Του Νικόλαου Φίλιππα
Δίχως αμφισβήτηση ένα από τα θέματα στα οποία η κεντρική πολιτεία θα πρέπει να δώσει έμφαση είναι η χρηματοοικονομική επιμόρφωση των εφήβων, η οποία βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα. Προς την κατεύθυνση αυτή, μια από τις πιο σημαντικές δράσεις του ΟΟΣΑ είναι η μέτρηση του χρηματοοικονομικού (αν) αλφαβητισμού των εφήβων.
Ο Οργανισμός πραγματοποίησε ειδική έρευνα, για πρώτη φορά το 2012. Το 2015 επανέλαβε την έρευνα -γνωστή ως PISA (Programme for International Student Assessment)- για τη μέτρηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού που διεξήχθη σε 48.000 μαθητές από 15 χώρες. Είχε διάρκεια μία ώρα και αποτελούνταν από 43 ερωτήσεις, οι οποίες έπρεπε να απαντηθούν ηλεκτρονικά μέσω υπολογιστή.
Η έρευνα αυτή προχώρησε στη μέτρηση οικονομικών θεμάτων και αποφάσεων, αναφορικά με οικονομικές γνώσεις και δεξιότητες δεκαπεντάχρονων μαθητών από 10 κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ (Αυστραλία, Βέλγιο, Καναδά, Χιλή, Ιταλία, Ολλανδία, Πολωνία, Σλοβενία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής) και από πέντε εταίρους του ΟΟΣΑ (Βραζιλία, Κίνα, Λιθουανία, Περού και Ρωσία).
Τα αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον και αναδεικνύουν τις σημαντικές διαφορές μεταξύ χωρών, κοινωνικών ομάδων και σε μερικές περιπτώσεις και φύλων.
Από τις 10 χώρες του ΟΟΣΑ το 22% των συμμετεχόντων μαθητών απάντησαν κάτω από το βασικό και αποδεκτό όριο του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού (επίπεδο 2). Με βάση τον ΟΟΣΑ οι μαθητές "επιπέδου 2" είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τη διαφορά μεταξύ αναγκών και επιθυμιών, μπορούν να λάβουν απλές αποφάσεις αναφορικά με τα καθημερινά τους έξοδα, ενώ μπορούν να αναγνωρίσουν οικονομικά έγγραφα όπως το τιμολόγιο. Μόλις το 12% των συμμετεχόντων μαθητών κατέκτησε το υψηλότερο επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού (Επίπεδο 5).
Επιπλέον, από τα διαθέσιμα στοιχεία της έρευνας αποκαλύπτεται ότι κατά μέσο όρο σε όλες τις χώρες και οικονομίες του ΟΟΣΑ, το 56% των μαθητών κατέχει τραπεζικό λογαριασμό. Αυτός ο μέσος όρος αποκρύπτει σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών, όπως στην Αυστραλία, τη Φλαμανδική Κοινότητα του Βελγίου, τις καναδικές επαρχίες και τις Κάτω Χώρες, όπου πάνω από το 70% των 15χρονων μαθητών κατέχουν τραπεζικό λογαριασμό, σε αντίθεση με τη Χιλή, την Ιταλία, τη Λιθουανία, την Πολωνία και τη Ρωσική Ομοσπονδία, που τραπεζικό λογαριασμό κατέχουν κατά μέσο όρο λιγότεροι από το 40% των μαθητών.
Λιγότερο από το 5% των μαθητών σε κάθε χώρα / οικονομία ανέφερε ότι δεν γνωρίζει τι είναι ένας τραπεζικός λογαριασμός. Τα αποτελέσματα της PISA δείχνουν επίσης ότι, κατά μέσο όρο στις χώρες και στις οικονομίες του ΟΟΣΑ, σχεδόν δύο στους τρεις από τους μαθητές που κατέχουν τραπεζικό λογαριασμό δεν έχουν τις ικανότητες να διαχειρίζονται έναν τέτοιο λογαριασμό και δεν μπορούν να ερμηνεύσουν τα σχετικά τραπεζικά έγγραφα.
Τα αποτελέσματα της PISA 2015 δείχνουν επίσης ότι:
Οι διαφορές φύλου στον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό είναι μικτές. Μόνο στην Ιταλία τα αγόρια φαίνεται να επιτυγχάνουν καλύτερες επιδόσεις από τα κορίτσια, ενώ τα κορίτσια έχουν καλύτερη απόδοση από τα αγόρια στην Αυστραλία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, τη Σλοβακική Δημοκρατία και την Ισπανία. Δεν υπάρχουν διαφορές όσον αφορά τις επιδόσεις στις υπόλοιπες χώρες και οικονομίες.
Οι μαθητές εύπορων γονέων ή οι μαθητές που παρουσιάζουν άλλα κοινωνικά πλεονεκτήματα όπως η διαμονή σε ανεπτυγμένες πόλεις, απόσταση από μονάδες εκπαιδευτικές υποδομής εμφανίζονται περισσότερο εγγράμματοι από τους αντίστοιχους μειονεκτούντες.
Οι μαθητές μεταναστών έχουν κατά μέσο όρο 26 μονάδες χαμηλότερο επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού από τους αντίστοιχους παρόμοιων κοινωνικοοικονομικών καταστάσεων μαθητές.
Οι προτάσεις
Η έρευνα για τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμού PISA 2015 υπογραμμίζει ορισμένες γενικές προτάσεις πολιτικής για όλες τις χώρες και τις οικονομίες που συμμετέχουν σε αυτή. Μερικές από αυτές είναι οι εξής:
- αντιμετώπιση των αναγκών των μαθητών με χαμηλές επιδόσεις και παροχή βοήθειας στους μαθητές να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις διαθέσιμες ευκαιρίες μάθησης στο σχολείο.
- έγκαιρη αντιμετώπιση κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων και παροχή ίσων ευκαιριών για μάθηση σε αγόρια και κορίτσια.
- στόχευση χρηματοοικονομικής επιμόρφωσης των γονέων ταυτόχρονα με τους νέους.
- παροχή νέων ευκαιριών για μάθηση από τις εμπειρίες εκτός σχολείου
- αξιολόγηση του αντίκτυπου των πρωτοβουλιών στο σχολείο και εκτός αυτού.
Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα είναι ότι η συχνότητα συζήτησης των παιδιών με τους γονείς για τα χρήματα –μέσα σε ένα λογικό πλαίσιο- επηρεάζει το επίπεδο της χρηματοοικονομικής γνώσης των παιδιών. Προς την κατεύθυνση αυτή, το Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού αναλαμβάνει πολλαπλές δράσεις ενημέρωσης και χρηματοοικονομικής επιμόρφωσης των πολιτών. Ενδεχομένως, θα έπρεπε να τεθεί επί τάπητος η αναθεώρηση των σχολικών προγραμμάτων σπουδών.
* Ο κ. Φίλιππας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου του Πειραιά, Πρόεδρος και Ιδρυτής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού.
Πηγή capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου