Αξιολόγηση: Τί Συμφωνήθηκε Και Τί Ακολουθεί Σε 10 Ερωταπαντήσεις

του Πάνου Παναγιώτου 

Αρκετά πριν τις αποφάσεις στο πρόσφατο Eurogroup τo analitis.gr δημοσίευσε αποκλειστικές πληροφορίες για «υποχώρηση της κυβέρνησης» και συμβιβασμό, ώστε να ξεκολλήσει η αξιολόγηση, κάτι το οποίο έχει, πλέον, επιβεβαιωθεί. Όμως, με τον πρωθυπουργό να υποστηρίζει πως δε θα υπάρξει ούτε ένα ευρώ νέα λιτότητα, τα αντιπολιτευτικά κόμματα να κάνουν λόγο για συμφωνία μείωσης συντάξεων και αφορολόγητου και τους Θεσμούς να επιμένουν για «μεταρρυθμίσεις», είναι λογικό να αναρωτιέται κανείς τί ακριβώς συμφωνήθηκε μέχρι στιγμής μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών και προς τα πού οδεύει, τελικά, η αξιολόγηση.

Ας κάνουμε μία προσπάθεια, λοιπόν, να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο μέσω των παρακάτω 10 ερωταπαντήσεων.

1. Συμφωνήθηκαν ή όχι νέα μέτρα λιτότητας και αν ναι πότε θα ψηφιστούν;
   Η άμεση απάντηση είναι «Ναι». Όπως κάθε φορά θα συμπεριληφθούν στον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, επομένως θα ψηφιστούν στο τέλος του 2017.
2. Τί είδους και τί ύψους θα είναι τα μέτρα και υπάρχει περίπτωση να αποφευχθεί η εφαρμογή τους;
   Τα μέτρα θα είναι κυρίως μείωση του αφορολόγητου και των συντάξεων. Το ΔΝΤ πιέζει για 2% του ΑΕΠ, δηλαδή 3.6 δισ. ευρώ και οι μέχρι στιγμής πληροφορίες το θέλουν ως το βασικό σενάριο. Ακόμη και αν «πετάξει» η οικονομία τα μέτρα θα εφαρμοστούν για θεωρούνται «μεταρρυθμιστικά». Αυτό το οποίο μπορεί να αλλάξει κατά την περίοδο της διαπραγμάτευσης είναι το είδος των μέτρων. Για παράδειγμα, αντί για άμεση μείωση συντάξεων που ζητούν οι Θεσμοί, αυτή να ισχύσει από το 2020.
3. Ποια θα είναι η κατανομή των μέτρων ως προς το στόχο του 2% (αν η συμφωνία, όντως, καταλήξει σε αυτό το ποσοστό λιτότητας)Δεν έχει αποφασιστεί αλλά ως προς την κατανομή το πιθανότερο σενάριο με βάση το στόχο του 2% του ΑΕΠ είναι αυτό να επιτευχθεί κατά 0,75% από τη μείωση του αφορολόγητου, κατά 0,75% από τις μειώσεις στις συντάξεις και το υπόλοιπο 0,5% από άλλα μέτρα τα οποία, επίσης, δεν έχουν κλείσει ακόμη.
4. Αποφασίστηκε πόση θα είναι η μείωση των συντάξεων;
   Όχι αλλά αν ισχύσει το επικρατέστερο σενάριο τότε οι μειώσεις θα κυμαίνονται από το 7% μέχρι το 30% και μεσοσταθμικά θα ανέρχονται στο 14%.
5. Τότε γιατί ο πρωθυπουργός μιλά για ούτε ένα ευρώ νέα λιτότητα;Γιατί συμφωνήθηκαν, υπό προϋποθέσεις και αντισταθμιστικά μέτρα, η εφαρμογή και ο βαθμός των οποίων, συνδέονται με το μέγεθος του πρωτογενούς πλεονάσματος που θα επιτευχθεί. Αν το πλεόνασμα φτάσει «καθαρά» (δηλαδή πριν την εφαρμογή των νέων μέτρων λιτότητας) στο 3,5% του ΑΕΠ, τότε θα εφαρμοστούν μεν τα μέτρα λιτότητας (όπως είπαμε από αυτά δεν ξεφεύγουμε) αλλά και αντισταθμιστικά μέτρα που ως επιρροή στην οικονομία θα έχουν θετικό αποτέλεσμα κοντά στο 3,5% του ΑΕΠ και άρα, σχεδόν, θα ουδετεροποιήσουν, σε οικονομικούς όρους, τα μέτρα λιτότητας. Όσο χαμηλότερο του 3,5% είναι το πλεόνασμα, τόσο λιγότερα αντισταθμιστικά μέτρα και τόσο περισσότερη η «καθαρή» λιτότητα. Βέβαια το παράδοξο εδώ είναι πως για να επιτευχθεί μεγαλύτερο πλεόνασμα ώστε να υπάρξουν αντισταθμιστικά μέτρα θα πρέπει να υπάρξει και πολύ «σφιχτή» δημοσιονομική πολιτική (ωστόσο η κυβέρνηση ελπίζει σε μεγάλη ανάπτυξη που θα επιτρέψει την επίτευξη των πλεονασμάτων).
6. Αποφασίστηκαν τα αντισταθμιστικά μέτρα; 
   Όχι αλλά οι πληροφορίες θέλουν να αφορούν σε κάποια μείωση είτε του  ΕΝΦΙΑ, είτε του ΦΠΑ στην εστίαση και την ενέργεια, είτε στις ασφαλιστικές εισφορές των επαγγελματιών (πιθανός ο συνδυασμός δύο εξ αυτών).
7. Αποφασίστηκε ελάφρυνση χρέους ή / και η συμμετοχή της Ελλάδας στην ποσοτική χαλάρωση ως αντάλλαγμα για τη λήψη μέτρων;Όχι αλλά δόθηκε η υπόσχεση (που μάλλον θα κρατηθεί) πως όταν κλείσει η αξιολόγηση τότε θα δοθεί κάτι για το χρέος ώστε να συμμετάσχει και το ΔΝΤ αλλά και θα προχωρήσει η ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
8. Το ΔΝΤ θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα;Όπως σημειώθηκε παραπάνω αυτός είναι ο στόχος, ιδιαίτερα των Θεσμών αλλά αυτό δεν είναι ακόμη σίγουρο. Ωστόσο, όπως γράψαμε από τις αρχές Φεβρουαρίου ο δρόμος έχει ανοίξει για τη συμμετοχή του και το σενάριο αυτό φαίνεται να κερδίζει έδαφος.
9. Αποφασίστηκε η διάρκεια των πρωτογενών πλεονασμάτων;
   Όχι, η Γερμανία πιέζει για 10 χρόνια και η κυβέρνηση είναι έτοιμη να συμφωνήσει στα 5. Η τελική απάντηση θα είναι συνάρτηση της μείωσης του χρέους που διατίθεται να αποδεχτεί η Γερμανία, της στάσης του ΔΝΤ και ειδικά το κατά πόσο θα αποδεχτεί την ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους που έχουν κάνει οι Ευρωπαίοι και των μέτρων που τελικά θα αποδεχτεί η ελληνική κυβέρνηση. Το πιθανότερο σενάριο αναμένεται να είναι «δημιουργικό» και να περιστρέφεται γύρω από τον αριθμό 5 (ετών).
10. Ποιο είναι το βασικό σενάριο για την εξέλιξη της αξιολόγησης, ποιο το χειρότερο και ποιο το «καλύτερο»;Στο βασικό σενάριο τα βήματα είναι α) συμφωνία για τα μέτρα, λιτότητας και αντισταθμιστικά, με τους δανειστές, β) «έγκριση» και απόφαση Eurogroup για χρέος και ποσοτική χαλάρωση, γ) επιστροφή του ΔΝΤ, δ) εφαρμογή της ένταξης στην ποσοτική χαλάρωση. Σε αυτό το σενάριο η αξιολόγηση θα κλείσει είτε στο άτυπο Eurogroup της Μάλτας στις 7 Απριλίου είτε στο επόμενο Eurogroup, το Μάιο.
    Στο χειρότερο η αξιολόγηση θα «τραβήξει» μέχρι τον Ιούλιο. Αν αυτό συμβεί τότε θα ανοίξει θέμα α) είτε άτακτης υποχώρησης με χειρότερα μέτρα, β) είτε εκλογών, γ) είτε δημοψηφίσματος για δραχμή. Τα σενάρια αυτά είναι όλα αρνητικά γιατί στην πρώτη περίπτωση θα ληφθούν περισσότερα μέτρα αφού πρώτα έχει υποστεί μεγαλύτερη βλάβη η οικονομία, στη δεύτερη οι εκλογές θα έρθουν μετά τη βλάβη στην οικονομία και θα προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερη καθυστέρηση και βλάβη και στην τρίτη, ασχέτως της γνώμης που μπορεί να έχει κανείς για την επιστροφή στη δραχμή ή όχι, μάλλον συμφωνούν όλοι πως ένα τέτοιο πρότζεκτ χρήζει εξαιρετικά προσεκτικών (αν όχι αριστοτεχνικών) κινήσεων από μία αξιόπιστη και πολύ ικανή πολιτική ηγεσία και αυτά τα δύο δε φαίνεται να υπάρχουν ως προϋποθέσεις στην Ελλάδα του 2017, με αποτέλεσμα υπό τις παρούσες επιλογές πολιτικών ηγετών να κινδυνεύει ένα τέτοιο εγχείρημα να καταλήξει σε τσίρκο του θανάτου.
    Στο «καλύτερο» σενάριο, η κυβέρνηση θα καταφέρει να περάσει εναλλακτικές της προτάσεις, όπως για παράδειγμα όχι για μείωση αλλά για «πάγωμα» των νέων συντάξεων που σύμφωνα με τον νόμο Κατρούγκαλου από το 2021 και μετά θα έπρεπε να ακολουθούν την πορεία του ΑΕΠ και του πληθωρισμού. Αν αυτό συνδυαζόταν με ένα σχετικά ταχύ κλείσιμο της αξιολόγησης (αν μπορεί να μιλά κανείς για ταχύτητα στην τρέχουσα αξιολόγηση..) τότε η ζημία στην οικονομία, υπό τις παρούσες συνθήκες και ικανότητες της συγκεκριμένης κυβέρνησης, θα είναι η μικρότερη δυνατή.

analitis