Ποιους αδικεί το «κοινωνικό μέρισμα»

Σε ποιες περιπτώσεις συγκατοίκησης το άθροισμα των εισοδημάτων θα στερεί από φτωχούς το επίδομα

Από την έντυπη έκδοση της Ναυτεμπορικής

Αδικίες σε βάρος εκατοντάδων χιλιάδων οικονομικά αδύναμων πολιτών προκαλούν οι ρυθμίσεις του ν. 4501/2017 για τα κριτήρια χορήγησης του «κοινωνικού μερίσματος», οι οποίες ψηφίστηκαν πρόσφατα από τη Βουλή. 

Όπως προκύπτει από το κείμενο των ρυθμίσεων, ποσό κοινωνικού μερίσματος θα χορηγείται σε κάθε σύνολο ατόμων που συγκατοικούν σε κάποιο σπίτι, είτε αυτά συνιστούν μια τυπική οικογένεια, αποτελούμενη από τους γονείς και τα τέκνα (ανήλικα ή ενήλικα), είτε μια απλή ομάδα συγγενών (π.χ., ενήλικα αδέλφια που κατοικούν μαζί σε ένα σπίτι, ανδρόγυνο που συγκατοικεί με γηραιούς γονείς τους οποίους φιλοξενεί, παππούδες ή γιαγιάδες που συγκατοικούν με φιλοξενούμενους εγγονούς κ.λπ.), εφόσον τα συνολικά εισοδήματά τους και η συνολική αξία όλων των περιουσιακών τους στοιχείων δεν υπερβαίνουν τα αντίστοιχα όρια που προβλέπονται. 

Δηλαδή, κάθε ομάδα ατόμων που συγκατοικούν θα λογίζεται ως ένα «νοικοκυριό» προς το οποίο θα χορηγείται ένα ποσό επιδόματος προσδιοριζόμενο ανάλογα με το ύψος του συνολικού ετήσιου εισοδήματος και τη συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων όλων των ατόμων του νοικοκυριού.

Όμως με αυτό τον τρόπο προσδιορισμού των δικαιούχων αποκλείεται ουσιαστικά ένας μεγάλος αριθμός φτωχών πολιτών από το δικαίωμα είσπραξης του κοινωνικού μερίσματος δεδομένου ότι σήμερα στη χώρα μας υπάρχουν πάρα πολλοί άνεργοι και άποροι γενικότερα ενήλικες οι οποίοι συγκατοικούν με τους γονείς τους ή με άλλους στενούς συγγενείς τους και στις φετινές φορολογικές δηλώσεις εμφανίζονται ως «φιλοξενούμενοι» στα σπίτια των οικείων τους. 

Επιπλέον υπάρχουν και πολλές περιπτώσεις υπερηλίκων γονέων με πενιχρά ετήσια εισοδήματα που «φιλοξενούν» στα σπίτια τους τα ενήλικα τέκνα τους τα οποία έχουν εργασία, λαμβάνουν μισθούς και συντηρούν τους φτωχούς γονείς τους. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις θα συνυπολογίζονται αθροιστικά τα ετήσια εισοδήματα όλων των ατόμων που συγκατοικούν, οπότε αν τα αθροίσματα των εισοδημάτων είναι υψηλά και υπερβαίνουν τα προβλεπόμενα όρια, τότε τα «νοικοκυριά» στα οποία ανήκουν τα άτομα με τα πολύ χαμηλά ή και μηδενικά εισοδήματα δεν θα δικαιούνται κανένα ποσό μερίσματος. 

Οι αποκλεισμοί χιλιάδων οικονομικά ασθενών πολιτών από το δικαίωμα είσπραξης του κοινωνικού μερίσματος θα πληθύνουν, αλλά και νέες αδικίες σε βάρος εκατοντάδων χιλιάδων άλλων φτωχών πολιτών θα σημειωθούν εάν στην εφαρμοστική υπουργική απόφαση για την καταβολή του μερίσματος, την οποία θα εκδώσει εντός των προσεχών ημερών, οριστεί ότι ως «ετήσιο εισόδημα» κάθε φυσικού προσώπου, που θα λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό του συνολικού ετήσιου εισοδήματος κάθε νοικοκυριού θα λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο ποσό μεταξύ συνολικού δηλωθέντος εισοδήματος και του τεκμαρτού εισοδήματος που προκύπτει από την εφαρμογή των αντικειμενικών δαπανών (τεκμηρίων) διαβίωσης. 

Σε μια τέτοια περίπτωση, εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά και απλοί φορολογούμενοι με πάρα πολύ χαμηλά δηλωθέντα ετήσια εισοδήματα θα εμφανίζονται με πλασματικά υψηλά ετήσια τεκμαρτά εισοδήματα, πολύ μεγαλύτερα από τα πραγματικά. 

Κι αυτό θα συμβεί επειδή το ελάχιστο ποσό τεκμαρτού εισοδήματος που θα λαμβάνεται υπόψη γι’ αυτούς θα ανέρχεται σε 5.000 ευρώ για τους έγγαμους και σε 3.000 ευρώ για τους άγαμους και στη συνέχεια θα αυξάνεται περαιτέρω κατά ποσά της τάξεως των 2.000-10.000 ευρώ με την προσθήκη των τεκμηρίων διαβίωσης για τα σπίτια στα οποία διαμένουν και για τα ΙΧ αυτοκίνητα που τυχόν κατέχουν. 

Δηλαδή, τα ποσά ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος με βάση τα οποία θα κρίνεται το ύψος του μερίσματος που δικαιούνται θα προσδιορίζονται σε επίπεδα 5.000-15.000 ευρώ τη στιγμή που τα πραγματικά τους εισοδήματα είναι σημαντικά χαμηλότερα. 

Το αποτέλεσμα θα είναι τα συγκεκριμένα νοικοκυριά και μεμονωμένα πρόσωπα, αντί να εισπράξουν ποσά μερίσματος της τάξεως των 450-900 ευρώ, που δικαιούνται κανονικά, είτε να ξεπεράσουν τα ισχύοντα για τις περιπτώσεις τους ανώτατα εισοδηματικά όρια και να μη λάβουν καθόλου κοινωνικό μέρισμα είτε να ανέβουν σε υψηλότερα κλιμάκια ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος στα οποία αντιστοιχούν ποσά μερίσματος σημαντικά μειωμένα, στα επίπεδα των 250-500 ευρώ.  

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 1 του ν. 4501/2017, τα εισοδηματικά, περιουσιακά και λοιπά κριτήρια με βάση τα οποία θα χορηγηθούν τα ποσά της εφάπαξ εισοδηματικής ενίσχυσης υπό μορφή κοινωνικού μερίσματος είναι τα ακόλουθα:

1 Εισοδηματικά κριτήρια: 

Ετήσιο εισόδημα μέχρι 9.000 ευρώ για νοικοκυριό με ένα ενήλικο μέλος προσαυξανόμενο, για κάθε νοικοκυριό με περισσότερα του ενός μέλη, κατά 4.500 ευρώ για κάθε επιπλέον ενήλικο μέλος και κατά 2.250 ευρώ για κάθε ανήλικο μέλος. 

2 Περιουσιακά κριτήρια:

α) Ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα ή και στο εξωτερικό συνολικής φορολογητέας αξίας μέχρι 120.000 ευρώ για νοικοκυριά με ένα μέλος. Το όριο των 120.000 ευρώ προσαυξάνεται κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και μέχρι του ποσού των 180.000 ευρώ.

β) Κινητή περιουσία: 

• Το συνολικό ύψος των καταθέσεων όλων των μελών του νοικοκυριού σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κ.λπ., όπως προκύπτουν από τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 9.000 ευρώ για τα νοικοκυριά με ένα μέλος. Για τα νοικοκυριά με περισσότερα του ενός μέλη, το όριο των 9.000 ευρώ θα πολλαπλασιάζεται για κάθε επιπλέον μέλος πέραν του ενός, με τρόπο που θα προσδιοριστεί στην εφαρμοστική υπουργική απόφαση. 
• Το συνολικό ποσό από τόκους καταθέσεων των μελών του νοικοκυριού σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό που προκύπτει από τον παρακάτω μαθηματικό τύπο:

Ετήσιος τόκος = 9.000 ευρώ Χ κλίμακα ισοδυναμίας νοικοκυριού Χ μέσο καταθετικό επιτόκιο 2016 / 100.

3 Περιουσιακά τεκμήρια:

Εξαιρούνται από τη χορήγηση της εφάπαξ εισοδηματικής ενίσχυσης του κοινωνικού μερίσματος νοικοκυριά, τα μέλη των οποίων στην τελευταία δήλωση φορολογίας εισοδήματος έχουν δηλώσει:

• ότι κατέχουν Ι.Χ. αυτοκίνητα άνω των 1.928 κυβικών εκατοστών παλαιότητας έως 10 ετών, πισίνες ή και σκάφη αναψυχής μήκους άνω των 5 μέτρων,
• δαπάνες για αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής, για δίδακτρα ή και για οικιακούς βοηθούς και λοιπό υπηρετικό προσωπικό.

Ναυτεμπορική