Παναγιώτης Ε. Πετράκης | Panagiotis E. Petrakis
Καθηγητής Οικονομικών | Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ - Professor at the Department of Economics - National and Kapodistrian University of Athens
Η συμφωνία που έγινε γνωστή για την πρώτη κατοικία αναβάλλει για αργότερα τη λύση των προβλημάτων, και μπορεί να θέτει πολλούς δανειολήπτες εκτός προστασίας, ωστόσο είναι τόσα πολλά ακόμη τα θολά σημεία, που δύσκολα μπορεί κάποιος να δει τον εαυτό του μέσα στο προτεινόμενο πλαίσιο, τονίζει προς το Liberal.gr, ο Παναγιώτης Πετράκης.
Σχολιάζοντας τη τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή, ο καθηγητής Οικονομικών του ΕΚΠΑ συμφωνεί ότι οι ρυθμίσεις καλύπτουν θεωρητικά μια περίμετρο κόκκινων δανείων γύρω στα 8 δισ ευρώ αλλά χαρακτηρίζει το νέο πλαίσιο εξαιρετικά περίπλοκο, θεωρώντας ότι στην πραγματικότητα δεν επιλύει το πρόβλημα, ούτε των τραπεζών, ούτε των δανειοληπτών, και ότι η συμβολή του στη μείωση του αποθέματος των κόκκινων δανείων θα είναι εξαιρετικά αργή.
Εντοπίζει πάρα πολλά κενά στη διάταξη, όπως για παράδειγμα ότι δεν αναφέρεται πουθενά, ποιο θα είναι το ποσό με το οποίο θα συμμετάσχει το Δημόσιο στη δόση του δανειολήπτη, όπως επίσης τι θα ισχύσει με τους συνεπείς δανειολήπτες, μιλώντας για ασάφειες, που εφόσον διατηρηθούν, ίσως κρίνουν και τον βαθμό αποτελεσματικότητας της νέας ρύθμισης. Συγκρίνοντας το πλαίσιο με τα αντίστοιχα άλλων χωρών, φέρνει το παράδειγμα της Ιρλανδίας, το οποίο περιλαμβάνει "πολύ απλές, άρα και αποτελεσματικές ρυθμίσεις, με ένα ή δύο κριτήρια προστασίας που πραγματικά εξασφαλίζουν την προστασία των πλέον αδύναμων δανειοληπτών".
- Παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα περί μονομερών ενεργειών, η τροπολογία για την α' κατοικία δείχνει συμβιβασμό της ελληνικής πλευράς με Κομισιόν και ΕΚΤ. Τελικά, οι λεονταρισμοί ήταν για το θεαθήναι;
Υπήρξε, και από ότι καταλάβαμε θα συνεχιστεί, μία μακροχρόνια διαπραγμάτευση και ένας αναπόφευκτος συμβιβασμός. Δεν είμαι κατ’ ανάγκη αρνητικός σε μία ήπια εφαρμογή ενός εξυγιαντικού προγράμματος διότι έτσι και αλλιώς εάν δεν βελτιωθούν δραστικά οι οικονομικές συνθήκες εισοδήματος και ρευστότητας στην οικονομία, όλες οι προσπάθειες θα έχουν μικρή επιτυχία.
Αυτό όμως στο οποίο είμαι αρνητικός είναι να χρησιμοποιούμε τους λεονταρισμούς για να κρύβουμε την πραγματικότητα από τον εαυτό μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πρόβλεψη της τροπολογίας για οικογενειακές καταθέσεις (15.000 ευρώ) είναι πολύ πιο περιορισμένες από όσο στην αρχή προβλεπόταν (65.000 ευρώ), ενώ το κριτήριο της α΄ κατοικίας για τα επιχειρηματικά δάνεια είναι στα 175.000 ευρώ αντί για τα 250.000 ευρώ. Παρ' όλα αυτά τα όρια παραμένουν ιδιαίτερα διευρυμένα.
- Συνολικά πώς βλέπετε τη ρύθμιση σε σχέση με το σενάριο που είχε διαρρεύσει προ μηνός ; Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι μένουν εκτός προστασίας ένα 30%-40% των κόκκινων στεγαστικών δανείων;
Αν θεωρήσουμε σωστά τα στοιχεία που δόθηκαν στην επιτροπή της Βουλής, με τη νέα διάταξη καλύπτονται περί το 70% των δανειοληπτών.Σκεφτείτε τώρα, ότι σύμφωνα με πληροφορίες από τη Φρανκφούρτη, στο τελικό κείμενο που θα κληθεί σύντομα να ψηφίσει η ολομέλεια της Βουλής θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές που θα περιορίζουν περαιτέρω τα πλαίσια προστασίας. Αναμένουμε να δούμε την κατεύθυνση των αλλαγών αυτών αλλά προφανώς θα έχουν περιοριστικό χαρακτήρα.
- Αναφέρεστε στα όσα είπε χθες ο εκπρόσωπος της Τράπεζας της Ελλάδας Ηλίας Πλασκοβίτης που κατέβασε αρκετά τον πήχη της προστασίας, υποστηρίζοντας ότι ούτε το 10% επί του συνόλου των ληξιπρόθεσμων (84 δισ ευρώ), δεν θα ενταχθούν στη νέα ρύθμιση, σωστά;
Προσωπικά συμφωνώ ότι οι ρυθμίσεις αυτές θα καλύψουν θεωρητικά μία «περίμετρο» γύρω στα 8 δισ ευρώ. Το επιβεβαιώνουν άλλωστε και οι χθεσινές εκτιμήσεις. Υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά θολά σημεία στις διατάξεις. Σημειώστε ότι δεν αναφέρεται πουθενά, ποιο θα είναι το ποσό με το οποίο θα συμμετάσχει στη δόση του δανειολήπτη το Δημόσιο. Προ μηνός ξέραμε ότι το κράτος θα καλύπτει το 1/3 της νέας δόσης. Τώρα η τροπολογία δεν κάνει καμία αναφορά σε αυτό. Είναι τόσα πολλά τα σημεία που πρέπει να διευκρινιστούν ώστε πολύ δύσκολα μπορεί κάποιος ενδιαφερόμενος να δει τον εαυτό του μέσα στο πλαίσιο που προτείνεται.
Καμία πρόβλεψη επίσης δεν υπάρχει για τους συνεπείς δανειολήπτες. Πιθανώς όλα τα παραπάνω να εξιδεικευθούν με τις υπουργικές αποφάσεις. Όμως οι ασάφειες που διατηρούνται ίσως κρίνουν απολύτως τον βαθμό αποτελεσματικότητας του νέου πλαισίου.
Αν θεωρήσουμε σωστά τα στοιχεία που δόθηκαν στην επιτροπή της Βουλής, με τη νέα διάταξη καλύπτονται περί το 70% των δανειοληπτών.Σκεφτείτε τώρα, ότι σύμφωνα με πληροφορίες από τη Φρανκφούρτη, στο τελικό κείμενο που θα κληθεί σύντομα να ψηφίσει η ολομέλεια της Βουλής θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές που θα περιορίζουν περαιτέρω τα πλαίσια προστασίας. Αναμένουμε να δούμε την κατεύθυνση των αλλαγών αυτών αλλά προφανώς θα έχουν περιοριστικό χαρακτήρα.
- Αναφέρεστε στα όσα είπε χθες ο εκπρόσωπος της Τράπεζας της Ελλάδας Ηλίας Πλασκοβίτης που κατέβασε αρκετά τον πήχη της προστασίας, υποστηρίζοντας ότι ούτε το 10% επί του συνόλου των ληξιπρόθεσμων (84 δισ ευρώ), δεν θα ενταχθούν στη νέα ρύθμιση, σωστά;
Προσωπικά συμφωνώ ότι οι ρυθμίσεις αυτές θα καλύψουν θεωρητικά μία «περίμετρο» γύρω στα 8 δισ ευρώ. Το επιβεβαιώνουν άλλωστε και οι χθεσινές εκτιμήσεις. Υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά θολά σημεία στις διατάξεις. Σημειώστε ότι δεν αναφέρεται πουθενά, ποιο θα είναι το ποσό με το οποίο θα συμμετάσχει στη δόση του δανειολήπτη το Δημόσιο. Προ μηνός ξέραμε ότι το κράτος θα καλύπτει το 1/3 της νέας δόσης. Τώρα η τροπολογία δεν κάνει καμία αναφορά σε αυτό. Είναι τόσα πολλά τα σημεία που πρέπει να διευκρινιστούν ώστε πολύ δύσκολα μπορεί κάποιος ενδιαφερόμενος να δει τον εαυτό του μέσα στο πλαίσιο που προτείνεται.
Καμία πρόβλεψη επίσης δεν υπάρχει για τους συνεπείς δανειολήπτες. Πιθανώς όλα τα παραπάνω να εξιδεικευθούν με τις υπουργικές αποφάσεις. Όμως οι ασάφειες που διατηρούνται ίσως κρίνουν απολύτως τον βαθμό αποτελεσματικότητας του νέου πλαισίου.
Τα δάνεια που θα ενσωματωθούν στο νέο πλαίσιο του ν.Κατσέλη θα μεταπηδήσουν από τα κόκκινα στα εξυπηρετούμενα αφού πλέον οι δανειολήπτες θα εκπληρώνουν κανονικά τις υποχρεώσεις τους. Το ερώτημα είναι αν θα συμβεί και ποτέ θα συμβεί κάτι τέτοιο. Πιθανόν κάποια χρονική στιγμή στο μέλλον αν και υπάρχει αρκετός σκεπτικισμός και πάρα πολλοί θα αναβάλουν τις σχετικές αποφάσεις για διαφόρους τρόπους.
Σε κάθε περίπτωση οι πολίτες έχουν αντιληφθεί πολύ καλά ότι η πολιτική τάξη αντιμετωπίζει το όλο θέμα από θέση αδυναμίας. Όλοι λοιπόν ελπίζουν συνεχώς σε κάποια νέα ρύθμιση. Έτσι η συμβολή της συγκεκριμένης συμφωνίας στη μείωση του αποθέματος των κόκκινων δανείων θα είναι εξαιρετικά αργή.
- Συνολικά, πως βλέπετε την ρύθμιση συγκριτικά και με όσα αντίστοιχα μοντέλα υπάρχουν στο εξωτερικό, όπως σε Ιρλανδία, Ισπανία;
Το πλαίσιο το οποίο θεσπίστηκε έχει ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό: είναι εξαιρετικά περίπλοκο. Είναι δύσκολο για οποιοδήποτε στέλεχος να βάλει την υπογραφή του. Όλοι όμως γνωρίζουμε πολύ καλά ότι κάθε παράθυρο που επιχειρείται να οριοθετηθεί ή να κλείσει δημιουργεί νέους δρόμους παράκαμψης και απίστευτη δικηγορική ύλη.
Θα έλεγα ότι η προτεινόμενη λύση μάλλον σχεδιάστηκε για να αναζωογονήσει ορισμένες πλευρές , και να επιβαρύνει όμως αρκετές άλλες πλευρές του νομικού συστήματος παρά για να λυθεί το τραπεζικό πρόβλημα και να βοηθηθούν αυτοί που βρίσκονται σε δύσκολη θέση.
Το πλαίσιο το οποίο θεσπίστηκε έχει ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό: είναι εξαιρετικά περίπλοκο. Είναι δύσκολο για οποιοδήποτε στέλεχος να βάλει την υπογραφή του. Όλοι όμως γνωρίζουμε πολύ καλά ότι κάθε παράθυρο που επιχειρείται να οριοθετηθεί ή να κλείσει δημιουργεί νέους δρόμους παράκαμψης και απίστευτη δικηγορική ύλη.
Θα έλεγα ότι η προτεινόμενη λύση μάλλον σχεδιάστηκε για να αναζωογονήσει ορισμένες πλευρές , και να επιβαρύνει όμως αρκετές άλλες πλευρές του νομικού συστήματος παρά για να λυθεί το τραπεζικό πρόβλημα και να βοηθηθούν αυτοί που βρίσκονται σε δύσκολη θέση.
Εάν το συγκρίνουμε με αντίστοιχα πλαίσια όπως αυτό της Ιρλανδίας θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχει μία πολύ διαφορετική αντιμετώπιση. Εκεί πρόκειται για πολύ απλές (άρα και αποτελεσματικές) ρυθμίσεις (ένα ή δύο κριτήρια προστασίας) που πραγματικά εξασφαλίζουν την προστασία των πλέον αδύναμων δανειοληπτών. Παρ' όλα αυτά την πραγματική τους προστασία την εξασφάλισε η οικονομική ανάπτυξη και όχι οποιασδήποτε περίπλοκος νόμος προστασίας.
- Δεν αποκλείεται πάντως η τελική ρύθμιση να υποστεί και άλλες αλλαγές μέχρι την τελική της ψήφιση. Ένα θέμα πχ που λειτουργεί ως «κόκκινο πανί» για τους δανειστές είναι η δυνατότητα των δανειοληπτών να μπλοκάρουν τους πλειστηριασμούς με αλλεπάλληλες νομικές ενέργειες. Πιστεύετε επομένως ότι θα υπάρξουν κι άλλες υποχωρήσεις από την ελληνική πλευρά;
Η συμφωνία που έγινε γνωστή στην πραγματικότητα αναβάλλει για αργότερα τη λύση των προβλημάτων. Το σύστημα της ένταξης της υποθήκης της α΄ κατοικίας στην επιχειρηματική δραστηριότητα τείνει να αντικαταστήσει το σύστημα εγγυήσεων του ελληνικού δημοσίου στις ΜΜΕ που ήταν μια ολική αποτυχία και επιβάρυνε το δημόσιο χρέος.
Αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία. Θα ήταν προτιμότερο να δοθεί πολύ μεγαλύτερη έμφαση στην δεύτερη ευκαιρία. Έπρεπε δηλαδή να στοχεύουμε στην προστασία της επιχειρηματικότητας και όχι τον επιχειρηματία που έχει αποτύχει. Αυτός αξίζει μια δεύτερη ευκαιρία και όχι μια παράταση του σημερινού του δράματος.
Πιστεύω ότι όσο θα βελτιώνονται οι συνθήκες στην οικονομία, τόσο το πλαίσιο θα γίνεται απλούστερο και αποτελεσματικότερο εάν βεβαίως αφοπλιστεί ως εργαλείο του πολιτικού οπλοστασίου και γίνει ευκαιρία αναδιοργάνωσης της σχέσης ιδιωτών και τραπεζικού συστήματος.
Πιστεύω ότι όσο θα βελτιώνονται οι συνθήκες στην οικονομία, τόσο το πλαίσιο θα γίνεται απλούστερο και αποτελεσματικότερο εάν βεβαίως αφοπλιστεί ως εργαλείο του πολιτικού οπλοστασίου και γίνει ευκαιρία αναδιοργάνωσης της σχέσης ιδιωτών και τραπεζικού συστήματος.
Πρώτη δημοσίευση: Liberal.gr, 28 Μαρτίου 2019
Πηγή indeepanalysis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου