Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2012

Είναι η ΠΑΣΕΓΕΣ αυτάρκης σε (γεωργο)οικονομολόγους ;


Από το Όχι άλλα ψέμματα

Η έρευνα της ΠΑΣΕΓΕΣ με τίτλο “H αγροτική οικονομία εξασφαλίζει σε ποσοστό 94% τη διατροφική αυτάρκεια της χώρας” παρουσιάζει σοβαρά μεθοδολογικά και ερμηνευτικά ζητήματα τα οποία παρουσιάζω παρακάτω:

Τους πίνακες της έρευνας μπορείτε να τους κατεβάσετε εδώ


1. Μεθοδολογικά Θέματα
Πώς υπολογίζει την αυτάρκεια : Υπολογίζει την αυτάρκεια ανα παραγόμενο γεωργικό προϊόν σαν το κλάσμα Παραγωγής προς (Φαινόμενη) Κατανάλωση. Μέχρις εδώ καλά. Για να υπολογίσει όμως την “μέση διατροφική αυτάρκεια” προσθέτει τις ποσότητες παραγωγής ΟΛΩΝ των προϊόντων (π.χ. κρέας, μήλα, πορτοκάλια, βιομηχανικές ντομάτες) και διαιρεί με τις ποσότητες κατανάλωσης ΟΛΩΝ αυτών.
Προβλήματα:

1α. Καταρχήν, ο τίτλος θα πρέπει να είναι “αυτάρκεια στην παραγωγή γεωργικών προϊόντων” και όχι “διατροφική αυτάρκεια”, καθώς αρκετά απο τα προϊόντα αυτά δεν είναι τρόφιμα (π.χ. το σιτάρι γίνεται αλεύρι και μετά τρόφιμα). Πιθανόν η διαφορα στους υπολογισμούς για τους δύο αυτούς ορισμούς να μην είναι μεγάλη, αλλά όταν κάνεις μία έρευνα, θα πρέπει ι να ακριβολογείς !
1β. H (φαινόμενη) κατανάλωση, στην πραγματικότητα το τί μένει για κατανάλωση, υπολογίζεται σαν (Παραγωγή)-(Εξαγωγές)+(Εισαγωγές). Η κατανάλωση αυτή δεν είναι κατανάλωση τροφίμων αλλά (φαινόμενη) κατανάλωση γεωργικών προϊόντων, οχι κατ’ ανάγκη απο καταναλωτές τροφίμων αλλά και απο βιομηχανίες τροφίμων. Θα ήταν πιο ακριβές να λάμβαναν την κατανάλωση απο την έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤ, και αφού κάνουν μια αναγωγή στην μετατροπή γεωργικού προϊόντος σε τρόφιμο (π.χ. 1 κιλό σιτάρι γίνεται 0,8 κιλά ψωμί) να υπολογίσον την διατροφική αυτάρκεια.
1γ. Το οτι για να υπολογιστεί ο μέσος όρος αυτάρκειας στην Ελλάδα, προστίθενται τόννοι πορτοκάλιων με τόννους κρέατος και ελαιολάδου είναι άτοπο. Τί μας λέει η ΠΑΣΕΓΕΣ ;  Ότι αν κάτι γίνει και δεν έχουμε κρέας, θα το αντικαταστήσουμε με πορτοκάλια !  Όχι !  Είναι πιο τίμιο να πεί ότι πιθανόν να έχουμε πρόβλημα αυτάρκειας με κάποια προϊόντα.


2. Ερμηνευτικά Θέματα
Γιατί αυτή η έρευνα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προβλέψουμε τί θα γίνει σε διατροφικό επίπεδο σε περίπτωση επιστροφής στην δραχμή
2α. Καταρχήν, στο υποθετικό σενάριο της δραχμής, όλα τα μεγέθη τα οποία παρουσιάζει η έρευνα θα μεταβληθούν. Θα μείνουν οι ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ και οι ΕΞΑΓΩΓΕΣ το ίδιο ;  Οι πρώτες θα μειωθούν και οι δεύτερες θα αυξηθούν. Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ επίσης θα μεταβληθεί ( αρνητικά απο προβλήματα εφοδιασμού σε λιπάσματα, πετρέλαιο, θετικά απο επιστροφή ανθρώπων στα χωράφια -εργασία, αύξηση καλλιεργούμενων εκτάσεων). Η πραγματική ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ, επίσης θα μεταβληθεί. Άρα, ακόμα κι αν η έρευνα δεν είχε τα θέματα του (1), απλά είναι άχρηστη για το σενάριο της δραχμής.
2β. Εάν κάποιος ήθελε να υπολογίσει το τί θα γίνει στο σενάριο επιστροφής στην δραχμή, θα έπρεπε να κάνει τα εξής:
i. Να Υπολογίσει τις διατροφικές ανάγκες ενός μέσου άνθρωπου και να κάνει αναγωγή σε γεωργικά προϊόντα
ii. Να κάνει κάποια σενάρια για το πώς θα μεταβληθούν ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ, ΕΞΑΓΩΓΕΣ
iii. Να υπολογίσει την κατα περίπτωση αυτάρκεια
2γ. Η πείνα,αν προέλθει, δεν θα προέλθει απο έλλειψη τροφίμων: Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται ο Mazower στο βιβλίο του “Στην Ελλάδα του Χιτλερ”. Λέει οτι η πείνα ήταν το αποτέλεσμα προβλημάτων διανομής εξαιτίας του χωρισμού της Ελλάδας σε ζώνες και εξαιτίας  της ληστρικής  συμπεριφοράς των γερμανικών κυρίως στρατευμάτων. Ισχυρίζεται οτι το ίδιο ισχύει και για τις περισσότερες περιπτώσεις λιμών. Ακόμα η πείνα έπληξε περισσότερο τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού. Ρόλο έπαιξε και το γεγονός της διάλυσης της Ελληνικής Διοίκησης. Άρα εαν κάποιος θέλει να μελετήσει το σενάριο Πείνα-Δραχμή θα πρέπει:
i. Να μην μείνει μόνο στο ισοζύγιο ΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ, αλλά:
ii. Να εμβαθύνει την έρευνα του  ανα οικονομικά στρώματα του πληθυσμου
iii. Να εξετάσει τα δίκτυα διανομής τροφίμων και την ετοιμότητα της διοίκησης

Σημείωση: Για την καλύτερη κατανόηση του αναρτώμενου άρθρου, δημοσιεύονται και τα υποβληθέντα σχόλια, όπως αυτά ελήφθησαν από την  πηγή του άρθρου. 

Σχόλιο 1ο.
 α.Θέτεις μερικά ενδιαφέροντα σημεία όπως την ενδεχόμενη μείωση της αγροτικής παραγωγής λόγω ανακατατάξεων.
β.Όμως ως προς την ιστορία των λιμών να αναφέρω το εξής πως σύμφωνα με στοιχεία της Β.Χιονίδου για το λιμό της κατοχής η προπολεμική Ελλάδα είχε έλλειψη τροφίμων. Δεν ήταν μόνο το δίκτυο διανομής. Διαβάζουμε σελίδα 28
“Εντούτοις η επιβίωση της χώρας εξαρτάτο σε μεγάλο βαθμόαπό εισαγωγές τροφίμων. Κατά την περίοδο 1935-36, το 45% του απαιτούμενου σιταριού ήταν εισαγώμενο, ενώ αυτό το ποσοστό μειώθηκε σε 20,5% το 1939.”
Δυστυχως δεν διευκρινίζει αν πρόκειται για όλα τα είδη σιταριου ή μόνο το μαλακό. Στο μαλακό έχουμε έλλειψη ακόμα και σήμερα.
γ.Ενδιαφέρον είναι και η επισήμανση σου πως άλλο τα προϊοντα και άλλο το τελικό προς κατανάλωση προϊον. π.χ. ποιος γνωρίζει πως το Ιραν ενώ είναι πηγμένο στο αργό πετρελαιο έχει πρόβλημα στο διυλισμένο πετρέλαιο λόγω έλλειψης εγκαταστάσεων ;
δ.Το σχόλιο σου δεν θίγει ένα άλλο θέμα που όμως υπάρχει απάντηση. Ποιος εγγυάται πως η παραγωγή θα πηγαίνει στην εσωτερική αγορά και όχι στο εξωτερικό. Πέρα από το κρατικό μονοπώλιο εξαγωγών που μπορεί να επιβάλλει μια άλλη κυβέρνηση (ούχι φυσικα τύπου Σαμαρα- Παπανδρέου – Παπαδήμου) αρκέτες φορές χώρες έχουν επιβάλλει απαγόρευση εξαγωγών σε βασικά ειδή ανάγκης όπως το σιτάρι και άλλα αγροτικά (π.χ. με την πρόσφατη διατροφική κρίση απαγόρευση επέβαλλε , αντίθετα με τον μεγάλο πατερούλη Στάλιν επί λιμού 32-33 , ο Πούτιν της Ρωσίας , η Ινδία κ.α)

Σχόλιο 2ο. 

Θα μπορούσε να είναι μία αρκετά ενδιαφέρουσα άποψη εάν εξαιρούσαμε ορισμένους πολύ σημαντικούς παράγοντες.
Αναφέρεται η πιθανή μείωση παραγωγής εξ αιτίας της μείωσης ή δυσχέρειας στην προμήθεια των απαραίτητων υλικών (λιπάσματα/ φυτοφάρμακα – ακόμα και ζωοτροφές). Αυτές ακριβώς οι ελλείψεις, που θα προκύψουν σε περίπτωση χρεοκοπίας και αδυναμίας εισαγωγών, θα αποτελέσουν την αφορμή για την επαναλειτουργία εγχωρίων μονάδων παραγωγής. Θα «εκβιάσουν» δηλαδή την τάχιστη ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής αγροτικών χημικών προϊόντων.
Αναφορικά με το τι θα γίνει με τις εξαγωγές των προϊόντων και εάν μετά από αυτές θα μείνουν αρκετά αγαθά για να καλύψουμε τις δικές μας ανάγκες, θα πρέπει να αναλογιστούμε ότι μία χώρα μπορεί να θέσει τους απαραίτητους περιορισμούς ή και απαγορεύσεις στις εξαγωγές προκειμένου να ικανοποιήσει πρωτίστως τις εγχώριες ανάγκες (όπως αναφέρθηκε ήδη από άλλο σχολιαστή). Θα ήθελα όμως να συμφωνήσω με τη θέση που προκύπτει από το αρχικό κείμενο ότι η χρεοκοπία και η έξοδος από το ευρώ θα οδηγήσει σε αύξηση των εξαγωγών-ανταγωνιστικότητας και της παραγωγής-εργασίας.
Ακόμα και εάν τα στοιχεία που παρατίθενται από τον ΠΑΣΕΓΕΣ δεν είναι απολύτως ξεκάθαρα όσον αφορά τα ποσοστά κάλυψης των αναγκών διατροφής. Ξεχνάμε ότι μέσα σε πολύ λίγους μήνες θα μπορούσαμε να καλύψουμε στον μεγαλύτερο βαθμό τις ανάγκες μας όσων αφορά τα γεωργικά προϊόντα (5-6 μήνες από σπορά έως συγκομιδή).
Ακόμα και όσων αφορά τα κτηνοτροφικά προϊόντα (κρέας), Θα μπορούσαμε να καλύψουμε τις βασικές μας ανάγκες στο μεσοδιάστημα με εναλλακτικές μορφές πρωτεϊνών πχ. Εάν δεν επαρκεί η παραγωγή βόειου και χοιρινού κρέατος, μπορούσαμε να επιβιώσουμε και με κοτόπουλο που «ωριμάζει» για σφαγή σε λιγότερο από δύο μήνες από την ημέρα της εκκόλαψης.
Όσον αφορά το γάλα θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε και χωρίς κρέμα γάλακτος στα μακαρόνια προκειμένου να ταΐσουμε τα μωρά μας, δηλαδή μειώνοντας τις καταναλωτικές μας ανάγκες (ιδίως των ενηλίκων) εωσότου καταφέρουμε να αναπτύξουμε το απαραίτητο κτηνοτροφικό κεφαλαίο.
Ναι, θα συμφωνήσουμε ότι δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε άμεσα το κρέας με πορτοκάλια αλλά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το πλεόνασμα πορτοκαλιών προκειμένου να καλύψουμε την έλλειψη άλλων ειδών διατροφής (πχ. Γάλα). Σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε κανείς να αποκλίσει και την δυνατότητα εισαγωγών μέσω κάποιας ανταλλακτικής διαδικασίας (Πριν από χρόνια η Ρωσία είχε προτείνει την πώληση στην χώρα μας οπλικών συστημάτων με μεγάλο μέρος του κόστους να αποπληρωθεί σε είδος- αγροτικά προϊόντα. Γιατί θα έπρεπε εκ προοιμίου να αποκλίσουμε την ανταλλαγή εσπεριδοειδών με γάλα σε σκόνη;)
Συμφωνούμε ότι δεν έχει γίνει σωστή τεκμηρίωση όσων αφορά τις πραγματικές ανάγκες ενός ενηλίκου ατόμου σε είδη διατροφής. Μην ξεχνάμε όμως ότι η κατανάλωση αυτή δεν αντικατοπτρίζει τις ουσιαστικές ανάγκες αλλά τον τρόπο ζωής στον οποίο έχουμε συνηθίσει τις τελευταίες δεκαετίες. Εάν το ερώτημα ήταν «θα καταφέρουμε να διατηρήσουμε τον σημερινό τρόπο ζωής σε περίπτωση χρεοκοπίας και επιστροφής στην δραχμή;» η απάντηση θα ήταν ξεκάθαρα ΟΧΙ. Το ερώτημα που τίθεται όμως είναι «θα πεινάσουμε;» εκεί η απάντηση είναι ξανά ΟΧΙ.

Σχόλιο 3ο. 

Ευχαριστώ πολύ για τα σχόλια.
Αυτό που λέω είναι ότι είναι άτοπο να προσθέτεις ποσότητες ανόμοιων προϊόντων. Το νούμερο που βγάζει η ΠΑΣΕΓΕΣ δεν έχει κανέναν νόημα.
Αυτό που θα μπορούσε να κάνει είναι να υπολογίσει τις αξίες των προϊόντων και να βγάλει απο εκεί την αυτάρκεια. Δηλαδή αν στα πορτοκάλια είμαστε 150% αυτάρκης και στο κρέας 50%, μπορούμε χοντρικά να πούμε ότι την πλεονάζουσα παραγωγή πορτοκαλιών θα την πουλήσουμε (ή ανταλλάξουμε) για να αγοράσουμε κρέας. Όπως καταλαβαίνετε, η σχέση δεν είναι 1 προς 1. Δεν αγοράζεις 1 κιλό κρέας με 1 κιλό πορτοκάλια.
Για το θέμα της πείνας στην Κατοχή, δεν είμαι ειδικός, δεν το έχω ψάξει τόσο. Μου φάνηκε λογική η εξήγηση για τις δυσκολίες στην διανομή όπως λογικό μου φαίνεται και οτι η μή αυτάρκεια προκαλεί λιμό. Απλά οι ποσότητες κατανάλωσης πριν απο έναν λιμο δεν θα παραμείνουν σταθερές
Πιστεύω οτι σε μία περίπτωση λιμού, περισσότερη σημασία έχει η δυνητική αυτάρκεια. Τί δηλαδή πρέπει να φάει ο πληθυσμός για να παραμένει υγιής. Όχι απαραίτητα για να είναι χορτασμένος.
Δεν υποστηρίζω ότι θα πεινάσουμε σε περίπτωση επιστροφής στην δραχμή.
Υποστηρίζω ότι:
1. Η συγκεκριμένη έρευνα της ΠΑΣΕΓΕΣ δεν μπορεί να μας διαβεβαιώσει ότι δεν θα πεινάσουμε
2. Η απάντηση στο ερώτημα θέλει ψάξιμο σε μεγαλύτερο βάθος



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου