Ο απολογισμός δύο χρόνων ΣΥΡΙΖΑ

Το Ποντίκι

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Δύο χρόνια ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση και οι απολογισμοί για τα πεπραγμένα είναι αμέτρητοι: άλλους κάνει η κυβέρνηση, άλλους οι αντίπαλοί της. Δύσκολα όμως θα βρούμε κάπου έναν απολογισμό για τη χώρα ή, έστω, την προοπτική της κυβέρνησης. Ας τον επιχειρήσουμε παίρνοντας ως βάση τα πεπραγμένα.

Κατ’ αρχάς ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε την εξουσία τον Ιανουάριο του 2015 ανέτοιμος γι’ αυτό που τον περίμενε. Το πολύμηνο μπλοκάρισμα της πέμπτης αξιολόγησης του δεύτερου μνημονίου μεταξύ της κυβέρνησης Σαμαρά και των δανειστών είχε ήδη διαμορφώσει όλες τις προϋποθέσεις ώστε η Ελλάδα να πάει σε ένα ακόμη μνημόνιο αντί να βγει στις αγορές.

Ο ΣΥΡΙΖΑ όφειλε να το γνωρίζει, αλλά κανείς δεν μπορεί να πάρει όρκο για το τι γνώριζε και τι όχι. Πάντως ξεκίνησε με παντιέρα την απαλλαγή από τα μνημόνια και, ύστερα από μια επτάμηνη άγρια σύγκρουση με τους δανειστές, βρέθηκε με ένα τρίτο μνημόνιο στην πλάτη, με capital controls, με νέα ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών, με οπισθοδρόμηση της οικονομίας και μια άγρια φοροεπιδρομή διαρκείας. Εκ των υστέρων ο Τσίπρας μίλησε για αυταπάτες και αυτό είναι μάλλον αρκετό για να αντιληφθούμε τους λόγους της ήττας...

Παρότι όμως ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε στη διαπραγμάτευση, παρότι πήρε ένα «Όχι» στο δημοψήφισμα και το μετέτρεψε επί της ουσίας σε «Ναι» και παρότι διασπάστηκε με την αποχώρηση μεγάλης μερίδας του στελεχικού δυναμικού του, πέτυχε να διαψεύσει και να συντρίψει εκλογικά όσους του είχαν πασάρει τη χώρα στα πρόθυρα ενός ακόμη μνημονίου ελπίζοντας σε ταχεία κατάρρευσή του.

Οι αντίπαλοί του ακόμη περιμένουν να κλείσει η «αριστερή παρένθεση» ή ο Σόιμπλε να πετάξει τη χώρα από το ευρώ ή ο ΣΥΡΙΖΑ να επιστρέψει στο 5% ή να εγκαταλείψει την εξουσία καταφεύγοντας σε εκλογές ή, ακόμη, να πέσει υπό το βάρος κάποιου από τα αλλεπάλληλα πακέτα μέτρων του τρίτου μνημονίου.

Όμως καμιά από αυτές τις επιθυμίες δεν έχει ευοδωθεί, διότι απλούστατα δεν ήταν καν πιθανό να συμβεί κάτι από τα παραπάνω. Όσο αυταπάτη ήταν η αποφυγή του τρίτου μνημονίου – ακόμη και με κυβέρνηση Σαμαρά –, άλλο τόσο αυταπάτη ήταν η προσδοκία ότι θα επισυμβεί κάτι από τα παραπάνω. Τα έχουμε εξηγήσει πολλές φορές από το «Ποντίκι» και το topontiki.gr, επομένως ας μην πάμε σε άχρηστες επαναλήψεις.

Και τώρα τι γίνεται;

Η δεύτερη αξιολόγηση του μνημονίου του ΣΥΡΙΖΑ, κατά τις ενδείξεις τουλάχιστον, θα κλείσει κουτσά - στραβά τον Φεβρουάριο, επομένως θα φύγουν από το προσκήνιο τα διαρκώς επανερχόμενα εκλογικά σενάρια. Η επιθυμία του ΣΥΡΙΖΑ είναι να παραμείνει στην κυβέρνηση όσο το δυνατόν περισσότερο με την ελπίδα ότι, εκτός από τα ασήκωτα φορολογικά και ασφαλιστικά βάρη, θα έχει προς το τέλος της θητείας του να εμφανίσει κάτι χειροπιαστό σε επίπεδο θετικών αποτελεσμάτων στην οικονομία ή μια προοπτική «καλύτερων ημερών» για τη χώρα. Άγνωστο τι θα επιτύχει και τι όχι, άρα οι προφητείες περισσεύουν.

Η θέση της χώρας στο ευρώ – σύμφωνα με τα μέχρι τώρα πεπραγμένα αλλά και τον παραδοσιακό ευρωπαϊσμό του ΣΥΡΙΖΑ – δεν θα κινδυνεύσει από επιλογές της κυβέρνησης (αυτής ή τυχόν επόμενης), αλλά από πιθανές εξελίξεις που είναι αδύνατον να ελεγχθούν από την Ελλάδα.

Η οικονομία, υπό το αυξανόμενο βάρος των υπέρογκων και παράλογων πρωτογενών πλεονασμάτων, δύσκολα θα πάρει ανάσα. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να αλλάξει ριζικά η λογική της διαχείρισης της χώρας πρώτα από τους δανειστές και ύστερα από την ελληνική κυβέρνηση. Αν αυτό δεν συμβεί, τα βάρη διαρκώς θα αυξάνονται και οικονομία και κοινωνία θα βυθίζονται όλα και περισσότερο στη στασιμότητα και τη μιζέρια.

Εξ άλλου η περίφημη «παραγωγική ανασυγκρότηση» είναι προς το παρόν άφαντη, ενώ τίποτε δεν δείχνει ότι υπάρχει κάποιος σχεδιασμός για να δρομολογηθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα. Τα ίδια και από την πλευρά της αντιπολίτευσης, η οποία βρίσκεται επίσης στο δικό της παράλληλο σύμπαν. Συνεπώς ας κρατήσουμε και εδώ μικρό καλάθι.

Η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε μπροστά σε ένα ακόμη μείζον πρόβλημα, το μεταναστευτικό / προσφυγικό, στο οποίο η Ελλάδα πιάστηκε κυριολεκτικά ανοχύρωτη και με μηδενική προετοιμασία. Για ευθύνες είναι δύσκολο να μιλήσεις, καθώς το πρόβλημα γεννήθηκε από γερμανική, κυρίως, επιλογή. Ωστόσο οι ευθύνες για την τραγική διαχείριση μόλις 60.000 ανθρώπων είναι προφανείς και αναμφισβήτητες. Παραμένει ο κίνδυνος μιας κατάρρευσης της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας, η οποία θα είχε τραγικές συνέπειες για την Ελλάδα.

Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο, πηγή διαρκούς κινδύνου, είναι ο ακήρυκτος πόλεμος στο Αιγαίο, στον οποίο έχει οδηγήσει η Άγκυρα ανεβάζοντας διαρκώς το θερμόμετρο στα ελληνοτουρκικά. Ίδης σημασίας είναι η απόπειρα επίλυσης του Κυπριακού με δυσμενείς όρους για τον ελληνισμό. Αν η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ καταφέρει να μην βρεθεί διαπραγματευόμενη κυριαρχικά δικαιώματα, θα έχει γλιτώσει από έναν θανάσιμο εθνικό κίνδυνο.

Σε διαφορετική περίπτωση, οι εξελίξεις θα είναι δραματικές – για όλους μας..