Νέα Πολιτική
του Στάθη Καραπάνου*
Παρά το γεγονός ότι η Κίνα είναι η ισχυρότερη μεταξύ των ανερχομένων χωρών, η θέση της στην διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα δεν στηρίζεται σε γερά θεμέλια. Αντίθετα με άλλες μεγάλες δυνάμεις, των οποίων το κύρος πηγάζει από την συνάθροιση στρατιωτικών, οικονομικών και κοινωνικών συνιστωσών, η ισχύς της Κίνας εξαρτάται καθ’ ολοκληρίαν από την πορεία της οικονομίας της.
Κύριος στόχος της Κίνας είναι η ανάδειξή της σε περιφερειακό ηγέτη στην Ανατολική –τουλάχιστον- Ασία, εξοστρακίζοντας την επιρροή που ασκούν οι ΗΠΑ στην περιοχή. «Η Ασία στους Ασιάτες» ήταν ένα από τα πρώτα συνθήματα του νέου προέδρου Σι Τζινπίνγκ. Οι ασιατικές χώρες θέλουν προφανώς να αποσπάσουν τα οφέλη της ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας. Πολλές από αυτές τις χώρες, όμως, αποζητούν παράλληλα τη σταθερή παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή ως ισοζύγιο στην επέκταση της κινεζικής επιρροής. Η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας επέφερε ασφαλώς και ενίσχυση της στρατιωτικής της δύναμης, την οποία δεν μπορεί όμως να επιδείξει εκ του ασφαλούς, διότι έτσι θα δημιουργήσει αίσθημα ανασφάλειας στους γείτονές της, οι οποίοι ενδέχεται να συμμαχήσουν με τις ΗΠΑ για να προστατευθούν.
Επιθυμώντας λοιπόν να χτίσει μια φιλική ως προς τα άλλα κράτη εικόνα του εαυτού της, για να εξαπλώσει την επιρροή της στην Ασία και την Ευρώπη, η Κίνα προώθησε μεγαλόπνοες, οικονομικού χαρακτήρα πρωτοβουλίες, όπως το σχέδιο του Νέου Δρόμου του Μεταξιού και την Ασιατική Επενδυτική Τράπεζα Υποδομών, εκμεταλλευόμενη τα τεράστια συναλλαγματικά της αποθέματα. Ωστόσο, εάν τα αποθέματα αυτά στερέψουν ή δεν αναπαραχθούν με την ίδια ευκολία, η Κίνα δεν θα μπορέσει να υποστηρίξει τις προγραμματισμένες επενδύσεις της. Τότε, τα υπόλοιπα κράτη θα έχουν λιγότερα να περιμένουν από την Κίνα, οπότε και ενδέχεται να προβάλουν μεγαλύτερες αντιστάσεις έναντι κάποιων θέσεων του Πεκίνου.
Σε περίπτωση αποδυνάμωσης της οικονομικής επιρροής της Κίνας, πιθανά γεωπολιτικά σενάρια είναι: α) η οργανωμένη αντίσταση των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας στις δυναμικές κινήσεις του Πεκίνου στη Νότια Σινική Θάλασσα, β) η εύρεση φρόνιμων λύσεων για όσον αφορά τις εδαφικές διεκδικήσεις μεταξύ Ιαπωνίας και Κίνας, γ) η δυνατότητα για τις ΗΠΑ να βρουν πρόσφορο έδαφος για την υποστήριξη της πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής τους προβολής στην Ασία, κατά το στρατηγικό δόγμα του Ομπάμα «Στροφή προς την Ασία». Η επιβεβαιωμένη επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξη της Κίνας και οι αδυναμίες του οικονομικού της συστήματος, που οι διαδοχικές πτώσεις του χρηματιστηρίου ανέδειξαν, μπορεί να κρύβουν τέτοιου είδους γεωπολιτικές εξελίξεις.
* Σινολόγος, βοηθός ερευνητή στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Νάπολης «L’Orientale»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου