Η Πλάνη του Πρωτογενούς Πλεονάσματος

spirospero

του Σπύρου Λαβδιώτη 

Ήδη από τα τέλη 2012, η ελληνική κυβέρνηση πολιορκείτε από νουθεσίες αξιωματούχων της Ευρωζώνης ότι πρέπει να ακολουθήσει με συνέπεια το πρόγραμμα της αυστηρής λιτότητας που έχει επιβληθεί για να σωθεί η χώρα από τη χρεωκοπία.

Και ο πανταχού παρών υπουργός οικονομικών της Γερμανίας Σόιμπλε, πρόσθεσε το ακόλουθο μήνυμα προς τους Έλληνες: « όταν καταφέρετε πρωτογενές πλεόνασμα θα έχετε την αμέριστη συμπαράσταση των εταίρων σας».

Εκπέμποντας στο ίδιο μήκος κύματος σκέψης ο δικός μας υπουργός οικονομικών, ο υπεραισιόδοξος Γιάννης Στουρνάρας- γνωστός για την διαισθητική του γνώση της πολυπόθητης ανάκαμψης χωρίς την προσφυγή σε συλλογιστικές διαδικασίες - τόνισε σε συνέντευξη Τύπου ότι «η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος αποτελεί πλέον μείζονα εθνικό στόχο». Κι αυτό, διότι σε μια τέτοια περίπτωση, δήλωσε, θα ενεργοποιηθεί η ρήτρα που προβλέπει δυνατότητα νέας μείωσης του δημοσίου χρέους από τους εταίρους και δανειστές της χώρας μας.

Αξίζει λοιπόν να δούμε εάν η συνταγή που μας δίνουν οι «αλληλέγγυοι» εταίροι μας και έχει ολόθερμα υιοθετήσει η ελληνική κυβέρνηση, είναι δυνατόν να μας βγάλει από τον φαύλο κύκλο της πενταετούς ύφεσης που βαθαίνει ακόμη πιο πολύ απ' ότι αρχικά είχε προβλεφτεί. Τα αναθεωρημένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το Α' τρίμηνο του 2013, υποδεικνύουν ότι η ύφεση επιδεινώθηκε στο -5.6% του ΑΕΠ, αντί του -5.3% που είχε εκτιμηθεί πριν ένα μήνα.

Η περαιτέρω του αναμενομένου συρρίκνωση του ΑΕΠ, γεννά προβληματισμό κατά πόσο το στραπατσαρισμένο σκάφος της ελληνικής οικονομίας, κοινώς σκυλοπνίχτης, έχει περάσει τον κάβο, όπως ειπώθηκε από τα χείλη του πρωθυπουργού, ή έχει μπατάρει πριν από το κάβο.

Έτσι γεννάτε η εύλογη απορία, πως η οικονομική δραστηριότητα θα επιστρέψει σύντομα σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης όταν είναι γνωστό ότι «η φύση δεν κάνει σάλτα» ( natura non facit saltum).
Μπορεί ο πρωθυπουργός μαζί με τον υπουργό των Οικονομικών να έχουν ενοράσεις και να πιστεύουν στις μεταφυσικές αρχές της laissez faire οικονομίας και βρίσκονται σε αναμονή για την εμφάνιση του «αόρατου χεριού» του Adam Smith, αυτό όμως δεν έχει εμφανισθεί.

Και είναι απίθανο να εμφανισθεί για την επανεκκίνηση της οικονομίας, διότι η οικονομία κινείται με βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες τάσεις, και αμφότερες οι τάσεις είναι άκρως πτωτικές, γι αυτό και ο πάτος δεν έχει φανεί ακόμη για να αρχίσει η σταδιακή πολυσυζητημένη ανάκαμψη.

Δυστυχώς, αυτή η προσδοκία ίσως αποδειχθεί μια ακόμη ψευδαίσθηση, μια φευγαλέα ελπίδα για τον πολύπαθο ελληνικό λαό, εάν η κυβέρνηση όντως επιχειρήσει να εφαρμόσει την σφαλερή υπόδειξη του Σόιμπλε και του Eurogroup περί επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος. Αποτελεί κολοσσιαίο λάθος της κυβέρνησης να θεωρήσει ως «μείζονα εθνικό στόχο» την περαιτέρω εξαθλίωση των πολιτών και την διάσπαση του κοινωνικού ιστού της χώρας για χάριν της αποπληρωμής των δανειστών μέσω της επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος.

Θα πρέπει επιτελούς να γίνει κατανοητό από την κυβέρνηση ότι πρωτογενές πλεόνασμα σημαίνει ότι μέρος των οδυνηρών περικοπών των μισθών, συντάξεων, κοινωνικής πρόνοιας και ταυτόχρονης αύξησης φόρων θα χρηματοδοτεί την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους. Άρα η φτωχοποίηση του έλληνα πολίτη συνάδει άριστα με το δόγμα Σόιμπλε «φτάστε στο ορόσημο του πρωτογενούς πλεονάσματος και μην ανησυχείτε για την συμπαράσταση των εταίρων».

Μα πώς να ανησυχήσει η κυβέρνηση όταν ο εθνικός της στόχος είναι να περάσει το «ορόσημο» του πλεονάσματος. Αποδεχόμενη με τόση δουλοπρέπεια την ανθρωπιστική κρίση της χώρας που υπηρετεί, με εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους στους δρόμους, δεκάδες χιλιάδες μαγαζιά να βάζουν λουκέτο, χιλιάδες επιχειρήσεις να χρεοκοπούν, κι άλλοι να μεταναστεύουν σε τόπους μακρινούς. Κι όλος αυτός ο όλεθρος για την εύνοια και συμπαράσταση των εταίρων!

Έχει αποδειχθεί ωφέλιμος στη πράξη ο διαχωρισμός της οικονομίας σε τρείς τομείς: του εγχώριου ιδιωτικού τομέα (νοικοκυριά και επιχειρήσεις), του εγχώριου δημοσίου τομέα ( όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης) και του διεθνούς τομέα (το υπόλοιπο του κόσμου το οποίο συνίσταται από ξένες κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και νοικοκυριά). Είναι θέμα απλής λογικής και αποτελεί θεμελιώδη αρχή της λογιστικής ότι το άθροισμα του ελλείμματος ενός ή περισσότερων τομέων πρέπει να ισούται με το πλεόνασμα των υπολοίπων ή ενός τομέα. Δηλαδή, το ισοζύγιο του εγχώριου ιδιωτικού τομέα +το ισοζύγιο του εγχώριου δημόσιου τομέα + το διεθνές ισοζύγιο = 0.

Τώρα που τελειώσαμε με τα δύσκολα και γνωρίζοντας ότι το διεθνές ισοζύγιο της χώρας υπήρξε χρονίως αρνητικό και η μεγάλη πληγή της ελληνικής οικονομίας (έλλειμμα περίπου 230 δις € στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών την περίοδο 2000-2011), έχουμε να ασχοληθούμε μόνο με τους δύο τομείς, του εγχώριου ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Είναι εμφανές, ότι εάν ο δημόσιος τομέας εμφανίσει πλεόνασμα ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να εμφανίσει έλλειμμα.

Μ' άλλα λόγια, για να υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό του κράτους η συσσώρευση χρηματοοικονομικού πλούτου πρέπει να προέλθει από κάποιον τομέα κι αυτός δεν είναι άλλος από τον τομέα των νοικοκυριών και επιχειρήσεων: η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος θα πραγματοποιηθεί με την αύξηση των υποχρεώσεων του ιδιωτικού τομέα με το ίδιο ποσό. Κι αυτό, διότι είναι αδύνατον και οι δύο τομείς να συσσωρεύσουν χρηματοοικονομικό πλούτο επιτυγχάνοντας πλεονάσματα : για κάθε πλεόνασμα πρέπει να υπάρχει ένα έλλειμμα.

Δυστυχώς, η πολιτική ηγεσία του τόπου χωρίς την απαιτούμενη σύνεση και περισυλλογή αποφάσισε να ενεργοποιήσει την συνταγή της λιτότητας η οποία θανατώνει και δεν θεραπεύει τον ασθενή και συλλογικά επιφέρει μεγάλη συμφορά και πόνο στη κοινωνία.

Τα ελλείμματα της δημοσιονομικής κραιπάλης των σύγχρονων κυβερνήσεων έχουν κληθεί οι έλληνες πολίτες να τα πληρώσουν, διότι χρειάζονται δύο για να χορέψουν το ταγκό του χρέους, ο οφειλέτης και ο πιστωτής, και το χορεύουν όχι οι πραγματικοί υπεύθυνοι, αλλά οι απλοί πολίτες τραγουδώντας ή αλαλάζοντας, όπως είχε γραφτεί, με φόντο το χάος.

Σπύρος Λαβδιώτης, Αθήνα 8 Ιουνίου 2013