεύσει την ξέρα την δεκαετία του ΄80 δεν γινόταν! Άλλο τώρα τι πήγε να κάνει ως κοινωνική ανατροπή, όμως «τα Οικονομικά»…. Ενώ «ήξερε τους Ευρωπαίους» ο Κώστας Σημίτης, και κατόρθωσε να χτίσει μιαν αίσθηση ευρωεξάρτησης («με κάθε θυσία παραμονή στον σκληρό πυρήνα») που διαβουκόλησε δυο γενιές, ενώ μικρή σχέση είχε με όποια πραγματικότητα.

Δυσπιστία προς τους τεχνοκράτες, ναι. Όχι όμως με ίδιον τεχνοκρατικό φίλτρο. Καλή και η έκθεση, το άνοιγμα στα διεθνή ρεύματα: όμως, να, συνήθως συνοδεύεται από αυτοματισμούς ένταξης/παρακολούθησης του ρεύματος. Όσο δε περισσότερο «σε αναγνωρίζει το διεθνές σύστημα» (στον ΓΑΠ δόθηκε το Βραβείο Καρλομάγνου, το ανέμπνευστο αγαλματάκι Quadrige/Τέθριππο για αναγνώριση, το 2011, των υψηλών υπηρεσιών του στην έννοια της Ευρώπης: προηγουμένως το ίδιο είχε δοθεί στον Καραμανλή, τον Κωνσταντίνο εννοούμε^. ύστερα ο ίδιος ΓΑΠ ρίχθηκε στον Καιάδα/στην Νίκαια του χολερικού Νικολά Σαρκοζί και παρευθύς «αναδύθηκε»/ανεκαλυφθη ο Αντώνης Σαμαράς από την Ευρωπαϊκή υψηλή ηγεσία, η οποία προηγουμένως τον είχε στα Τάρταρα), τόσο πιθανότερο είναι να οδηγείς θαρρετά προς τα εμπρός, κοιτάζοντας σταθερά στον καθρέφτη του αυτοκινήτου προς τα πίσω.

Πάμε τώρα στο ηθικό στοιχείο. Δηλαδή ηγέτης που δεν έχει λάβει ή δεν έχει δώσει αφορολόγητη αμοιβή – σωστά; Ηγέτης/άνθρωπος που δεν έχει κοιτάξει παραπέρα απο τον οικογενειακό βίο στα προσωπικά του (ή που «έχει ξεράνει την ψυχή» του, ώστε να μην εξαρτάται από φίλους κλπ.). Μπορεί να σας αρέσει, αυτό^. σίγουρα αρέσει στους Αμερικάνους. Εμένα, μου χτυπάει καμπανάκι! Στην καλύτερη περίπτωση υποκρισία. Ίσως και μεγάλη καμπάνα, πιο σκοτεινών πραγμάτων.

Επαφή με τον λαό. Συνήθως καταλήγει στην άμεση/αδιαμεσολάβητη (άρα: χωρίς φίλτρο κριτικής…) επαφή: επιστρέψτε πίσω, στην προσωπολατρία λιγάκι. Αυτό, δε, φορτώνει ακόμη περισσότερο όσο πλησιάζει κανείς στην ψυχή κ.ο.κ. του λαού – η λέξη ετυμολογείται από το «λας»/λιθάρι, βότσαλο: σωρός από βότσαλα είμαστε, όσο κι αν πάνε να μας χτίσουν αίσθηση παντοδυναμίας, να μας πουν ότι είμαστε πηγή κάθε νομιμοποίησης… – και όσο, μέσα απο το να συνεγείρεις και να χτίζεις όνειρο/οραματικό στοιχείο, άγεσαι στο έξω και πέρα και πάνω από την πραγματικότητα. Η οποία παραμένει πεισματικά εκεί. Για τον λαό, τους «πολλούς», εννοείται: οι ηγέτες έχουν τον τρόπο διαφυγής τους…

Ωραία, όμως να εκφράζει το κοινό/το γενικό/το ευρύτερο συμφέρον – όχι; Όχι! Κάθε ηγέτης έχει – και ζητούμενο είναι να το έχει κατατεθειμένο, ανοιχτά, να μην το κρύβει – πρώτιστο το να υπηρετήσει την δική του εικόνα, την δική του διαδρομή, την δική του αίσθηση ολοκλήρωσης (μέσα από «της αγοράς το υπέροχον εύγε»). Όταν ακούτε ηγέτες που ορκίζονται στο κοινό καλό – και μόνον! – φύγετε μακριά. Γρήγορα. Ή, πάντως, χαμογελάστε πικρά. Αν, μάλιστα, μπει στον λόγο και η τρομερή λέξη «για την Πατρίδα», πιάστε τοίχο! Όσο για την εξυπηρέτηση των άλλων επιπέδων συμφερόντων, μόνον ένα θα απαιτούσαμε: να ήταν διαφανής. Είμαι δικηγόρος/μηχανικός/ αγροτικής ψήφου/δημοσιογράφος/ δημοτικός άρχων/«από σόι» – άρα… με ξέρετε, με βλέπετε.

Σημαίνουν αυτά ότι δεν υπάρχει ανάγκη ηγετών; Ασφαλώς όχι. Σημαίνει όμως ότι εκείνο που χρειάζεται είναι πρώτιστα ειλικρίνεια. Και ηγέτης σημαίνει ηγετικότητα, άρα οδηγώ από τα μπρος, όχι από τα μετόπισθεν^. μιλάω για το κόστος, ανοιχτά, το κόστος που θα πάρουν οι άλλοι, ο λαός «μου». Τέτοια ταπεινά και απλά πράγματα. Αλλά, είπαμε: κάθε λαός έχει τους ηγέτες που του αρμόζουν – εκάστοτε.