Τρόπος ζωής το «μάτι»*

Το Ποντίκι

του Δημήτρη Μηλάκα

Η «κεντρική ιδέα» αυτού του σημειώματος συνοψίζεται σε οκτώ λέξεις: «η κοινωνία έχει τη δημοσιογραφία που της αξίζει». Και α­φορμή για να γραφτεί αυτό είναι το κατά κοινή ομολογία έγκυρο BBC και ο τρόπος που την περασμένη Τρίτη αντιμετώπισε / ιεράρ­χησε την ειδησεογραφία. Ακριβώς τη στιγμή που ο πρόεδρος των ΗΠΑ (και πλανητάρχης) μίλαγε στον ΟΗΕ για το παγκόσμιο προσφυγικό / μεταναστευτικό πρόβλημα και τη φτώχεια, ομιλία που μετέδιδε και το BBC «έσκασε» η... είδηση του διαζυγίου Τζολί - Πιτ. Η ομιλία του Αμερικανού προέδρου πέρασε σε δεύτερο πλάνο, πί­σω από την «έκτακτη είδηση» του διαζυγίου.

Πριν βυθιστούμε ξανά στη δίχως νόημα συζήτηση για το αν η δη­μοσιογραφία επιβάλλει κανόνες στην κοινωνία ή το αντίστροφο, θα πρέπει να συμφωνήσουμε στο αυτονόητο: το πρόβλημα που προ­σέγγιζε με την ομιλία του ο Ομπάμα είναι, προφανώς, μεγαλύτερο από το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η οικογένεια Τζολί - Πιτ. Και αφού αυτό είναι προφανές, τότε το ερώτημα που προκύπτει είναι: Γιατί η δημοσιογραφία ασχολείται είτε με λεπτομέρειες - όπως εί­ναι ένα διαζύγιο δύο, έστω διάσημων, ανθρώπων - είτε με σκουπίδια;

Η απάντηση που εύκολα σπεύδουν να υιοθετήσουν οι «ειδικοί» της ενημέρωσης είναι ότι οι πιπεράτες λεπτομέρειες ή τα σκουπί­δια είναι αυτά που πουλάνε. Αυτά ανεβάζουν τηλεθεάσεις, πωλή- σεις και κατ' επέκταση διαφημιστικά έσοδα. Και δυστυχώς - όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία, οι μετρήσεις τηλεθεάσεων και οι επισκεψιμότητες σε κομμάτια στους ιστοτόπους - οι ειδικοί έχουν δίκιο. Όσο πιο βαθιά μπορεί να φωτιστεί ο χώρος πίσω από την κλειδαρότρυπα τόσο μεγαλύτερο ενδιαφέρον προκαλεί στην κοινή γνώμη. Αν λοιπόν η ανακοίνωση ενός διαζυγίου μπορεί να βγάλει από το πρώτο πλάνο την ομιλία του πλανητάρχη, τότε οι πιπεράτες λεπτομέρειες που θα εμπλουτίσουν μια τέτοια ιστορία τις επόμε­νες μέρες μπορούν να εξαφανίσουν από την ειδησεογραφία πείνα, οικονομική κρίση, πολέμους.

Ο κόσμος θέλει να ξεχνάει τα βάσανά του και να ξεχνιέται με τόλμη, γοητεία και ματιές μέσα από κλειδαρότρυπες. Αυτοί που έχουν στα χέρια τους τα media (ενταγμένα σε άλλες προσοδοφόρες, οικονο­μικά και πολιτικά, δουλειές) προσφέρουν στον λαό - ελλείψει άρ­του - το «θέαμα» που θέλει.

Και - θα ρωτήσει κάποιος - οι δημοσιογράφοι τι ρόλο παίζουν σ' αυ­τό το παιχνίδι; Η απάντηση θα μπορούσε να είναι ότι κάποιοι από αυτούς - ίσως οι περισσότεροι - δεν φορούν περούκες. Πέρα, ω­στόσο, από τις μεγάλες και ηρωικές κουβέντες, η αλήθεια είναι ότι και οι δημοσιογράφοι είμαστε κομμάτι αυτής της κοινωνία, που τό­σο της αρέσει να κοιτάει αλλού ή μέσα από κλειδαρότρυπες.

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1935 στις 22-09-2016