Το δράμα της Συρίας σε αριθμούς - Νεκρός ο ένας στους 40 κατοίκους, σοβαρά τραυματισμένος ο ένας στους 10

Το Ποντίκι

του Βασίλη Γαλούπη

Πριν από τον πόλεμο η Συρία είχε πληθυσμό 23 εκατ. Το 2014 είχε μειωθεί σημαντικά. Στα 18-18.5 εκατ. σύμφωνα με εκτιμήσεις. Από την άνοιξη του 2011 ο μισός πληθυσμός της Συρίας έχει εκτοπιστεί. Περισσότερα από 8 εκατομμύρια μετακινήθηκαν βίαια σε άλλα μέρη εντός της χώρας και τουλάχιστον 3,5 - 4 εκατ. υποχρεώθηκαν να μεταναστεύσουν εκτός συνόρων για να γλιτώσουν.

Η ομιχλώδης χαοτική κατάσταση που επικρατεί στην Συρία καθιστά ιδιαίτερα δύσκολο το να γνωρίζει κανείς πόσοι ακριβώς έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο. Ακόμη και σήμερα μια ακριβής ποσοτικοποίηση της σφαγής δεν έχει ολοκληρωθεί. Διάφοροι φορείς δίνουν κατά καιρούς αριθμούς των οποίων, όμως, η εγκυρότητα δεν εξακριβώνεται.

Ο τελευταίος επίσημος απολογισμός που δημοσιεύτηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών ήταν τον Αύγουστο του 2014: 191.369 νεκροί!

Ακολούθησε, τον Αύγουστο 2015 μια νέα εκτίμηση που έκανε λόγο για πάνω από 250.000 νεκρούς. Έκτοτε, όμως, ο ΟΗΕ σταμάτησε να ενημερώνει για τον απολογισμό, λόγω των όλο και λιγότερων πηγών αξιόπιστης πληροφορίας.

Πριν από λίγες ημέρες, στις 11 Φεβρουαρίου 2016, ο οργανισμός Syrian Centre for Policy Research (SCPR) ανακοίνωσε ότι ο πραγματικός αριθμός είναι σχεδόν διπλάσιος και φτάνει στους 470.000 νεκρούς! Ένας νεκρός ανά 40 κατοίκους, περίπου.

Αν και ο αριθμός μπορεί να φαντάζει μεγάλος σε σχέση με τον τελευταίο επίσημο υπολογισμό των Ηνωμένων Εθνών, ακόμη και ο ίδιος ο ΟΗΕ τονίζει ότι ο δικός του απολογισμός είναι εξαιρετικά συντηρητικός. Μάλιστα, έχει μετρήσει μόνο τους νεκρούς των οποίων τα ονόματα γνώριζε και των οποίων ο θάνατος είχε επιβεβαιωθεί με πάνω από δυο πηγές.

Λόγω, όμως, των οριακών συνθηκών στην Συρία που δεν επιτρέπουν πια τον συγκεκριμένο τρόπο επικύρωσης των νεκρών, ο οργανισμός SCPR χρησιμοποίησε την εξής μέθοδο:

Χώρισε την Συρία σε 700 περιοχές και ζήτησε από τρεις διαφορετικούς υπευθύνους στην κάθε περιοχή να δώσουν λεπτομερείς πληροφορίες. Αν κάποιος έδινε πληροφορίες που απείχαν από τις υπόλοιπες πάνω από 10%, τότε ο SCPR στρεφόταν σε άλλες δυο διαφορετικές πηγές για να καταφέρει να κάνει την διασταύρωση έτσι ώστε να απηχεί πιο πιστά την πραγματικότητα.

Ο συγγραφέας της έκθεσης, Ράμπι Νάσερ αναφέρει μετά από ενδελεχή συγκέντρωση των πιο αξιόπιστων πληροφοριών από κάθε μία από τις 700 περιοχές, ότι προκύπτει πως στην Συρία έχουν χάσει τη ζωή τους 470.000 άνθρωπο. Το περιθώριο λάθους είναι στο (συν - πλην) 5% αριθμό.

Ο υπολογισμός των νεκρών με αυτή τη μέθοδο ήταν ιδιαίτερα δύσκολος και περίπλοκος, αφού υπήρχε ο κίνδυνος αλλοίωσης της ακρίβειας των στοιχείων λόγω διαφόρων προκαταλήψεων.

Επιπρόσθετα, έπρεπε να αποκλειστεί όσο το δυνατόν το ενδεχόμενο οι «πηγές» να «πείραζαν» τους αριθμούς των νεκρών για να εξυπηρετούσαν την δική τους πολιτική ατζέντα. Η οργάνωση SCPR τονίζει ότι προσπάθησε να διασφαλίσει ανεξάρτητες πηγές και γι' αυτό θεωρείται από τις πλέον αξιόπιστες έρευνες τούτη τη στιγμή.

Πάντως, διάφοροι φορείς συμφωνούν ότι οι 470.000 νεκροί είναι σίγουρα πολύ κοντά στον πραγματικό αριθμό. Ενώ ο υπολογισμός του ΟΗΕ περιλάμβανε αποκλειστικά τους νεκρούς στο πεδίο της μάχης, ο υπολογισμός του SCPR περιλαμβάνει και έμμεσους θανάτους, όπως π.χ. από βομβαρδισμούς νοσοκομείων, καταστροφές, αλλά και μολύνσεις δικτύων πόσιμου νερού που οδήγησαν σε θανατηφόρες ασθένειες. Οι έμμεσοι θάνατοι αναλογούν στο 15% του συνόλου.

Στην πραγματικότητα, όλοι συμφωνούν ότι οι συνθήκες είναι τόσο χαοτικές ώστε κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει σίγουρα το πόσοι ακριβώς άνθρωποι έχουν πεθάνει στην Συρία από το 2011. Υπάρχουν φορείς, μάλιστα, που εκτιμούν ότι είναι περισσότεροι από 470.000.

Η πρόσφατη έκθεση του SCPR αναφέρει ότι συνολικά, το περίπου 11,5% του (προ πολέμου) πληθυσμού της Συρίας έχει σκοτωθεί ή τραυματιστεί σοβαρά από το ξέσπασμα της κρίσης τον Μάρτιο 2011.

• Οι σοβαρά τραυματισμένοι ανέρχονται σε τουλάχιστον 1.9 εκατομμύρια.
• Το προσδόκιμο ζωής στην χώρα καταποντίστηκε από τα 70 έτη που ήταν το 2010 στα 55.4 έτη το 2015.
• Οι οικονομικές απώλειες από την καταστροφή των υποδομών και της οικονομίας της χώρας υπολογίζονται σε 255 δισ. δολάρια.

Η μαύρη λίστα των θανάτων στην εμπόλεμη Συρία, με την σταδιακή αύξηση του αριθμού των νεκρών ανά έτος είναι:

2011
(στοιχεία ΟΗΕ)

Δεκέμβριος - 5.000

Μάιος - 9.000

Αύγουστος - 17.000

2012

Νοέμβριος - 60.000

2013

Απρίλιος - 93.000

Ιούλιος - 100.000

2014

Απρίλιος - 191.000

2015

Αύγουστος-  άνω των 250.000

(έκτοτε ο ΟΗΕ έπαψε την συλλογή στατιστικών στοιχείων)

2016

(στοιχεία από τον SCPR)

Φεβρουάριος - 470.000