Η πραγματική απειλή εναντίον της Ευρώπης

Νέα Πολιτική

του Μελέτη Η. Μελετόπουλου*

Όλη την προσοχή των διεθνών αναλυτών μονοπωλεί η παγκόσμια ύφεση και η κρίση χρέους των νοτιο-ευρωπαϊκών οικονομιών, που απειλεί την ευστάθεια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Αλλά το πραγματικά επικίνδυνο πρόβλημα, που μπορεί να δημιουργήσει ανεξέλεγκτες καταστάσεις, είναι η απειλή των τζιχαντιστών εναντίον της Ευρώπης και γενικότερα εναντίον του δυτικού κόσμου. Η Ευρώπη δεν είναι αυτήν την στιγμή ούτε πολιτικά ούτε ιδεολογικά ούτε πρακτικά έτοιμη να αντιμετωπίσει αυτήν την απειλή.

Η πιο σοβαρή διάσταση αυτής της απειλής είναι η δημιουργία κρατικής οντότητας (ISIS) στα εδάφη της Συρίας και του Ιράκ, με όλα τα χαρακτηριστικά του κυρίαρχου κράτους: εδαφική επικράτεια, λειτουργία διοικητικού μηχανισμού, εκπαιδευτικό σύστημα, φορολογία, απονομή δικαιοσύνης, διεθνείς εμπορικές συναλλαγές κυρίως σε πετρέλαιο κλπ.

Τα όρια του ISIS εγγίζουν πλέον επικίνδυνα την ιστορική πρωτεύουσα των Αββασιδών χαλιφών, την Βαγδάτη. Πιθανή κατάληψή της θα προσέδιδε τεράστιο κύρος και νομιμοποίηση στο ISIS, στα μάτια των τζιχαντιστών, σε παγκόσμιο επίπεδο. Και θα το καθιστούσε ισχυρό πόλο συσπείρωσης.

Αυτή η κρατική οντότητα αποτελεί ήδη παγκόσμιο σημείο αναφοράς και κέντρο συντονισμού των απανταχού τζιχαντιστών, έδρα εκπαίδευσης τρομοκρατών και βάση εξόρμησής τους στον ευρωπαϊκό χώρο.

Το ότι το «χαλιφάτο», όπως αυτο-αποκαλείται αυτή η οντότητα, είναι μία αναβίωση καταστάσεων του εβδόμου αιώνος μ.Χ., το ότι επανέφερε την θεοκρατία και αναβίωσε ξεχασμένες στον σημερινό κόσμο φρικώδεις πρακτικές, όπως αποκεφαλισμοί, δημόσιοι λιθοβολισμοί, γενοκτονίες, υποβάθμιση των γυναικών, εκπαιδευτικό σκοταδισμό κλπ., το ότι αποτελεί έναν ανορθολογικό αναχρονισμό, αυτά δεν αναιρούν ούτε αδυνατίζουν το μέγεθος της απειλής.

Διότι, κατά τρόπο ιστορικά πρωτοφανή, ο αναχρονισμός αυτός αξιοποιεί την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, του διαδικτύου και της τελευταίας λέξης των μέσων μαζικής καταστροφής (χημικά όπλα, βιολογικός πόλεμος κλπ.).

Ταυτόχρονα, οι τζιχαντιστές αξιοποιούν την τεχνογνωσία της τρομοκρατίας, που δρα ύπουλα, απροειδοποίητα, ασύμμετρα, δολοφονικά, χτυπά αθώους και αποσταθεροποιεί όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής των δυτικών κοινωνιών. Η δύναμή τους είναι ότι θεωρούν τον θάνατο ευπρόσδεκτο γεγονός και με χαρά προθυμοποιούνται να συμμετάσχουν σε αποστολές αυτοκτονίας, κάτι που κανείς δυτικός άνθρωπος δεν θα διενοείτο να κάνει.

Η Ευρώπη βιώνει αυτήν την στιγμή μία τραγική αντίφαση: το επίπεδο του πολιτισμού της, με τα επιτεύγματα της Αναγέννησης, του Διαφωτισμού, των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της νεώτερης φιλελεύθερης δημοκρατίας, καθιστά αδιανόητη την μετατροπή της σε αστυνομικό κράτος, προκειμένου να αντιμετωπίσει την τρομοκρατία. Επίσης τα διανοητικά εργαλεία, οι εμπειρίες και η παιδεία των ευρωπαϊκών κοινωνιών και των πολιτικών τους συστημάτων, κινούνται σε άλλα πεδία.

Η απάντηση σε αυτήν την αντίφαση, που πρέπει να εξευρεθεί άμεσα,  είναι το πραγματικό πρόβλημα της σημερινής Ευρώπης.

* Διευθυντής της Νέας Πολιτικής (Δημοσιεύθηκε στον Ελεύθερο Τύπο)