Από την euro2day.gr
Ανάσα ρευστότητας σε επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα με χρέη αλλά και απαιτήσεις επιστροφών από το Δημόσιο δίνει η απόφαση του υπουργείου Οικονομικών για άμεσο συμψηφισμό οφειλών.
Παρ’ ότι οι σχετικές διατάξεις είχαν ψηφιστεί από τον Μάρτιο του 2011, μέχρι σήμερα χιλιάδες επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα βρίσκονταν εγκλωβισμένα στις οφειλές τους προς το Δημόσιο καθώς καλούνταν να εκπληρώσουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις παρά το γεγονός ότι το Δημόσιο τους χρωστούσε την ίδια ώρα ακόμα και πολλαπλάσια ποσά.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση εξαγωγικών επιχειρήσεων όπου οι επιστροφές ΦΠΑ ήταν παγωμένες για αρκετούς μήνες.
Στο διάστημα αυτό όμως καλούνταν να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους υπό την απειλή προσαυξήσεων ή ακόμα και αυτοφώρου. Δεν είναι τυχαίο ότι αρκετοί επιχειρηματίες οι οποίοι συνελήφθησαν το τελευταίο διάστημα για χρέη προς το Δημόσιο, επικαλούνταν έλλειψη ρευστότητας λόγω μη καταβεβλημένων συσσωρευμένων επιστροφών ΦΠΑ.
Ανάλογα προβλήματα αντιμετώπισαν και χιλιάδες φυσικά πρόσωπα τα οποία δεν είχαν λάβει επιστροφές φόρων εισοδήματος που δικαιούνταν αλλά έπρεπε να εξοφλήσουν έγκαιρα έκτακτες εισφορές και τέλος ακινήτων.
Με την χθεσινή εγκύκλιο του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Παντελή Οικονόμου ορίζεται ότι συμψηφίζονται αυτεπάγγελτα από τους προϊσταμένους Εφοριών και Τελωνείων βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο με απαιτήσεις του οφειλέτη και περιγράφονται οι περιπτώσεις όπου απαιτείται η υποβολή σχετικής αίτησης.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την εγκύκλιο:
• Προτείνονται σε συμψηφισμό ή συμψηφίζονται αυτεπάγγελτα τα χρέη που είναι βεβαιωμένα στο στενό δημόσιο τομέα, με απαιτήσεις του οφειλέτη που προέρχονται επίσης από το στενό δημόσιο τομέα.
• Δεν συμψηφίζονται απαιτήσεις κατά του Δημοσίου με οφειλές που είναι βεβαιωμένες στις Δ.Ο.Υ υπέρ τρίτων (π.χ υπέρ ΝΑΤ, ΝΠΔΔ, τραπεζών κλπ). Επίσης δεν συμψηφίζονται οφειλές προς το Δημόσιο με απαιτήσεις του οφειλέτη κατά Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ΟΠΑΔ, Δημοσίων Επιχειρήσεων, Νοσοκομείων που έχουν τη μορφή ΝΠΔΔ.
• Εκείνος που προτείνει το συμψηφισμό πρέπει να είναι ο ίδιος οφειλέτης της κύριας απαίτησης και όχι τρίτο πρόσωπο.
• Σε συμψηφισμό μπορούν να μπουν βεβαιωμένες οφειλές ( είτε είναι ληξιπρόθεσμες είτε όχι), βεβαιωμένες οφειλές που τελούν σε δικαστική ή διοικητική αναστολή καθώς και οφειλές που καταβάλλονται στο πλαίσιο νομοθετικής ή άλλης ρύθμισης. Υπάγονται επίσης οι παραγεγραμμένες οφειλές οι οποίες αντιτάσσονται σε συμψηφισμό για μια τριετία από τη συμπλήρωση της παραγραφής τους .
• Αυτεπάγγελτα από τον προϊστάμενο της υπηρεσίας θα γίνονται συμψηφισμοί βεβαιωμένων χρεών σε Δ.Ο.Υ ή Τελωνείο εφόσον αποδεικνύεται η απαίτηση του οφειλέτη κατά του Δημοσίου. Αυτό ισχύει για παράδειγμα στις περιπτώσεις όπου υπάρχει απόφαση επιστροφής φόρου ή αν υπάρχει αίτηση του οφειλέτη για χορήγηση αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν χρειάζεται ειδική αίτηση.
• Αν οι απαιτήσεις κατά του Δημοσίου είναι βεβαιωμένες εκτός Δ.Ο.Υ ή Τελωνείου, τότε ο οφειλέτης που ζητεί συμψηφισμό θα πρέπει να υποβάλλει σχετική αίτηση στην Εφορία που είναι αρμόδια για την είσπραξη του χρέους, συνυποβάλλοντας και έγγραφο της υπηρεσίας από το οποίο προκύπτει η απαίτηση κατά του Δημοσίου.
• Στην περίπτωση που οφειλέτης επιθυμεί την υποβολή χρεωστικής δήλωσης με ταυτόχρονο συμψηφισμό απαιτήσεών του κατά του Δημοσίου, η δήλωση υποβάλλεται σε έντυπη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ και συνοδεύεται με αίτηση συμψηφισμού.
Υποβάλλεται παράλληλα και βεβαίωση του αρμόδιου δημόσιου φορέα, με την οποία αποδεικνύεται η απαίτησή του κατά του Δημοσίου.
Η Δ.Ο.Υ. ελέγχει αν μπορεί να γίνει συμψηφισμός και ο προϊστάμενος αποφασίζει.Αν ο συμψηφισμός καλύπτει το σύνολο του οφειλόμενου φόρου, η δήλωση παραλαμβάνεται χωρίς την καταβολή του οφειλομένου ποσού. Στην αντίθετη περίπτωση ο οφειλέτης καταβάλλει το υπόλοιπο.
Προσαρτάται από τον διαχειριστή του blog όλη η εγκύκλιος όπως αυτή δημοσιεύτηκε στον κόμβο taxheaven.gr
ΠΟΛ.1022/24.1.2012
Συμψηφισμός χρεών με απαιτήσεις κατά του Δημοσίου. Κοινοποίηση διατάξεων του άρθρου 11 του ν.3943/31.03.2011 (ΦΕΚ 66 Α’) και παροχή οδηγιών για την εφαρμογή τους
Αθήνα, 24 Ιανουαρίου 2012
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
1) ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓ. ΕΛΕΓΧΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
Δ/ΝΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΙΣΠΡΑΞΕΩΝ
TMHMAΤA: Α΄ Γ΄ Δ΄
ΤΗΛ.: 210 3635480, 210 3635439
210 3614303, 210 3612060
2) ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
Ι. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Φ.Π.Α.
ΤΗΛ.: 210 3645615, 210 3645378
ΙΙ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ
ΤΗΛ.: 210 3375375
ΙΙΙ.ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΑ Α΄, Β΄, ΦΜΑΠ
ΤΗΛ.: 210 3375829, -835, -890
ΙV. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΛΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΩΝ
ΤΗΛ.: 210 3644781
3) ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ ΚΑΙ Ε.Φ.Κ.19Η
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ
ΤΗΛ.: 210 6987458
Ταχ. Δ/νση : Καρ. Σερβίας 10
Ταχ. Κωδ. : 101 84 ΑΘΗΝΑ
ΠΟΛ 1022
ΘEMA: Συμψηφισμός χρεών με απαιτήσεις κατά του Δημοσίου. Κοινοποίηση διατάξεων του άρθρου 11 του ν.3943/31.03.2011 (ΦΕΚ 66 Α’) και παροχή οδηγιών για την εφαρμογή τους.
Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις των παραγράφων 1, 2, 3, 4 και 6 του άρθρου 11 ν.3943/2011 (ΦΕΚ 66Α΄) που αντικατέστησε το άρθρο 83 του ν.δ.356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.) – ΦΕΚ 90Α΄ και αφορούν σε συμψηφισμό απαιτήσεων κατά του Δημοσίου με οφειλές του δικαιούχου προς αυτό και σας παρέχουμε οδηγίες για την ορθή και ενιαία εφαρμογή αυτών.
1. ΄Εννοια του συμψηφισμού.
Συμψηφισμός είναι η απόσβεση αμοιβαίων απαιτήσεων μεταξύ δύο προσώπων, μέσω συνυπολογισμού τους, εφόσον και στο μέτρο που αλληλοκαλύπτονται (Μιχ. Σταθόπουλου, Ενοχ.Δ.,3η έκδ.,σελ.541).
2. Προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού.
Οι προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού είναι:
α) Η αμοιβαιότητα των απαιτήσεων.
Ο οφειλέτης της μίας απαίτησης (κύρια απαίτηση) να είναι δανειστής της άλλης (ανταπαίτηση) και μάλιστα κατά τον ίδιο χρόνο.
Ειδικότερα:
α1) Προτείνονται σε συμψηφισμό ή συμψηφίζονται αυτεπάγγελτα τα χρέη που είναι βεβαιωμένα στο εν στενή εννοία Δημόσιο (σε κωδικό εντός ή εκτός προϋπολογισμού π.χ. 0111, ΚΑΧΚΕΕΔ κ.λπ.) με απαιτήσεις του οφειλέτη που προέρχονται από το εν στενή εννοία Δημόσιο (π.χ. Υπουργείο, 401 - Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών, 424 – Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσ/νίκης κ.λπ.),εφόσον υφίστανται κατά τον ίδιο χρόνο.
Συνεπώς, δεν συμψηφίζονται σε καμία περίπτωση απαιτήσεις κατά του Δημοσίου με οφειλές που είναι βεβαιωμένες στις Δ.Ο.Υ υπέρ τρίτων (π.χ. υπέρ ΝΑΤ,ΝΠΔΔ, Τράπεζας, κ.λπ.)
Επίσης δεν συμψηφίζονται οφειλές προς το Δημόσιο με απαιτήσεις του οφειλέτη κατά Ο.Τ.Α. (Δήμοι, Περιφέρειες) , ΝΠΔΔ, ΟΠΑΔ, Δημοσίων Επιχειρήσεων, Νοσοκομείων που έχουν μορφή Ν.Π.Δ.Δ. κ.λπ. καθόσον δεν υφίσταται αμοιβαιότητα.
α2) Εκείνος που προτείνει συμψηφισμό πρέπει να είναι ο ίδιος οφειλέτης της κύριας απαίτησης και όχι τρίτο πρόσωπο. Το ίδιο ισχύει και στον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό.
Συγκεκριμένα ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δημοσίου προτείνει σε συμψηφισμό οφειλές προς το Δημόσιο, που έχουν βεβαιωθεί στο όνομά του και όχι σε τρίτο πρόσωπο και εφόσον αυτές συνυπάρχουν κατά το χρόνο της δήλωσης συμψηφισμού ή του αυτεπάγγελτου συμψηφισμού. Συνεπώς, απαίτηση του ομορρύθμου εταίρου κατά του Δημοσίου δεν μπορεί να συμψηφιστεί με οφειλές της εταιρίας προς αυτό.
Ομοίως τα πρόσωπα που υπέχουν προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη για τα χρέη των νομικών προσώπων με βάση τις διατάξεις του άρθρου 115 του ν.2238/1994 (ΦΕΚ 151Α΄) Κ.Φ.Ε. δεν μπορούν να προτείνουν συμψηφισμό απαιτήσεών τους έναντι του Δημοσίου για χρέη του νομικού προσώπου, καθόσον είναι τρίτα πρόσωπα.
Γενικότερα στην περίπτωση κατά την οποία υφίστανται οφειλές προς το Δημόσιο βεβαιωμένες σε άλλο πρόσωπο για τις οποίες ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δημοσίου έχει προσωπική ευθύνη για την καταβολή τους, με βάση τις ισχύουσες διατάξεις δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του συμψηφισμού.
Εξαίρεση αποτελούν και συνεπώς είναι δεκτικές συμψηφισμού εκείνες οι οφειλές που έχουν μεν βεβαιωθεί σε άλλο πρόσωπο αλλά ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δημοσίου είναι καθολικός ή ειδικός διάδοχός του και αντίστροφα (όπως ο κληρονόμος, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για συνυπευθυνότητα με τον οφειλέτη αλλά για επιμεριστική προσωπική ευθύνη καταβολής, σύμφωνα με το ποσοστό της κληρονομικής μερίδας, ο νέος Δήμος ,κατά τις διατάξεις του ν.3852/2010- Πρόγραμμα Καλλικράτης καθόσον πρόκειται για καθολική διαδοχή των παλαιών Δήμων με τους νέους, επί εκχωρήσεως ο εκδοχέας της απαίτησης κατά του Δημοσίου κ.λπ.).
Επισήμανση: Σε περίπτωση που το τρίτο πρόσωπο (π.χ. ομόρρυθμο μέλος) επιθυμεί την πίστωση της επιστροφής του σε χρέη για τα οποία έχει προσωπική ευθύνη καταβολής αλλά έχουν βεβαιωθεί σε άλλο πρόσωπο (π.χ. ομόρρυθμο εταιρία) μπορεί με αίτησή του να το ζητήσει. Σε αυτή την περίπτωση η ημερομηνία πίστωσης (υπολογισμού των προσαυξήσεων ) είναι η ημερομηνία της αίτησής του και πίστωσης της οφειλής. Εν προκειμένω δεν πρόκειται για συμψηφισμό.
β) Η χρηματική απαίτηση κατά του Δημοσίου πρέπει να είναι βεβαία και εκκαθαρισμένη.
Βεβαία είναι η χρηματική απαίτηση που υφίσταται κατά το χρόνο της υποβολής της δήλωσης συμψηφισμού και δεν εξαρτάται από κάποιο όρο ή προθεσμία.
Εκκαθαρισμένη είναι η απαίτηση που προσδιορίζεται κατά είδος και πληρωτέο ποσό.
γ) Η χρηματική απαίτηση κατά του Δημοσίου πρέπει να αποδεικνύεται με τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή άλλο δημόσιο έγγραφο και πρέπει, κατά το χρόνο της δήλωσης, να μην έχει κατασχεθεί από τρίτον, να μην έχει εκχωρηθεί σε τρίτον, να μην έχει πληρωθεί ήδη στο δικαιούχο, να μην απαγορεύεται ο συμψηφισμός της και να μην έχει παραγραφεί.
Επί του εγγράφου πρέπει η εκκαθαρίζουσα υπηρεσία να μνημονεύει τα συγκεκριμένα στοιχεία που διασφαλίζουν την εγκυρότητα του συμψηφισμού.
Ειδικότερα, επί των Χ.Ε.Π. αναγράφονται οπωσδήποτε η πλήρης αιτιολογία της πληρωμής και ο αριθμός τιμολογίου, η αρμόδια Δ.Ο.Υ. για την εξόφληση του Χ.Ε. ,ο τόπος και η χρονολογία έκδοσης και λοιπά στοιχεία σύμφωνα με την παρ.3 του άρθρου 4 του Π.Δ. 151/1998 (ΦΕΚ 116Α΄).
3. Οφειλές προς το Δημόσιο που υπόκεινται σε συμψηφισμό
Σε συμψηφισμό υπόκεινται:
α) Οι βεβαιωμένες οφειλές είτε είναι ληξιπρόθεσμες είτε όχι.
β) Οι βεβαιωμένες οφειλές που τελούν σε δικαστική ή διοικητική αναστολή, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 6 του Κ.Ε.Δ.Ε., όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 5 του άρθρου 67 του ν .3842/2010 (ΦΕΚ 58Α΄).
γ) Οι βεβαιωμένες οφειλές που για οποιοδήποτε λόγο καταβάλλονται τμηματικά (είτε με διευκόλυνση τμηματικής καταβολής είτε με νομοθετική ρύθμιση είτε με διοικητική πράξη).
δ) Οι παραγεγραμμένες οφειλές, οι οποίες αντιτάσσονται σε συμψηφισμό για μία τριετία από τη συμπλήρωση της παραγραφής τους. Σε περίπτωση που εντός του ανωτέρω χρονικού διαστήματος έχει συντελεστεί η διαγραφή των οφειλών, λόγω παραγραφής, αυτές αναβιώνουν προς τούτο κατά τις διατάξεις του άρθρου 119 Π.Δ. 16/1989 (ΦΕΚ 6Α΄) «Κανονισμός Λειτουργίας των Δ.Ο.Υ.».
4. Αυτεπάγγελτος συμψηφισμός επί βεβαιωμένων οφειλών στο Δημόσιο.
Σε περίπτωση που υφίστανται βεβαιωμένα χρέη στο Δημόσιο (Δ.Ο.Υ. ή Τελωνείο), ληξιπρόθεσμα ή μη, ανεξαρτήτως εάν έχουν υπαχθεί σε νομοθετική ρύθμιση ή σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής ή τελούν σε αναστολή και από τα στοιχεία που υπάρχουν αποδεικνύεται η απαίτηση του οφειλέτη κατά του Δημοσίου (π.χ. αν υφίσταται τίτλος επιστροφής, αν ο οφειλέτης αιτείται χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας από το Δημόσιο ή γνωστοποιεί την απαίτησή του κατά του Δημοσίου ο ίδιος ή η εκκαθαρίζουσα αρχή) ο συμψηφισμός ενεργείται αυτεπάγγελτα από τον προϊστάμενο της υπηρεσίας.
Όταν η απαίτηση (εκτός των τίτλων πληρωμής, που υφίστανται στις Δ.Ο.Υ.) εκκαθαρίζεται ή πρόκειται να πληρωθεί από άλλη υπηρεσία του Δημοσίου (Δημόσιο με τη στενή του όρου έννοια), ο συμψηφισμός ζητείται με έγγραφο του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. στην οποία είναι βεβαιωμένη η οφειλή.
Επισημάνσεις: α) Στην περίπτωση πληρωμής ποσών από το Δημόσιο δεν εκδίδεται αποδεικτικό ενημερότητας όταν υφίστανται οφειλές σε αυτό αλλά υποχρεωτικά διενεργείται αυτεπάγγελτος συμψηφισμός, κατά τα ανωτέρω. Για το συμψηφιστέο ποσό επί διενέργειας συμψηφισμού δεν απαιτούνται έγκριση επιστροφής κατά τις διατάξεις του άρθρου 32 του ν.3220/2004 (ΦΕΚ 15Α΄) και δικαιολογητικά πληρωμής.
β) Ο συμψηφισμός, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις διενεργείται και για τις περιπτώσεις που ο δικαιούχος απαλλάσσεται από την προσκόμιση αποδεικτικού ενημερότητας ή ο τίτλος επιστροφής του έχει ποσό μικρότερο των 1.500 ευρώ για την είσπραξη του οποίου δεν απαιτείται αποδεικτικό ενημερότητας.
γ) Όταν υφίστανται οφειλές και δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού αυτών με απαίτηση του οφειλέτη (π.χ. από Δήμο) τότε χορηγείται κατά περίπτωση είτε αποδεικτικό ενημερότητας είτε βεβαίωση οφειλής, κατά τις διατάξεις του άρθρου 28 ν.3943/2011 (ΦΕΚ 66Α΄).
5. Συμψηφισμός πτωχευτικών χρεών προς το Δημόσιο
Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. επιτρέπεται να προβεί σε αυτεπάγγελτο κατ’ άρθρο 83 του Κ.Ε.Δ.Ε. συμψηφισμό απαίτησης του Δημοσίου σε βάρος πτωχού οφειλέτη με ανταπαίτηση του τελευταίου έναντι του Δημοσίου, υπό τον όρο ότι οι προϋποθέσεις συμψηφισμού των συγκεκριμένων απαιτήσεων, κατά τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου, συνέτρεξαν πριν από την κήρυξη της πτώχευσης (σχετικές η υπ’ αριθ. 17/2011 πρόσφατη γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. και η παλαιότερη υπ’ αριθ. 636/1986 Γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ., οι οποίες έχουν γίνει δεκτές από τον Υπουργό Οικονομικών).
Στην περίπτωση αυτή, η συμψηφιζόμενη ανταπαίτηση του πτωχού δεν αποτελεί μέρος της πτωχευτικής περιουσίας και, επομένως, δεν περιέρχεται στη διοίκηση του συνδίκου, γιατί με το συμψηφισμό επέρχεται απόσβεση απαιτήσεων που ανατρέχει σε χρονικό διάστημα πριν από την πτώχευση. Ήδη στο νέο Πτωχευτικό Δίκαιο (Πτωχευτικό Κώδικα), η δυνατότητα μονομερούς συμψηφισμού εκ μέρους του πιστωτή, υπό την παραπάνω προϋπόθεση, προβλέπεται ρητά και αναφέρεται σε κάθε πτωχευτικό πιστωτή, επομένως και στο Δημόσιο (βλ. άρθρο 36 παρ. 1 Πτωχευτικού Κώδικα).
Εξάλλου, αν η ανταπαίτηση του πτωχού οφειλέτη έναντι του Δημοσίου έχει δημιουργηθεί μετά την κήρυξη σε πτώχευση, από τη δραστηριότητα του ίδιου του πτωχού, δηλαδή όχι του συνδίκου (π.χ. απαίτηση επιστροφής φόρου εισοδήματος που παρήχθη μετά την κήρυξη σε πτώχευση), δεν ανήκει στην πτωχευτική περιουσία αλλά στη μεταπτωχευτική, την οποία δεν διαχειρίζεται ο σύνδικος, αλλά ο ίδιος ο πτωχός, οπότε ο συμψηφισμός αυτής με απαίτηση του Δημοσίου γίνεται με τους ίδιους όρους που ισχύουν για κάθε κοινό οφειλέτη (Σχετ. ΠΟΛ 1050/2010 της υπηρεσίας μας με θέμα οδηγίες για την είσπραξη χρεών πτωχών οφειλετών).
6. Συμψηφισμός χρεών προς το Δημόσιο σε περίπτωση συμφωνίας πιστωτών επιχείρησης κατ’ άρθρο 44 ν. 1892/1990.
Όπως είναι γνωστό, σε περίπτωση δικαστικής επικύρωσης συμφωνίας μεταξύ πιστωτών και επιχείρησης κατ’ άρθρο 44 του ν.1892/1990, με αντικείμενο τη ρύθμιση ή τον περιορισμό χρεών της τελευταίας, λόγω έκδηλης αδυναμίας πληρωμής των οφειλών της, η συμφωνία δεσμεύει και τους μη συμβεβλημένους πιστωτές, μεταξύ των οποίων και το Δημόσιο. Ο περιορισμός αυτός όμως αναφέρεται αποκλειστικά στην καταβολή των χρεών της επιχείρησης και δεν μπορεί να επεκταθεί ή να αποκλείσει τη δυνατότητα συμψηφισμού ανταπαίτησης της εν λόγω επιχείρησης προς τις οφειλές αυτές.
Επομένως, εφόσον δεν υπάρχει σχετική απαγορευτική διάταξη στη συμφωνία, το Δημόσιο νόμιμα διενεργεί συμψηφισμό των απαιτήσεών του με ανταπαιτήσεις της επιχείρησης και μετά τη επικύρωση της συμφωνίας, τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 83 του Κ.Ε.Δ.Ε., όπως ισχύει.
7. Δήλωση συμψηφισμού.
Ο συμψηφισμός απαιτήσεων κατά του Δημοσίου, που προκύπτουν από Δημόσιο εκτός Δ.Ο.Υ. ή Τελωνείου προτείνεται με δήλωση του οφειλέτη που υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ., η οποία είναι αρμόδια για την είσπραξη του χρέους.
Μαζί με τη δήλωση συμψηφισμού προσκομίζεται έγγραφο της εκκαθαρίζουσας υπηρεσίας από το οποίο προκύπτει προσδιορισμός της απαίτησης κατά του Δημοσίου.
Γενικότερα, η απαίτηση κατά του Δημοσίου, που προτείνεται σε συμψηφισμό με βεβαιωμένα χρέη του δικαιούχου, πρέπει να είναι βέβαιη, εκκαθαρισμένη (κατά τα οριζόμενα παραπάνω),να μην εξαρτάται από κάποιο όρο ή προθεσμία , να υφίσταται κατά το χρόνο της δήλωσης συμψηφισμού και να αποδεικνύεται από τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή άλλο δημόσιο έγγραφο.
Σε κάθε περίπτωση υποβολής δήλωσης συμψηφισμού πρέπει να ερευνάται αν υφίστανται οι προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού που παραπάνω αναφέρονται.
Αν αυτές δεν προκύπτουν από τα στοιχεία της δήλωσης πρέπει να ζητηθούν συμπληρωματικά, διαφορετικά η δήλωση συμψηφισμού δεν γίνεται αποδεκτή.
Μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας συμψηφισμού και τη λογιστική τακτοποίηση αυτού οι συγκεκριμένες οφειλές που έχουν αποσβεσθεί με τη δήλωση συμψηφισμού δεν αναζητούνται από το Δημόσιο και δεν λαμβάνονται υπόψη από τη Δ.Ο.Υ για έκδοση ειδοποιήσεων, χορήγηση Α.Φ.Ε., λήψη μέτρων κ.λπ..
8. Απόσβεση των αμοιβαίων απαιτήσεων.
Με την αποδοχή της δήλωσης συμψηφισμού ή με τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό επέρχεται απόσβεση των αμοιβαίων απαιτήσεων κατά το ποσό που η μία καλύπτει την άλλη και μάλιστα από το χρόνο που αυτές συνυπήρξαν (αναδρομικά) και δεν υπολογίζονται τυχόν προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής από την ημερομηνία αυτή και μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Επί πλέον ο οφειλέτης δικαιούται του χορηγούμενου από το νόμο ποσοστού ή ποσού έκπτωσης επί της οφειλής του (εφόσον ο όρος αυτός υφίσταται επί του χρηματικού καταλόγου) αν η απαίτησή του κατά του Δημοσίου καλύπτει ολόκληρη την οφειλή και η ημερομηνία απόσβεσης προσδιορίζεται στα χρονικά πλαίσια ισχύος της έκπτωσης.
Η εκκαθαρίζουσα αρχή οφείλει, εκτός των άλλων που παραπάνω αναφέρονται, να αναγράφει επί του τίτλου πληρωμής την ημερομηνία γέννησης της απαίτησης κατά του Δημοσίου.
Ο χρόνος αυτός είναι συνήθως προγενέστερος του χρόνου έκδοσης του τίτλου πληρωμής και δεν σχετίζεται με το χρόνο διάθεσης της πίστωσης για την πληρωμή της συγκεκριμένης απαίτησης. Ο χρόνος γέννησης της απαίτησης κατά του Δημοσίου των Χ.Ε.Π. είναι η ημερομηνία έκδοσης των παραστατικών στοιχείων.
Για παράδειγμα:
α) Σε απαίτηση κατά του Δημοσίου για παρακρατηθέντα φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων το χρονικό σημείο γέννησης της αξίωσης του δικαιούχου – φορολογούμενου είναι η δευτέρα Ιανουαρίου (02/01) του επομένου ημερολογιακού έτους μετά από το έτος παρακράτησης και εκεί ανατρέχουν τα αποτελέσματα του συμψηφισμού (Γνωμ. 680/1980 Ν.Σ.Κ.).
β) Σε απαίτηση για επιστροφή εξαρχής αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών η αξίωση γεννάται από την ημέρα της καταβολής τους (Γνωμ. 481/1981/1973 Ν.Σ.Κ.).
γ) Σε απαίτηση για επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών φόρων ή άλλων εσόδων εξαιτίας επιγενόμενου λόγου η αξίωση γεννάται από την ημέρα γένεσης του λόγου της επιστροφής (π.χ. ανακλητική δήλωση, ανακλητική διοικητική απόφαση, δικαστική απόφαση κ.λπ.).
9. Εξόφληση οφειλών, με βάση Δήλωση Φόρου ή άλλων εσόδων, κατόπιν δήλωσης συμψηφισμού.
Με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 11 του ν.3943/2011 (ΦΕΚ 66Α΄) επιτρέπεται η εξόφληση οφειλών προς το Δημόσιο, που προκύπτουν από την υποβολή δήλωσης του φορολογουμένου, με συμψηφισμό απαιτήσεων αυτού κατά του Δημοσίου.
Ο συμψηφισμός αφορά αρχικά σε Δηλώσεις, που υποβάλλονται μόνο στη Δ.Ο.Υ. ανεξάρτητα αν υπάρχει υποχρέωση ηλεκτρονικής υποβολής ή όχι. Ο συμψηφισμός αυτός διενεργείται κατόπιν δήλωσης συμψηφισμού του δικαιούχου της απαίτησης κατά του Δημοσίου, η οποία γίνεται αποδεκτή μόνο εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που παραπάνω αναφέρονται και εφόσον δεν υπάρχουν ήδη βεβαιωμένα χρέη, τα οποία συμψηφίζονται υποχρεωτικά κατά προτεραιότητα αυτεπάγγελτα, όπως παραπάνω αναφέρεται.
Μετά τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό ο δικαιούχος προτείνει σε συμψηφισμό τυχόν υπόλοιπα ποσά χρηματικών απαιτήσεων αυτού κατά του Δημοσίου, με Δηλώσεις Φορολογίας της επιλογής του.
Η απόσβεση των απαιτήσεων επέρχεται με την αποδοχή της δήλωσης συμψηφισμού κατά τα ανωτέρω.
Αν η υποβολή της δήλωσης συμψηφισμού και η αποδοχή αυτής γίνει μέχρι την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης του φόρου ή άλλου εσόδου, δεν υπολογίζονται κατά τον συμψηφισμό τυχόν πρόσθετοι φόροι εκπροθέσμου υποβολής αυτής, ενώ αν αυτή υποβληθεί και γίνει αποδεκτή μετά την προθεσμία υποβολής της δήλωσης του φόρου αυτά υπολογίζονται.
Σε περίπτωση που ίδιες διατάξεις ορίζουν ότι η μη ταυτόχρονη καταβολή του ποσού που προκύπτει από τη δήλωση Φόρου ή άλλου εσόδου του φορολογουμένου έχει την έννοια της μη υποβολής αυτής, η δήλωση συμψηφισμού γίνεται αποδεκτή μόνο εφόσον το συμψηφιστέο ποσό καλύπτει ολόκληρο το ποσό που πρέπει να εισπραχθεί με βάση την υποβολή της δήλωσης ή, στην περίπτωση που καλύπτεται μέρος του πληρωτέου ποσού, εφόσον η διαφορά καταβάλλεται την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης Φ.Π.Α., Φορολογίας Εισοδήματος Α.Ε., Ε.Π.Ε., Φ.Μ.Υ., Φ.Μ.Α., Φ.Α.Π. κ.λπ..
Με την αποδοχή της δήλωσης συμψηφισμού η δήλωση φόρου θεωρείται ως υποβληθείσα, ανεξάρτητα από τη λογιστική τακτοποίηση αυτής που θα γίνει σε μεταγενέστερο χρόνο.
10. Οδηγίες για το συμψηφισμό απαιτήσεων με υποβολή δήλωσης.
Στην περίπτωση που οφειλέτης επιθυμεί την υποβολή χρεωστικής δήλωσης με ταυτόχρονο συμψηφισμό απαιτήσεών του κατά του δημοσίου, η δήλωση υποβάλλεται σε έντυπη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και ακολουθείται η εξής διαδικασία:
α) Η υποβολή της δήλωσης συνοδεύεται με δήλωση συμψηφισμού, προσκομίζοντας βεβαίωση του αρμόδιου δημόσιου φορέα, με την οποία αποδεικνύεται η απαίτησή του κατά του δημοσίου, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην παράγραφο 2 της παρούσας.
β) Η Δ.Ο.Υ. ελέγχει τη συνδρομή των προϋποθέσεων για την αποδοχή του συμψηφισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις βεβαιωμένες οφειλές (ληξιπρόθεσμες ή μη) του οφειλέτη, οι οποίες προηγούνται στο συμψηφισμό και προτείνει την αποδοχή ή μή του συμψηφισμού, εν όλω ή εν μέρει.
γ) Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. αποφασίζει για τη δυνατότητα ή μή αποδοχής του προτεινόμενου συμψηφισμού, εν όλω ή εν μέρει και ενημερώνει τον οφειλέτη σχετικά.
δ) Στην περίπτωση που η αποδοχή του αιτήματος συμψηφισμού καλύπτει το σύνολο του οφειλόμενου βάσει της δήλωσης φόρου, η δήλωση γίνεται αποδεκτή και παραλαμβάνεται χωρίς την καταβολή του οφειλόμενου ποσού. Εννοείται ότι το δικαίωμα συμψηφισμού αφορά το ποσό του οφειλόμενου φόρου που πρέπει να καταβληθεί με την υποβολή της δήλωσης, σε περίπτωση που προβλέπεται δυνατότητα καταβολής του οφειλόμενου φόρου σε δόσεις. Σε περίπτωση που ο συμψηφισμός αφορά μέρος του οφειλόμενου βάσει της δήλωσης ποσού, η δήλωση παραλαμβάνεται με την προϋπόθεση ότι ο οφειλέτης καταβάλλει το υπόλοιπο του οφειλόμενου ποσού.
ε) Σε περίπτωση που δεν είναι τεχνικά δυνατή η λήψη της απόφασης αποδοχής ή μή του αιτήματος συμψηφισμού κατά το χρόνο προσκόμισης στη Δ.Ο.Υ. της δήλωσης απόδοσης του οφειλόμενου φόρου ή της δήλωσης με βάση την οποία ο αναλογών φόρος είναι καταβλητέος εφάπαξ (ολόκληρος ή μέρος αυτού) με την υποβολή (π.χ. δήλωση Φ.Μ.Α., Φ.Α.Π., κ.λπ.) και της δήλωσης συμψηφισμού, ο οφειλέτης ενημερώνεται σχετικά, καθώς και για το χρόνο λήψης της απόφασης αυτής. Για το λόγο αυτό και την αποφυγή επιβολής κυρώσεων (προσαύξησης ή προστίμου) είναι σκόπιμο οι οφειλέτες να προσέρχονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. ορισμένες ημέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της δήλωσης.
στ) Σε περίπτωση μη αποδοχής του αιτήματος συμψηφισμού, η οικεία φορολογική δήλωση υποβάλλεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Επίσης, ο λόγος απόρριψης του αιτήματος αναγράφεται επί της οικείας φορολογικής δήλωσης και υπογράφεται από τον εισηγητή, τον Προϊστάμενο του Τμήματος και τον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ..
ζ) Η μη έγκαιρη ενημέρωση του υπόχρεου για την αποδοχή του αιτήματος συμψηφισμού δεν απαλλάσσει αυτόν από την υποχρέωση υποβολής της οικείας δήλωσης και καταβολής του φόρου μέσα στις νόμιμες προθεσμίες.
Με νέα εγκύκλιο θα δοθούν οδηγίες για τη μηχανογραφική διαχείριση από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. των φορολογικών δηλώσεων, που υποβάλλονται με συμψηφισμό του προς καταβολή ποσού.
Ακριβές αντίγραφο
Η Προϊσταμένη της Γραμματείας
Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
1) ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓ. ΕΛΕΓΧΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
Δ/ΝΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΙΣΠΡΑΞΕΩΝ
TMHMAΤA: Α΄ Γ΄ Δ΄
ΤΗΛ.: 210 3635480, 210 3635439
210 3614303, 210 3612060
2) ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
Ι. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Φ.Π.Α.
ΤΗΛ.: 210 3645615, 210 3645378
ΙΙ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ
ΤΗΛ.: 210 3375375
ΙΙΙ.ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΑ Α΄, Β΄, ΦΜΑΠ
ΤΗΛ.: 210 3375829, -835, -890
ΙV. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΛΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΩΝ
ΤΗΛ.: 210 3644781
3) ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ ΚΑΙ Ε.Φ.Κ.19Η
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ
ΤΗΛ.: 210 6987458
Ταχ. Δ/νση : Καρ. Σερβίας 10
Ταχ. Κωδ. : 101 84 ΑΘΗΝΑ
ΠΟΛ 1022
ΘEMA: Συμψηφισμός χρεών με απαιτήσεις κατά του Δημοσίου. Κοινοποίηση διατάξεων του άρθρου 11 του ν.3943/31.03.2011 (ΦΕΚ 66 Α’) και παροχή οδηγιών για την εφαρμογή τους.
Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις των παραγράφων 1, 2, 3, 4 και 6 του άρθρου 11 ν.3943/2011 (ΦΕΚ 66Α΄) που αντικατέστησε το άρθρο 83 του ν.δ.356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.) – ΦΕΚ 90Α΄ και αφορούν σε συμψηφισμό απαιτήσεων κατά του Δημοσίου με οφειλές του δικαιούχου προς αυτό και σας παρέχουμε οδηγίες για την ορθή και ενιαία εφαρμογή αυτών.
1. ΄Εννοια του συμψηφισμού.
Συμψηφισμός είναι η απόσβεση αμοιβαίων απαιτήσεων μεταξύ δύο προσώπων, μέσω συνυπολογισμού τους, εφόσον και στο μέτρο που αλληλοκαλύπτονται (Μιχ. Σταθόπουλου, Ενοχ.Δ.,3η έκδ.,σελ.541).
2. Προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού.
Οι προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού είναι:
α) Η αμοιβαιότητα των απαιτήσεων.
Ο οφειλέτης της μίας απαίτησης (κύρια απαίτηση) να είναι δανειστής της άλλης (ανταπαίτηση) και μάλιστα κατά τον ίδιο χρόνο.
Ειδικότερα:
α1) Προτείνονται σε συμψηφισμό ή συμψηφίζονται αυτεπάγγελτα τα χρέη που είναι βεβαιωμένα στο εν στενή εννοία Δημόσιο (σε κωδικό εντός ή εκτός προϋπολογισμού π.χ. 0111, ΚΑΧΚΕΕΔ κ.λπ.) με απαιτήσεις του οφειλέτη που προέρχονται από το εν στενή εννοία Δημόσιο (π.χ. Υπουργείο, 401 - Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών, 424 – Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσ/νίκης κ.λπ.),εφόσον υφίστανται κατά τον ίδιο χρόνο.
Συνεπώς, δεν συμψηφίζονται σε καμία περίπτωση απαιτήσεις κατά του Δημοσίου με οφειλές που είναι βεβαιωμένες στις Δ.Ο.Υ υπέρ τρίτων (π.χ. υπέρ ΝΑΤ,ΝΠΔΔ, Τράπεζας, κ.λπ.)
Επίσης δεν συμψηφίζονται οφειλές προς το Δημόσιο με απαιτήσεις του οφειλέτη κατά Ο.Τ.Α. (Δήμοι, Περιφέρειες) , ΝΠΔΔ, ΟΠΑΔ, Δημοσίων Επιχειρήσεων, Νοσοκομείων που έχουν μορφή Ν.Π.Δ.Δ. κ.λπ. καθόσον δεν υφίσταται αμοιβαιότητα.
α2) Εκείνος που προτείνει συμψηφισμό πρέπει να είναι ο ίδιος οφειλέτης της κύριας απαίτησης και όχι τρίτο πρόσωπο. Το ίδιο ισχύει και στον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό.
Συγκεκριμένα ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δημοσίου προτείνει σε συμψηφισμό οφειλές προς το Δημόσιο, που έχουν βεβαιωθεί στο όνομά του και όχι σε τρίτο πρόσωπο και εφόσον αυτές συνυπάρχουν κατά το χρόνο της δήλωσης συμψηφισμού ή του αυτεπάγγελτου συμψηφισμού. Συνεπώς, απαίτηση του ομορρύθμου εταίρου κατά του Δημοσίου δεν μπορεί να συμψηφιστεί με οφειλές της εταιρίας προς αυτό.
Ομοίως τα πρόσωπα που υπέχουν προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη για τα χρέη των νομικών προσώπων με βάση τις διατάξεις του άρθρου 115 του ν.2238/1994 (ΦΕΚ 151Α΄) Κ.Φ.Ε. δεν μπορούν να προτείνουν συμψηφισμό απαιτήσεών τους έναντι του Δημοσίου για χρέη του νομικού προσώπου, καθόσον είναι τρίτα πρόσωπα.
Γενικότερα στην περίπτωση κατά την οποία υφίστανται οφειλές προς το Δημόσιο βεβαιωμένες σε άλλο πρόσωπο για τις οποίες ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δημοσίου έχει προσωπική ευθύνη για την καταβολή τους, με βάση τις ισχύουσες διατάξεις δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του συμψηφισμού.
Εξαίρεση αποτελούν και συνεπώς είναι δεκτικές συμψηφισμού εκείνες οι οφειλές που έχουν μεν βεβαιωθεί σε άλλο πρόσωπο αλλά ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δημοσίου είναι καθολικός ή ειδικός διάδοχός του και αντίστροφα (όπως ο κληρονόμος, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για συνυπευθυνότητα με τον οφειλέτη αλλά για επιμεριστική προσωπική ευθύνη καταβολής, σύμφωνα με το ποσοστό της κληρονομικής μερίδας, ο νέος Δήμος ,κατά τις διατάξεις του ν.3852/2010- Πρόγραμμα Καλλικράτης καθόσον πρόκειται για καθολική διαδοχή των παλαιών Δήμων με τους νέους, επί εκχωρήσεως ο εκδοχέας της απαίτησης κατά του Δημοσίου κ.λπ.).
Επισήμανση: Σε περίπτωση που το τρίτο πρόσωπο (π.χ. ομόρρυθμο μέλος) επιθυμεί την πίστωση της επιστροφής του σε χρέη για τα οποία έχει προσωπική ευθύνη καταβολής αλλά έχουν βεβαιωθεί σε άλλο πρόσωπο (π.χ. ομόρρυθμο εταιρία) μπορεί με αίτησή του να το ζητήσει. Σε αυτή την περίπτωση η ημερομηνία πίστωσης (υπολογισμού των προσαυξήσεων ) είναι η ημερομηνία της αίτησής του και πίστωσης της οφειλής. Εν προκειμένω δεν πρόκειται για συμψηφισμό.
β) Η χρηματική απαίτηση κατά του Δημοσίου πρέπει να είναι βεβαία και εκκαθαρισμένη.
Βεβαία είναι η χρηματική απαίτηση που υφίσταται κατά το χρόνο της υποβολής της δήλωσης συμψηφισμού και δεν εξαρτάται από κάποιο όρο ή προθεσμία.
Εκκαθαρισμένη είναι η απαίτηση που προσδιορίζεται κατά είδος και πληρωτέο ποσό.
γ) Η χρηματική απαίτηση κατά του Δημοσίου πρέπει να αποδεικνύεται με τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή άλλο δημόσιο έγγραφο και πρέπει, κατά το χρόνο της δήλωσης, να μην έχει κατασχεθεί από τρίτον, να μην έχει εκχωρηθεί σε τρίτον, να μην έχει πληρωθεί ήδη στο δικαιούχο, να μην απαγορεύεται ο συμψηφισμός της και να μην έχει παραγραφεί.
Επί του εγγράφου πρέπει η εκκαθαρίζουσα υπηρεσία να μνημονεύει τα συγκεκριμένα στοιχεία που διασφαλίζουν την εγκυρότητα του συμψηφισμού.
Ειδικότερα, επί των Χ.Ε.Π. αναγράφονται οπωσδήποτε η πλήρης αιτιολογία της πληρωμής και ο αριθμός τιμολογίου, η αρμόδια Δ.Ο.Υ. για την εξόφληση του Χ.Ε. ,ο τόπος και η χρονολογία έκδοσης και λοιπά στοιχεία σύμφωνα με την παρ.3 του άρθρου 4 του Π.Δ. 151/1998 (ΦΕΚ 116Α΄).
3. Οφειλές προς το Δημόσιο που υπόκεινται σε συμψηφισμό
Σε συμψηφισμό υπόκεινται:
α) Οι βεβαιωμένες οφειλές είτε είναι ληξιπρόθεσμες είτε όχι.
β) Οι βεβαιωμένες οφειλές που τελούν σε δικαστική ή διοικητική αναστολή, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 6 του Κ.Ε.Δ.Ε., όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 5 του άρθρου 67 του ν .3842/2010 (ΦΕΚ 58Α΄).
γ) Οι βεβαιωμένες οφειλές που για οποιοδήποτε λόγο καταβάλλονται τμηματικά (είτε με διευκόλυνση τμηματικής καταβολής είτε με νομοθετική ρύθμιση είτε με διοικητική πράξη).
δ) Οι παραγεγραμμένες οφειλές, οι οποίες αντιτάσσονται σε συμψηφισμό για μία τριετία από τη συμπλήρωση της παραγραφής τους. Σε περίπτωση που εντός του ανωτέρω χρονικού διαστήματος έχει συντελεστεί η διαγραφή των οφειλών, λόγω παραγραφής, αυτές αναβιώνουν προς τούτο κατά τις διατάξεις του άρθρου 119 Π.Δ. 16/1989 (ΦΕΚ 6Α΄) «Κανονισμός Λειτουργίας των Δ.Ο.Υ.».
4. Αυτεπάγγελτος συμψηφισμός επί βεβαιωμένων οφειλών στο Δημόσιο.
Σε περίπτωση που υφίστανται βεβαιωμένα χρέη στο Δημόσιο (Δ.Ο.Υ. ή Τελωνείο), ληξιπρόθεσμα ή μη, ανεξαρτήτως εάν έχουν υπαχθεί σε νομοθετική ρύθμιση ή σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής ή τελούν σε αναστολή και από τα στοιχεία που υπάρχουν αποδεικνύεται η απαίτηση του οφειλέτη κατά του Δημοσίου (π.χ. αν υφίσταται τίτλος επιστροφής, αν ο οφειλέτης αιτείται χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας από το Δημόσιο ή γνωστοποιεί την απαίτησή του κατά του Δημοσίου ο ίδιος ή η εκκαθαρίζουσα αρχή) ο συμψηφισμός ενεργείται αυτεπάγγελτα από τον προϊστάμενο της υπηρεσίας.
Όταν η απαίτηση (εκτός των τίτλων πληρωμής, που υφίστανται στις Δ.Ο.Υ.) εκκαθαρίζεται ή πρόκειται να πληρωθεί από άλλη υπηρεσία του Δημοσίου (Δημόσιο με τη στενή του όρου έννοια), ο συμψηφισμός ζητείται με έγγραφο του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. στην οποία είναι βεβαιωμένη η οφειλή.
Επισημάνσεις: α) Στην περίπτωση πληρωμής ποσών από το Δημόσιο δεν εκδίδεται αποδεικτικό ενημερότητας όταν υφίστανται οφειλές σε αυτό αλλά υποχρεωτικά διενεργείται αυτεπάγγελτος συμψηφισμός, κατά τα ανωτέρω. Για το συμψηφιστέο ποσό επί διενέργειας συμψηφισμού δεν απαιτούνται έγκριση επιστροφής κατά τις διατάξεις του άρθρου 32 του ν.3220/2004 (ΦΕΚ 15Α΄) και δικαιολογητικά πληρωμής.
β) Ο συμψηφισμός, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις διενεργείται και για τις περιπτώσεις που ο δικαιούχος απαλλάσσεται από την προσκόμιση αποδεικτικού ενημερότητας ή ο τίτλος επιστροφής του έχει ποσό μικρότερο των 1.500 ευρώ για την είσπραξη του οποίου δεν απαιτείται αποδεικτικό ενημερότητας.
γ) Όταν υφίστανται οφειλές και δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού αυτών με απαίτηση του οφειλέτη (π.χ. από Δήμο) τότε χορηγείται κατά περίπτωση είτε αποδεικτικό ενημερότητας είτε βεβαίωση οφειλής, κατά τις διατάξεις του άρθρου 28 ν.3943/2011 (ΦΕΚ 66Α΄).
5. Συμψηφισμός πτωχευτικών χρεών προς το Δημόσιο
Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. επιτρέπεται να προβεί σε αυτεπάγγελτο κατ’ άρθρο 83 του Κ.Ε.Δ.Ε. συμψηφισμό απαίτησης του Δημοσίου σε βάρος πτωχού οφειλέτη με ανταπαίτηση του τελευταίου έναντι του Δημοσίου, υπό τον όρο ότι οι προϋποθέσεις συμψηφισμού των συγκεκριμένων απαιτήσεων, κατά τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου, συνέτρεξαν πριν από την κήρυξη της πτώχευσης (σχετικές η υπ’ αριθ. 17/2011 πρόσφατη γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. και η παλαιότερη υπ’ αριθ. 636/1986 Γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ., οι οποίες έχουν γίνει δεκτές από τον Υπουργό Οικονομικών).
Στην περίπτωση αυτή, η συμψηφιζόμενη ανταπαίτηση του πτωχού δεν αποτελεί μέρος της πτωχευτικής περιουσίας και, επομένως, δεν περιέρχεται στη διοίκηση του συνδίκου, γιατί με το συμψηφισμό επέρχεται απόσβεση απαιτήσεων που ανατρέχει σε χρονικό διάστημα πριν από την πτώχευση. Ήδη στο νέο Πτωχευτικό Δίκαιο (Πτωχευτικό Κώδικα), η δυνατότητα μονομερούς συμψηφισμού εκ μέρους του πιστωτή, υπό την παραπάνω προϋπόθεση, προβλέπεται ρητά και αναφέρεται σε κάθε πτωχευτικό πιστωτή, επομένως και στο Δημόσιο (βλ. άρθρο 36 παρ. 1 Πτωχευτικού Κώδικα).
Εξάλλου, αν η ανταπαίτηση του πτωχού οφειλέτη έναντι του Δημοσίου έχει δημιουργηθεί μετά την κήρυξη σε πτώχευση, από τη δραστηριότητα του ίδιου του πτωχού, δηλαδή όχι του συνδίκου (π.χ. απαίτηση επιστροφής φόρου εισοδήματος που παρήχθη μετά την κήρυξη σε πτώχευση), δεν ανήκει στην πτωχευτική περιουσία αλλά στη μεταπτωχευτική, την οποία δεν διαχειρίζεται ο σύνδικος, αλλά ο ίδιος ο πτωχός, οπότε ο συμψηφισμός αυτής με απαίτηση του Δημοσίου γίνεται με τους ίδιους όρους που ισχύουν για κάθε κοινό οφειλέτη (Σχετ. ΠΟΛ 1050/2010 της υπηρεσίας μας με θέμα οδηγίες για την είσπραξη χρεών πτωχών οφειλετών).
6. Συμψηφισμός χρεών προς το Δημόσιο σε περίπτωση συμφωνίας πιστωτών επιχείρησης κατ’ άρθρο 44 ν. 1892/1990.
Όπως είναι γνωστό, σε περίπτωση δικαστικής επικύρωσης συμφωνίας μεταξύ πιστωτών και επιχείρησης κατ’ άρθρο 44 του ν.1892/1990, με αντικείμενο τη ρύθμιση ή τον περιορισμό χρεών της τελευταίας, λόγω έκδηλης αδυναμίας πληρωμής των οφειλών της, η συμφωνία δεσμεύει και τους μη συμβεβλημένους πιστωτές, μεταξύ των οποίων και το Δημόσιο. Ο περιορισμός αυτός όμως αναφέρεται αποκλειστικά στην καταβολή των χρεών της επιχείρησης και δεν μπορεί να επεκταθεί ή να αποκλείσει τη δυνατότητα συμψηφισμού ανταπαίτησης της εν λόγω επιχείρησης προς τις οφειλές αυτές.
Επομένως, εφόσον δεν υπάρχει σχετική απαγορευτική διάταξη στη συμφωνία, το Δημόσιο νόμιμα διενεργεί συμψηφισμό των απαιτήσεών του με ανταπαιτήσεις της επιχείρησης και μετά τη επικύρωση της συμφωνίας, τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 83 του Κ.Ε.Δ.Ε., όπως ισχύει.
7. Δήλωση συμψηφισμού.
Ο συμψηφισμός απαιτήσεων κατά του Δημοσίου, που προκύπτουν από Δημόσιο εκτός Δ.Ο.Υ. ή Τελωνείου προτείνεται με δήλωση του οφειλέτη που υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ., η οποία είναι αρμόδια για την είσπραξη του χρέους.
Μαζί με τη δήλωση συμψηφισμού προσκομίζεται έγγραφο της εκκαθαρίζουσας υπηρεσίας από το οποίο προκύπτει προσδιορισμός της απαίτησης κατά του Δημοσίου.
Γενικότερα, η απαίτηση κατά του Δημοσίου, που προτείνεται σε συμψηφισμό με βεβαιωμένα χρέη του δικαιούχου, πρέπει να είναι βέβαιη, εκκαθαρισμένη (κατά τα οριζόμενα παραπάνω),να μην εξαρτάται από κάποιο όρο ή προθεσμία , να υφίσταται κατά το χρόνο της δήλωσης συμψηφισμού και να αποδεικνύεται από τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή άλλο δημόσιο έγγραφο.
Σε κάθε περίπτωση υποβολής δήλωσης συμψηφισμού πρέπει να ερευνάται αν υφίστανται οι προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού που παραπάνω αναφέρονται.
Αν αυτές δεν προκύπτουν από τα στοιχεία της δήλωσης πρέπει να ζητηθούν συμπληρωματικά, διαφορετικά η δήλωση συμψηφισμού δεν γίνεται αποδεκτή.
Μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας συμψηφισμού και τη λογιστική τακτοποίηση αυτού οι συγκεκριμένες οφειλές που έχουν αποσβεσθεί με τη δήλωση συμψηφισμού δεν αναζητούνται από το Δημόσιο και δεν λαμβάνονται υπόψη από τη Δ.Ο.Υ για έκδοση ειδοποιήσεων, χορήγηση Α.Φ.Ε., λήψη μέτρων κ.λπ..
8. Απόσβεση των αμοιβαίων απαιτήσεων.
Με την αποδοχή της δήλωσης συμψηφισμού ή με τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό επέρχεται απόσβεση των αμοιβαίων απαιτήσεων κατά το ποσό που η μία καλύπτει την άλλη και μάλιστα από το χρόνο που αυτές συνυπήρξαν (αναδρομικά) και δεν υπολογίζονται τυχόν προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής από την ημερομηνία αυτή και μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Επί πλέον ο οφειλέτης δικαιούται του χορηγούμενου από το νόμο ποσοστού ή ποσού έκπτωσης επί της οφειλής του (εφόσον ο όρος αυτός υφίσταται επί του χρηματικού καταλόγου) αν η απαίτησή του κατά του Δημοσίου καλύπτει ολόκληρη την οφειλή και η ημερομηνία απόσβεσης προσδιορίζεται στα χρονικά πλαίσια ισχύος της έκπτωσης.
Η εκκαθαρίζουσα αρχή οφείλει, εκτός των άλλων που παραπάνω αναφέρονται, να αναγράφει επί του τίτλου πληρωμής την ημερομηνία γέννησης της απαίτησης κατά του Δημοσίου.
Ο χρόνος αυτός είναι συνήθως προγενέστερος του χρόνου έκδοσης του τίτλου πληρωμής και δεν σχετίζεται με το χρόνο διάθεσης της πίστωσης για την πληρωμή της συγκεκριμένης απαίτησης. Ο χρόνος γέννησης της απαίτησης κατά του Δημοσίου των Χ.Ε.Π. είναι η ημερομηνία έκδοσης των παραστατικών στοιχείων.
Για παράδειγμα:
α) Σε απαίτηση κατά του Δημοσίου για παρακρατηθέντα φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων το χρονικό σημείο γέννησης της αξίωσης του δικαιούχου – φορολογούμενου είναι η δευτέρα Ιανουαρίου (02/01) του επομένου ημερολογιακού έτους μετά από το έτος παρακράτησης και εκεί ανατρέχουν τα αποτελέσματα του συμψηφισμού (Γνωμ. 680/1980 Ν.Σ.Κ.).
β) Σε απαίτηση για επιστροφή εξαρχής αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών η αξίωση γεννάται από την ημέρα της καταβολής τους (Γνωμ. 481/1981/1973 Ν.Σ.Κ.).
γ) Σε απαίτηση για επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών φόρων ή άλλων εσόδων εξαιτίας επιγενόμενου λόγου η αξίωση γεννάται από την ημέρα γένεσης του λόγου της επιστροφής (π.χ. ανακλητική δήλωση, ανακλητική διοικητική απόφαση, δικαστική απόφαση κ.λπ.).
9. Εξόφληση οφειλών, με βάση Δήλωση Φόρου ή άλλων εσόδων, κατόπιν δήλωσης συμψηφισμού.
Με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 11 του ν.3943/2011 (ΦΕΚ 66Α΄) επιτρέπεται η εξόφληση οφειλών προς το Δημόσιο, που προκύπτουν από την υποβολή δήλωσης του φορολογουμένου, με συμψηφισμό απαιτήσεων αυτού κατά του Δημοσίου.
Ο συμψηφισμός αφορά αρχικά σε Δηλώσεις, που υποβάλλονται μόνο στη Δ.Ο.Υ. ανεξάρτητα αν υπάρχει υποχρέωση ηλεκτρονικής υποβολής ή όχι. Ο συμψηφισμός αυτός διενεργείται κατόπιν δήλωσης συμψηφισμού του δικαιούχου της απαίτησης κατά του Δημοσίου, η οποία γίνεται αποδεκτή μόνο εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που παραπάνω αναφέρονται και εφόσον δεν υπάρχουν ήδη βεβαιωμένα χρέη, τα οποία συμψηφίζονται υποχρεωτικά κατά προτεραιότητα αυτεπάγγελτα, όπως παραπάνω αναφέρεται.
Μετά τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό ο δικαιούχος προτείνει σε συμψηφισμό τυχόν υπόλοιπα ποσά χρηματικών απαιτήσεων αυτού κατά του Δημοσίου, με Δηλώσεις Φορολογίας της επιλογής του.
Η απόσβεση των απαιτήσεων επέρχεται με την αποδοχή της δήλωσης συμψηφισμού κατά τα ανωτέρω.
Αν η υποβολή της δήλωσης συμψηφισμού και η αποδοχή αυτής γίνει μέχρι την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης του φόρου ή άλλου εσόδου, δεν υπολογίζονται κατά τον συμψηφισμό τυχόν πρόσθετοι φόροι εκπροθέσμου υποβολής αυτής, ενώ αν αυτή υποβληθεί και γίνει αποδεκτή μετά την προθεσμία υποβολής της δήλωσης του φόρου αυτά υπολογίζονται.
Σε περίπτωση που ίδιες διατάξεις ορίζουν ότι η μη ταυτόχρονη καταβολή του ποσού που προκύπτει από τη δήλωση Φόρου ή άλλου εσόδου του φορολογουμένου έχει την έννοια της μη υποβολής αυτής, η δήλωση συμψηφισμού γίνεται αποδεκτή μόνο εφόσον το συμψηφιστέο ποσό καλύπτει ολόκληρο το ποσό που πρέπει να εισπραχθεί με βάση την υποβολή της δήλωσης ή, στην περίπτωση που καλύπτεται μέρος του πληρωτέου ποσού, εφόσον η διαφορά καταβάλλεται την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης Φ.Π.Α., Φορολογίας Εισοδήματος Α.Ε., Ε.Π.Ε., Φ.Μ.Υ., Φ.Μ.Α., Φ.Α.Π. κ.λπ..
Με την αποδοχή της δήλωσης συμψηφισμού η δήλωση φόρου θεωρείται ως υποβληθείσα, ανεξάρτητα από τη λογιστική τακτοποίηση αυτής που θα γίνει σε μεταγενέστερο χρόνο.
10. Οδηγίες για το συμψηφισμό απαιτήσεων με υποβολή δήλωσης.
Στην περίπτωση που οφειλέτης επιθυμεί την υποβολή χρεωστικής δήλωσης με ταυτόχρονο συμψηφισμό απαιτήσεών του κατά του δημοσίου, η δήλωση υποβάλλεται σε έντυπη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και ακολουθείται η εξής διαδικασία:
α) Η υποβολή της δήλωσης συνοδεύεται με δήλωση συμψηφισμού, προσκομίζοντας βεβαίωση του αρμόδιου δημόσιου φορέα, με την οποία αποδεικνύεται η απαίτησή του κατά του δημοσίου, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην παράγραφο 2 της παρούσας.
β) Η Δ.Ο.Υ. ελέγχει τη συνδρομή των προϋποθέσεων για την αποδοχή του συμψηφισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις βεβαιωμένες οφειλές (ληξιπρόθεσμες ή μη) του οφειλέτη, οι οποίες προηγούνται στο συμψηφισμό και προτείνει την αποδοχή ή μή του συμψηφισμού, εν όλω ή εν μέρει.
γ) Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. αποφασίζει για τη δυνατότητα ή μή αποδοχής του προτεινόμενου συμψηφισμού, εν όλω ή εν μέρει και ενημερώνει τον οφειλέτη σχετικά.
δ) Στην περίπτωση που η αποδοχή του αιτήματος συμψηφισμού καλύπτει το σύνολο του οφειλόμενου βάσει της δήλωσης φόρου, η δήλωση γίνεται αποδεκτή και παραλαμβάνεται χωρίς την καταβολή του οφειλόμενου ποσού. Εννοείται ότι το δικαίωμα συμψηφισμού αφορά το ποσό του οφειλόμενου φόρου που πρέπει να καταβληθεί με την υποβολή της δήλωσης, σε περίπτωση που προβλέπεται δυνατότητα καταβολής του οφειλόμενου φόρου σε δόσεις. Σε περίπτωση που ο συμψηφισμός αφορά μέρος του οφειλόμενου βάσει της δήλωσης ποσού, η δήλωση παραλαμβάνεται με την προϋπόθεση ότι ο οφειλέτης καταβάλλει το υπόλοιπο του οφειλόμενου ποσού.
ε) Σε περίπτωση που δεν είναι τεχνικά δυνατή η λήψη της απόφασης αποδοχής ή μή του αιτήματος συμψηφισμού κατά το χρόνο προσκόμισης στη Δ.Ο.Υ. της δήλωσης απόδοσης του οφειλόμενου φόρου ή της δήλωσης με βάση την οποία ο αναλογών φόρος είναι καταβλητέος εφάπαξ (ολόκληρος ή μέρος αυτού) με την υποβολή (π.χ. δήλωση Φ.Μ.Α., Φ.Α.Π., κ.λπ.) και της δήλωσης συμψηφισμού, ο οφειλέτης ενημερώνεται σχετικά, καθώς και για το χρόνο λήψης της απόφασης αυτής. Για το λόγο αυτό και την αποφυγή επιβολής κυρώσεων (προσαύξησης ή προστίμου) είναι σκόπιμο οι οφειλέτες να προσέρχονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. ορισμένες ημέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της δήλωσης.
στ) Σε περίπτωση μη αποδοχής του αιτήματος συμψηφισμού, η οικεία φορολογική δήλωση υποβάλλεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Επίσης, ο λόγος απόρριψης του αιτήματος αναγράφεται επί της οικείας φορολογικής δήλωσης και υπογράφεται από τον εισηγητή, τον Προϊστάμενο του Τμήματος και τον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ..
ζ) Η μη έγκαιρη ενημέρωση του υπόχρεου για την αποδοχή του αιτήματος συμψηφισμού δεν απαλλάσσει αυτόν από την υποχρέωση υποβολής της οικείας δήλωσης και καταβολής του φόρου μέσα στις νόμιμες προθεσμίες.
Με νέα εγκύκλιο θα δοθούν οδηγίες για τη μηχανογραφική διαχείριση από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. των φορολογικών δηλώσεων, που υποβάλλονται με συμψηφισμό του προς καταβολή ποσού.
Ακριβές αντίγραφο
Η Προϊσταμένη της Γραμματείας
Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου