Γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 26 Οκτωβρίου 1890. Έγινε στρατιωτικός και
αργότερα πολιτικός. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και στη
Μικρασιατική Εκστρατεία. Στην αρχή ήταν οπαδός του Βενιζέλου. Συμμετείχε
στο αποτυχημένο βενιζελικό κίνημα του 1935, συνελήφθη και καταδικάστηκε
σε ισόβια κάθειρξη και στρατιωτική καθαίρεση. Μετά από τη χορήγηση
γενικής αμνηστίας, αποφυλακίστηκε έχοντας παραμείνει στη φυλακή σχεδόν 9
μήνες. Το 1936 εκτοπίστηκε από τη δικτατορία του Μεταξά. Tο Σεπτέμβριο
του 1937 εξορίστηκε στη Μήλο.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής, ο Στέφανος Σαράφης ήταν στέλεχος της αντιστασιακής οργάνωσης Α.Α.Α. ("Αγών - Ανόρθωσις - Ανεξαρτησία"), της οποίας ως αρχηγός εφέρετο ο φιλοαριστερός Υποστράτηγος Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, ο οποίος αργότερα έγινε μέλος της ΚΕ του ΕΛΑΣ. Τα πέντε ηγετικά στελέχη της οργάνωσης Α.Α.Α. ήταν οι εξής : Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, Σταμ. Χατζήμπεης, Kωνστ. Μανέτας, Στέφανος Σαράφης, Ιωάννης Πανόπουλος. Στην ΑΑΑ προσχώρησε και ο συνταγματάρχης Ευριπίδης Μπακιρτζής.
Ο βενιζελικός απότακτος αξιωματικός Ιωάννης Τσιγάντες που ήρθε από τη Μέση Ανατολή στην Αθήνα τον Αύγουστο του 1942, επεδίωξε τη δημιουργία ενόπλων ανταρτικών ομάδων, στην περιοχή Θεσσαλίας και Δυτικής Μακεδονίας, υπό τον Στέφανο Σαράφη.
Ο αστυνόμος Σπύρος Κώτσης, στο βιβλίο του "Μίδας 614", περιγράφει τις επαφές Ι. Τσιγάντε – Σ. Σαράφη ως εξής :
"Ο Τσιγάντες επί δίμηνον περίπου από της σφίξεώς του εκ. Μέσης Ανατολής επεδίωκε συνάντησιν μετά του Συνταγματάρχου Στεφάνου Σαράφη. την οποίαν ούτος απέφευγε, παρά τους δεσμούς και την φιλίαν που τους συνέδεεν.
Ο Σαράφης, ο οποίος εκινείτο προς δημιουργίαν πάνδημο κρατικής πολιτικοστρατιωτικής οργανώσεως, χωρίς ν' αποκλείη την συνεργασίαν με το Ε.Α.Μ-, εδικαιολόγει την άρνησίν του, επειδή εχαρακτήριζε τον Τσιγάντε ως πουλημένον εις τους Άγγλους και την Ελεύθερον Ελληνικήν Κυβέρνησιν.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής, ο Στέφανος Σαράφης ήταν στέλεχος της αντιστασιακής οργάνωσης Α.Α.Α. ("Αγών - Ανόρθωσις - Ανεξαρτησία"), της οποίας ως αρχηγός εφέρετο ο φιλοαριστερός Υποστράτηγος Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, ο οποίος αργότερα έγινε μέλος της ΚΕ του ΕΛΑΣ. Τα πέντε ηγετικά στελέχη της οργάνωσης Α.Α.Α. ήταν οι εξής : Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, Σταμ. Χατζήμπεης, Kωνστ. Μανέτας, Στέφανος Σαράφης, Ιωάννης Πανόπουλος. Στην ΑΑΑ προσχώρησε και ο συνταγματάρχης Ευριπίδης Μπακιρτζής.
Ο βενιζελικός απότακτος αξιωματικός Ιωάννης Τσιγάντες που ήρθε από τη Μέση Ανατολή στην Αθήνα τον Αύγουστο του 1942, επεδίωξε τη δημιουργία ενόπλων ανταρτικών ομάδων, στην περιοχή Θεσσαλίας και Δυτικής Μακεδονίας, υπό τον Στέφανο Σαράφη.
Ο αστυνόμος Σπύρος Κώτσης, στο βιβλίο του "Μίδας 614", περιγράφει τις επαφές Ι. Τσιγάντε – Σ. Σαράφη ως εξής :
"Ο Τσιγάντες επί δίμηνον περίπου από της σφίξεώς του εκ. Μέσης Ανατολής επεδίωκε συνάντησιν μετά του Συνταγματάρχου Στεφάνου Σαράφη. την οποίαν ούτος απέφευγε, παρά τους δεσμούς και την φιλίαν που τους συνέδεεν.
Ο Σαράφης, ο οποίος εκινείτο προς δημιουργίαν πάνδημο κρατικής πολιτικοστρατιωτικής οργανώσεως, χωρίς ν' αποκλείη την συνεργασίαν με το Ε.Α.Μ-, εδικαιολόγει την άρνησίν του, επειδή εχαρακτήριζε τον Τσιγάντε ως πουλημένον εις τους Άγγλους και την Ελεύθερον Ελληνικήν Κυβέρνησιν.
"Ητο
εποχή (Οκτώβριος 1942) που επραγματοποιούντο αι σοβαρώτεραι
Δημοκρατικοί πολιτικοστρατιωτικαί ζυμώσεις διά την συγκρότησιν
πανδημοκρατικής Οργανώσεως, με πρωταγωνιστάς τους Συνταγματάρχας Στέφ.
Σαράφην, Νεόκοσμον Γρηγοριάδην, Σταμ. Χατζήμπεην, Κων. Βενιήρην, Σίμον
Βλάχον. Δημ. Ψαρρόν. Πλοιάρχους Τζένην (Ευγένιον) Βαλασάκην, Αθαν.
Ζάγκαν, Αστυν. Διευθυντήν Ιωάννην Πανόπουλον και Στρατηγόν Κων. Μανέταν."Ο Τσιγάντες ενήμερος των κινήσεων και επιδιώξεων του Σαράφη, αι οποίαι εδυσχέραινον το έργον του, απογοητευθείς εκ της επιμόνου αρνήσεως του προς συνάντησιν. κατάστρωσε σχέδιον, με αποτέλεσμα να πραγματοποίηση συνάντησιν μετ' αυτού, βοηθούμενος υπό του συγγάμβρου του Δημ. Ψαρρού.
Τελικά, όπως αναφέρει ο Κώτσης, ο Ι. Τσιγάντες κατάφερε να συναντήσει τον Σαράφη χάρη στη μεσολάβηση του Δ. Ψαρρού. Ο συγγραφέας συνεχίζει γράφοντας :
"Εκτοτε ο Σαράφης επεσκέφθη κατ' επανάληψιν τον Τσιγάντε και προσεπάθουν να εύρουν τρόπον συνεργασίας. "Εις επιμονήν του Τσιγάντε και παροτρύνσεις των Δ. Ψαρρού και Γ. Αγγελίδη, όπως μεταβή εις Θεσσαλίαν προς προετοιμασίαν του αγώνος, ο Σαράφης επεφυλάχθη να απάντηση, ζητήσας πίστωσιν χρόνου, ίνα επικοινωνήση μετά των συνεργατών του και ζητήση την γνώμην ωρισμένων πολιτικών. Εάν ούτοι συνεφώναυν, θα εδέχετο να μεταβή εις Θεσσαλίαν. προς συγκρότησιν ανταρτικού Σώματος. με την διαφοράν ότι δεν θα ανεγνώριζε την Κυβέρνησιν Εξωτερικού και τον Βασιλέα και θα εξετέλει μόνον τας διαταγάς του Συμ. Στρατηγείου Μέσης Ανατολής. Ο Σαράφης επεκοινώνησε με τους πολιτικοστρατιωτικούς φίλους του, οι οποίοι ενέκριναν αδιστάκτως την μετάβασήν του εις Θεσσαλίαν. Και ακολούθως, αφού ο Συνταγματάρχης Γεώρ. Αγγελίδης τον εφοδίασε - κατόπιν εντολής του Τσιγάντε - με ιματισμόν. υπόδυσιν κλπ. καθώς και με ένα σεβαστόν χρηματικόν ποσόν, το οποίον με την αξίαν των ειδών ιματισμού κ.λ.π. θα πρέπει να ανήρχετο εις 500-525 χρυσάς λίρας Αγγλίας, μετέβη εις Θεσσαλίαν. Ήλθεν εις επαφήν με τους προαναφερθέντες Κωστόπουλον, Αντωνόπουλον, καπετανέους του Ε.Λ.Α.Σ. εις Θεσσαλίαν και μετέβη εις Ήπειρον όπου συνηντήθη με τον Ζέρβαν. "Κατά την επιστροφήν του εξ Ηπείρου, ο Ε.Λ.Α.Σ. που εύρισκε την δημιουργίαν του αντάρτικου υπό τας προϋποθέσεις που ήθελεν ο Σαράφης εμπόδιον εις τας επιδιώξεις του, τον συνέλαβε καθώς και τους Αντωνόπουλον και Κωστόπουλον και αφού τους εκράτησεν επί εν τρίμηνον περίπου, τους αφήκεν ελευθέρους. "Ο Σαράφης, ο οποίος ως φαίνεται, καθ' όλον αυτό το χρονικόν διάστημα ήτο ψυχικά συνδεδεμένος με τον Ε.Λ.Α.Σ., δεν άργησε να προσχώρηση εις αυτόν και ν' αναλάβη την στρατιωτικήν ηγεσίαν, (…)".
Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι την περίοδο εκείνη υπήρχε και μια αντιστασιακή οργάνωση (Ε.Σ.Α.Π.) με επικεφαλής τον απότακτο ταγματάρχη Γεώργιο Κωστόπουλο, ο οποίος είχε αποχωρήσει από τον ΕΛΑΣ. Για να καταφέρει να δημιουργήσει αντάρτικη ομάδα ο Στέφανος Σαράφης, ήρθε σε επαφή με διάφορους απότακτους αξιωματικούς των κινημάτων του 1933 και του 1935, ορισμένοι από τους οποίους συνεργάζονταν με τις Βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Τις πρώτες ημέρες του Ιανουαρίου 1943 έφυγε από την Αθήνα με προορισμό τη Θεσσαλία, όπου βρισκόταν ο Ταγματάρχης Γεώργιος Κωστόπουλος επί κεφαλής 120 ανταρτών.
Ο Στέφανος Σαράφης αφού πληροφορήθηκε το θάνατο του Ιωάννη Τσιγάντε, αναχώρησε την 3ην Φεβρουαρίου 1943 για την 'Ηπειρο, συνοδευόμενος από τον κομμουνιστή εφέδρο Υπολοχαγό Ιωάννη Κατσαντώνη, συγγενή και υπασπιστή του Γεωργίου Κωστοπούλου, προκειμένου να συναντήσει τον αρχηγό του Ε.Δ.Ε.Σ. Ναπολέοντα Ζέρβα. Πράγματι τον συνάντησε και συζήτησε μαζί του και μαζί με τον Κομνηνό Πυρομάγλου και τον Αρχηγό της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής Έντυ Μάγιερς.
Λίγο αργότερα, ακολούθησε η σύλληψη των Σαράφη – Κωστόπουλου από
αντάρτες του ΕΛΑΣ. Στις 10 Μαρτίου του 1943, αντάρτες του ΕΛΑΣ έφεραν
στη Σπερχειάδα αιχμαλώτους τους Σαράφη, Κωστόπουλο, Ν. Κωστορίζο –όλοι
τους άτομα που δραστηριοποιούνταν στο χώρο της αντίστασης. Την άλλη μέρα
οι Σαράφης - Κωστόπουλος οδηγήθηκαν στο αρχηγείο του ΕΛΑΣ, ενώ ο
αεροπόρος Κωστορίζος (πρώην μέλος του ΕΛΑΣ) με 3 συντρόφους του
παραπέμφθηκαν σε δίκη. Εναντίον των Σαράφη – Κωστόπουλου το ΕΑΜ
επιτίθεται χρησιμοποιώντας βαρύτατους και ανυπόστατους χαρακτηρισμούς
(«προδότες του αγωνιζόμενου λαού», «υπηρέτες των συμφερόντων των
κατακτητών» κ.α.). “Η φωνή του Ε.Α.Μ”, όργανο της επαρχιακής επιτροπής
του ΕΑΜ Καρδίτσας, δημοσιεύει στις 29 Μαρτίου 1943 κείμενο με τίτλο :
“Φως στην καταχθόνια δράση των προδοτών του αγωνιζόμενου λαού Σαράφη,
Κωστόπουλου, Σαράντη και Σία”.
Η ανάπτυξη του αντιστασιακού αγώνα στην περίοδο που ακολούθησε ως την απελευθέρωση, βρήκε τον ΕΛΑΣ (χωρίς να υπολογίζονται οι δυνάμεις Αθήνας, Σάμου και Μυτιλήνης) με 43.700 οπλίτες και 5.240 αξιωματικούς. Από τους τελευταίους οι 2.300 προέρχονταν από τις τάξεις του Ελληνικού Στρατού.
 |
| Ο Στέφανος Σαράφης με τον Άρη Βελουχιώτη αρχικαπετάνιο του ΕΛΑΣ έφιπποι |
Το 1943 λοιπόν ο Σαράφης προσχώρησε στο ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) και ανέλαβε την αρχηγία του ΕΛΑΣ, σε συνεργασία με τον Άρη Βελουχιώτη. Ο ένδοξος αρχηγός του θρυλικού ΕΛΑΣ που κατέφερε βαριά πλήγματα στον κατακτητή, πάσχιζε να αποτρέψει τον εμφύλιο πόλεμο, να συνεννοηθούν οι οργανώσεις αντίστασης και να μην αφήσουν τους απόντες και τους προσκυνημένους να κυβερνήσουν τη μεταπολεμική Ελλάδα. Δείχνει κάθε καλή διάθεση στη Μέση Ανατολή και στην Kαζέρτα. Άλλα σχεδιάζουν όμως οι Σύμμαχοι και οι κομματικές γραφειοκρατίες. Αν το έπος της Αντίστασης χρωστά πολλά στη φλόγα και στις ικανότητές του, η αγνόησή του από την ηγεσία του KKΕ τον Δεκέμβρη του 1944 και η υπαγωγή του στην K.Ε. του ΕΛΑΣ (κατ' ουσίαν στην άσχετη με τις στρατιωτική τέχνη κομματική ηγεσί α) θα σταθεί μοιραία για τις εξελίξεις. Διατάσσεται να πάει στα Γιάννενα απ' όπου καλείται να στείλει ενισχύσεις στην Αθήνα μόλις την Πρωτοχρονι ά του 1945, όταν πια όλα είχαν κριθεί! Δεν έμενε παρά η ανακωχή και η Bάρκι ζα. Kι όταν έρθει η στιγμή της νέας ρήξης, η καχύποπτη ηγεσία θα τον αφήσει, όπως και άλλους δημοκρατικού ς αξιωματικούς, στη διάθεση των κυβερνήσεων της Αθήνας και θα τους στείλει (αυτή κατ' ουσίαν) στα ξερονήσια.
 |
| Φωτό ντοκουμέντο. Ο Στέφανος Σαράφης αριστερά, στο κέντρο ο στρατηγός Σκόμπυ και δεξιά ο Ναπολέων Ζέρβας. |
H μεταδεκεμβριανή Ελλάδα θα στείλει τον πρωτεργάτη της εποποιϊας της Αντίστασης στην εξορία, στη Σέριφο, τη Μακρόνησο, τον Άη Στράτη. Μα και εκεί ο Αρχηγός αγκαλιάζει τους συναγωνιστές του και επιβάλλεται με το ήθος και την περηφάνια του. Αν και εξόριστος, εκλέγεται το 1951 βουλευτής της ΕΔΑ της οποίας αναλαμβάνει οργανωτικός γραμματέας. H εκλογή του ακυρώνεται όπως και των άλλων εκλεγμένων συνεξόριστών του. Αναλαμβάνει οργανωτικός γραμματέας της ΕΔΑ. Tο 1956 επανεκλέγεται βουλευτής Μαγνησίας. Στη Bουλή εντυπωσιάζει με τη μετριοπάθεια και τη σοβαρότητά του, δίνει υποσχέσεις για μια λαμπρή πολιτική ηγεσία. Αλλά η ζωή του πλησίαζε στο τέρμα. Tο νήμα της κόπηκε το απομεσήμερο της 31ης Μαϊου του 1957 από αυτοκίνητο που οδηγούσε αμερικανός σμηνίας στην παραλιακή λεωφόρο, στο ύψος του Αλίμου, όπου έμενε ο στρατηγός. H γυναίκα του Μάριον, που τραυματίστηκε σοβαρά στο ίδιο δυστύχημα, πάντα θα υποστηρίζει ότι επρόκειτο για δολοφονί α. Kαθαρή απάντηση δεν δόθηκε ποτέ. Όμως ο στρατηγός Σαράφης είχε περάσει στην αθανασία.
Στις μέρες μας, που μια μεταμοντέρν α, μικροαστική, δήθεν προοδευτική ιστοριογραφία, πασχίζει να εξαλείψει την εθνική μας μνήμη, η αναφορά του στρατηγού Σαράφη δεν είναι απλώς χρέος τιμής στο τελευταίο έπος του λαού μας, στην εθνική Αντίσταση. Είναι άμεσο πολιτικό καθήκον. Γιατί δεν υπάρχει λαϊκή απελευθέρωση χωρίς πατριωτισμό και ούτε ζουν οι πατρίδες χωρίς κοινωνική δημοκρατία. Αυτή την κληρονομιά μας άφησε ο Στέφανος Σαράφης.
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ : ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΣΤ. ΣΑΡΑΦΗ
Η γέννηση και το μέλλον του ΕΛΑΣ
Τις τελευταίες μέρες του Απριλίου 1941 οι Γερμανοί συμπλήρωσαν την κατάκτηση της Ελλάδος βγάζοντας από το αδιέξοδο τους συμμάχους των Ιταλούς, που μάταια επί έξη μήνες αγωνίζονταν "να τσακίσουν τα νεφρά των Ελλήνων". Ο ελληνικός λαός στο σύνολό του πάλεψε σκληρά τον άνισο αγώνα ενάντια σε δυο φασιστικές αυτοκρατορίες και πρόσφερε περισσότερα από όσα του ζητήθηκαν και σε αίμα και σε πάσης φύσεως συνεισφορές. Και δεν νικήθηκε!
Αν κατόρθωσαν οι εχθροί του να κάμψουν την αντίστασή του στο μέτωπο, τούτο δε μειώνει καθόλου την εποποιία των Αλβανικών και Μακεδονικών βουνών, που αναγνωρίστηκε στην παγκόσμια ελεύθερη συνείδηση. Όμως τα αποτελέσματα της πολεμικής αντίστασης θα ήταν ακόμη μεγαλύτερα και πιθανότατα ο πόλεμος στη Βαλκανική θα έπαιρνε άλλη τροπή, αν ο ηρωισμός και η αυτοθυσία του λαού και των πολεμιστών του ακολουθούσε μιαν αντίστοιχη πολιτική και στρατιωτική ηγεσία.
Δυστυχώς ένα καθεστώς δικτατορικό, η 4η Αυγούστου, όχι μόνο δεν επιστράτευσε όλες τις υλικές και ηθικές δυνάμεις της Χώρας, παρά τουναντίον έχοντας καταπνίξει κάθε ίχνος ελευθερίας, κρατώντας δέσμια και μακρυά από τον αγώνα τα ζωντανότερα πολιτικά και στρατιωτικά στελέχη, δεν μπορούσε παρά να δημιουργήσει τους χειρότερους όρους για την πολιτική διεύθυνση και τη στρατιωτική διεξαγωγή του πολέμου, αφού προηγούμενα δεν είχε φροντίσει να προπαρασκευάσει πολιτικά και στρατιωτικά τη Χώρα "προς πόλεμον". Έτσι οι κατακτητές διευκολύνθηκαν στο έργο τους. Ανάξιοι στρατηγοί και ανώτερα στελέχη, άτομα ανίκανα και ηττοπαθή, συνθηκολόγησαν με τον κατακτητή και αφήκαν τους συμμάχους μας Άγγλους εκτεθειμένους και μόνους να διεξαγάγουν τον αγώνα για την αποχώρησή τους, ενώ απόλυτη υποχρέωση των Ελληνικών δυνάμεων ήταν να καλύψουν την αποχώρηση των συμμαχικών μονάδων όταν κάθε ελπίδα αντίστασης είχε χαθεί. Η Ελληνική αντίσταση κατέρρευσε, η Ελλάς υποδουλώθηκε και από τους διευθύνοντες τον αγώνα, άλλοι έφυγαν έξω από τα σύνορα της Ελλάδος, άλλοι έγιναν καθαρά όργανα των κατακτητών.
Δεν είναι η σημερινή στιγμή κατάλληλη για ν' αναφερθούμε περισσότερο με το θέμα αυτό και να καταλογίσομε τις ευθύνες, τόσο τις πολιτικές όσο και τις στρατιωτικές. Πάντως από τους τότε ιθύνοντες πολιτικούς και στρατιωτικούς, άσχετα προς τα σφάλματα στρατηγικής και τακτικής, έλειπε η πίστη στον αγώνα που είναι απαραίτητο στοιχείο για τη νίκη.
Με την υποδούλωση κατέρρευσε και το κράτος της 4ης Αυγούστου.
Ο Ελληνικός λαός βρέθηκε σε πρωτοφανείς συνθήκες ζωής. Κατασχέθηκαν όλα τα αποθέματα. Επεβλήθηκαν αφάνταστα βάρη για τη συντήρηση του στρατού κατοχής. Η δραχμή άρχισε να χάνει την αξία της με την εφαρμογή του πληθωρισμού. Οι βιομηχανίες ειργάζοντο για τον κατακτητή. Άρχισε στρατολογία εργατών για τη χρησιμοποίησή τους έξω από τη Χώρα. Εξέλιπε κάθε ίχνος ασφαλείας στις πόλεις και περισσότερο ακόμα στην ύπαιθρο. Η πώρωση των συνειδήσεων, η εμφάνιση των προδοτών, λεγεωναρίων, μαυραγοριτών και πάσης φύσεως εκμεταλλευτών, καταντήσανε τη ζωή του πληθυσμού μαρτυρική. Η πείνα που ακολούθησε ελλείψει τροφίμων και μεταφορικών και που οργανώθηκε από τον κατακτητή, είχε σαν αποτέλεσμα να πεθάνουν 300.000 και περισσότερα άτομα μονάχα στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα προάστεια. Με τις μέθοδες αυτές, που στην εφαρμογή τους βοηθούσαν δυστυχώς και έλληνες προδότες, ο κατακτητής απέβλεπε να επιτύχει την εξαθλίωση, την διαφθορά, την εκπόρνευση των συνειδήσεων για να σπάσει κάθε ίχνος αντίστασης.
Στην κρίσιμη αυτή στιγμή, που ήτο πιθανόν να καταλήξει σε πλήρη εξαφάνιση κάθε ίχνους αντίστασης, οι παλαιοί ηγέτες, πολιτικοί και στρατιωτικοί, που ο λαός περίμενε να τον καθοδηγήσουν και να οργανώσουν μια εξόρμηση για νέους αγώνες λευθεριάς, δεν ανταποκρίθηκαν σ' αυτή την προσδοκία και σ' εκείνους που ζητούσαν τη συνδρομή τους για οργάνωση της εθνικής αντίστασης
συνεβούλευσαν αναμονή.
Ο λαός όμως μόνος του, όπως σχεδόν μόνος του διεξήγαγε τον πόλεμο, έτσι ανέλαβε να οργανώσει την αντίστασή του και να προπαρασκευάσει την απελευθέρωσή του. Την πρωτοβουλία την ανέλαβαν νέες δυνάμεις. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδος πήρε την πρωτοβουλία, απευθύνθηκε σ' όλα τα κόμματα και σε διάφορες προσωπικότητες, πολιτικές και στρατιωτικές και πρότεινε τη συγκρότηση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου. Στην πρόσκληση αυτή τα παλαιά κόμματα απήντησαν με άρνηση, θεωρώντας πρόωρη κάθε οργάνωση και δράση. Όμως στο λαό το προσκλητήριο για ένωση και αντίσταση βρήκε την πιο βαθειά απήχηση.
Το Σεπτέμβριο του 1941, με συμμετοχή μιας σειράς κομμάτων και οργανώσεων (Κομμουνιστικό, Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας, Σοσιαλιστικό Κόμμα, Κόμμα Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, Εργατο-σοσιαλιστικόν κόμμα της Ελλάδος, Αγροτικόν Κόμμα της Ελλάδος, Ομάς Δημοκράτης, Ελληνική Σοσιαλιστική Οργάνωση, Πανυπαλληλική Επιτροπή, Εργατικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, Οργανώσεις Νεολαίας, Εθνική Αλληλεγγύη κ.λπ.) και προσωπικοτήτων, συγκροτήθηκε το Ε.Α.Μ. (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο).
Η στιγμή αυτή είναι η αφετηρία νέας ιστορικής περιόδου για το έθνος μας. Αρχίζει άμεσα η οργάνωση των λαϊκών δυνάμεων στις πόλεις και την ύπαιθρο για την βελτίωση των όρων διαβίωσης του λαού, για τη φθορά των εχθρικών δυνάμεων, για την αντίδραση σε κάθε ενέργεια που βοηθούσε τον κατακτητή και γενικά για την οργάνωση της πολεμικής αντίστασης, που θα προπαρασκεύαζε το έθνος για την απελευθέρωσή του, αγωνιζόμενο στο πλευρό των συμμάχων. Μέσα στη γενική προσπάθεια για την οργάνωση της ελληνικής αντίστασης έγινεν αισθητή η ανάγκη του να συγκροτηθεί ειδικό όργανο ένοπλης πάλης του λαού. Ταυτόχρονα με τη γενική οργανωτική προσπάθεια που κατέληξε στη συγκρότηση του ΕΑΜ γίνονταν συνεννοήσεις ανάμεσα σε αξιωματικούς και σε πολεμιστές του μετώπου για τη συγκρότηση στρατιωτικής οργάνωσης, που θα ξαπόλυε τον πόλεμο ενάντια στους κατακτητές. Δεν ήταν πολυάριθμοι αυτοί οι αξιωματικοί στην αρχή. Όμως ήταν άνθρωποι αποφασισμένοι.
Το καλοκαίρι του 1941 είχε κιόλας συγκροτηθεί ο σκελετός της οργάνωσης. Με την υποστήριξη των πολιτικών οργανώσεων του λαού, η προσπάθεια αυτή των αξιωματικών κατέληξε το Δεκέμβριο του 1941 στη σύμπηξη του Ελληνικού - Λαϊκού - Απελευθερωτικού - Στρατού (ΕΛΑΣ), που έμελλε να χαράξει λαμπρές σελίδες δόξας. Το Φλεβάρη του 1942 δημοσιεύθηκε η πρώτη προκήρυξη του ΕΛΑΣ προς τους αξιωματικούς και το λαό και τους καλούσε στην ένοπλη αντίσταση για την λευθεριά. Από 'κει και πέρα είχαν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για τον ανταρτοπόλεμο. Σήμερα που η Λευθεριά βαδίζει σταθερά από χώρα σε χώρα, οι συνθήκες που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα όπως και σ' όλες τις άλλες υπόδουλες χώρες κατέστησαν αναγκαία την καταδίωξη του κατακτητή και την εξακολούθηση του αγώνα στο πλευρό των Συμμάχων με άλλα μορφή.
Η συμβολή της αντάρτικης δράσης της Ελλάδος στον όλο συμμαχικόν αγώνα είναι αναμφισβήτητη. Βέβαια εστοίχισε θυσίες υλικές και απώλεια πολλών πατριωτών, αλλ' αυτό ήταν απαραίτητο για να κατακτήσομε τη λευθεριά μας όχι σα δώρο των αγώνων των συμμάχων μας, αλλά με την ενεργό συμβολή μας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ελλάς προσέφερε το 1940-1941 στο αλβανικό και μακεδονικό μέτωπο εξαιρετικές υπηρεσίες που όλοι τις αναγνωρίζουν, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία επίσης πως ένας λαός που θέλει τη λευθεριά του πρέπει διαρκώς ν' αγωνίζεται για να την περιφρουρήσει δίχως να υπολογίζει τις θυσίες.
Ο ΕΛΑΣ, δημιούργημα του λαού, με τη βοήθεια αρκετών στρατιωτικών στελεχών, συντηρείται, εφοδιάζεται με κάθε τρόπο από το λαό με τον οποίο βρίσκεται σε στενότατη επαφή και για τον οποίο αγωνίζεται, είναι στρατός δημοκρατικός και δεν πολεμά παρά για την απελευθέρωση της πατρίδος του, πιστεύοντας πως άμα έρθει η πλέρια λευθεριά ο λαός μόνος του θα λύσει όλα τα ζητήματά του χωρίς την επιβολή ουδέ τη βία κανενός. Ο λαϊκός στρατός θέλει να γίνει εθνικός και να είναι μονάχα όργανο του λαού και της κυβέρνησης του λαού. Με τη δράση του απήλλαξε την ύπαιθρο από τους λεγεωναρίους, τους ξένους προπαγανδιστές, προδότες, εκμεταλλευτές, όργανα του κατακτητού, απηλευθέρωσε ένα μεγάλο κομμάτι της ορεινής Ελλάδος και κατόρθωσε να ελέγχει ένα επίσης μεγάλο κομμάτι των πεδινών περιοχών, μ' έναν πληθυσμό ελληνικό με πάνω από 2 1/2 εκατομμύρια ψυχές, ενίσχυσε και ανεπτέρωσε το εθνικό φρόνημα, συνετέλεσε την βελτίωση του επιπέδου της ζωής του πληθυσμού, ανάγκασε τον κατακτητή να περιορισθεί στις πόλεις και σ' ορισμένα σοβαρά κέντρα, απέτρεψε την πολιτική επιστράτευση, εξασφάλισε την τάξη και την ασφάλεια από τις επιβουλές των υπόπτων οργανώσεων.
Ενισχυόμενος ακόμη περισσότερο από όλους τους Έλληνες και ιδιαίτερα τους αξιωματικούς, εφοδιαζόμενοι με το κατάλληλο υλικό, θ' αποτελέσει τον Εθνικό Στρατό όλων των ενωμένων Ελλήνων για να συμβάλει στην πλέρια απελευθέρωση της πατρίδος και των γειτονικών συμμαχικών χωρών και να εξασφαλίσει στον Ελληνικό λαό την ελευθερία να αποφασίσει πώς θέλει να διοικηθεί.
[Το άρθρο του Στέφανου Σαράφη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό |Νέα Ελλάδα|, τχ. 1, Αθήνα 5 Νοεμβρίου 1944, σ. 2-3. Το σπάνιο αυτό περιοδικό εντοπίστηκε στα ΑΣΚΙ, αρχείο Σ. Γιαννακόπουλου (Π. Ανταίου), κουτί 7.
Μανόλης Βουρλιώτης]
Τις τελευταίες μέρες του Απριλίου 1941 οι Γερμανοί συμπλήρωσαν την κατάκτηση της Ελλάδος βγάζοντας από το αδιέξοδο τους συμμάχους των Ιταλούς, που μάταια επί έξη μήνες αγωνίζονταν "να τσακίσουν τα νεφρά των Ελλήνων". Ο ελληνικός λαός στο σύνολό του πάλεψε σκληρά τον άνισο αγώνα ενάντια σε δυο φασιστικές αυτοκρατορίες και πρόσφερε περισσότερα από όσα του ζητήθηκαν και σε αίμα και σε πάσης φύσεως συνεισφορές. Και δεν νικήθηκε!
Αν κατόρθωσαν οι εχθροί του να κάμψουν την αντίστασή του στο μέτωπο, τούτο δε μειώνει καθόλου την εποποιία των Αλβανικών και Μακεδονικών βουνών, που αναγνωρίστηκε στην παγκόσμια ελεύθερη συνείδηση. Όμως τα αποτελέσματα της πολεμικής αντίστασης θα ήταν ακόμη μεγαλύτερα και πιθανότατα ο πόλεμος στη Βαλκανική θα έπαιρνε άλλη τροπή, αν ο ηρωισμός και η αυτοθυσία του λαού και των πολεμιστών του ακολουθούσε μιαν αντίστοιχη πολιτική και στρατιωτική ηγεσία.
Δυστυχώς ένα καθεστώς δικτατορικό, η 4η Αυγούστου, όχι μόνο δεν επιστράτευσε όλες τις υλικές και ηθικές δυνάμεις της Χώρας, παρά τουναντίον έχοντας καταπνίξει κάθε ίχνος ελευθερίας, κρατώντας δέσμια και μακρυά από τον αγώνα τα ζωντανότερα πολιτικά και στρατιωτικά στελέχη, δεν μπορούσε παρά να δημιουργήσει τους χειρότερους όρους για την πολιτική διεύθυνση και τη στρατιωτική διεξαγωγή του πολέμου, αφού προηγούμενα δεν είχε φροντίσει να προπαρασκευάσει πολιτικά και στρατιωτικά τη Χώρα "προς πόλεμον". Έτσι οι κατακτητές διευκολύνθηκαν στο έργο τους. Ανάξιοι στρατηγοί και ανώτερα στελέχη, άτομα ανίκανα και ηττοπαθή, συνθηκολόγησαν με τον κατακτητή και αφήκαν τους συμμάχους μας Άγγλους εκτεθειμένους και μόνους να διεξαγάγουν τον αγώνα για την αποχώρησή τους, ενώ απόλυτη υποχρέωση των Ελληνικών δυνάμεων ήταν να καλύψουν την αποχώρηση των συμμαχικών μονάδων όταν κάθε ελπίδα αντίστασης είχε χαθεί. Η Ελληνική αντίσταση κατέρρευσε, η Ελλάς υποδουλώθηκε και από τους διευθύνοντες τον αγώνα, άλλοι έφυγαν έξω από τα σύνορα της Ελλάδος, άλλοι έγιναν καθαρά όργανα των κατακτητών.
Δεν είναι η σημερινή στιγμή κατάλληλη για ν' αναφερθούμε περισσότερο με το θέμα αυτό και να καταλογίσομε τις ευθύνες, τόσο τις πολιτικές όσο και τις στρατιωτικές. Πάντως από τους τότε ιθύνοντες πολιτικούς και στρατιωτικούς, άσχετα προς τα σφάλματα στρατηγικής και τακτικής, έλειπε η πίστη στον αγώνα που είναι απαραίτητο στοιχείο για τη νίκη.
Με την υποδούλωση κατέρρευσε και το κράτος της 4ης Αυγούστου.
Ο Ελληνικός λαός βρέθηκε σε πρωτοφανείς συνθήκες ζωής. Κατασχέθηκαν όλα τα αποθέματα. Επεβλήθηκαν αφάνταστα βάρη για τη συντήρηση του στρατού κατοχής. Η δραχμή άρχισε να χάνει την αξία της με την εφαρμογή του πληθωρισμού. Οι βιομηχανίες ειργάζοντο για τον κατακτητή. Άρχισε στρατολογία εργατών για τη χρησιμοποίησή τους έξω από τη Χώρα. Εξέλιπε κάθε ίχνος ασφαλείας στις πόλεις και περισσότερο ακόμα στην ύπαιθρο. Η πώρωση των συνειδήσεων, η εμφάνιση των προδοτών, λεγεωναρίων, μαυραγοριτών και πάσης φύσεως εκμεταλλευτών, καταντήσανε τη ζωή του πληθυσμού μαρτυρική. Η πείνα που ακολούθησε ελλείψει τροφίμων και μεταφορικών και που οργανώθηκε από τον κατακτητή, είχε σαν αποτέλεσμα να πεθάνουν 300.000 και περισσότερα άτομα μονάχα στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα προάστεια. Με τις μέθοδες αυτές, που στην εφαρμογή τους βοηθούσαν δυστυχώς και έλληνες προδότες, ο κατακτητής απέβλεπε να επιτύχει την εξαθλίωση, την διαφθορά, την εκπόρνευση των συνειδήσεων για να σπάσει κάθε ίχνος αντίστασης.
Στην κρίσιμη αυτή στιγμή, που ήτο πιθανόν να καταλήξει σε πλήρη εξαφάνιση κάθε ίχνους αντίστασης, οι παλαιοί ηγέτες, πολιτικοί και στρατιωτικοί, που ο λαός περίμενε να τον καθοδηγήσουν και να οργανώσουν μια εξόρμηση για νέους αγώνες λευθεριάς, δεν ανταποκρίθηκαν σ' αυτή την προσδοκία και σ' εκείνους που ζητούσαν τη συνδρομή τους για οργάνωση της εθνικής αντίστασης
συνεβούλευσαν αναμονή.
Ο λαός όμως μόνος του, όπως σχεδόν μόνος του διεξήγαγε τον πόλεμο, έτσι ανέλαβε να οργανώσει την αντίστασή του και να προπαρασκευάσει την απελευθέρωσή του. Την πρωτοβουλία την ανέλαβαν νέες δυνάμεις. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδος πήρε την πρωτοβουλία, απευθύνθηκε σ' όλα τα κόμματα και σε διάφορες προσωπικότητες, πολιτικές και στρατιωτικές και πρότεινε τη συγκρότηση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου. Στην πρόσκληση αυτή τα παλαιά κόμματα απήντησαν με άρνηση, θεωρώντας πρόωρη κάθε οργάνωση και δράση. Όμως στο λαό το προσκλητήριο για ένωση και αντίσταση βρήκε την πιο βαθειά απήχηση.
Το Σεπτέμβριο του 1941, με συμμετοχή μιας σειράς κομμάτων και οργανώσεων (Κομμουνιστικό, Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας, Σοσιαλιστικό Κόμμα, Κόμμα Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, Εργατο-σοσιαλιστικόν κόμμα της Ελλάδος, Αγροτικόν Κόμμα της Ελλάδος, Ομάς Δημοκράτης, Ελληνική Σοσιαλιστική Οργάνωση, Πανυπαλληλική Επιτροπή, Εργατικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, Οργανώσεις Νεολαίας, Εθνική Αλληλεγγύη κ.λπ.) και προσωπικοτήτων, συγκροτήθηκε το Ε.Α.Μ. (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο).
Η στιγμή αυτή είναι η αφετηρία νέας ιστορικής περιόδου για το έθνος μας. Αρχίζει άμεσα η οργάνωση των λαϊκών δυνάμεων στις πόλεις και την ύπαιθρο για την βελτίωση των όρων διαβίωσης του λαού, για τη φθορά των εχθρικών δυνάμεων, για την αντίδραση σε κάθε ενέργεια που βοηθούσε τον κατακτητή και γενικά για την οργάνωση της πολεμικής αντίστασης, που θα προπαρασκεύαζε το έθνος για την απελευθέρωσή του, αγωνιζόμενο στο πλευρό των συμμάχων. Μέσα στη γενική προσπάθεια για την οργάνωση της ελληνικής αντίστασης έγινεν αισθητή η ανάγκη του να συγκροτηθεί ειδικό όργανο ένοπλης πάλης του λαού. Ταυτόχρονα με τη γενική οργανωτική προσπάθεια που κατέληξε στη συγκρότηση του ΕΑΜ γίνονταν συνεννοήσεις ανάμεσα σε αξιωματικούς και σε πολεμιστές του μετώπου για τη συγκρότηση στρατιωτικής οργάνωσης, που θα ξαπόλυε τον πόλεμο ενάντια στους κατακτητές. Δεν ήταν πολυάριθμοι αυτοί οι αξιωματικοί στην αρχή. Όμως ήταν άνθρωποι αποφασισμένοι.
Το καλοκαίρι του 1941 είχε κιόλας συγκροτηθεί ο σκελετός της οργάνωσης. Με την υποστήριξη των πολιτικών οργανώσεων του λαού, η προσπάθεια αυτή των αξιωματικών κατέληξε το Δεκέμβριο του 1941 στη σύμπηξη του Ελληνικού - Λαϊκού - Απελευθερωτικού - Στρατού (ΕΛΑΣ), που έμελλε να χαράξει λαμπρές σελίδες δόξας. Το Φλεβάρη του 1942 δημοσιεύθηκε η πρώτη προκήρυξη του ΕΛΑΣ προς τους αξιωματικούς και το λαό και τους καλούσε στην ένοπλη αντίσταση για την λευθεριά. Από 'κει και πέρα είχαν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για τον ανταρτοπόλεμο. Σήμερα που η Λευθεριά βαδίζει σταθερά από χώρα σε χώρα, οι συνθήκες που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα όπως και σ' όλες τις άλλες υπόδουλες χώρες κατέστησαν αναγκαία την καταδίωξη του κατακτητή και την εξακολούθηση του αγώνα στο πλευρό των Συμμάχων με άλλα μορφή.
Η συμβολή της αντάρτικης δράσης της Ελλάδος στον όλο συμμαχικόν αγώνα είναι αναμφισβήτητη. Βέβαια εστοίχισε θυσίες υλικές και απώλεια πολλών πατριωτών, αλλ' αυτό ήταν απαραίτητο για να κατακτήσομε τη λευθεριά μας όχι σα δώρο των αγώνων των συμμάχων μας, αλλά με την ενεργό συμβολή μας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ελλάς προσέφερε το 1940-1941 στο αλβανικό και μακεδονικό μέτωπο εξαιρετικές υπηρεσίες που όλοι τις αναγνωρίζουν, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία επίσης πως ένας λαός που θέλει τη λευθεριά του πρέπει διαρκώς ν' αγωνίζεται για να την περιφρουρήσει δίχως να υπολογίζει τις θυσίες.
Ο ΕΛΑΣ, δημιούργημα του λαού, με τη βοήθεια αρκετών στρατιωτικών στελεχών, συντηρείται, εφοδιάζεται με κάθε τρόπο από το λαό με τον οποίο βρίσκεται σε στενότατη επαφή και για τον οποίο αγωνίζεται, είναι στρατός δημοκρατικός και δεν πολεμά παρά για την απελευθέρωση της πατρίδος του, πιστεύοντας πως άμα έρθει η πλέρια λευθεριά ο λαός μόνος του θα λύσει όλα τα ζητήματά του χωρίς την επιβολή ουδέ τη βία κανενός. Ο λαϊκός στρατός θέλει να γίνει εθνικός και να είναι μονάχα όργανο του λαού και της κυβέρνησης του λαού. Με τη δράση του απήλλαξε την ύπαιθρο από τους λεγεωναρίους, τους ξένους προπαγανδιστές, προδότες, εκμεταλλευτές, όργανα του κατακτητού, απηλευθέρωσε ένα μεγάλο κομμάτι της ορεινής Ελλάδος και κατόρθωσε να ελέγχει ένα επίσης μεγάλο κομμάτι των πεδινών περιοχών, μ' έναν πληθυσμό ελληνικό με πάνω από 2 1/2 εκατομμύρια ψυχές, ενίσχυσε και ανεπτέρωσε το εθνικό φρόνημα, συνετέλεσε την βελτίωση του επιπέδου της ζωής του πληθυσμού, ανάγκασε τον κατακτητή να περιορισθεί στις πόλεις και σ' ορισμένα σοβαρά κέντρα, απέτρεψε την πολιτική επιστράτευση, εξασφάλισε την τάξη και την ασφάλεια από τις επιβουλές των υπόπτων οργανώσεων.
Ενισχυόμενος ακόμη περισσότερο από όλους τους Έλληνες και ιδιαίτερα τους αξιωματικούς, εφοδιαζόμενοι με το κατάλληλο υλικό, θ' αποτελέσει τον Εθνικό Στρατό όλων των ενωμένων Ελλήνων για να συμβάλει στην πλέρια απελευθέρωση της πατρίδος και των γειτονικών συμμαχικών χωρών και να εξασφαλίσει στον Ελληνικό λαό την ελευθερία να αποφασίσει πώς θέλει να διοικηθεί.
[Το άρθρο του Στέφανου Σαράφη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό |Νέα Ελλάδα|, τχ. 1, Αθήνα 5 Νοεμβρίου 1944, σ. 2-3. Το σπάνιο αυτό περιοδικό εντοπίστηκε στα ΑΣΚΙ, αρχείο Σ. Γιαννακόπουλου (Π. Ανταίου), κουτί 7.
Μανόλης Βουρλιώτης]
Πηγή Ακήρατος Δελφών
Άλλες πηγές syriza-vyrona
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου