Για ένα δολλάριο ημερησίως ανά χίλιους κατοίκους…

Ελευθερη Λαικη Αντιστασιακη Συσπειρωση

Η βόμβα είχε σκάσει νωρίτερα αλλά ο κρότος της ακούστηκε σ’ όλον τον κόσμο όταν στις 15 του περασμένου Δεκέμβρη η Washington Post δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Στο Φλιντ του Μίτσιγκαν υπάρχει τόσος μόλυβδος στο αίμα των παιδιών ώστε (η πόλη) κηρύσσεται σε κατάσταση ανάγκης«.

Το Φλιντ δεν είναι παρά μια κουκίδα στον χάρτη των ΗΠΑ, κάπου εκατό χιλιόμετρα βόρεια του Ντητρόιτ. Πρόκειται για μια από τις πάμπολλες σ’ όλο τον κόσμο «γειτονιές των καταφρονεμένων», όπου μένουν κάπου εκατό χιλιάδες ψυχές, οι μισές των οποίων διαβιούνεπίσημα κάτω από το όριο της φτώχειας. Αν και βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο μιας χώρας η οποία συνιστά σύμβολο του καπιταλισμού, το Φλιντ είναι τόσο φτωχό και προβληματικό ώστε τα τελευταία 14 χρόνια έχει τεθεί πέντε φορές υπό ειδική διαχείριση.

Το 1967, η δημοτική αρχή του Φλιντ αποφάσισε να κλείσει το υδραγωγείο της πόλης και να αγοράζει νερό από το Ντητρόιτ, επειδή συνέφερε οικονομικά. Κάπου μισόν αιώνα αργότερα, το 2013, μια άλλη δημοτική αρχή βρήκε έναν ακόμη φτηνότερο τρόπο υδροδότησης της πόλης: διέκοψε την προμήθεια νερού από το Ντητρόιτ και άρχισε να τροφοδοτεί την πόλη με τα νερά τού ομώνυμου παρακείμενου ποταμού Φλιντ. Τι κι αν στον ποταμό έρριχναν τα απόβλητά τους δεκάδες βιομηχανίες που βρίσκονταν κατά μήκος του; Κανείς δεν σκέφτηκε ότι αυτά τα νερά μπορεί και να ήταν μολυσμένα. Αρκούσε το ότι ήσαν φτηνά.

Παρένθεση. Η αλήθεια είναι λίγο διαφορετική. Το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε να αποδεχτεί το σχέδιο υδροδότησης που είχε υποβάλει η εταιρεία διαχείρισης υδάτινων πόρων KWA (Karegnodi Water Authority). Η KWA θα υδροδοτούσε την πόλη με νερό που θα έφερνε από την λίμνη Χιούρον αλλά, επειδή το σχέδιο θα χρειαζόταν μια τριετία για να ολοκληρωθεί, στο μεταξύ η πόλη θα βολευόταν με τα νερά τού ποταμού Φλιντ. Κλείνει η παρένθεση.

Τον Απρίλιο του 2014 το σχέδιο μπήκε σε εφαρμογή. Σχεδόν αμέσως άρχισαν διαμαρτυρίες για την οσμή και την γεύση του νερού. Δυο μήνες αργότερα, οι αρχές παραδέχθηκαν ότι υπάρχει πρόβλημα και υποσχέθηκαν να επιληφθούν. Δεν χρειάστηκε να περάσει πολύς καιρός και από τις βρύσες των σπιτιών άρχισε να τρέχει λάσπη κι ένα σκούρο υγρό που δεν θύμιζε σε τίποτε νερό. Όπως απεδείχθη, ο Φλιντ ήταν τόσο φορτωμένος με τοξικά και βαρέα μέταλλα ώστε το νερό του κατέστρεφε τις σωληνώσεις της πόλης και των σπιτιών. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι το γεγονός ότι το τοπικό εργοστάσιο της Τζένεραλ Μότορς μετέφερε αλλού την παραγωγή του επειδή το νερό κατέστρεφε τα ανταλλακτικά που κατασκεύαζε.

Στις διαμαρτυρίες των κατοίκων, η δημοτική αρχή απάντησε με συστάσεις για χρήση εμφιαλωμένου νερού, κάτι που, με τόση φτώχεια γύρω, ακούστηκε μάλλον ως ανέκδοτο. Τον Αύγουστο εκδόθηκαν τρεις απανωτές οδηγίες για βρασμό του νερού πριν την χρήση του, λόγω «πιθανών προβλημάτων με βακτήρια». Το βασικό πρόβλημα, όμως, δεν ήταν ότι το νερό κατέτρωγε τις σωληνώσεις αλλά το ότι ο μόλυβδος αυτών των σωληνώσεων περνούσε στο νερό. Κι επειδή ο βρασμός μπορεί να σκοτώνει κάποια μικρόβια αλλά δεν εξαφανίζει τον μόλυβδο, το μόνο που κατάφερναν οι κάτοικοι βράζοντας το νερό ήταν να εξατμίζεται μια ποσότητα και παράλληλα να αυξάνεται η περιεκτικότητα σε μόλυβδο όσου νερού έμενε στην κατσαρόλα.

Έναν μήνα αργότερα, η δημοτική αρχή ανακαλεί τις οδηγίες για βρασμό και αυξάνει την ποσότητα απολυμαντικού στο νερό, στο οποίο διαπιστώθηκε ότι υπήρχε το εξαιρετικά επικίνδυνο βακτηρίδιο e-coli. Οι φτωχοί κάτοικοι, όμως, δεν έχουν άλλη επιλογή για να μη πεθάνουν από δίψα. Ο κυβερνήτης τού Μίτσιγκαν εγκρίνει δαπάνη για να μοιραστούν 30.000 φίλτρα νερού σε όλες τις οικογένειες του Φλιντ. Τον Ιανουάριο του 2015 ανακοινώνονται τα αποτελέσματα ελέγχου, ο οποίος καταδεικνύει απαράδεκτα υψηλές συγκεντρώσεις καρκινογόνων τριαλομεθανίων. Παράλληλα, ολοκληρώνει τις έρευνές του και το τοπικό παράρτημα του πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν, σύμφωνα με το οποίο ανιχνεύθηκαν στο νερό υψηλά επίπεδα μολύβδου. Το Ντητρόιτ προτείνει στο Φλιντ την επανασύνδεση στο δίκτυό του με πληρωμή τού 1/6 της κανονικής τιμής (2 εκατ. ετησίως αντί για 12). «Το νερό μας είναι ασφαλές», απαντούν οι αρχές του Φλιντ και απορρίπτουν την προσφορά.

Τον Σεπτέμβριο του 2015 ολοκληρώνεται έρευνα του τεχνολογικού πανεπιστημίου τής Βιρτζίνιας, καταγράφοντας «σοβαρά επίπεδα μολύβδου» στο νερό της πόλης. Παρ’ όλα αυτά, οι αρχές επιμένουν να μη βλέπουν πρόβλημα. Σε επίσημη ανακοίνωσή τουςαναφέρουν ότι «οι έλεγχοι που έκανε η δημοτική αρχή, υπό την εποπτεία της Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ και του Τμήματος Ποιότητας Περιβάλλοντος του Μίτσιγκαν, έγιναν σύμφωνα με με τις εγκεκριμένες διαδικασίες και δεν συμφωνούν με τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε το πανεπιστήμιο». «Λόγω του τόπου και του τρόπου που έγιναν αυτοί οι έλεγχοι», απαντά οργισμένα ο υπεύθυνος καθηγητής.

Στο μεταξύ, κάτοικοι και κατοικίδια υποφέρουν τώρα πια όχι μόνο από ασθένειες του εντέρου ή του στομάχου αλλά και από ανορεξία, ζαλάδες, πονοκεφάλους, νευρικές διαταραχές ενώ μεταξύ των παιδιών θερίζει η εγκεφαλοπάθεια. Οι εξετάσεις δείχνουν ότι αυτές οι αρρώστιες οφείλονται κατά κύριο λόγο σε μολυβδίαση. Η κατακραυγή είναι τόση ώστε στις 16 Οκτωβρίου οι αρχές υποχρεώνονται να επανασυνδέσουν το δίκτυο ύδρευσης με το Ντητρόιτ. Μόνο που τώρα πια οι σωληνώσεις είναι κατεστραμμένες. «Μη πίνετε νερό από την βρύση και μη δίνετε ούτε στα ζώα σας», συστήνει η πολιτεία.

Στις 29 Δεκεμβρίου 2015, παραιτείται ο διευθυντής του Τμήματος Ποιότητας Περιβάλλοντος του Μίτσιγκαν, ζητώντας συγγνώμη. Το περασμένο Σάββατο, 16 Ιανουαρίου 2016, ο Ομπάμα κήρυξε το Φλιντ σε κατάσταση ανάγκης, εγκρίνοντας ταυτόχρονα ομοσπονδιακή βοήθεια για το Φλιντ. Όμως, είναι πλέον αργά για τους περισσότερους από τους κατοίκους μιας ολόκληρης πόλης εκατό χιλιάδων. Η δηλητηρίασή τους από μόλυβδο εκτιμάται ως μη αναστρέψιμη.

Λεπτομέρεια: Όπως έγραψε το περιοδικό Forbes, ο καθηγητής της Βιρτζίνιας Μαρκ Έντουαρντς παρατηρεί ότι τα προβλήματα με τον μόλυβδο των σωληνώσεων (τουλάχιστον αυτά) θα είχαν αποφευχθεί ή, έστω, μειωθεί στο ελάχιστο αν οι αρχές έρριχναν αντιδιαβρωτικά στο νερό του ποταμού, ώστε να μη καταστρέφονται οι σωληνώσεις. Μόνο που αυτά τα αντιδιαβρωτικά κόστιζαν εκατό δολλάρια ημερησίως. Ένα δολλάριο ημερησίως ανά χίλιους κατοίκους.

Eπίλογος από το ίδιο δημοσίευμα του Forbes: «Ανησυχείτε για την τρομοκρατία; Στο Φλιντ του Μίτσιγκαν χιλιάδες μικρά παιδιά έχουν δηλητηριαστεί από τα μέτρα λιτότητας της κυβέρνησής τους και μπορεί να έχουν ισόβια βλάβη».

Για ένα δολλάριο ημερησίως ανά χίλιους κατοίκους…

cogito ergo sum