Τετάρτη 29 Νοεμβρίου 2017

Από τον Αριστοτέλη στην Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη


του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη
Το 2016-17 είχε ορισθεί από την UNESCO “έτος Αριστοτέλη”, για τα 2.400 χρόνια από την γέννηση του Σταγειρίτη φιλοσόφου που αναγνωρίζεται ως η πηγή της επιστημονικής προσέγγισης στα πράγματα. Το 2017 συμπίπτει και με τα 15 χρόνια από την έναρξη λειτουργίας της Νέας Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας (της Bibliotheca Alexandrina που επεδίωξε να αναβιώσει την ιστορική Αλεξανδρινή των Πτολεμαίων). Την διπλή αυτή διαδρομή μνήμης ήρθε να τιμήσει, προχθες, η τελετή που διοργάνωσαν οι «Φίλοι της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας» - όπως αφενός ένας διεθνούς φήμης βιολόγος, ο Armand-Marie Leroi του Imperial College μίλησε συναρπαστικά για τον Αριστοτέλη, αφετέρου οι Φίλοι της Βιβλιοθήκης απένειμαν το Μετάλλιο με το οποίο τιμώνται οι διεθνείς προσωπικότητες που συνέβαλαν και συμβάλλουν στο έργο στην Βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας (που, να το πούμε, εντυπωσίασε στην Παλιά Βουλή και με το ύφος της και με τα Ελληνικά της…). Στα χρόνια περιθωριοποίησης της Ελλάδας, έχει ενδιαφέρον να σημειώσει κανείς ότι η διεθνής κοινότητα – δια της UNESCO – έχει δώσει στο Ελληνικό τμήμα των «Φίλων της Βιβλιοθήκης» την τιμή να απονέμει το Μετάλλιο αυτό κάθε χρόνο…
Όμως αξίζει αληθινά να σταθεί κανείς στην παρουσίαση του Αριστοτέλη, όπως την έκανε ο A.-M. Leroi «ανεβάζοντας» μια αίσθηση βαθύτερου φιλελληνισμού αλλά και γνήσιου σεβασμού προς την σκέψη του Σταγειρίτη φιλοσόφου και στον ρόλο του στην ιστορία της ανθρωπότητας. Θύμισε λοιπόν ότι εκείνος που γνωρίσαμε ως μείζονα πολιτικό φιλόσοφο και ως διαμορφωτή της Λογικής ή και ως πηγή του ορισμού του Δράματος, υπήρξε ταυτόχρονα η αυγή της προσέγγισης της επιστημονικής μεθόδου στις φυσικές επιστήμες – «πατέρας της Βιολογίας», καθώς ανατέμνοντας από ψάρια ή σουπιές μέχρι χελώνες, παρατηρώντας τα πουλιά, τις μέλισσες, τις πεταλούδες ή και τις μύτες των ανθρώπων(!), ήρθε να μπολιάσει με την εμπειρική μέθοδο την προσέγγιση της επιστήμης.

Η διαδρομή που έκανε για όσους παραβρέθηκαν στην εκδήλωση ο A.-M. Leroi, με γλαφυρότητα και οικειότητα συνάμα, συνοδεύτηκε και από μια εκπληκτική αφήγηση: Τα περισσότερα έργα του Αριστοτέλη σώθηκαν από την διαδρομή της τύχης. Όταν λοιπόν δεν αξιώθηκε να διαδεχθεί τον Πλάτωνα ως επικεφαλής της Ακαδημίας της οποίας υπήρξε κορυφαίος μαθητής  – η ηγεσία πέρασε στον ανηψιό του Πλάτωνα, τον Σπεύσιππο (το βάθος της ελληνικής παράδοσης…) – ο Αριστοτέλης ίδρυσε το Λύκειο, την δική του Σχολή. Οι σημειώσεις του, όταν το Λύκειο παρήκμασε, βρέθηκε στα χέρια συλλεκτών σε πολίχνη της Μικράς Ασίας που τις έκρυβαν σε υπόγειο (όπου τις κατέφαγαν οι σκώροι). Εκείνα που διασώθηκαν, πουλήθηκαν σε Αθηναίο βιβλιόφιλο, όπου και τα βρήκε ο Ρωμαίος στρατηγός Σύλλας όταν κατέστρεψε την Αθήνα (230 χρόνια μετά τον θάνατο του Αριστοτέλη). Τα χειρόγραφα τα πήρε ο Σύλλας στην Ρώμη όπου και μεταγράφηκαν – και σώθηκαν έτσι. Γιατί όμως κρύβονταν τα χειρόγραφα στην Μικρασία; Επειδή τότε περιφέρονταν ανά τον Ελληνικό κόσμο πράκτορες των Πτολεμαίων, να κατάσχουν βιβλία για την τότε ολοκαίνουργια Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη! Ε, λοιπόν, αν τα χειρόγραφα του Αριστοτέλη είχαν βρεθεί, θα είχαν καταστραφεί στην μεγάλη πυρκαγιά του 48 π.Χ., όπου χάθηκαν οι περισσότερες από τις 700.000 περγαμηνές και πάπυροι της αρχαιότητας.
Έτσι, ή περίπου έτσι, πορεύεται η Ιστορία.
kontranews

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου