Η Ευρωζώνη στο έλεος της Deutsche Bank

Photo by Stadtkatze

Του Χρήστου Αλωνιστιώτη*

Πιθανόν και η ίδια η Γερμανία να μην μπορούσε να φανταστεί ότι αυτό το οποίο ξεκινούσε το 2008 θα έφτανε κάποια στιγμή η ώρα που θα το έβρισκε μέσα στο ίδιο της το σπίτι. Η Γερμανία είχε στο σχεδιασμό της ότι η κρίση θα μπορούσε να περιοριστεί στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες θα εφάρμοζαν σκληρή δημοσιονομική πολιτική και θα αναδιαρθρώνονταν μέσα από ένα κύκλο χρεοκοπιών και διασώσεων. Όμως, η πραγματικότητα ήρθε εντελώς διαφορετική και πλέον οι Γερμανοί βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο, καθώς είναι βέβαιο ότι τα δύσκολα τώρα ξεκινούν. Η Deutsche Bank βρίσκεται αντιμέτωπη με τεράστιες κεφαλαιακές ανάγκες και τώρα ξεκινά ο μεγάλος αγώνας για τη διάσωση της τράπεζας ή για την ενεργοποίηση του σεναρίου της ευρωπαϊκής Lehman Brothers.

Η Deutsche Bank αποτελεί μια τραπεζική «αμαρτία». Μια τράπεζα που γιγαντώθηκε και που έπαψε να είναι τράπεζα. Μια τράπεζα που είχε ανοιχτή γραμμή με τη γερμανική στρατηγική για παγκόσμια οικονομική ηγεμονία, μια τράπεζα η οποία έγινε ένας από τους μεγαλύτερους κρίκους του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, μια τράπεζα που ελέγχει και επηρεάζει τις παγκόσμιες χρηματιστηριακές αξίες, μια τράπεζα η οποία κέρδιζε μόνο από επιχειρηματικά deals, από «εξυπηρετήσεις» υψηλού κύρους και από χρηματιστηριακά παιχνίδια. Τα κέρδη της από το χρηματιστήριο γίνονταν όλο και πιο εκκωφαντικά και για τον σκοπό αυτό ρίσκαρε όλο και περισσότερο. Έθετε περισσότερα κεφάλαια σε κίνδυνο, με στόχο να γίνει μια «too big to fail» τράπεζα και να τη σώσουν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι. Και τα κατάφερε.

Η DB εκμεταλλεύτηκε στην κυριολεξία τα πάντα. Κάθε νομοθετική ρύθμιση και κάθε πιθανό παράθυρο. Ίδρυσε δεκάδες παραρτήματα, on-shore και off-shore, και επιδόθηκε σε ανελέητα παιχνίδια. Η DB έγινε μια τράπεζα η οποία μέχρι και λίγο μετά την κρίση του 2008 κέρδιζε πάνω από €3,0 δισ. ανά τρίμηνο μόνο από το trading department. Στη συνέχεια τα κέρδη αυτά είτε κάλυπταν άλλες ζημιές, είτε απλά «καίγονταν» και δημιουργούσαν μεγαλύτερες τρύπες. Είναι γνωστή η ζημιά ύψους €6,1 δισ. από αστοχία στο trading, αλλά αυτή είναι μόνο μια μικρή λεπτομέρεια από το τεράστιο trading book της τράπεζας.

Η «βροχή» από πρόστιμα κατά την τελευταία 10ετία είναι η επιβεβαίωση ενός διοικητικού μοντέλου κατά το οποίο: όταν τα κέρδη καλύπτουν το πρόστιμο, τότε όλα επιτρέπονται. Και τα πρόστιμα είχαν όλα τον ίδιο παρανομαστή: insider trading, rates manipulation, bond manipulation, forex manipulation. Η έκθεσή της στα παράγωγα εξωφρενική. 10 φορές το γερμανικό ΑΕΠ και 5 το ευρωπαϊκό ΑΕΠ. Και ενέχυρα (collateral) για τα παράγωγα (derivatives) αυτά είναι οι καταθέσεις στην τράπεζα. Μπορεί η Μέρκελ και ο Σόιμπλε να έχουν την άποψή τους, αλλά αυτό είναι γνωστό από το 2008, όταν και, για πρώτη φορά, ανακαλύφθηκε σε αμερικανική τράπεζα - κολοσσό. Ευρωπαίοι και όχι μόνο πολίτες αποτελούν την εγγύηση για να παίζει η DB παράγωγα.

Με τη DB να έχει ήδη «κάψει» τη ρευστότητά της για να αναδιαρθρωθεί, έχει να αντιμετωπίσει και μια σειρά από πρόστιμα. Τελευταία αφορμή ήταν το πρόστιμο ύψους $14 δισ. για την εμπλοκή της στα αμερικανικά στεγαστικά. Μια υπόθεση που εντάσσεται στον αμερικανο-γερμανικό οικονομικό πόλεμο, αλλά κυρίως μας θυμίζει ότι η Αμερική δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει τη διαδικασία απόδοσης ευθυνών για το σκάσιμο της φούσκας στην αγορά κατοικίας. Ένα σκάσιμο το οποίο ήρθε από την Ευρώπη. Η DB δεν είναι παρά μια αμαρτωλή ιστορία. Εκκρεμούν πρόστιμα για εκατοντάδες υποθέσεις. Ακόμα και για ξέπλυμα «μαύρου» ρώσικου χρήματος. Βέβαια, στον πλανήτη αυτό, δεν ξεπλένουν χρήμα μόνο οι Ρώσοι...

Οι καλά γνωρίζοντες επιμένουν ότι η Αμερικάνοι δεν έχουν τελειώσει με τη DB. Μια ιστορία που δεν έχει δει το φως της δημοσιότητας είναι ότι η DB ώθησε το Detroit σε χρεοκοπία αναλαμβάνοντας στοιχήματα πάνω σε μια σειρά swaps στα αμερικανικά muni bonds.

Οι ιστορίες με τα προβλήματα της DB δεν τελειώνουν εδώ. Οι καλές συγκυρίες μέχρι και το 2008 την έκαναν να ξεπερνά τον όποιο σκόπελο με μαεστρία. Το 2010, η DB εξαγόρασε ένα ποσοστό του γερμανικού ταμιευτηρίου Deutsche Postbank με μια πρακτική που όταν έγινε και στην Ελλάδα στήθηκαν λαϊκά δικαστήρια. Αρκεί να θυμηθεί κανείς ότι για τις ίδιες πρακτικές στην Ελλάδα τα γερμανικά Media έκαναν λόγο για διαπλοκή και μνημόνια. Καταλαβαίνετε τώρα το επίπεδο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Για να μην αναλύσω ολόκληρο το στόρι, η εξαγορά του DP ήταν μια αναπάντεχη πηγή κεφαλαιακής ρευστότητας για τη DB, ύψους €10 δισ. Αλλά 6 χρόνια είναι πολλά για να μπορέσει κανείς να ανακαλέσει τα όποια προβλήματα του γερμανικού τραπεζικού κολοσσού.

Κάπου εκεί, στην περίοδο εξαγοράς της DP, αρχίζει και η νέα περίοδος πτώσης της μετοχής. Συμβαίνουν όμως κι άλλα περίεργα πράγματα, όπως η αναστολή της διανομής πληροφοριών σχετικά με τη δραστηριότητα των ανώτατων και ανώτερων στελεχών της τράπεζας. Με απλά λόγια, ανεστάλη η δημοσίευση του λεγόμενου insider transactions file. Θεωρώ ότι το γεγονός αυτό είναι εντελώς τυχαίο και ότι δεν ενέχει οποιαδήποτε υπόνοια για απόκρυψη της φυγής μεγαλομετόχων. Δε μπορεί να συμβαίνουν αυτά στην καρδιά της αυστηρής, σε θέματα διαφάνειας, Γερμανίας.

Fast forward στο σήμερα και ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί τι θα συμβεί αν υπάρξει μια νέα περίπτωση Lehman. Η DB θα επιχειρηθεί να διασωθεί με κάθε τρόπο. Πιθανό και απίθανο, θεμιτό και αθέμιτο. Η DB αναμένεται να εισέλθει και επίσημα στη φάση της αναζήτησης κεφαλαίων για να μπορέσει να ανταπεξέλθει και να αποφύγει την κατάρρευσή της. Νέους επενδυτές όπως φαίνεται θα βρει πολύ δύσκολα. Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι θα αποφύγει να πληρώσει τους κατόχους μετατρέψιμων ομολογιακών της δανείων. Αυτό θα ενισχύσει τα κεφάλαιά της με ένα σημαντικό ποσό. Φυσικά οι κάτοχοι των ομολόγων δεν θα είναι ιδιαίτερα χαρούμενοι με αυτό το bail-in. Οι μετοχές που θα αποκτήσουν θα χτυπηθούν βίαια, καθώς η αγορά θα εκλάβει την κίνηση αυτή ως κίνηση απελπισίας.

Επόμενος σταθμός είναι η σκληρή διαπραγμάτευση μεταξύ ενός bail-out και ενός bail-in. Καθώς η κακή Ελλάδα έφαγε πολλά από τα κεφάλαια των Ευρωπαίων φορολογούμενων για να διασώσει το χρεοκοπημένο τραπεζικό της σύστημα, οι κανόνες έχουν πλέον αλλάξει και το bail-out δεν αποτελεί λύση για παρόμοια τραπεζικά προβλήματα. Το bail-in είναι αυτό αυτό που ένθερμα υποστήριξε κάθε πλευρά και φυσικά και η γερμανική.

Το ερώτημα είναι αν η Γερμανία θα μείνει πιστή στις αποφάσεις σχετικά με τη διάσωση τραπεζών και θα επιτρέψει, εφόσον χρειαστεί, τη διάσωση να αναλάβουν οι Γερμανοί πολίτες. Βεβαίως, αν τα πράγματα φτάσουν εκεί, χαμένοι δεν θα είναι μόνο οι Γερμανοί πολίτες, αλλά και πολίτες ολόκληρης της Ευρώπης, οι οποίοι έχουν τοποθετήσει τις καταθέσεις τους στο γερμανικό γίγαντα. Τι θα συμβεί στις σχέσεις της Γερμανίας και της υπόλοιπης Ευρωζώνης, αν οι Γερμανοί «κουρέψουν» τις καταθέσεις πολιτών άλλων χωρών; Η σταθερότητα της Ευρωζώνης δεν θα απειληθεί; Τι θα συμβεί με τα χρήματα χρηματοπιστωτικών οργανισμών (funds, trusts, CVs κ.ά.) τα οποία έχουν τη γερμανική τράπεζα ως θεματοφύλακα; Μήπως η Γερμανία δημιουργήσει τη δική της bad bank;

Η DB δεν θα αποφασίσει από μόνη της. Κυρίως γιατί θα πρέπει να δώσει «λόγο». Λόγο στους Αμερικανούς μετόχους της που είναι μερικά από τα μεγαλύτερα funds του πλανήτη. Και τα οποία έχουν λάβει σαφή οδηγία: η DB θα πληρώσει για τα $13 τρισ. της διάσωσης των αμερικανικών τραπεζών. Ο George Soros αυξάνει σταθερά τις θέσεις short στην DB μέσα από τη χρήση κάθε χρηματοοικονομικού εργαλείου. Το ίδιο κάνουν κι άλλα hedge funds και θα προστεθούν ακόμα περισσότερα.

Η DB φαίνεται ότι δεν θα αφεθεί να καταρρεύσει, επίσημα. Θα οδηγηθεί σε πλήρη χρηματιστηριακή κατάρρευση, θα οδηγήσει σε μια ανεξέλεγκτη κατάσταση στην οποία θα βρει κεφάλαια με κάποιον από τους τρόπους που περιέγραψα παραπάνω και στο τέλος θα ωθηθεί σε συγχώνευση με ένα άλλο σχήμα, το οποίο θα έχει μεν προβλήματα, αλλά θα δεχθεί ισχυρή ένεση ρευστότητας. Δηλαδή, θα «πεθάνει» ένας κολοσσός και θα γεννηθεί ένα «τέρας». Αν αυτό συμβεί, τότε μάλλον ξέρουμε με ποιο τρόπο θα γίνει η διάσωση. Επίσης, αν η DB «πέσει», τότε θα είναι η πρώτη φορά που η Αγγλία θα καταφέρει να αξιοποιήσει το χαρτί του Brexit και να δώσει λύση στο πρόβλημα των τραπεζικών εργασιών.

Σε όλα αυτά, σημαντική θα είναι η συμβολή της ΕΚΤ στην προσπάθεια να διατηρηθεί το κλίμα όσο πιο ομαλό γίνεται. Ναι, η ΕΚΤ, στην οποία ο Σόιμπλε δίνει μαθήματα ανάπτυξης και σωστής εφαρμογής των επιτοκίων...

* Ο κ. Χρήστος Αλωνιστιώτης είναι Chief Market Strategist, Delta Forex Group.

Πηγή liberal