ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΥΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ

του Παναγιώτη Οικονομόπουλου

1. ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΕΚΤ ΚΑΙ ΤΤΕ

Η εκθεση των Ελληνικου τραπεζικου συστηματος στο Target2 ειναι 76 δισ. ευρω. Απο την αλλη μερια, με βαση προχειρα στοιχεια που χρειαζονται περαιτερω τεκμηριωση και λεπτομερεια, 1) η συμμετοχη του Ελληνικου συστηματος μεσω της ΤτΕ (2.2%) στην ιδιοκτησια του ενεργητικου της ΕΚΤ (ανω των 4 τρισ. ευρω) υπερκαλυπτει αυτην την εκθεση, καθως υπολογιζεται περιπου στα 88 δισ. ευρω. 2) Η ΕΚΤ κατεχει Ελληνικα ομολογα αξιας περιπου 18 δισ. ευρω πουυ εχει αγορασει στην δευτερογενη αγορα με εκπτωση 30-40%. 3) Η ΕΚΤ εχει αναλαβει την υποχρεωση επιστροφης των τοκων απο το 2014 και μεχρι την ληξη υπαρχει ενα υπολοιπο επιστροφης που ξεπερναει σε αξια περιπου τα 6 δισ. ευρω. 4) η ΤτΕ εχει καθαρα αποθεματα περιπου 7 δισ. ευρω. Αν θεωρησουμε σωστα και λαβουμε υπ' οψιν τα στοιχεια (1,2,3) τοτε η εκκαθαριση αφηνει μηδενικο υπολοιπο, το χρεος κατοχης και οι τοκοι της ΕΚΤ επιστρεφονται. Συγχρονως η ΤτΕ εχει αποθεματα σε συναλλαγμα και χρυσο αξιας 7 δισ. ευρω που μπορει να υποστηριξει μεσοβραχυπροθεσμα ελλειμματα εξωτερικων πληρωμων καθως σημερα το ετησιο ισοζυγιο εξωτερικων πληρωμων ειναι περιπου ισοσκελισμενο.

2. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΩΜΕΣ

Αυτο το προβλημα της παρατεταμενης περιοδου που απαιτειται για την εκδοση ενος νεου φυσικου εθνικου νομισματος επιλυεται εφ' οσον εχει προωθηθει περαιτερω η χρηση ηλεκτρονικων πληρωμων μεσω του τραπεζικου συστηματος πληρωμων (καρτων/e-banking) αλλα και του κρατικου ηλεκτρονικου συστηματος αλληλοχρεων λογαριασμων/πληρωμων (TAXIS/χρεωστικης φοροκαρτας). Επισης κατα πληροφοριες το Εθνικο Νομισματοκοπειο εχει ακομη τα μηχανηματα εκδοσης της παλαιας δραχμης και θα χρειαστει μονο η προμηθεια του απαραιτητου ειδκου χαρτιου.

3. ΜΕΤΑΡΟΠΗ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΘΝΙΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑ

Ολες οι υπαρχουσες καταθεσεις (εκτος αυτων που θα διατηρηθουν σε ξενο συναλλαγμα βλεπε Ν0.6) θα μετατραπουν στο εθνικο νομισμα με βαση την αρχικη ισοτιμια.

4. ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Τα βασικα κριτηρια της νομισματικης πολιτικης ειναι η χρηματοδοτηση της οικονομιας και η σταθεροτητα του χρηματοπιστωτικου συστηματος και των συστηματων πληρωμων. Σημειωτεον οπως εχουμε αναλυσει απο τον Ιανουαριο 2010 σε ΝΟΤΕΣ και αναρτησεις στο διαδικτειο αλλα και στο Economopoulos (2012β,γ) και στο Economopoulos (2015β) παραλληλα με το τραπεζικο συστημα πληρωμων διαχειρησης της ΤτΕ θα λειτουργουν α) ενα κρατικο ηλεκτρονικο συστημα αλληλοχρεων λογαριασμων/πληρωμων για την χρηματοδοτηση της δημοσιονομικης πολιτικης και ιδιωτικων συναλλαγων/πληρωμων απο τα υπολοιπα των λογαριασμων και β) ενα/η και περισσοτερα ιδιωτικα ηλεκτρονικα συστηματα συναλλαγων/ανταλλαγων/πληρωμων με πιστωσεις εμποριου εσωτερικων λογιστικων μοναδων. Η ΤτΕ θα διατηρησει την διαχειρηση της χρηματοδοτησης της εκκαθαρισης διαθεσιμων των τραπεζων αλλα μια νεα νομισματικη επιτροπη θα συντονιζει την εκδοση ρευστοτητας μεταξυ της ΤτΕ και του Δημοσιου Ταμειου που θα διαχειριζεται την χρηηματοδοτηση της δημοσιονομικης πολιτικης με την χρηση του κρατικου ηλεκτρονικου συστηματος πληρωμων.

5. ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Αυτο θα καθοριζεται με βαση το μηδενικο επιτοκιο ρευστοτητας αλλα με δυνατοτητα αντιδρασης με προσαρμογη στην διακυμανση της ονομαστικης αξιας του εθνικου εισοδηματος περαν του δυνητικου ΑΕΠ.

6. ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΦΩΝΙΑ SWAP ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΤΕ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Ειναι εφικτο και ορθολογικα σωστο και συνηθες φαινομενο η ΤτΕ να επιδωξει και συμφωνησει στην εκδοση swaps ανταλλαγης χρηματος μεταξυ αυτης και των κεντρικων τραπεζων των κυριων εμπορικων εταιρων της Ελλαδος. Αυτες ειναι πχ. οι ΕΚΤ, FED, Τραπεζες Κινας, Ρωσσιας, Βρετανιας και Ιαπωνιας. Αυτη η λειτουργια νομισματικης πολιτικης εξυπηρετει τα συμφεροντα ολων των οικονομιων γιατι περιοριζει τις μεγαλες συναλλαγματικες διακυμανσεις.

7. ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΡΟΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Σε αντιμετωπιση διακυμανσης εξωτερικων ροων κεφαλαιου εφαρμωζεται ο ελεγχος μεταβιβασης κεφαλαιου με στοχο τον περιορισμο της εισροης και εκροης αυτου που δημιουργει ασταθεια στην ισοτιμια συναλλαγματος, διακυμανση της ρευστοτητας, αυξομειωσεις πληθωρισμου τιμων και της χρηματοδοτησης της οικονομιας. Τα μετρα ελεγχου περιοριζονται μονο στην εξωτερικη μεταφορα κεφαλαιου και οχι στην εσωτερικη μεταβιβαση μεταξυ τοπικων τραπεζων και των καταθετικων λογαριασμων αυτων (οπως εσφαλμενα εφαρμωζεται σημερα και που αυξανει το κοστος των συναλλαγων και περιοριζει την εσωτερικη ρευστοτητα!). Χρηση και ενος Tobin tax ενδεικνυται να εξεταστει.

8. ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΕΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ

Οι υπερβολικες διακυμανσεις της ισοτιμιας συναλλαγματος απο τις κερδοσκοπικες τασεις της διεθνους αγορας FOREX μπορουν να περιοριστουν αν η κεντρικη τραπεζα αναλαβει την διαχειρηση και εκκαθαριση της εσωτερικης αγορας συναλλαγματος (μονοπολιακη διαμεσολαβηση) μεταξυ αυτης και των τραπεζων. Συμπληρωματικα η εκκαθαριση των εξωτερικων συναλλαγων εκτελειται κεντρικα με βαση την πληρωμη στο εθνικο νομισμα ωστε να περιοριζεται η ποσοτητα εθνικου νομισματος που κυκλοφορει διεθνως.

9. ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΙΣΟΤΙΜΙΑΣ

Η εσωτερικη ισοτιμια συναλλαγματος εχει ευελιξια ρυθμισης με βαση το ανισοζυγιο εξωτερικων πληρωμων αλλα και με μετρα προσαρμογης της ισοτιμιας σε σχεση με την υποτιμηση των νομισματων των οικονομιων που παραγουν ανταγωνιστικα προιοντα των Ελληνικων ωστε να μην παρατηρειται η ελεγχομενη απωλεια συγκριτικου πλεονεκτηματος των ορων εμποριου των Ελληνικων προιοντων. Σημειωτεον οτι η βραχυχρονια υποτιμηση ως προς το ευρω θα ειναι πολυ μικροτερη γιατι α) το συνολικο εξωτερικο ισοζυγιο ειναι ηδη σχεδον ισοσκελισμενο και β) η εξοδος της Ελλαδος απο την ΕΖ θα εχει αρνητικη επιπτωση και επι του ευρω και το οποιο θα υποτιμηθει συγχρονως ως προς τα αλλα νομισματα.

10. ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΙΜΗΣΗΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΤΑΞΗ ΜΑΥΡΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΑΥΤΟΥ

Στην περιπτωση που υπαρχει διαθεση διακρατησης συναλλαγματος λογω των προσδοκιων κινδυνου διακυμανσης της ισοτιμιας προτεινεται η διατηρηση καταθετικων λογαριασμων σε ξενο συναλλαγμα των οποιων η αναληψη επιτρεπεται μονο στο εθνικο νομισμα με βαση την ημερησια ισοτιμια της ΤτΕ. Με αυτον τον τροπο ο καταθετης θα μπορει να καλυψει τυχον διακυμανση κατα την περιοδο διατηρησης και επισης θα μπορει να δανειστει σε εθνικο νομισμα με εξασφαλιση της αξιας αυτων καταθεσεων. Το αποτελεσμα θα ειναι ο περιορισμος της κερδοσκοπιας στην μαυρη αγορα συναλλαγματος και η οποια θα διωκεται ποινικα.

11. ΦΥΓΗ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ, ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΩΜΕΣ

Ενας κινδυνος που συνηθως τονιζεται εναντια στην επιστροφη σε νομισματικη κυριαρχια ειναι και η φυγη καταθεσεων ειτε για την αγορα προς διακρατηση αποθεματων προιοντων λογω προσδοκιας πληθωρισμου ειτε γιατι θεωρειται οτι οι τραπεζες θα ειναι αφερεγγυες στο νεο νομισματικο καθεστως. Το πρωτο προβλημα αντιμετωπιζεται με την προωθηση των ηλεκτρονικων πληρωμων ωστε δεν χρειαζεται ο πανικος αναληψης καταθεσεων αφου οι πληρωμες θα εκτελουνται μεσω του ηλεκτρονικου τραπεζικου συστηματος, του ιδιωτικου ηλεκτρονικου συστηματος πολυμερων συναλλαγων/ανταλλαγων (Προταση του 2012) αλλα και του κρατικου ηλεκτρονικου συστηματος αλληλοχρεων λογαριασμων/πληρωμων που εχω προτεινει και αναλυσει απο τον Ιανουαριο 2010. Το δευτερο προβλημα επιλυεται με την ασφαλιστικη καλυψη και κρατικη εγγυηση των καταθεσεων μεχρι ποσου 250.000 ευρω.

12. ΠΛΗΘΩΡΙΣΤΙΚΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Ολα τα προηγουμενα μετρα τεινουν να μειωσουν τις πληθωριστικες πιεσεις, ιδως η διευκολυνση των συναλλαγων/ανταλλαγων μεσω του ιδιωτικου ηλεκτρονικου συστηματος πολυμερων συναλλαγων αλλα η βασικη αντιμετωπιση αυτου του προβληματος ωφειλεται στο γεγονος της μεγαλης ανεργιας και αδρανειας του παραγωγικου δυναμικου. Αυτο το δυναμικο εφ' οσον εχει την απαραιτητη ελαστικοτητα κυριως απο την χρηματοδοτηση και την γρηγορη ενεργοποιηση τηε επιχειρηματικης δρασης θα αυξησει την παραγωγη και θα περιορισει τις πληθωριστικες πιεσεις εξωτερικου πληθωρισμου και εγχωριας ζητησης. Ενα καλο προσφατο παραδειγμα ειναι η Ρωσσικη οικνομια μετα το εμπαργκο της εισαγωγης τροφιμων αντεδρασε με αυξηση της εγχωριας παραγωγης και περιορισμο των πληθωριστικων πιεσεων.

13. ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ, ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑ ΚΑΙ ΣΕΙΣΑΧΘΙΑ

Το εσωτερικο χρεος κρατους και ιδιωτων θα μετατραπει στο νεο εθνικο νομισμα και θα υπαρξει σεισαχθια με βαση τους εξης κανονες.

• Το επιτοκιο των ιδιωτικων χρεων θα προσαρμωστει στο μηδενικο κοστος ρευστοτητας συν ενα περιθωρειο πιστωτικου κινδυνου αναλογα με την αξια της εξασφαλισης αλλα με επιδοτηση εγγυησης του κρατους. Αυτη η επιδοτηση θα εχει αντικυκλικη διακυμανση ωστε να ειναι μεγαλυτερη στην καμψη της οικονομιας και θα μειωνεται στην ανακαμψη.
• Διαγραφη ποσοστου κεφαλαιου χρεους με εξασφαλιση συμφωνα με την ποσοστιαια συστημικη πτωση της αγοραιας αξιας της εξασφαλισης. Αυτη η πτωση προσαρμωζεται να συμπεριλαβει και τα χρεωλυσια που εχουν πληρωθει στους δανειστες κατα την διαρκεια των δανειων.
• Διαγραφη ποσοστου κεφαλαιου χρεους χωρις εξασφαλιση με βαση την ποσοστιαια πτωση του εισοδηματος του ωφειλοντος απο την συστημικη κριση. Αυτη η πτωση προσαρμωζεται να συμπεριλαβει και τα χρεωλυσια που εχουν πληρωθει στους δανειστες κατα την διαρκεια των δανειων.
• Ανακεφαλαιοποιση των τραπεζων απο το δημοσιο ταμειο για την καλυψη των νεων προβλεψεων διαγραφης χρεους με εκδοση νεου κεφαλαιου σε εθνικο νομισμα και πληρωμη αυτου με το αναλογουν ποσοστο ιδιοκτησιας του νεου κεφαλαιου των τραπεζων. Δημιουργια Αναπτυξιακης Τραπεζας που θα επιδοτει το επιτοκιο δανεισμου οπως αναφερθηκε παραπανω και θα παρεχει μακροπροθεσμη χρηματοδοτηση επενδυτικων εργων με την μορφη του Αναπτυξιακου Συμμετοχικου Κεφαλαιου (ΑΣΚ) οπως εχω αναπτυξει απο το 2011. Το ΑΣΚ δεν ειναι δανεισμος και δεν φερει επιτοκιο και ουτε μετοχικο κεφαλαιο με αποδοση κερδους αλλα συμμετοχικο με αποδοση ενος ποσοστου επι των εσοδων που αποφερουν οι χρηματοδοτουμενες επενδυσεις.
• Τα υπαρχοντα "κοκκινα δανεια" θα δωθει μια περιοδος χαριτος 2 ετων για την επιστροφη στους παραπανω ορους των εξυπηρετουμενων δανειων και διαφορετικα αν υπαρξει πτωχευση τοτε ρευστοποιηση των περιουσιακων στοιχειων αλλα με βαση τους ορους διαγραφης κεφαλαιου απο τις επιπτωσεις της συστημικης κρισης.

14. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΧΡΕΟΣ ΣΕ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΑΓΓΛΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ

Αυτο το χρεος αποτελει μια απο τις κυριωτερες απειλες και κινδυνους της επιστροφης σε εθνικο νομισμα. Εχουν προταθει δραστικες λυσεις οπως η σταση πληρωμων, η μονμερης διαγραφη και η προσφυγη στα διεθνη δικαστηρια με την δικαιολογια οτι ειναι παρανομο και καταχρηστικο. Η λυση που προτεινεται εδω ειναι εφικτη, αντιμετωπιζει τον κινδυνο του Αγγλικου δικαιου αλλα και τα μετρα διεθνους απομονωσης της Ελληνικης οικονομιας, αβεβαιοτητας των εξωτερικων συναλλαγων και κατασχεσεων Ελληνικων κρατικων περιουσιακων στοιχειων. Προτεινεται τα εξης.

α. Σταση πληρωμων.

β. Διαγραφη του χρεους προς ΕΚΤ μετα τον διακανονισμο και εκκαθαριση μεταξυ ΕΚΤ/ΤτΕ (διαγραφη περιπου 20 δισ. ευρω). Αποδοχη των βραχυπροθεσμων μετρων αναδιαρθωσης του ESM (περιορισμος της παρουσης αξιας χρεους), αποδοχη των μεσοπροθεσμων μετρων οπως περαιτερω αυξηση διαρκειας αποπληρωμης και μειωση σταθερου επιτοκιου στο 2%, διαρκεια χαριτος πληρωμης τοκων κατα 2 ετη και ρητρα πληρωμη τοκων στο επιπεδο της αξιας του κεφαλαιου των προγραμματων συνοχης (ΕΣΠΑ κλπ). Ολα αυτα περιοριζουν την αξια του χρεους στα 250 δισ. ευρω και πληρωμη τοκων περιπου στα 5 δισ. ευρω μετα απο διετια.

γ. Μετατροπη του εξωτερικου χρεους στο νεο εθνικο νομισμα, δηλαδη απο το νυν επισημο νομισμα (ευρω) στο νεο επισημο νομισμα στην αξια της αρχικης ισοτιμιας.

δ. Προσφυγη στα δικαστηρια Αγγλοσαξωνικου πτωχευτικου δικαιου με αιτημα την αποδοχη του σχεδιου ανεξαρτητα απο την βουληση αποδοχης απο τους διεθνεις φορεις και θεσμους. Αυτη η προσφυγη βασιζεται στα κατωθι στοιχεια.

Το Αγγλοσαξωνικο πτωχευτικο δικαιο απαιτει οι δικαστες να αποφασιζουν στον διακανονισμο αποπληρωμης με βαση τρια (3) κριτηρια. Το πρωτο ειναι οτι η αποπληρωμη να εχει την μεγαλυτερη και πιο αμεση ρευστοτητα. Το δευτερο ειναι οτι εχει το μικροτερο κοστος συναλλαγης (πχ. κατασχεσης και πλεσηριασμου). Το τριτο ειναι οτι η λυση εχει το μικροτερο κοστος απομειωσης του χρεους.

• Η μετατροπη του χρεους στο εθνικο νομισμα ικανοποιει με τον πιο αποτελεσματικο τροπο τα τρια κριτηρια. Ειναι μια λυση πιο αμεσα ρευστη απο την εκποιηση ακινητων περιουσιακων στοιχειων εφ' οσον ειναι σε επισημο χρημα που εκδιδεται χωρις κοστος και που μπορει να ανταλλαχθει σε μεγαλη δευτερογενη αγορα (Forex). Ειναι μια λυση που εχει μικροτερο κοστος συναλλαγης γιατι αποφευγει κατασχεσεις και πληστειριασμους περιουσιακων στοιχειων που μαλιστα εχουν και θεμα κρατικης κυριαρχιας. Ειναι μια λυση που η απομειωση της ειναι μονο θεμα υποτιμησης της συναλλακτικης ισοτιμιας που ειναι αμφιβολο αν θα υποτιμηθει περισσοτερο απο το αποτελεσμα ενος πληστειριασμου περιουσιακου στοιχειου.
• Το ετησιο επιτοκιο (2%) ειναι ικανοποιητικο γιατι λαμβανει υπ'οψιν οτι το αναδιορθωμενο χρεος σε εθνικο νομισμα δεν εχει πιστωτικο κινδυνο και υπολογιζει εναν μεσο ετησιο κινδυνο υποτιμησης (2%) για μια περιοδο περαν των 20 ετων. Συγχρονως η ρητρα προγραμματων συνοχης αξιας περιπου 5 δισ. ευρω που εισρεουν στην Ελλαδα απο την ΕΕ υπερκαλυπτει την ετησια πληρωμη τοκων του εξωτερικου χρεους και αρα αντισταθμιζει την επιπτωση επι της ισοτιμιας απο την μετατροπη των τοκων σε ευρω. Εφ 'οσον αυτα συνεχιστουν καθως το Ελληνικο ΑΕΠ θα ειναι μικροτερο του μεσου ορου για τουλαχιστον μια 10ετια.
• Το δικαστηριο θα λαβει υπ' οψιν οτι οι κατοχοι του κρατικου χρεους ειναι διεθνεις φορεις και θεσμοι με ικανοτητα διαχειρησης του συναλλαγματικου κινδυνου μεσω παραγωγων στην αγορα Forex. Αυτη η διαχειρηση με σχετικα μικρο κοστος ασφαλιζει σε ικανοποιητικο βαθμο τυχον ακραια και συγκυριακη υποτιμηση.
• Το δικαστηριο θα λαβει υπ'οψιν οτι οι κατοχοι του κρατικου χρεους θα εχουν κινητρο να βοηθησουν την ανακαμψη της Ελληνικης οικονομιας και αυτο ειναι ενα βασικο στοιχειο του Αγγλοσαξωνικου δικαιου, δηλαδη την επιβιωση του ωφειλοντος πτωχευσαντος!
• Τελος υπαρχει και το θεμα οτι το χρεος μετατρεπεται απο το επισημο (εσωτερικα) νομισμα (ευρω) στο νεο επισημο (εσωτερικα) νομισμα (εθνικο) και δεν αποτελει μετατροπη απο ξενο σε εγχωριο!